ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

ËáïãñáöéêÜ 

ÊïñáÞò ÁäáìÜíôéïò: Ï ÅðáíéäñõôÞò Ôçò ÅëëçíéêÞò Ãëþóóáò


                                          Βιογραφικü

     Ο ΑδαμÜντιος ΚοραÞς Þταν Ýλληνας φιλüλογος, Ýνας απü τους σημαντικüτερους εκπροσþπους του ελληνικοý διαφωτισμοý και μνημονεýεται κυρßως για τις γλωσσικÝς του απüψεις και την υποστÞριξη της καθαρεýουσας. Καταγüταν απü εμπορικÞ οικογÝνεια, στην οποßα üμως υπÞρχε παρÜδοση ενασχüλησης με τα γρÜμματα. Γüνος εýπορης αστικÞς οικογÝνειας, γεννÞθηκε στις 27 Απρßλη 1748 στη Σμýρνη. Ο πατÝρας του ΙωÜννης ΚοραÞς, γιος του ιατροφιλοσüφου Αντωνßου ΚοραÞ απü τη Χßο, διÝμενε στη Σμýρνη κι ασχολοýνταν με το εμπüριο. ΠαρÜλληλα, δραστηριοποιÞθηκε στα πολιτικÜ και κοινωνικÜ δρþμενα της πüλης λαμβÜνοντας το αξßωμα του δημογÝροντα καθþς και τη θÝση του επιτρüπου τοπικÞς εκκλησßας και του νοσοκομεßου.
     Η μητÝρα του λεγüταν ΘωμαÀδα Ρυσßου κι Þταν μßα απü τις 4 κüρες του λüγιου Αδαμαντßου Πετιρντüγλου Þ Ρυσßου. Ο τελευταßος -εκτüς απü τις εμπορικÝς του δραστηριüτητες- εßχε διατελÝσει δÜσκαλος της ελληνικÞς φιλολογßας στη Χßο κι αργüτερα πρüκριτος στη Σμýρνη. Ο Α. ΚοραÞς εßχε Ýνα κατÜ 3 χρüνια μικρüτερο αδελφü, τον ΑνδρÝα, ενþ τα υπüλοιπα 6 παιδιÜ που απÝκτησαν οι γονεßς του πÝθαναν σε μικρÞ ηλικßα. ΑναφÝρεται, επßσης, η συγγÝνειÜ του με τον λüγιο ΙγνÜτιο ΠερτιτζÞ και τον ιερομüναχο Κýριλλο, διδÜσκαλο της ελληνικÞς φιλολογßας.
     Τα δýο αδÝλφια διδÜχθηκαν τα πρþτα γρÜμματα κοντÜ στη μητÝρα τους και στη συνÝχεια φοßτησαν στην ΕυαγγελικÞ ΣχολÞ, που διεýθυνε τüτε ο μοναχüς Ιερüθεος Δενδρινüς. Η αυστηρüτητα των εκπαιδευτικþν μεθüδων του σχολεßου, που ανÜγκασαν τον ΑνδρÝα να εγκαταλεßψει τα μαθÞματα, απü κοινοý με τη χαμηλοý επιπÝδου μüρφωση που παρεßχε, θα προκαλÝσουν τα επικριτικÜ σχüλια του ΚοραÞ σε μεταγενÝστερα κεßμενÜ του.
     Απü νεαρÞ ηλικßα Ýδειξεν ενδιαφÝρον για τη παιδεßα κι η πρþτη του επαφÞ με τις ξÝνες γλþσσες Ýγινε στη Σμýρνη, χÜρη στη διδασκαλßα του Bernhard Keun, Ολλανδοý ιερÝα που ζοýσε κει, στον οποßον ο ΚοραÞς δßδασκε ελληνικÜ ως αντÜλλαγμα για την εκμÜθηση ξÝνων γλωσσþν, ενþ στα 1764 φÝρεται να παρακολουθεß και μαθÞματα εβραúκþν. Επιθυμßα της οικογÝνειÜς του üμως Þταν ν' ασχοληθεß με το εμπüριο, γι' αυτü, ο πατÝρας του, ο οποßος εμπορευüταν μεταξωτÜ στο ΒεζεστÝνιο της Σμýρνης, αποφÜσισε να επεκτεßνει τις επιχειρηματικÝς του δραστηριüτητες στην Ολλανδßα και το 1771 τον Ýστειλε αντιπρüσωπο στο 'Αμστερνταμ με τη συμβιβαστικÞ λýση, παρÜλληλα με τις οικογενειακÝς επιχειρÞσεις, να μποροýσε να διευρýνει τους ορßζοντÝς του και ν' αποκτÞσει την καλλιÝργεια που επιθυμοýσε.
     ¸τσι, διαμÝσου Λιβüρνο θα κατευθυνθεß προς την ολλανδικÞ πρωτεýουσα εφοδιασμÝνος με συστατικÝς επιστολÝς του δασκÜλου του ΚÝυν προς τον Andrien Buurt. ΚοντÜ στον τελευταßο πρüκειται να διδαχθεß τα "Στοιχεßα" του Ευκλεßδη καθþς και λογικÞ απü το βιβλßο της συζýγου του Carolina van Lynden. Η συναναστροφÞ του με το ζεýγος Buurt τον βοηθÜ να ενταχθεß στην πνευματικÞ ζωÞ του τüπου. Ασχολεßται με τη μουσικÞ, το θÝατρο, τις ξÝνες γλþσσες, ενþ παρÜλληλα φοιτεß στο Ελεýθερο ΠανεπιστÞμιο ΑθÞναιον. Στις μελÝτες αυτÞς της περιüδου χρÞσιμο βοÞθημα στÜθηκε η βιβλιοθÞκη που εßχε κληρονομÞσει απü τον παπποý του Α. Ρýσιο και στην οποßα κατÜφευγε συχνÜ.
     Η απüπειρÜ του ν' ασχοληθεß με το εμπüριο απÝτυχε. Τα ενδιαφÝροντÜ του αυτÜ φαßνεται να τον αποσποýν απü την κýρια εμπορικÞ του απασχüληση. ¸πειτα απü 6 χρüνια διαμονÞς στο ¢μστερνταμ θα επιστρÝψει στη γενÝτειρÜ του, πιθανüτατα εξαιτßας οικονομικþν προβλημÜτων που αντιμετþπιζε η επιχεßρησÞ του κι Ýτσι το 1777 εγκατÝλειψε το 'Αμστερνταμ. Στο ταξßδι του προς τη Σμýρνη θα βρεθεß προς τα τÝλη του 1777 στη Λειψßα, üπου συναντÜται με τον ΘωμÜ ΜανδακÜση. Θα μεταβεß κατüπιν στη ΒιÝννη προκειμÝνου να επισκεφθεß το θεßο του Σωφρüνιο, Αρχιεπßσκοπο Βελιγραδßου. ΠαραμÝνει στην αυστριακÞ πρωτεýουσα για 2 περßπου μÞνες κι εν συνεχεßα κατευθýνεται μÝσω ΤεργÝστης στη Βενετßα, πüλη στην οποßα θα περÜσει ολüκληρο σχεδüν το χειμþνα του 1778. Ο ßδιος προσπαθεß να παρατεßνει το ταξßδι της επιστροφÞς σε μια προσπÜθεια να πεßσει τους γονεßς του να του επιτρÝψουν να σπουδÜσει ιατρικÞ στη Γαλλßα. Οι προσδοκßες του üμως, πρüκειται να διαψευστοýν κι Ýτσι θα γυρßσει στη γενÝτειρÜ του, προς τα τÝλη Ιουνßου 1778. ΚατÜ τη 4ετÞ παραμονÞ του εκεß, η υγεßα του επιδεινþνεται, ενþ παρουσιÜζει και συμπτþματα μελαγχολßας με αποτÝλεσμα οι γονεßς του να εγκρßνουν τελικÜ την επιθυμßα του να μεταβεß στο εξωτερικü για σπουδÝς. Οπüτε Ýφυγε ξανÜ το 1782, για ιατρικÝς σπουδÝς στο ΜονπελιÝ στη Γαλλßα.
