ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

Äïêßìéá 

ÃÕÍÁÉÊÅÓ ÔÏÕ ÊÏÓÌÏÕ: Ä': Ç Áãßá Ìå Ôç ËÜìðá


    
Η Φλωρεντßα, κüρη του εýπορου γαιοκτÞμονα William-Edward Nightingale Embley και της Frances, γεννÞθηκε στη βßλα Colombaia στη Φλωρεντßα της Ιταλßας -απü κει πÞρε και τ' üνομÜ της- στις 12 ΜαÀου 1820. Εßχε και μια μεγαλýτερη αδελφÞ, την Παρθενüπη, που γεννÞθηκε στη ΝÜπολη (που εßναι το ελληνικü üνομα για την αρχαßα πüλη), κατÜ τη διÜρκεια του μÞνα του μÝλιτος του νεαροý εýπορου ζευγαριοý στην Ευρþπη, που διÞρκεσε 2 (!) ολÜκερα χρüνια. ¼ταν το ζεýγος επÝστρεψε στη Βρεττανßα, μοßρασε το χρüνο του στα δυο. ΕγκαταστÜθηκαν τους θερινοýς μÞνες στο Lea Hurst στο Derbyshire και το χειμþνα στο Embley Habshire. To πρþτο, εßναι πια Ýν εγκαταλελειμÝνο σπßτι, ενþ το δεýτερο εßναι σχολεßο.
     Σαν παιδß εßχε πολý καλÝς σχÝσεις με τον πατÝρα της, ο οποßος ανÝλαβε την εκπαßδευση αυτÞς και της αδελφÞς της. Καθþς Þταν απüφοιτος του πανεπιστημßου του ΚÝιμπριτζ, παρÝδιδε στα δυο κορßτσια μαθÞματα ελληνικþν, λατινικþν, γαλλικþν, γερμανικþν, ιταλικþν, ιστορßας, φιλοσοφßας και μαθηματικþν. Η Φλωρεντßα απü μικρü παιδß εßχε Ýφεση στη μελÝτη, σε αντßθεση με την αδερφÞ της που υπερεßχε στη ζωγραφικÞ και τη ραπτικÞ. Τα χρüνια πÝρασαν κι η Φλωρεντßα Ýγινε μια ζωηρÞ κι ελκυστικÞ κοπÝλα που εισÝπραττε το θαυμασμü üλων. Ο πατÝρας της Þταν μονιστÞς (υποστÞριζε τη θεωρßα που ανÜγει την ποικιλßα του κüσμου σε μßα ενüτητα μÝσω του πνεýματος), ¢γγλος φιλελεýθερος και συμμετεßχε στο κßνημα κατÜ της δουλεßας. Η μητÝρα της προερχüταν απü οικογÝνεια που υποστÞριζε επßσης πολý Ýνθερμα το μονισμü. ¹ταν μια αυταρχικÞ γυναßκα που ασχολÞθηκε κυρßως με την εξεýρεση ενüς καλοý συζýγου για την κüρη της, καθþς την Ýβλεπε να μεγαλþνει και το μüνο που σκεφτüταν Þταν να την αποκαταστÞσει μ' Ýνα καλü σýζυγο, αλλ' αυτÞ εßχε Üλλες ανησυχßες.



     Συνεπþς, αναστατþθηκε πολý απü την απüφαση της κüρης της να απορρßψει τη πρüταση γÜμου του βαρüνου Houghton. ΑρνÞθηκε να παντρευτεß αρκετοýς μνηστÞρες και, το 1844, επÝλεξε μια διαφορετικÞ πορεßα απü τη κοινωνικÞ ζωÞ και το γÜμο που της επιφýλασσε η μητÝρα της. Το 1837, κατÜ τη διαμονÞ της στο σπßτι τους στο Embley, η Φλωρεντßα Üκουσε τη φωνÞ του Θεοý, üπως χαρακτηριστικÜ υποστÞριζε, να τη καλεß να εργαστεß γι' αυτüν, χωρßς üμως ακüμα να ξÝρει πως. ΕπειδÞ Þτανε πολý κοινωνικü Üτομο, Üρχισε να κÜνει πολλÝς επισκÝψεις σε συγγενεßς και φßλους στην ευρýτερη περιοχÞ. ¼ταν Ýτυχε να δει κι αρρþστους μεταξý αυτþν, Ýδειξε ενδιαφÝρον. Ξεκßνησε να ερευνÜ νοσοκομεßα της περιοχÞς κι αρρþστους και να προσπαθεß να βοηθÞσει και τüτε "εßδε" πως ο Θεüς την εßχε καλÝσει για να γßνει νοσοκüμα. Το 1844, ο θÜνατος ενüς Üρρωστου σε κÜποιο πτωχοκομεßο του Λονδßνου, λüγω που 'ταν Üπορος, προκÜλεσε Ýνα μικρü σκÜνδαλο κι η Φλωρεντßα δÝσμευσε την υποστÞριξη του Charles Villiers -που μετÜ Ýγινε πρüεδρος της ΕπιτροπÞς Νομοθεσßας για Απüρους- να καλýψει üταν βγει, το κενü στον Νüμο γι' αυτÜ τα θÝματα, κι αυτü το περιστατικü εδραßωσε τη θÝλησÞ της σ' αυτü που 'νιωθε πως εßχε ταχτεß. Αυτü την οδÞγησε στο να Ýχει ενεργü ρüλο στη μεταρρýθμιση των νüμων σχετικÜ με τους φτωχοýς, που αφοροýσαν μÜλιστα πολλÜ περισσüτερα απü τη παροχÞ ιατρικÞς περßθαλψης. ¸παιξε αργüτερα σημαντικü ρüλο στην εκπαßδευση και, στη συνÝχεια, στην αποστολÞ δοκßμων υπαλλÞλων απü τη σχολÞ της στο πτωχοκομεßο-θεραπευτÞριο της πüλης Λßβερπουλ. ¸τσι το 1845, στα 25 της, αποφÜσισε και το ανακοßνωσε στους γονεßς της, που εναντιωθÞκανε κατηγορηματικÜ στην απüφαση αυτÞ, μÝχρι που πανικοβλÞθηκαν με την ιδÝα να γßνει νοσοκüμα, καθþς το επÜγγελμα αυτü, ιδιαßτερα τον 19ο αι., δεν θεωροýταν αξιοσÝβαστο και συσχετιζüταν με την εργατικÞ τÜξη, κÜτι που το θεωροýσαν κατþτερο. ΣυνδÝανε τη περιποßηση των ασθενþν με τις γυναßκες της εργατικÞς τÜξης κι επßσης, τον 19ο αιþνα, αυτÞ η εργασßα δεν Üρμοζε τÜχα σε τüσο καλÜ μορφωμÝνες γυναßκες. ΤÝλος, επιμÝνανε, κüντρα στη δικÞ της θÝληση, πως ο ρüλος της Ýπρεπε να 'ναι, σýζυγος και καλÞ μητÝρα κοντÜ σε κÜποιον εξÝχοντα γαμπρü της περιοχÞς.



     Οι προστριβÝς θα συνεχßζονταν ακüμα για κÜμποσο, ενþ παρÜλληλα αποφασßζεται, να κÜνει Ýνα μεγÜλο ταξßδι στην Ευρþπη το 1846, μαζß με δυο οικογενειακοýς φßλους: το ζεýγος Charles & Selina Bracebridge. Οι τρεις τους ταξιδÝψανε σ' Ιταλßα, Αßγυπτο, ΕλλÜδα κι επιστρÝψανε το 1850, μÝσω Γερμανßας, üπου πρüλαβαν εκεß να επισκεφθοýν το Νοσοκομεßο του ΠÜστορα Theodor Fliedner που παρÜλληλα Þτανε και ΣχολÞ Διακονßας, στο Kaiserswerth, κοντÜ στο Dusseldorf. ¸πειτα απü Ýνα χρüνο, επÝστρεψε ξανÜ, για να καταρτιστεß ως νοσηλεýτρια, για τρεις μÞνες. Εκεßνη τη χρονιÜ (1851), ο πατÝρας της Ýδωσε την Üδεια να γßνει νοσοκüμα και της Ýκοψε Ýνα επßδομα 500 λιρþν, πρÜγμα που τη διευκüλυνε να ζει και να παρακολουθεß και τα μαθÞματα. Παρ' üλ' αυτÜ, η επιθυμßα της ενισχýθηκε σε μια συνÜντηση που εßχε με την Elizabeth Blackwell -γιατρü στις ΗΠΑ- στο νοσοκομεßο του Αγßου Βαρθολομαßου στο Λονδßνο. Την ßδια περßπου εποχÞ, αρνÞθηκε να παντρευτεß τον πολιτικü, ποιητÞ και Βαρþνο Richard Monckton Milnes Houghton, που δÞλωνε μαγεμÝνος μαζß της -τη φλερτÜριζε απü το 1847-, κüντρα στη θÝληση της μητÝρας της, με τη πεποßθηση üτι ο γÜμος θα επηρεÜσει την ικανüτητÜ της να ακολουθÞσει το κÜλεσμÜ της στην επιστÞμη της ΝοσηλευτικÞς. Επßσης το 1847 στη Ρþμη, γνωρßζεται με τον Sidney Herbert, Ýνα λαμπρü πολιτικü, ο οποßος Þταν ΓραμματÝας ΠολÝμου (1845-1846), θÝση που θα κατÝχει και πÜλι κατÜ τη διÜρκεια του Κριμαúκοý πολÝμου.κι αναπτýσσεται αμοιβαßο αßσθημα μεταξý τους. ¼μως εκεßνος εßναι Þδη παντρεμμÝνος κι Ýτσι συμφωνοýν να μεßνουν ισüβιοι φßλοι. Γνωριμßα και φιλßα, που üπως θα δοýμε στη συνÝχεια θα βοηθÞσει και τους δυο. Ο Herbert Ýπαιξε σημαντικü ρüλο στη διευκüλυνση της πρωτοποριακÞς εργασßας της στη Κριμαßα στον τομÝα της νοσηλευτικÞς κι εκεßνη Ýγινε η βασικÞ σýμβουλος του στη πολιτικÞ σταδιοδρομßα του. Επßσης, εßχε στενÝς σχÝσεις με τον Benjamin Jowet, ιδιαßτερα το χρüνο που σκεφτüταν να πÜρει μßα θÝση καθηγÞτριας στην εφαρμοσμÝνη στατιστικÞ στο ΠανεπιστÞμιο της Οξφüρδης.
     ΤελικÜ στις 12 Αυγοýστου 1853, διορßστηκε ως επιθεωρητÞς ενüς νοσοκομεßου στον αριθμü 1 της Harley Street, στο Λονδßνο, για τη φροντßδα αρρþστων κυριþν ασθενþν üπου και καθιερþθηκε κι Ýμεινε κει μÝχρι τον Οκτþβρη του 1854. 