     ¸τσι, στις 9 Οκτþβρη 1782 θα φτÜσει στο Montpellier -μ' ενδιÜμεσους σταθμοýς το Λιβüρνο και τη Μασσαλßα- για να εγγραφεß στην ιατρικÞ σχολÞ του τοπικοý πανεπιστημßου. Σ' αυτü δßδασκαν τüτε οι Broussonet, Grimaud, και Chaptal. ΚατÜ το διÜστημα της εκεß φοßτησÞς του θ' ασχοληθεß με τη μελÝτη αρχαßων ελλÞνων και λατßνων συγγραφÝων, καθþς και νεüτερων δυτικþν φιλοσüφων. 
     Τον Ιοýλιο του 1783 πληροφορεßται το θÜνατο του πατÝρα του, ενþ τον επüμενο χρüνο πρüκειται να χÜσει και τη μητÝρα του. Εßναι η περßοδος που θα αντιμετωπßσει οικονομικÜ προβλÞματα παρÜ τη χρηματικÞ ενßσχυση που δεχüταν απü το δÜσκαλü του Keun και Üλλους στενοýς του φßλους. Για βιοποριστικοýς λüγους Ýκανε μεταφρÜσεις στα γαλλικÜ απü γερμανικÜ κι αγγλικÜ βιβλßα, üπως η "ΚατÞχησις" του Ρþσου Μητροπολßτη ΠλÜτωνος κι η "ΚλινικÞ ΙατρικÞ" του Γερμανοý ιατροφιλοσüφου Selle, καθþς κι Üλλα κεßμενα ιατρικοý περιεχομÝνου. Το 1786 κυκλοφορεß την πτυχιακÞ του εργασßα με τßτλο "Πυρετολογßας Σýνοψις", üπου μελετÜ το εν λüγω φαινüμενο στα πλαßσια μιας ιπποκρατικÞς προσÝγγισης. Απü τις 11 Ιουλßου του ßδιου χρüνου και για τους επüμενους 4 μÞνες αναλαμβÜνει και διδακτικÜ καθÞκοντα στο πανεπιστÞμιο του Montpellier παραδßδοντας το ειδικü μÜθημα "Περß ΚαρδιÜς, Αρτηριþν & Φλεβþν". Το 1787 ολοκληρþνει τη διδακτορικÞ του διατριβÞ "¸νας Ιπποκρατικüς Γιατρüς", στην οποßα γßνεται αναφορÜ στις ηθικÝς δεσμεýσεις που συνεπÜγεται ο πρþτος ιπποκρατικüς αφορισμüς.
     Το 1788, Ýχοντας ολοκληρþσει τις σπουδÝς του, εγκαταστÜθηκε στο Παρßσι με σκοπü ν' ασχοληθεß αποκλειστικÜ με τα γρÜμματα και την εθνικÞ αφýπνιση. ΜετÜ το τÝλος των σπουδþν του, σκüπευε να εξασκÞσει το επÜγγελμα του γιατροý στα ΕπτÜνησα. Πριν την επιστροφÞ του, üμως, στον ελλαδικü χþρο θα επισκεφθεß το Παρßσι, üπου πρüκειται τελικÜ να εγκατασταθεß μüνιμα. ΦθÜνει στη γαλλικÞ πρωτεýουσα στις 24 ΜÜη 1788 εφοδιασμÝνος με συστατικÝς επιστολÝς καθηγητþν του. Ενþ δÝχτηκε τη γαλλικÞ υπηκοüτητα, η συνεßδησÞ του παρÝμεινε καθαρÜ ελληνικÞ. Εκεß συνÝχισε να κÜνει μεταφρÜσεις ιατρικþν κυρßως βιβλßων στα γαλλικÜ και ταυτüχρονα Üρχισε να συγγρÜφει κεßμενα σχετικÜ με τη κατÜσταση του ελληνισμοý. Το 1795 κυκλοφορεß την "ΕισαγωγÞ Στη ΜελÝτη Της ΙατρικÞς" του Selle, με δικü του πρüλογο και τον επüμενο χρüνο το "ΙατρικÝς ΠαρατηρÞσεις" του ßδιου συγγραφÝα απü κοινοý με το "Ιατρικüν ΣυνÝκδημον". Στα 1796 επßσης, θα δημοσιεýσει στο γαλλικü περιοδικü Magazin Encyclopèdique μια φιλολογικÞ μελÝτη σχετικÜ με Ýνα χωρßο του ρÞτορα ΔεινÜρχου. Θ' ακολουθÞσει στα 1798 η "Ιστορßα Tης IατρικÞς & XειρουργικÞς" του Üγγλου W. Black, που συνοδευüταν απü πρωτüτυπες παρατηρÞσεις του κι αποσπÜσματα αρχαßων ελληνικþν ιατρικþν Ýργων κατ' αντιπαρÜθεση με το κεßμενο.
     ¼ντας εγκατεστημÝνος στη Γαλλßα, υπÞρξε μÜρτυς των γεγονüτων του 1789 και της ακüλουθης πολιτικÞς αλλαγÞς. Μες σ' αυτü το κλßμα κι Ýχοντας ενστερνιστεß τις ιδÝες του Διαφωτισμοý  θα επικεντρþσει το ενδιαφÝρον του στη προσπÜθεια των ΕλλÞνων για Ανεξαρτησßα. ΕνδεικτικÞ αυτÞς του της πρüθεσης εßναι η δημοσßευση στα 1798 της "ΑδελφικÞς Διδασκαλßας". Πρüκειται για κεßμενο που Ýγραψε -με αφορμÞ το θÜνατο του ΡÞγα- ως απÜντηση στο ανþνυμο φυλλÜδιο "ΠατρικÞ Διδασκαλßα", το οποßο -αποδßδεται στον ΑθανÜσιο ΠÜριο, που κρυμμÝνος πßσω απü τον ΠατριÜρχη Ιεροσολýμων 'Ανθιμο, καλεß τους ¸λληνες να μεßνουν υπüδουλοι στους Τοýρκους και να μην επιθυμοýν την ελευθερßα τους-, αντιδροýσε απÝναντι στον Διαφωτισμü, τη πνευματικÞ πρüοδο κι υποστÞριζε την ΟθωμανικÞ κυριαρχßα.
     Η πεποßθηση του για την ανÜγκη απελευθÝρωσης απü τη τουρκικÞ ηγεμονßα θα τον οδηγÞσει τα επüμενα χρüνια σ' ευρεßα εκδοτικÞ δραστηριüτητα Ýργων αρχαßων ΕλλÞνων συγγραφÝων. Η κßνηση αυτÞ βασßστηκε στη σκÝψη πως η πνευματικÞ πρüοδος των συμπατριωτþν του αποτελεß απαραßτητη προûπüθεση για τη πολιτικÞ τους ανεξαρτησßα. Θα εκδüσει, λοιπüν, το 1799 -με δαπÜνες του ΘωμÜ ΣπανιωλÜκη- στα γαλλικÜ κι ελληνικÜ τους ΧαρακτÞρες του ΘεοφρÜστου, που αφιερþνει στους ελεýθερους ¸λληνες του Ιονßου
     ΕπηρεασμÝνος απü τις φιλελεýθερες ιδÝες του Διαφωτισμοý, μαχüταν με τα γραπτÜ του υπÝρ της πνευματικÞς αναγÝννησης της ΕλλÜδας. Κýριο μÝλημÜ του Þταν η πνευματικÞ ανÜπτυξη του ΓÝνους, που θεωροýσε προûπüθεση για την ελευθερßα και την ανεξαρτησßα. Στην ανανÝωση της παιδεßας προσπÜθησε να συμβÜλει και σε πρακτικü επßπεδο, με τις φιλολογικÝς εκδüσεις αρχαßων ΕλλÞνων συγγραφÝων στην σειρÜ "ΕλληνικÞ ΒιβλιοθÞκη", αλλÜ και θεωρητικÜ, κυρßως στα προλεγüμενα που προÝτασσε στις εκδüσεις, τους "ΑυτοσχÝδιους Στοχασμοýς Περß Της ΕλληνικÞς Παιδεßας & Γλþσσης".