     Tο ΜÜρτη του 1854 κηρýχτηκεν ο Κριμαúκüς Πüλεμος (Ρωσßα εναντßον Τουρκßας, Βρεττανßας και Γαλλßας). Το ΣεπτÝμβρη, βρεττανικÝς στρατιωτικÝς δυνÜμεις αποβιβαστÞκανε στη Κριμαßα και πÝτυχαν μια νßκη στην Alma. ΜÝσα üμως σε μερικÝς εβδομÜδες περßπου 8.000 Üτομα πÜσχαν απü χολÝρα κι ελονοσßα, πρÜγμα που συντÜραξε τη βρετανικÞ κοινÞ γνþμη και προκÜλεσε τη δημüσια κατακραυγÞ, με αποτÝλεσμα η κυβÝρνηση να αναγκαστεß ν' αλλÜξει τον τρüπο δρÜσης που 'χε μÝχρι τüτε. ¼ταν η Mary Seacole Üκουσε για την επιδημßα χολÝρας, ταξιδÝψε στο Λονδßνο για να προσφÝρει τις υπηρεσßες της στον βρεττανικü στρατü. Η προσφορÜ της, üμως, απορρßφθηκε, καθþς υπÞρχε σημαντικÞ προκατÜληψη κατÜ της συμμετοχÞς των γυναικþν στην ιατρικÞ. ¼ταν, üμως, η εφημερßδα Times δημοσßευσε το γεγονüς üτι Ýνας μεγÜλος αριθμüς των Βρεττανþν στρατιωτþν πÝθαιναν απü τη χολÝρα, προκλÞθηκε δημüσια κατακραυγÞ και η κυβÝρνηση αναγκÜστηκε να αλλÜξει γνþμη. Η Φλωρεντßα προσφÝρθηκε εθελοντικÜ κι ο φßλος της, Υφυπουργüς ΠολÝμου πλÝον, Sidney Herbert, που τη γνþριζε κοινωνικÜ, αλλÜ και μÝσω της προσφορÜς της απü την Οδü ΧÜρλευ, την Ýστειλε στη Τουρκßα, στα νοσοκομεßα των μετüπισθεν. Εντüς τριþν ημερþν Ýφυγε απü την Αγγλßα, επικεφαλÞς μιας ομÜδας 38 νοσηλευτριþν. ΑυτÞ Þταν η ευκαιρßα της, το μεγÜλο πεßραμÜ της, να αποδεßξει την αξßα των γυναικþν νοσοκüμων στα στρατιωτικÜ νοσοκομεßα κι üπως θα δοýμε την Üδραξε απü τα μαλλιÜ.
     ¸φτασε στη Κωνσταντινοýπολη, στο Σκοýταρι (προÜστιο απü την ασιατικÞ μεριÜ της Πüλης), üπου υπÞρχαν οι βρεττανικÝς ιατρικÝς εγκαταστÜσεις για τους στρατιþτες, στις 4 ΝοÝμβρη του 1854. Στην αρχÞ, οι γιατροß εκεß τις εßδανε με σκεπτικισμü και δεν τους αναθÝσανε καμμιÜ δραστηριüτητα. Σε 10 μÝρες üμως, üταν φτÜσανε καινοýργιοι τραυματßες απü τη μÜχη του Inkermann, τις χρειαστÞκανε και με το παραπÜνω. Εκεß η νεαρÞ μαχÞτρια, εßχε ν' αντιμετωπßσει κÜτι εξαιρετικÜ δýσκολο, καθþς τα στρατιωτικÜ νοσοκομεßα βρßσκονταν σε Üθλια κατÜσταση. ¹ταν υπεýθυνη για την περßθαλψη πÝντε χιλιÜδων τραυματιþν, που μÝσα σε δýο μÞνες διπλασιÜστηκαν, ενþ οι νοσοκüμες που βρßσκονταν υπü την Üμεση επßβλεψÞ της Ýφτασαν τις ογδüντα πÝντε. Οι θÜλαμοι Þταν γεμÜτοι ποντßκια και ψýλλους κι η καθαριüτητα σχεδüν ανýπαρκτη. Οι τραυματßες Þταν Üπλυτοι, χωρßς σκεπÜσματα, χωρßς κατÜλληλη τροφÞ, φοροýσαν ακüμα τις στολÝς του στρατοý, που Þταν πολý βρþμικες. ¸πιπλα, ιματισμüς και κλßνες δεν επαρκοýσαν για την κÜλυψη των Üμεσων νοσοκομειακþν αναγκþν. Οι τραυματßες κεßτονταν στους διαδρüμους, πÜνω σε ψÜθες, ανÜμεσα στις ακαθαρσßες. ΚÜτω απü τÝτοιες συνθÞκες εμφανßστηκαν αρρþστιες üπως τýφος, χολÝρα και δυσεντερßα κι Ýτσι μεγÜλωσε το ποσοστü θνησιμüτητας στους πληγωμÝνους στρατιωτες. ¼μως, η Φλωρεντßα ανÝπτυξε καταπληκτικÞ και ρηξικÝλευθη δραστηριüτητα που 'μεινε ιστορικÞ.
     Χρειαζüταν, πρÜγματι, νοσηλεýτρια με ψυχικü σθÝνος και ξεχωριστÞ επιτηδειüτητα για να αντιμετωπßσει αυτÞ την κατÜσταση. ¸βαλε τους νοσοκüμους να καθαρßσουν τους ρυπαροýς θαλÜμους και διαδρüμους και τις νοσοκüμες να κατασκευÜσουν μαξιλÜρια, στρþματα και ιματισμü για τους ασθενεßς. ΕγκατÝστησε λουτρÜ, εξολüθρεψε τα Ýντομα και τα ποντßκια που μÜστιζαν τα νοσοκομεßα, προμηθεýτηκε νοσηλευτικü και φαρμακευτικü υλικü, φρüντισε για την αýξηση του αριθμοý των γιατρþν. Αργüτερα, κατασκευÜστηκαν μαγειρεßα, πλυντÞρια, καφενεßα και δωμÜτια για διÜβασμα. Υπερνικþντας τα εμπüδια κατÜφερε να μετατρÝψει Ýνα χþρο τρüμου σε παρÜδεισο, üπου οι ασθενεßς μποροýσαν να αναρρþσουν. ΤÝλος, η "κυρßα προúσταμÝνη" λειτοýργησε και σαν... τραπεζßτης, φροντßζοντας να στÝλνει τους μισθοýς των στρατιωτþν, πßσω στη πατρßδα και στις οικογÝνειÝς τους. ΚÝρδισε λοιπüν Ýτσι τον θαυμασμü, τη λατρεßα και τον αμμÝριστο σεβασμü των βρετανþν στρατιωτþν.
     ΠαρüλαυτÜ, οι ανþτεροι στρατιωτικοß υπÜλληλοι και γιατροß αντιτÝθηκαν στις απüψεις της σχετικÜ με τη μεταρρýθμιση των στρατιωτικþν νοσοκομεßων. ¸βλεπαν με καχυποψßα τις ενÝργειÝς της, ερμÞνευαν τα σχüλιÜ της ως επßθεση στον επαγγελματισμü τους και γενικÜ την Ýκαναν να αισθανθεß ανεπιθýμητη. ΤελικÜ, κατÜφερε να εξαλεßψει τις αντιδρÜσεις αυτÝς, εφüσον σε ελÜχιστο χρονικü διÜστημα κατüρθωσε να περιορßσει τις κýριες αιτßες θνησιμüτητας των τραυματιþν (μολýνσεις, επιδημικÝς νüσους, κ.α.). Η ßδια περνοýσε πολλÝς þρες μες στους θαλÜμους, μÝρα και νýχτα, και δεν υπÞρχε σχεδüν κανÝνας στρατιþτης που να μην τον εßχε περιποιηθεß προσωπικÜ. Κρατþντας μια λÜμπα στο χÝρι περπατοýσε ανÜμεσα στους διαδρüμους, προκειμÝνου να παρακολουθÞσει τη πορεßα των ασθενþν της και να τους παρηγορÞσει, αν χρειαζüταν, ακüμα και τις μεταμεσονýκτιες þρες. ΑπÝκτησε, Ýτσι το üνομα η Κυρßα Με Τη ΛÜμπα που απορρÝει απü μια φρÜση σε Ýνα Üρθρο στην εφημερßδα The Times: "Εßναι Ýνας Üγγελος, χωρßς καμßα υπερβολÞ, σε αυτÜ τα νοσοκομεßα, καθþς η λεπτÞ μορφÞ της γλιστρÜει αθüρυβα κατÜ μÞκος κÜθε διαδρüμου, η Ýκφραση κÜθε πονεμÝνου μαλακþνει με ευγνωμοσýνη στη θÝα της. ¼ταν το σýνολο των ιατρικþν συμβοýλων Ýχει αποσυρθεß για τη νýχτα και η σιωπÞ και το σκοτÜδι Ýχουν εγκατασταθεß στα χιλιüμετρα που σχηματßζουν οι κατÜκοιτοι, μπορεßς να παρατηρÞσεις μüνο αυτÞν με μια μικρÞ λÜμπα στο χÝρι να τριγυρßζει μοναχικÜ".
   
ΑυτÞ η φρÜση Ýγινε περισσüτερο δημοφιλÞς απü Ýνα ποßημα του Henry Wadsworth Longfellow, το 1857, που λÝγεται Santa Filomena:

        Αχ! σε τÝτοια þρα δυστυχßας
      Μια κυρßα με μßα λÜμπα βλÝπω
    Να περνÜ απü το φÝγγος με κατÞφεια,
Και να γλιστρÜ απü δωμÜτιο σε δωμÜτιο.

   ΜÝσα σε λßγους μÞνες λοιπüν κατÜφερε να μειþσει τη θνησιμüτητα απü 40% σε 2,2%. Με την εργασßα της απÝδειξε πως η σωστÞ νοσηλεßα μπορεß να σþσει ανθρþπινες ζωÝς και πως η νοσηλευτικÞ εßναι επιστÞμη και τÝχνη μαζß, που üποιος την ασκεß πρÝπει να τη διδαχθεß και να την αγαπÞσει.



     Με την ανÜλυσÞ της η Φλωρεντßα υποστÞριζε üτι τα κοινωνικÜ θÝματα μποροýν να μετρηθοýν αντικειμενικÜ, να αναλυθοýν μαθηματικÜ και να παρασταθοýν γραφικÜ. Αυτü αποτελοýσε μια καινοτομßα για την εποχÞ: το να συλλÝξει κÜποιος στατιστικÜ στοιχεßα, να τα ταξινομÞσει σε πßνακα, να τα ερμηνεýσει και να τα αναπαραστÞσει γραφικÜ. Θα μποροýσε να πει κανεßς üτι Ýθεσε τις βÜσεις για την επιστÞμη των εφαρμοσμÝνων στατιστικþν. Επßσης, εκτüς απü τη συλλογÞ στοιχεßων συστηματοποßησε και τις πρακτικÝς αρχειοθÝτησης. ¸τσι, μποροýσε να χρησιμοποιεß τα στοιχεßα ως εργαλεßα. Εφηýρε τα διαγρÜμματα που η στατιστικÞ στην οποßα αναφÝρονται, εμφανßζεται σαν μια σφÞνα σ' Ýνα κυκλικü διÜγραμμα. ΤÝλος η εßσοδος των γυναικþν νοσοκüμων στα στρατιωτικÜ νοσοκομεßα Þτανε πια γεγονüς και μεγÜλη πρüοδος, που οφειλüτανε καθαρÜ σε κεßνη.