     Το 1800 εκδßδει το ποßημα "'Ασμα ΠολεμιστÞριον" και την επüμενη χρονιÜ το "ΣÜλπισμα ΠολεμιστÞριον", με το ψευδþνυμο Ατρüμητος Μαραθþνιος. Μ' αυτÜ προσπÜθησε να τονþσει τις ελπßδες των ΕλλÞνων για την απελευθÝρωση και να ενισχýσει την αγωνιστικÞ διÜθεση, σε μια περßοδο που η εκστρατεßα του ΝαπολÝοντα στην Αßγυπτο δημιουργοýσε προσδοκßες για ενδεχüμενη βοÞθεια των ΓÜλλων προς τους ¸λληνες. ΑποτÝλεσμα αυτþν των προσδοκιþν Þταν και το κεßμενü του "Υπüμνημα Περß Της Παροýσης ΚαταστÜσεως Της ΕλλÜδος" το οποßο εξÝφραζε τις ανησυχßες του για τη πολιτικÞ κατÜσταση της πατρßδας. Αντßστοιχου περιεχομÝνου φυλλÜδιο εßναι και το "Τι ΠρÝπει Να ΚÜμωσιν Οι Γραικοß ΚατÜ Τας Παροýσας ΠεριστÜσεις" (1805) με προτροπÝς και παραινÝσεις προς τους ομογενεßς..
     Το 1800 επßσης, τýπωσε το "Περß ΑνÝμων, ΥδÜτων & Τüπων" του ΙπποκρÜτη, εμπλουτισμÝνο με δικÝς του σημειþσεις, (Ýκδοση που βραβεýτηκε το 1810 απü το Γαλλικü Ινστιτοýτο, επιτρÝποντÜς του να προβεß με τα χρÞματα που κÝρδισε σ' επανÝκδοσÞ του το 1816). ΠαρÜλληλα θα ασχοληθεß με την απüδοση στα ελληνικÜ του "Περß ΑμαρτημÜτων & Ποινþν" του Ιταλοý Beccarie. Το κεßμενο θα κυκλοφορÞσει το 1802 για να επανεκδοθεß πληρÝστερο 20 περßπου χρüνια μετÜ, προκειμÝνου να χρησιμοποιηθεß απü τους μελλοντικοýς ¸λληνες δικαστÝς. Το 1802 επßσης θα προβεß στη διüρθωση του μυθιστορÞματος "Τα ΚατÜ ΔÜφνιν & Χλüην" του Λüγγου. Το 1804 κυκλοφορεß τα "ΑιθιοπικÜ" του Ηλιοδþρου, με προτροπÞ και δαπÜνη του φßλου του ΑλÝξανδρου Βασιλεßου, που η εισαγωγÞ του εßναι η πρþτη ελληνικÞ πραγματεßα για το λογοτεχνικü εßδος του μυθιστορÞματος. Το 1805, Ýχοντας εξασφαλßσει τη χορηγßα των αδελφþν ΖωσιμÜ θα δþσει στην εκδοτικÞ του δραστηριüτητα πιο συστηματικÞ μορφÞ. Με τον τßτλο "ΕλληνικÞ ΒιβλιοθÞκη" θα κυκλοφορÞσει στο διÜστημα που ακολουθεß Ýως και το 1827 μια πολýτομη συλλογÞ αρχαßων κειμÝνων, που συνοδεýει με δικοýς του προλüγους, με την χορηγßα των αδερφþν ΖωσιμÜ. Εκεß εξÝδωσε, μεταξý Üλλων, τους "Βßους ΠαραλλÞλους" του ΠλουτÜρχου, "Λüγους" του ΙσοκρÜτη, τις 4 πρþτες ραψωδßες της ΙλιÜδας, Γαληνü, ΣτρÜβωνα, ΜÜρκο ΑυρÞλιο, τα "ΠολιτικÜ" και τα "ΗθικÜ ΝικομÜχεια" του ΑριστοτÝλη, τα "Απομνημονεýματα" του Ξενοφþντα, üλα με δικοýς του προλüγους. Πρüκειται για τους λεγüμενους "ΑυτοσχÝδιους Στοχασμοýς" Þ "Προλεγüμενα", üπου εκθÝτει τις απüψεις του για την ελληνικÞ παιδεßα και γλþσσα. Εκεß θα υποστηρßξει μεταξý Üλλων την ανÜγκη για μετακÝνωση των ευρωπαúκþν ιδεþν στα ελληνüφωνα σχολεßα, απü κοινοý με τη χρÞση μιας λüγιας δημοτικÞς γλþσσας για τη διευκüλυνση της εκπαιδευτικÞς διαδικασßας. Η απÞχηση των θÝσεþν του αυτþν θα προκαλÝσει αργüτερα -με πρωτοβουλßα των συμπατριωτþν του- την Ýκδοση σε χωριστü τüμο üλων των προλüγων του. 
     Τα παραπÜνω Ýργα του συνÝβαλαν þστε να γßνει γνωστüς στον κýκλο των ελλÞνων και ξÝνων λογßων. Μεταξý των προσωπικοτÞτων με τις οποßες συνδÝθηκε Þταν οι γÜλλοι φιλüλογοι ΚλαβιÝ, Σαρτüν ντε λα ΡοσσÝτ, και ο ντ' Ανς ντε Βιλλουασüν, ενþ υπÞρξε και μÝλος -απü κοινοý με ΓÜλλους ιδεολüγους- της Societé des Observateurs de l' Homme. Την ßδια περßοδο -και με σýσταση του καθηγητÞ του Chaptal- θ' αναλÜβει να μεταφρÜσει τη "Γεωγραφßα" του ΣτρÜβωνα μαζß με τον La Porte-du Theil και τον γεωγρÜφο Gossellin. Γι' αυτÞ του τη προσπÜθεια θα λÜβει ισüβια σýνταξη 2000 φρÜγκων απü το Γαλλικü Ινστιτοýτο.
     Την Ýκδοση του πρþτου τüμου της "ΕλληνικÞς ΒιβλιοθÞκης", θ' ακολουθÞσει 2 χρüνια μετÜ Ýνα 2τομο Ýργο που περιλÜμβανε "Λüγους & ΕπιστολÝς" του ΙσοκρÜτη. Στο διÜστημα απü το 1809 Ýως και το 1814 θα κυκλοφορÞσει σε 6 τüμους το "Βßοι ΠαρÜλληλοι" του ΠλουτÜρχου. Το 1809 θα εκδþσει, τα "ΣτρατηγÞματα" του Πολυαßνου κι αμÝσως μετÜ το "Μýθων Αισωπεßων ΣυναγωγÞ" (1810). Τα δýο τελευταßα αποτελοýν "ΠÜρεργα" της "ΕλληνικÞς ΒιβλιοθÞκης". Με δαπÜνη ομογενþν απü τη Χßο κυκλοφορεß το 1814 το "ΞενοκρÜτους & Γαληνοý: Περß Της Απü Την Ενýδρων ΤροφÞς". Εν συνεχεßα, θα προβεß στην Ýκδοση των λατßνων συγγραφÝων ΣτρÜβωνα και ΜÜρκου ΑυρÞλιου. Το Ýργο του πρþτου τυπþνεται σε 4 τüμους κατÜ το διÜστημα 1815-19 και το αντßστοιχο του δεýτερου το 1816. Απü το 1811 Ýως το 1820 Ýχει εκδþσει, επßσης, τις 4 πρþτες ραψωδßες της ΙλιÜδας. Στα 1820 επßσης, θα κυκλοφορÞσει ανþνυμα και τη δικÞ του μετÜφραση του θεολογικοý Ýργου "ΣυμβουλÞ" τριþν επισκüπων σχετικÜ με τις παρατυπßες του ορθüδοξου και καθολικοý κλÞρου.