     Την Üνοιξη του 1855 επισκÝφθηκε τη Σεβαστοýπολη, üπου επßσης εργÜστηκε για την ανακαßνιση και βελτßωση των νοσηλευτικþν μεθüδων. Εκεß προσβλÞθηκε απü τον επικßνδυνο κριμαúκü πυρετü, αλλÜ απτüητη συνÝχισε το Ýργο της. ΠαρÝμεινε στη Κριμαßα και μετÜ τον τερματισμü του πολÝμου (ΜÜρτης 1856), ωσüτου κι ο τελευταßος ¢γγλος τραυματßας γυρßσει στη πατρßδα του. Στις 16 Μαρτη διορßστηκε, επισÞμως, ως επιθεωρÞτρια του τομÝα αδελφþν νοσοκüμων üλων των στρατιωτικþν νοσοκομεßων. ΕπÝστρεψεν üμως απü τη Κριμαßα στις 7 Αυγοýστου του 1856, 4 μÞνες μετÜ την υπογραφÞ της συνθÞκης ειρÞνης, αρνοýμενη την επßσημη μεταφορÜ της στη πατρßδα, üπως κι οποιαδÞποτε Üλλη δημüσια υποδοχÞ. Ο λαüς την υποδÝχθηκε με τιμÝς εθνικÞς ηρωßδας, της Ýστησε μÜλιστα κι Üγαλμα στη Πλατεßα Βατερλü. 'Ηταν εκεßνο το διÜστημα, η δημοφιλÝστερη γυναßκα της Βρετανßας μετÜ τη βασßλισσα. ¼μως αυτÞ εßχε Üλλα σχÝδια. Τον ΝοÝμβρη του ßδιου χρüνου Ýπιασε δωμÜτιο στο ξενοδοχεßο ΜπÝρλινγκτον του Piccadilly στο Λονδßνο. Εκεß Þταν το κÝντρο των επιχειρÞσεþν της, για την εκστρατεßα στο να πεßσει τη βρετανικÞ κυβÝρνηση να βελτιþσει την ιατρικÞ περßθαλψη, τη διατροφÞ και τις συνθÞκες διαβßωσης κι υγεßας των βρετανþν στρατιωτþν. ¼ταν εκλÝχτηκε πρüεδρος της υγειονομικÞς επιτροπÞς ο Sidney Herbert, εκεßνη συνÝχισε να κινεß τα νÞματα παρασκηνιακÜ. Τονε στÞριξε και τονε συμβοýλευε πολλÜκις.



    
Για τις ανεκτßμητες υπηρεσßες της η αγγλικÞ κυβÝρνηση δημιοýργησε το ταμεßο Florence Nightingale, üπου ο αγγλικüς λαüς μποροýσε να καταθÝτει τις δωρεÝς του κι αυτü εßχεν αρχßσει απü το 1855. Το 1860, για τη συμβολÞ της στις στατιστικÝς στρατοý και τις συγκριτικÝς στατιστικÝς νοσοκομεßων, η Φλωρεντßα Ýγινε η πρþτη γυναßκα που εκλÝχτηκε στη ΣτατιστικÞ Υπηρεσßα. Την ßδια χρονιÜ, στις 9 Ιουλßου 1860, χρησιμοποιþντας απü το ταμεßο, 45.000 στερλßνες, ιδρýει τη ΣχολÞ Αδελφþν Νοσοκüμων Nightingale, στο νοσοκομεßο St. Thomas, που Þταν μια σχολÞ πρωτοποριακÞ στο εßδος της σ' üλο τον κüσμο. Στη ΣχολÞ αυτÞ οι μαθÞτριες διδÜσκονταν θεωρητικÜ, αλλÜ και πρακτικÜ τη ΝοσηλευτικÞ ΤÝχνη. Η κυρßα Sarah Wardroper, Ýγινε ΠροισταμÝνη του νÝου σχολεßου. Οι νοσοκüμες συμμετεßχανε σε σεμινÜρια και λαβαßνανε μονοετÞ κατÜρτιση που περιλÜμβανε και μερικÝς διαλÝξεις αλλÜ Þταν κυρßως πρακτικÞ εργασßα θαλÜμων υπü την επßβλεψη της ΑδελφÞς ΘαλÜμου. Η "Δεσποινßς ΝÜιτινγκÝιλ", -üπως τη φωνÜζανε πÜντα οι μαθÞτριÝς της- επÝβλεπε προσωπικÜ τις επιδüσεις των σεμιναρßων καθþς και τις εκθÝσεις των ΘαλÜμων. Απü το 1872 ειδικÜ που αφιερþθηκε πιüτερο στη ΣχολÞ, και για 30 σχεδüν συναπτÜ χρüνια, Ýγραφε στη λÞξη του διδακτικοý Ýτους μια προσωπικÞ επιστολÞ για τις αποφοιτÞσασες, γεμÜτη με συμβουλÝς κι ενθÜρρυνση. ¸πειτα τους απÝνειμε τα βιβλιÜρια νοσοκüμας και τις καλοýσε για τσÜι. ΠολλÝς απü τις μαθÞτριες αυτÞς της σχολÞς, γßνανε καλÝς και γνωστÝς νοσοκüμες στη πÜροδο των ετþν και πλαισιþσανε πολλÜ απü τα μεγαλýτερα νοσοκομεßα της Βρτετανßας αλλÜ κι Üλλων χωρþν, üπως Αυστραλßας, ΚαναδÜ, ΝÝας Ζηλανδßας, ΗΠΑ κλπ.



     ΠολλÝς φορÝς τις συμβοýλευε τα εξÞς: "Η αληθινÞ περιποßηση εßναι μια υψηλÞ κλÞση, μια αξιüτιμη κλÞση. ΑλλÜ πþς βρßσκεται η τιμÞ; Να εργαστεßτε σκληρÜ κατÜ τη διÜρκεια της κατÜρτισÞς σας, να μÜθετε και να κÜνετε üλα τα πρÜγματα τÝλεια. Η τιμÞ δε βρßσκεται στη τοποθÝτηση, απλÜ στη περιποßηση Þ στη στολÞ σας. Η τιμÞ βρßσκεται στην αγÜπη της τελειüτητας, της συνÝπειας, στο να εργαστεßτε σκληρÜ, στο να εργαστεßτε υπομονετικÜ, στο να εßστε Ýτοιμες να πεßτε üχι «Πüσο Ýξυπνη εßμαι» αλλÜ «Δεν εßμαι ακüμα αντÜξια και θα ζÞσω για να αξßζω να κληθþ εκπαιδευμÝνη νοσοκüμα»". Για τις απüφοιτες της ΣχολÞς αυτÞς εßχε συντÜξει τον πρþτο üρκο της Διπλωματοýχου ΑδελφÞς Νοσοκüμου. ΚÜθε χρüνο αυξανüταν ο αριθμüς των εκπαιδευομÝνων νοσοκüμων, με αποτÝλεσμα μετÜ απü 15 χρüνια üλα τα αγγλικÜ νοσοκομεßα να 'χουν τουλÜχιστον μια νοσηλεýτρια τýπου Nightingale. ¼ταν μια νοσηλεýτρια Ýφευγε απü κοντÜ της για να αναλÜβει ανεξÜρτητη υπηρεσßα, της Ýλεγε: "ΘυμÞσου πÜντα üτι üπου βρßσκεσαι ο κüσμος θα παρακολουθεß και θα λεπτολογεß ü,τι κÜνεις, üχι μüνο σαν νοσηλεýτρια, αλλÜ και σαν γυναßκα. Να προσπαθεßς κÜθε σου λÝξη, κÜθε σου πρÜξη να εßναι στο ýψος της αποστολÞς σου, στο ýψος της γυναικεßας σου μορφÞς". Ως δεýτερη, χρονολογικÜ, ΣχολÞ θεωρεßται η ΣχολÞ του New England Hospital στη Βοστüνη της ΜασαχουσÝτης (1872) κι ως τρßτη στον κüσμο ιδρýθηκε στην ΕλλÜδα η ΣχολÞ των Αδελφþν του Ευαγγελισμοý (1875). Επßσης, Ýπαιξε σπουδαßο ρüλο και στη μεταρρýθμιση των ασýλων.



     Απü το 1865 εγκαταστÜθηκε στον αριθμü 10 της οδοý Mayfair στο Λονδßνο κι εκτüς απü μερικÝς μετακινÞσεις στο Embley Þ στο Lea Hurst Þ στο σπßτι της αδερφÞς της στο Claydon, Ýζησε κει μÝχρι το θÜνατü της, ανÜπηρη. ¼μως, ποτÝ δεν εßχε αποδειχθεß üτι Ýπασχε οργανικÜ απü κÜποια ασθÝνεια, καθþς η αναπηρßα της Þταν εν μÝρει νευρωτικÞ κι εν μÝρει σκüπιμη. Η üρασÞ της Üρχισε να εξασθενεß σταδιακÜ, þσπου το 1901 τυφλþθηκε εντελþς. Το χρονικü διÜστημα που Ýμεινε στο κρεβÜτι, εßχε τερÜστια αλληλογραφßα και πολλοýς επισκÝπτες. Προς αναγνþριση της σκληρÞς εργασßας της εßχε τιμηθεß απü τη βασßλισσα Βικτωρßα (1883) με το βασιλικü Ερυθρü Σταυρü. Επßσης, το 1907 ο βασιλιÜς της απÝνειμε το παρÜσημο Αξßας. ¹ταν η πρþτη φορÜ που γυναßκα Ýπαιρνε αυτü το παρÜσημο. Το 1908, της δüθηκε τιμητικüς τßτλος ανÜλογος με το "κλειδß της πüλης του Λονδßνου" (The Freedom Of The City Of London). Τα γενÝθλιÜ της πλÝον γιορτÜζονται ως ΔιεθνÞς ΗμÝρα Ευαισθητοποßησης για τo CFS (Chronic Fatigue Syndrome), δηλαδÞ για το Σýνδρομο Χρüνιας Κüπωσης, απü το οποßο λÝγεται üτι Ýπασχε και η ßδια. Το κτßριο στη ΣχολÞ ΝοσηλευτικÞς και ΜαιευτικÞς στο ΠανεπιστÞμιο του ΣαουθÜμπτον ονομÜζεται επßσης απü το üνομÜ της. ΤÝσσερα νοσοκομεßα στην Κωνσταντινοýπολη ονομÜστηκαν απü την Nightingale: FN Hastanesi στο Sisli (το μεγαλýτερο ιδιωτικü νοσοκομεßο στην Τουρκßα), ΜητροπολιτικÞ FN Hastanesi στην Gayrettepe, Avrupa FN Hastanesi στο Mecidiyeköy, και το Kızıltoprak FN Hastanesi στο Kadikoy, üλα ανÞκουν στο τουρκικü ºδρυμα Καρδιολογßας. Η ΙατρικÞ ΣχολÞ Agostino Gemelli στη Ρþμη, η πρþτη σχολÞ των επιστημþν υγεßας στην Ιταλßα, που εßχε τη βÜση της σε νοσοκομεßο και Ýνα απü τα πιο σεβαστÜ ιατρικÜ κÝντρα, τßμησε τη συμβολÞ της, δßνοντας το üνομα «Bedside Florence» σε Ýνα ασýρματο σýστημα ηλεκτρονικþν υπολογιστþν που αναπτýχθηκε για να βοηθÞσει τη νοσηλευτικÞ. ΥπÜρχουν πολλÜ νοσηλευτικÜ ιδρýματα που πÞραν το üνομÜ τους απü την Florence Nightingale. ΥπÜρχει, επßσης, και το ºδρυμα Ερευνþν Nightingale στον ΚαναδÜ, αφιερωμÝνο στη μελÝτη και τη θεραπεßα του συνδρüμου χρüνιας κüπωσης.