     Τη περßοδο αυτÞ θα πρωτοστατÞσει στην κοινÞ προσπÜθεια των λογßων για την ενßσχυση της εκπαιδευτικÞς δραστηριüτητας στα ελληνüφωνα σχολεßα. Προμηθεýει με σýγχρονα εγχειρßδια καθþς και üργανα πειραματικÞς φυσικÞς και χημεßας, πολλÝς σχολÝς, ενþ προτεßνει και καθηγητÝς (μεταξý αυτþν οι Ν. ΒÜμβας, Κ. Κοýμας, Θ. ΚαÀρης) για διÜφορες διδασκαλικÝς θÝσεις. ΠαρÜλληλα, ενθαρρýνει μορφωμÝνους ομογενεßς του να προβοýν σε μεταφρÜσεις κειμÝνων της δυτικÞς διανüησης και φροντßζει για την αποστολÞ υποτρüφων στην Ευρþπη. Ακüμη, ζητÜ με επιστολÝς του την οικονομικÞ συνδρομÞ πλουσßων ελλÞνων εμπüρων για την υλοποßηση στüχων παιδευτικοý χαρακτÞρα, üπως η ßδρυση βιβλιοθηκþν και σχολεßων, καθþς κι η Ýκδοση διδακτικþν βιβλßων. Η πολýπλευρη δρÜση του αυτü το διÜστημα θα τον αποτρÝψει απü το να αναλÜβει διδασκαλικÜ καθÞκοντα παρÜ τις οικονομικÝς δυσκολßες που αντιμετþπιζε κατÜ καιροýς. ¸τσι, το 1814 απορρßπτει πρüταση να εργαστεß στο College de France, μετÜ το θÜνατο του Bosquillon. Νωρßτερα εßχε αρνηθεß να διδÜξει ελληνικÞ φιλολογßα στο ßδιο ßδρυμα ως αντικαταστÜτης του Villoison αλλÜ και να δουλÝψει ως οικοδιδÜσκαλος στο σπßτι εýπορου Üγγλου. Το 1816, πÜλι, δεν θα δεχτεß καθηγητικÞ θÝση στο Γαλλικü Ινστιτοýτο, για την οποßα εßχε προταθεß.
     Στα προλεγüμενÜ του κατÝθετε τις προτÜσεις του για τη παιδεßα, το περιεχüμενο, τα εγχειρßδια και τις μεθüδους της διδασκαλßας και κυρßως τη γλþσσα, που Þταν το βασικü μÝλημα των λογßων κατÜ την περßοδο του Διαφωτισμοý. ΒασικÝς του ιδÝες Þταν η ανÜγκη μετακÝνωσης της δυτικÞς παιδεßας στην ΕλλÜδα κι ο εκσυγχρονισμüς της διδασκαλßας (μεταξý Üλλων υποστÞριζε την αλληλοδιδακτικÞ μÝθοδο, την αποφυγÞ της χρÞσης της αρχαßας γλþσσας στη διδασκαλßα και τη συγγραφÞ νÝων εγχειριδßων γραμματικÞς καθþς και λεξικþν, για τα οποßα κατÝθετε συγκεκριμÝνες προτÜσεις). Για την εφαρμογÞ των ιδεþν του συμμετεßχε στην ομÜδα των λογßων που ßδρυσαν το 1811 το περιοδικü ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ, στο οποßο αρθρογραφοýσε συχνÜ.
     Ως κýριο στüχο εßχε διαμüρφωση ενüς γλωσσικοý οργÜνου κατÜλληλου για την πνευματικÞ ανÜπτυξη. Στα 1811 θα συμμετÜσχει στην κßνηση πολλþν σýγχρονþν του ελλÞνων λογßων, για την κυκλοφορßα του περιοδικοý, που πραγματευüταν θÝματα φιλολογικοý, φιλοσοφικοý κι ευρýτερου πνευματικοý χαρακτÞρα. Προσδοκοýσε üτι το 15Þμερο αυτü Ýντυπο θα συνÝβαλε αποφασιστικÜ στην παιδευτικÞ αναμüρφωση των συμπατριωτþν του κι υπÞρξε τακτικüς συνεργÜτης του. Απü το 1813, οπüτε ξεσπÜ η διαμÜχη για την επικρÜτηση της αρχαÀζουσας Þ της σýγχρονης δημοτικÞς γλþσσας στην εκπαßδευση, θα εκφρÜσει μÝσα απü τις στÞλες του ΛΟΓΙΟΥ ΕΡΜΗ τις προσωπικÝς του θÝσεις για το γλωσσικü ζÞτημα.
     ΑνÜμεσα στις δυο αντßρροπες τÜσεις της εποχÞς, την αποκλειστικÞ χρÞση της ομιλουμÝνης γλþσσας και την επαναφορÜ της αρχαßας, κρÜτησεν ενδιÜμεση στÜση: βÜση του Þταν η ομιλουμÝνη γλþσσα, για την οποßα πρüτεινε τον «καθαρισμü» απü ξÝνες κι ιδιωματικÝς λÝξεις και την γενικüτερη «διüρθωση» απü τους λογßους. Οι υποδεßξεις του οδηγÞσανε στη διαμüρφωση της γλωσσικÞς μορφÞς που ονομÜστηκε καθαρεýουσα και γι' αυτÝς τις θÝσεις δÝχτηκε επικρßσεις τüσον απü τους υποστηρικτÝς της αρχαÀζουσας üσο κι απü τους υποστηρικτÝς της ομιλουμÝνης γλþσσας. Στα χρüνια που θα ακολουθÞσουν κι Ýως το 1821 Ýρχεται σε σφοδρÞ αντιπαρÜθεση με τους Ν. Δοýκα, Στ. ΚομμητÜ και Π. ΚοδρικÜ, που ηγοýνταν της παρÜταξης για τη καθιÝρωση της καθαρεýουσας. Ο ßδιος χωρßς να υποστηρßζει τη χρÞση της απλÞς δημοτικÞς, προωθεß τη συμβιβαστικÞ λýση μιας μÝσης οδοý αποφεýγοντας τις ακρüτητες. ΥπÝρ της θÝσης αυτÞς τÜχθηκαν οι Νεοφ. ΒÜμβας, Θ. ΚαÀρης, Κ. Κοýμας, Θεοκλ. Φαρμακßδης κ.α. ΣχετικÜ με το γλωσσικü ζÞτημα εßναι τα κεßμενÜ του: "ΣχολαστικοκατÜργησις" (1818) και "ΔιατριβÞ ΑυτοσχÝδιος".
     Απü το 1821 και με την Ýναρξη της ελληνικÞς επανÜστασης θα κατευθýνει τη δρÜση του σýμφωνα με τη νÝα κατÜσταση που Ýχει δημιουργηθεß. Παρüλο που θεωροýσε üτι ο Αγþνας θα 'πρεπε να καθυστερÞσει κατÜ 3 τουλÜχιστον 10ετßες, εξαρχÞς υποστÞριξε ενεργÜ την προσπÜθεια των ΕλλÞνων για ανεξαρτησßα. ¼πως γρÜφει ο ßδιος, αιφνιδιασμÝνος απü το κßνημα, που το περßμενε περß τα 1850, «το θηκÜρι ερρßφθη πλÝον μακριÜ και το σπαθß δεν θα ξαναεισÝλθει». Θα συμμετÜσχει, λοιπüν, ως ιδρυτικü στÝλεχος στο Φιλελληνικü ΚομιτÜτο του Παρισιοý (1825), που συγκροτÞθηκε προκειμÝνου να προβÜλει τις ελληνικÝς θÝσεις σε ομογενεßς και ξÝνους και να συγκεντρþσει απαραßτητες υλικÝς συνδρομÝς. Ο ßδιος θ' αναπτýξει συχνÞ αλληλογραφßα με φιλÝλληνες πολιτικοýς -μεταξý αυτþν κι ο Τüμας ΤζÝφερσον- και λüγιους, αρθρογραφþντας παρÜλληλα σε ξÝνα Ýντυπα για την ενßσχυση της ΕπανÜστασης.