     Στις 13 Αυγοýστου 1910 και σ' ηλικßα 90 ετþν, πÝθανε στο σπßτι της στο Λονδßνο. Πριν πεθÜνει εßχε εκφρÜσει την επιθυμßα της να ενταφιαστεß στον οικογενειακü της τÜφο, στο μικρü εξοχικü νεκροταφεßο St. Margaret Church του East Yellow στο ΧαμσÜúρ. ¸τσι η προσφορÜ της βρεττανικÞς κυβÝρνησης για τον ενταφιασμü της στο Αββαεßο του Γουεστμßνστερ (υψßστη τιμÞ), δεν υλοποιÞθηκε ποτÝ. Στη κηδεßα της, το φÝρετρο φερüταν απü Ýξι λοχßες του βρεττανικοý στρατοý.. Η ημερομηνßα της γÝννησÞς της Ýχει οριστεß ως η διεθνÞς ΗμÝρα των Αδελφþν Νοσοκüμων. Το 1912 θεσπßστηκε προς τιμÞν της το μετÜλλιο του Διεθνοýς Ερυθροý Σταυροý, το οποßο δßδεται σε νοσοκüμες και νοσοκüμους που διακρßνονται στην Üσκηση του λειτουργÞματüς τους. Στη πλατεßα Βατερλü στο Λονδßνο υπÜρχει Ýνα ÜγαλμÜ της. Ακüμα, η μορφÞ της κοσμεß Ýνα αγγλικü χαρτονüμισμα. ¸χουν γυριστεß κινηματογραφικÝς ταινßες για τη ζωÞ της κι Ýχουν γραφτεß διÜφορα βιβλßα. ΤÝλος πρÝπει να προστεθεß πως τουλÜχιστον σε 3 απü τα μεγαλýτερα νοσοκομεßα της Τουρκßας Ýχει δοθεß τ' üνομÜ της. Οι βορειüτερες πτÝρυγες του κτιρßου Selimiye (στρατüπεδο Σκοýταρι της Κωνσταντινοýπολης) εßναι σÞμερα μουσεßο και σε πολλÜ απü τα δωμÜτια υπÜρχουν κειμÞλια και αυτüγραφα που σχετßζονται με την Florence Nightingale και τις νοσοκüμες της. Μια πλÜκα χαλκοý, που συνδÝεται με την πλßνθο του Μνημεßου της Κριμαßας στο νεκροταφεßο ΧαúντÜρ ΠασÜ στη Κωνσταντινοýπολη, που παρουσßαστηκε το 1954 για τον εορτασμü της 100ης επετεßου της νοσηλευτικÞς υπηρεσßας της εν λüγω περιοχÞς, φÝρει την επιγραφÞ: "Για τη Florence Nightingale, της οποßας η εργασßα κοντÜ σε αυτü το νεκροταφεßο απÜλλαξε πριν απü Ýναν αιþνα πολλοýς ανθρþπους απü τον πüνο κι Ýθεσε τα θεμÝλια για την Üσκηση του νοσηλευτικοý επαγγÝλματος".  ΠολλÝς εκκλησßες στην ΑγγλικανικÞ Κοινωνßα τιμοýν τη μνÞμη της με μια γιορτÞ για τα λειτουργικÜ ημερολüγιÜ τους. Η ΛουθηρανικÞ ΕυαγγελικÞ Εκκλησßα στην ΑμερικÞ τιμÜ την μνÞμη της στις 13 Αυγοýστου.