     ΦοβÜται για το τι θα γßνει μετÜ την απελευθÝρωση. Προφητεýει πως οι ¸λληνες δε θα μπορÝσουν ν' αυτοδιοικηθοýν και θα ζητÞσουν προστασßα ξÝνης δýναμης. Κι üντως Ýτσι Ýγινε. Το 1825 η ΕλληνικÞ ΚυβÝρνηση ζητÜ προστασßα απü την Αγγλßα κι ετοιμÜζεται ν' αποδεχτεß κÜποιο ξÝνο βασιλιÜ στην ΕλλÜδα. Ο ΚοραÞς προσπαθþντας ακüμα και τüτε να βοηθÞσει, προτρÝπει τους ¸λληνες να θεσπßσουν φιλελεýθερο σýνταγμα που να περιορßζει τις δικαιοδοσßες του βασιλιÜ. Ο Καποδßστριας αναλαμβÜνει πρωθυπουργüς κι αλλÜζει η τροπÞ των πολιτικþν πραγμÜτων. Αν και δýσπιστος τÜσσεται υπÝρ του Καποδßστρια στην αρχÞ. Και πρÜγματι, ο ΚοραÞς δεν Þτανε πολιτικüς. ¹ταν Ýνας αγνüς πατριþτης, Ýνας δυναμικüς δημοκρÜτης, Ýνας ασυμβßβαστος Üνθρωπος.
     Γι' αυτÝς του τις ενÝργειες θα λÜβει ευχαριστÞρια επιστολÞ (9 Απριλßου 1827) απü τα μÝλη της Γ' ΕθνοσυνÝλευσης της ΤροιζÞνας. Αργüτερα επιμελεßται της ßδρυσης Λυκεßου στο Παρßσι, κßνηση που προωθεß μÝσω του Φιλελληνικοý ΚομιτÜτου. Εκεß πρüκειται να διδÜξουν οι Κ. Πιτσιπιüς και Κ.Θ. ΡÜλλης. ¼σον αφορÜ τη συγγραφικÞ δραστηριüτητα αυτÞς της περιüδου, θα συνεχßσει την Ýκδοση των αρχαßων ελλÞνων συγγραφÝων επιλÝγοντας κατÜλληλα για τις περιστÜσεις κεßμενα πολιτικοý περιεχομÝνου. ¸τσι, το 1821 θα κυκλοφορÞσει τα "ΠολιτικÜ" του ΑριστοτÝλη, τα οποßα συνοδεýει με την εισαγωγÞ "ΠολιτικÝς ΠαραινÝσεις". Θ' ακολουθÞσουν τον επüμενο χρüνο τα "ΗθικÜ ΝικομÜχεια" του ßδιου, καθþς και τα κεßμενα "Στρατηγικüς" του ΟνησÜνδρου και "Πρþτο Ελεγεßο" του Τυρταßου, που μετÝφρασε ο ßδιος. Τα 2 τελευταßα αφιερþνει στους μαχüμενους συμπατριþτες του.
     Η επüμενη εκδοτικÞ του προσπÜθεια αφορÜ στις "Σημειþσεις Εις Το Προσωρινüν Πολßτευμα Της ΕλλÜδος" του 1822 και το Ýργο "ΠολιτικÜ" του ΠλουτÜρχου (1824). Σ' αυτü θÝτει ως πρüλογο το "ΔιÜλογοι Περß Των Ελληνικþν Συμφερüντων", üπου κÜνει λüγο για τα πολιτικÜ προβλÞματα της επαναστατημÝνης χþρας. Το 1825 εκδßδει τα "Απομνημονεýματα" του Ξενοφþντα και τον "Γοργßα" του ΠλÜτωνα για να κυκλοφορÞσει Ýνα χρüνο αργüτερα το "Εγχειρßδιο" του Επßκτητου καθþς και το "Λüγο ΚατÜ ΛεοκρÜτους" του Λυκοýργου. Στα 1827 θα τυπþσει το Ýργο "Αρριανοý Του ΕπικτÞτου Διατριβþν", βιβλßα 4. Τα παραπÜνω κεßμενα επιλÝχθηκαν απü τον ΚοραÞ για να προβÜλλουν στους ¸λληνες επßκαιρα ηθικÜ και πολιτικÜ ζητÞματα. Στα προλεγüμενÜ τους ο συγγραφÝας κÜνει λüγο για την εξÝλιξη των πολιτικþν θεσμþν και θεωριþν απü τους αρχαßους ¸λληνες ως και τους νεüτερους δυτικοýς διανοητÝς. 
     Απü το 1828 θα προβεß στην Ýκδοση του Ýργου "ΓλωσσογραφικÞς ¾λης Δοκßμιον", που κυκλοφüρησε με το γενικü τßτλο "'Ατακτα". Πρüκειται για μια συλλογÞ λεξικογραφικοý κυρßως υλικοý, το οποßο εßχε Þδη συγκεντρþσει κατÜ το διÜστημα της ενασχüλησης του με τα αρχαßα κεßμενα της "ΕλληνικÞς ΒιβλιοθÞκης". ΑυτÜ τα γλωσσικÜ κι ερμηνευτικÜ στοιχεßα προÝρχονταν απü την αρχαßα, μεσαιωνικÞ και νεοελληνικÞ γραμματεßα, αλλÜ κι απü κεßμενα της ΠαλαιÜς & ΚαινÞς ΔιαθÞκης και τη προφορικÞ παρÜδοση. Ως και το 1833 θα κυκλοφορÞσει τους 5 πρþτους τüμους της συλλογÞς, ενþ μετÜ το θÜνατü του θα εκδοθοýν 2 ακüμη.
     ΜετÜ την απελευθÝρωση εναντιþθηκε στη πολιτικÞ του Καποδßστρια, επειδÞ θεωροýσε αυταρχικÞ την συγκÝντρωση üλων των εξουσιþν στο πρüσωπο του κυβερνÞτη. Τις αντιπολιτευτικÝς του θÝσεις διατýπωνε σε διαλογικÜ κεßμενα που δημοσßευε με ψευδþνυμο. Για τη στÜση του αυτÞ Ýφθασε να θεωρεßται ηθικüς αυτουργüς της δολοφονßας του. Οι δυο τους εßχαν γνωριστεß το 1815 στο Παρßσι κι Ýκτοτε διατηροýσαν φιλικÞ σχÝση ανταλλÜσσοντας συχνÜ επιστολÝς για την εκπαιδευτικÞ και πολιτικÞ κατÜσταση στον ελλαδικü χþρο. ΜετÜ την ανÜληψη, üμως, απü τον Καποδßστρια της διακυβÝρνησης της επαναστατημÝνης χþρας, ο ΚοραÞς προÝβαλε εχθρικÞ στÜση απÝναντι του. Αιτßα υπÞρξε η συγκÝντρωση üλων των εξουσιþν στο πρüσωπο του ΚυβερνÞτη, που θεþρησε ως μια μορφÞ τυραννßας που πρüδιδε τις θυσßες των συμπατριωτþν του. Η αρνητικÞ γνþμη του για τον Καποδßστρια πιθανüτατα υπÞρξε αποτÝλεσμα διαβολÞς του τελευταßου απü αντιπÜλους του.
     Τον ΣεπτÝμβρη του 1830, θα κυκλοφορÞσει το φυλλÜδιο με τßτλο "Τι συμφÝρει εις την ελευθερωμÝνην απü Τοýρκους ΕλλÜδα να πρÜξει, εις τας παροýσας περιστÜσεις για να μην δουλωθεß εις χριστιανοýς τουρκßζοντας". Εκεß, με το ψευδþνυμο Γ. Πανταζßδης, θα προβεß σ' επικριτικÜ σχüλια για τη πολιτικÞ του Καποδßστρια και θα προτεßνει ως λýση μια γαλλικÞ παρÝμβαση. ΠαρÜ την αντßδραση του ¸λληνα ΚυβερνÞτη, θα δημοσιεýσει τον Οκτþβρη του επüμενου χρüνου -αγνοþντας τη δολοφονßα του- Ýναν ακüμη αντικαποδιστριακü διÜλογο με τον ßδιο τßτλο. Θα ακολουθÞσει το κεßμενο "Σýμμεικτα ΕλληνικÜ απü της αρχÞς της ΚυβερνÞσεως του Καποδßστρια κι εφεξÞς", του οποßου το πρþτο μÝρος εκδüθηκε στο Παρßσι τον Οκτþβρη του 1831 και το δεýτερο τον Αýγουστο του 1832.
     Το 1831, επßσης, θα κυκλοφορÞσει το θεολογικοý περιεχομÝνου κεßμενο "Ιερατικüν ΣυνÝκδημον", üπου υπερασπßζεται το ορθüδοξο χριστιανικü δüγμα απορρßπτοντας ταυτüχρονα τις προλÞψεις και δεισιδαιμονßες του ανατολικοý κλÞρου. Για τη καταπολÝμηση των τελευταßων τßθεται υπÝρ μιας ευρýτερης παιδεßας των ιερωμÝνων που θα ξεπερνÜ την εκκλησιαστικÞ μüρφωση. ΑυτÝς του οι απüψεις προκÜλεσαν την αντßδραση του ΣτÝφανου ΚαραθεοδωρÞ, ο οποßος συνÝταξε ως απÜντηση την "Αντßρρησιν", αλλÜ και των Κ. Οικονüμου και Δ. ΧατζερÞ.
     Απü την υπüλοιπη συγγραφικÞ παραγωγÞ του, σþζεται ακüμη Ýνα ελληνογαλλικü λεξικü και μßα νεοελληνικÞ γραμματικÞ, που βρÝθηκαν σε χειρüγραφη μορφÞ μετÜ το θÜνατü του. Ο ßδιος νωρßτερα εßχε αναθÝσει στους Χιþτες Φ. ΦουρναρÜκη, Κ. Πιτζιπιü, Σ. ΓαλÜνη και Κ. ΡÜλλη, να συλλÝξουν και να καταγρÜψουν üλα του τα χειρüγραφα, þστε να παραδοθοýν στους κληρονüμους του.
     Θα πεθÜνει στο Παρßσι στις 6 Απρßλη 1833 Ýπειτα απü σýντομη ασθÝνεια και θα ταφεß στο κοιμητÞριο του Montparnasse.
     Η εκδοτικÞ κι εν γÝνει πνευματικÞ δραστηριüτητα του καθ' üλη τη διÜρκεια της ζωÞς του κατευθýνεται απü την επιθυμßα του για πολιτικÞ ανεξαρτησßα των ΕλλÞνων. Την ιδÝα αυτÞ Ýχει καλλιεργÞσει κατÜ τη διαμονÞ του στο εξωτερικü, üποτε Ýρχεται σ' επαφÞ με τις ιδÝες του Διαφωτισμοý  για να ενστερνιστεß τελικÜ τις θÝσεις των ΓÜλλων Ιδεολüγων. Τßθεται, λοιπüν, υπÝρ της επικρÜτησης ενüς καθεστþτος ελευθερßας, δικαιοσýνης κι ισονομßας που προστατεýει τα ανθρþπινα δικαιþματα και τα δικαιþματα του πολßτη. Παρüλο που υποστÞριζε τις πολιτικÝς και κοινωνικÝς μεταρρυθμßσεις στη Γαλλßα, οι ακρüτητες που ακολοýθησαν την επανÜσταση του 1789 θα προκαλÝσουν την αντßδρασÞ του απÝναντι στο φανατισμü και τις συγκροýσεις στους κüλπους των επαναστατþν. Αναζητþντας το καταλληλüτερο για τους συμπατριþτες του πολßτευμα, θα προβεß σε μελÝτες συνταγματικοý και ευρýτερου νομικοý περιεχομÝνου. ¹δη απü το 1789 Ýχει μεταφρÜσει τη διακÞρυξη των δικαιωμÜτων του ανθρþπου και του πολßτη με τον τßτλο "Δßκαια του ανθρþπου και του πολßτη". Η Ýρευνα του αναφορικÜ με τα συντÜγματα της Γαλλßας, Αγγλßας κι ΗΠΑ, τον ωθεß να προτεßνει τελικÜ για την επαναστατημÝνη χþρα το δημοκρατικü σýστημα των Αγγλοαμερικανþν.
     Ως προς τις γλωσσικÝς του πεποιθÞσεις αντιτασσüταν -üπως Þδη Ýχει αναφερθεß- τüσο στη χρÞση της αρχαÀζουσας üσο και της απλÞς δημοτικÞς. Θεωρþντας τη γλþσσα βασικü εργαλεßο για τη παιδεßα προωθοýσε τη καθιÝρωση ενüς κατανοητοý γλωσσικοý ιδιþματος, που δανειζüτανε στοιχεßα απü την αρχαßα ελληνικÞ αλλÜ και τη καθομιλουμÝνη της εποχÞς του. ΑυτÞ η μÝση οδüς εßναι η δικÞ του απÜντηση στη φθορÜ που üπως πßστευε Ýχει υποστεß η ελληνικÞ γλþσσα απü τα αρχαßα χρüνια ως τις μÝρες του. Ξεκινþντας, λοιπüν, απü τη χυδαßα -κατÜ τα λεγüμενÜ του- δημοτικÞ θα επιδιþξει την τροποποßησÞ της σýμφωνα με τους κανüνες και τα πρüτυπα της αρχαÀζουσας σε μια προσπÜθεια εξευγενισμοý της. ΑνÜμεσα στις καινοτομßες που εισÜγει εßναι η απαλοιφÞ λαúκþν και ξÝνων λÝξεων -κυρßως τουρκικþν- αλλÜ κι η δημιουργßα νÝων απü το συνδυασμü ριζþν και καταλÞξεων των δýο γλωσσικþν ιδιωμÜτων. Η προσÝγγισÞ του, λοιπüν, πλησιÜζει τα üρια μιας απλÞς καθαρεýουσας, που παραμÝνει ωστüσο ανομοιογενÞς. Σε μεταγενÝστερες συγγραφÝς του θα προσφýγει στη χρÞση περισσüτερων δημοτικþν παρÜ αρχαúκþν στοιχεßων για την γραικικÞ γλþσσα, üπως ο ßδιος την αποκαλοýσε.
     ΜετÜ τον θÜνατü του, -και παρÜ την μεγÜλη επιρροÞ που Üσκησε καθ' üλη τη διÜρκεια της γλωσσικÞς διαμÜχης- μüνο ο Κ. Κοýμας και ο Θ. Φαρμακßδης παραμεßνανε πιστοß στις θÝσεις αυτÝς. Εκδηλþθηκαν εναντßον του αντιδρÜσεις, με αρνητικÝς κριτικÝς για τις πολιτικÝς και γλωσσικÝς του ιδÝες.
     Ο ΑδαμÜντιος ΚοραÞς υπÞρξε απü τους πιο φωτισμÝνους δασκÜλους του ΓÝνους. Η προσφορÜ του στÜθηκε τερÜστια σε μÝγεθος και βαρýτητα, ενþ η διδασκαλßα του αποτÝλεσε σταθμü στην διαμüρφωση του πνευματικοý και πολιτικοý στοχασμοý του ¸θνους. ΥπÞρξε απü τους μεγαλýτερους φιλüλογους της νεüτερης ΕλλÜδας. EξÝδωσε 66 (!!!) τüμους βιβλßων, απü τα οποßα τα 17 αποτελοýν την "ΕλληνικÞ ΒιβλιοθÞκη" κι οι 9 τα "ΠÜρεργα Της ΕλληνικÞς ΒιβλιοθÞκης". Τα βιβλßα αυτÜ κßνησαν τον θαυμασμü των ξÝνων φιλολüγων και συγχρüνως γαλοýχησαν το γÝνος με τα νÜματα της προγονικÞς σοφßας. Η προσφορÜ του, υλικÞ και πνευματικÞ, εßναι ανυπολüγιστη σε αξßα και μÝγεθος κι ανεξÜντλητη σε ιστορικÞ συνÝχεια και παραμÝνει ο αποφασιστικüτερος σταθμüς στη πνευματικÞ πορεßα του ¸θνους.
     Η μαρμÜρινη προτομÞ του κοσμεß το Λýκειο της Χßου, το οποßο κληρονüμησε τη βιβλιοθÞκη του, ενþ ÜγαλμÜ του υπÜρχει κι Ýξω απü τη Πρυτανεßα του Πανεπιστημßου στην ΑθÞνα.

--------------------------------------

¢σμα ΠολεμιστÞριον

Α
Φßλοι μου συμπατριþται,
Δοýλοι νÜ 'μεθα þς πüτε
Tων αχρεßων MουσουλμÜνων,
Tης EλλÜδος των τυρÜννων;
EκδικÞσεως η þρα
¸φθασεν, ω φßλοι, τþρα·
H κοινÞ ΠATPIΣ φωνÜζει,
Mε τα δÜκρυα μας κρÜζει:
"TÝκνα μου, Γραικοß γενναßοι,
ΔρÜμετ' Üνδρες τε και νÝοι·
Kι εßπατε μεγαλοφþνως,
Eßπατε τ' üλοι συμφþνως,
Aσπαζüμεν' εßς τον Üλλον
M' ενθουσιασμüν μεγÜλον:
¸ως πüτ' η τυραννßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA"

Β
Mε μεγÜλην αφροσýνην
Tων Γραικþν και καταισχýνην,
Tοýρκος, φευ! μας ετυρÜννει,
Kαι αλλοý που δεν εφÜνη
Tüση βßα Κι αδικßα,
Tüση καταδυναστεßα
Tων αχρειεστÜτων Tοýρκων,
Tων αγρßων Mαμαλοýκων,
¹σαν üλα εις τας χεßρας·
Kι αν απÝθνησκε της πεßνας,
O Γραικüς εσιωποýσε,
Nα λαλÞση δεν τολμοýσε.
¸ως πüτε MουσουλμÜνους
YποφÝρομεν τυρÜννους;
¸ως πüτε η δουλεßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!

Γ
Ποý νυν τÝχνη; Ποý 'πιστÞμη;
Ποý Γραικþν η τüση φÞμη;
KατηργÞθησαν, φευ! üλα·
Kι αντ' αυτþν πÜσχομεν τþρα
MουσουλμÜνων τυραννßαν,
Aμαθßαν και πτωχεßαν,
BÜσανα, μüχθους και πüνους,
MÜστιγας, σφαγÜς και φüνους,
Kαι ξενιτευμüν ΠATPIΔOΣ,
Στερευμüν πÜσης ελπßδος.
¼λ' αυτÜ συλλογισθÞτε,
Tους προγüνους μιμηθÞτε,
Ω Γραικοß ανδρειωμÝνοι,
Kι εßπατ' üλοι ενωμÝνοι:
"¸ως πüτ' η τυραννßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!"

Δ
Tων Γραικþν το μÝγα γÝνος,
Tο εξακουσμÝνον Ýθνος,
Eις AνατολÞν και Δýσιν,
Ως να μην Þν' εις την φýσιν,
MÞτ' ακοýεται καθüλου
Eξ ενüς ως Üλλου πüλου.
Tαýτα κÜμν' η τυραννßα,
MουσουλμÜνων η αγρßα.
AλλÜ Þλθε τÝλος πÜντων,
Mεταξý τüσων συμβÜντων,
EκδικÞσεως η þρα·
Kι οι Γραικοß φωνÜζουν τþρα,
AλαλÜζοντες με κρüτον:
"¸λαμψε μετÜ τον σκüτον,
¸λαμψεν η σωτηρßα·
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!"

Ε
Eις τυρÜννων την θυσßαν,
Üπαντες με προθυμßαν,
¸ρχοντ' Üλλος αλλαχüθεν
Tης EλλÜδος πανταχüθεν·
Ως εις εορτÞν συντρÝχουν,
Ως πανÞγυριν την Ýχουν.
Kαι δεν στÝργεται κανÝνας
Aπ' αυτοýς, μικρüς Þ μÝγας,
Eξοπßσω να 'πομεßνη,
Eßναι, λÝγει, καταισχýνη.
Tους υιοýς των οι πατÝρες
Eγκαρδιþνουν, Κι αι μητÝρες·
«Eýγε! τÝκνα μου» τους λÝγουν,
Kι εις τον πüλεμον τους στÝλλουν·
¸ως πüτε η δουλεßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!

Στ
Tα σπαθßα των γυμνωμÝνα,
Προς τον ουρανüν στρεμμÝνα,
ΣταυρωμÝνα τα κλονοýσι,
¼σον να σπινθοβολοýσι·
Kι ασπαζüμεν' εßς τον Üλλον,
¼ρκον κÜμνουσι μεγÜλον,
Tüτε μüνον να τ' αφÞσουν
Aφ' οý τους εχθροýς νικÞσουν.
Nαι μα Πßστιν! μα ΠATPIΔA!
Mα την εις θεüν ελπßδα!
Tης EλλÜδος η πριν δüξα,
Mε των τÝκνων της τα τüξα,
ΘÝλει πÜλιν επιστρÝψη,
NÝους ¹ρωας να στÝψη.
¸ως πüτ' η τυραννßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!

Ζ
Tρüπαια του Mαραθþνος
Δεν ηφÜνισεν ο χρüνος,
MÞτε Σαλαμßνος Ýργα
Tων EλλÞνων (Θαýμα μÝγα!).
Oι Γραικοß τ' ανιστοροýνται,
Kαι καλÜ τα ενθυμοýνται.
Πρüγονοß των εßν' ο Mßνως,
Λυκοýργος, Σüλων εκεßνος,
MιλτιÜδης, Λεωνßδης,
Mετ' αυτþν ο Aριστεßδης,
Kαι ΘεμιστοκλÞς ο μÝγας·
Ως αυτοß Üλλος κανÝνας.
Σιωπþ τοσοýτους Üλλους,
'Ανδρας θαυμαστοýς, μεγÜλους.
¸ως πüτε η δουλεßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!

Η
Tοýτους οι Γραικοß μιμοýνται,
Tοýρκους πλÝον δεν φοβοýνται.
Tην ζωÞν καταφρονοýσι,
Tους τυρÜννους δεν ψηφοýσι,
ΠαρÜ να υποταχθþσι,
Προτιμοýν να φονευθþσι.
Eις Γραικοýς κüποι και πüνοι
Eßν' ουδÝν· Müνοι και μüνοι
Tους εχθροýς να πολεμÞσουν
Δýνανται, και να νικÞσουν.
AλλÜ τß δεν θÝλουν κÜμει,
¼ταν μετ' αυτþν οι ΓÜλλοι,
Eνωθþσιν εις Ýν σþμα;
Δεν φοβοýνται πλÝον πτþμα.
¸ως πüτ' η τυραννßα;
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!

Θ
Θαυμαστοß Γενναßοι ΓÜλλοι,
Kατ' εσÜς δεν εßναι Üλλοι,
Πλην Γραικþν, ανδρειωμÝνοι,
Κι εις τους κüπους γυμνασμÝνοι.
Φßλους της ελευθερßας,
Tων Γραικþν της σωτηρßας,
¼ταν Ýχωμεν τους ΓÜλλους,
Tßς η χρεßα απü Üλλους;
ΓÜλλοι και Γραικοß δεμÝνοι,
Mε φιλßαν ενωμÝνοι,
Δεν εßναι Γραικοß Þ ΓÜλλοι,
Aλλ' Ýν Ýθνος ΓραικογÜλλοι,
KρÜζοντες, "AφανισθÞτω,
Kι εκ της γης εξαλειφθÞτω
H κατÜρατος δουλεßα!
ZHTΩ H EΛEYΘEPIA!"

                             ΣÜλπισμα ΠολεμιστÞριον

     Aδελφοß, φßλοι και Συμπατριþται, Aπüγονοι των EλλÞνων, και γενναßοι της ελευθερßας του ελληνικοý γÝνους υπÝρμαχοι, οι κατÜ την Aßγυπτον ευρισκüμενοι Γραικοß κι üσοι Üλλοι εις την EλλÜδα Þ και αλλαχοý διατρßβετε, προσμÝνοντες τον αρμüδιον καιρüν της κοινÞς του γÝνους ελευθερßας, Aξιωματικοß τε και στρατιþται πÜσης τÜξεως και παντüς βαθμοý, χαßρετε, επειδÞ η χαρÜ σας εßναι κοινÞ χαρÜ üλων των Γραικþν· υγιαßνετε, επειδÞ η υγεßα σας εßναι κοινÞ σωτηρßα της EλλÜδος.
     ¼σα, φßλοι και αδελφοß, αναγνþσετε εις την παροýσαν εγκýκλιον επιστολÞν, μη τα νομßσετε συμβουλÜς ιδικÜς μου, αλλ' ελεεινολογßας και παρÜπονα της EλλÜδος, της οποßας την εικüνα βλÝπετε· διüτι Üλλα δεν γρÜφω πλην üσα Þθελε σας ειπεß η κοινÞ μÞτηρ ημþν και πατρßς, η δυστυχÞς EλλÜς, αν ελÜμβανε φωνÞν και γλþσσαν. ΦαντÜσθητε λοιπüν, üτι Ýχετε προ οφθαλμþν την ημετÝραν μητÝρα την παλαιÜν εκεßνην και περßφημον εις üλα τα Ýθνη και εις üλους τους αιþνας EλλÜδα, η οποßα με μαýρα και εξεσχισμÝνα φορÝματα, εις üλα τα μÝλη του σþματος πληγωμÝνη απü τους βαρβÜρους τυρÜννους, με λυτοýς της κεφαλÞς τους πλοκÜμους, ανυπüδητος και σχεδüν γυμνÞ, οδυρομÝνη και κλαßουσα την αθλßαν κατÜστασιν εις την οποßαν την Ýρριψεν η θηριüτητης των Tοýρκων, τρÝχει προς ημÜς τα τÝκνα της, μας δεßχνει τα κατεσχισμÝνα της φορÝματα, μßαν προς μßαν μÜς ανακαλýπτει τας πληγÜς της, μας βÜφει με τα αßματÜ της, μας βρÝχει με τα δÜκρυÜ της, εναγκαλßζεται και ασπÜζεται Ýκαστον απü ημÜς κατ' ιδßαν, και ζητεß απü üλους κοινþς εκδßκησιν με τοýτα τα λüγια:
     «TÝκνα μου αγαπητÜ, üσοι ονομÜζεσθε Γραικοß, εις κανÝνα αιþνα, εις κανÝνα του κüσμου τüπον, απ' εμÝ την μητÝρα σας μÞτε πλÝον ευτυχÞς, μÞτε πλÝον λαμπρÜ Üλλη καμμßα δεν εφÜνη. Tα πρþτα μου τÝκνα, οι πρüγονοß σας, Þσαν οι πλÝον φωτισμÝνοι, οι πλÝον ανδρεßοι Üνθρωποι της OικουμÝνης. Tης ελευθερßας το γλυκýτατον üνομα απ' εκεßνους ευρÝθη, εις εκεßνους πρþτους ηκοýσθη, απ' εκεßνων τα στüματα πρþτον εξεφωνÞθη. Aυτοß πρþτοι εýρηκαν και αýξησαν τας τÝχνας και τας επιστÞμας, ως μÝχρι του νυν μαρτυροýσι και τα βιβλßα, üσα εγρÜφησαν απ' αυτοýς, και των χειρþν αυτþν τα δημιουργÞματα, Ýργα θαυμαστÜ της AρχιτεκτονικÞς και AνδριαντοποιητικÞς τÝχνης. Eις εμÝ την EλλÜδα πρþτην εγεννÞθησαν ποιηταß, ρÞτορες, φιλüσοφοι, τεχνßται, στρατηγοß, παντüς εßδους και πÜσης τÜξεως Üνθρωποι, τüσον μεγÜλοι, τüσον παρÜδοξοι, þστε üσα λÝγονται περß αυτþν, Þθελαν αναμφιβüλως νομισθÞ μýθοι, αν δεν εßχομεν την απüδειξιν απü τα λεßψανα της μεγαλουργßας των. Aυτοß, ολßγοι τον αριθμüν, και νüμους