    ¸να Üγαλμα της Florence Nightingale υπÜρχει στο Waterloo Place στο Westminster στο Λονδßνο. ΥπÜρχουν τρßα αγÜλματα της Florence Nightingale στο Derby - Ýνα Ýξω απü το Royal Infirmary (Βασιλικü ΝοσηλευτÞριο) του Derby, Ýνα στην οδü Αγßου ΠÝτρου, καθþς και Ýνα πÜνω απü τη ΜονÜδα Συνεχοýς Φροντßδας των Nightingale-Macmillan απÝναντι απü το Βασιλικü ΝοσηλευτÞριο του Derby. ¸να δημüσιο κτßριο που πÞρε το üνομÜ της βρßσκεται κοντÜ στο Βασιλικü ΝοσηλευτÞριο του Derby. ΥπÜρχει το Μουσεßο Florence Nightingale στο Λονδßνο και Ýνα Üλλο μουσεßο που λÝγεται Claydon House και εßναι αφιερωμÝνο σε αυτÞν και στο σπßτι της οικογÝνειας της αδελφÞς της. Εßναι τþρα μια ιδιοκτησßα του National Trust (τüποι ιστορικοý ενδιαφÝροντος Þ φυσικοý κÜλους). Η φωνÞ της Florence Nightingale εßναι αποθηκευμÝνη απü ηχογρÜφηση του 1890, που διατηρεßται στο ηχητικü αρχεßο της ΒρεττανικÞς ΒιβλιοθÞκης. 
    
ΚÜποια απü τα γραπτÜ της που γνωρßζουμε εßναι τα εξÞς: Για την πρακτικÞ κατÜρτιση των διακονισσþν στο ßδρυμα Kaiserswerth στο ΡÞνο (1851), Μια συμβολÞ στην υγειονομικÞ ιστορßα του βρετανικοý στρατοý κατÜ τη διÜρκεια του πρüσφατου πολÝμου με τη Ρωσßα (1859), Σημειþσεις για τα νοσοκομεßα (1859) κι επανεκδßδονται εντελþς διαφορετικÝς (1863), Σημειþσεις για την περιποßηση: Αυτü που εßναι, και τι δεν εßναι (1860) και διÜφορα Üλλα -περßπου 200 βιβλßα.
     Τα γραπτÜ της μαζß με τις πρÜξεις της μας δßνουν μια ολοκληρωμÝνη αντßληψη για την υγειονομικÞ περßθαλψη. ¸χουν επηρεÜσει το σýγχρονο υγειονομικü σýστημα και πολý συχνÜ λαμβÜνονται υπüψη απ' üλους üσους σχετßζονται με αυτü. ΠαρÜλληλα, üμως, μας παρουσιÜζουν και την ηθικÞ διαμüρφωση των ατüμων που ασχολοýνται με Ýνα τÝτοιο επÜγγελμα-λειτοýργημα. Αν δεν υπÜρχει αυτÞ η ηθικÞ διαμüρφωση, τüτε τα πρÜγματα εßναι ελλιπÞ, χωρßς βαθýτερο νüημα, χωρßς πραγματικü σκοπü, οπüτε, και χωρßς το σωστü αποτÝλεσμα. Τα Ýργα της εßναι τα ακüλουθα:

 * Cassandra (1851)
 * Notes on Nursing: What Nursing Is, What Nursing is Not (1859), (Σημειþσεις ΝοσηλευτικÞς: Τι Εßναι ΝοσηλευτικÞ, Τι Δεν Εßναι ΝοσηλευτικÞ)
 * Every day sanitary knowledge (ΚαθημερινÞ γνþση υγιεινÞς)
 * Notes on Hospitals (Σημειþσεις για Nοσοκομεßα)
 * Notes on Matters Affecting the Health (Σημειþσεις επß των θεμÜτων που επηρεÜζουν την υγεßα)
 * Efficiency and Hospital Administration of the British Army (Aποτελεσματικüτητα και Διοßκηση του Νοσοκομεßου του Βρετανικοý Στρατοý)
 * Suggestions for Thought to Searchers after Religious Truth (ΠροτÜσεις για ΣκÝψη σε üσους κυνηγοýν τη ΘρησκευτικÞ ΑλÞθεια)
 * Mysticism and Eastern Religions (Μυστικισμüς και ΑνατολικÝς Θρησκεßες)
 * Florence Nightingale's Theology (Η Θεολογßα της Florence Nightingale)
 * Florence Nightingale's Spiritual Journey (Το Πνευματικü Ταξßδι της Florence Nightingale)
 * The Family, a critical essay in Fraser's Magazine (1870) (Η ΟικογÝνεια, κριτικü δοκßμιο στο περιοδικü του Fraser)
 * Una and Her Paupers, Memorials of Agnes Elizabeth Jones (Η Una και Οι ¢ποροß της, ΑναμνÞσεις της Agnes Elizabeth Jones)



    Η Florence Nightingale εßναι η πρþτη νοσηλεýτρια που Ýθεσε τις βÜσεις της επιστημονικÞς νοσηλευτικÞς και κατÝστησε το νοσηλευτικü Ýργο κοινωνικü λειτοýργημα. ¹τανε πρωτοπüρος στην περιποßηση των ασθενþν και μεταρρυθμιστÞς των μεθüδων υγιεινÞς των νοσοκομεßων εκεßνης της εποχÞς. Δημιοýργησε τον πρþτο üρκο για τους νοσηλευτÝς και την ημÝρα των γενεθλßων της γιορτÜζεται παγκοσμßως η ΔιεθνÞς ΗμÝρα Νοσηλευτþν. ¹ταν επßσης στατιστικüς. Οι διορατικÝς μεταρρυθμßσεις της, Ýχουν επηρεÜσει τη φýση της σýγχρονης υγειονομικÞς περßθαλψης και τα γραπτÜ της συνεχßζουν να 'ναι Ýνας πüρος για τις νοσοκüμες, τους διευθυντÝς υγεßας και τους αρμüδιους για το σχεδιασμü.

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers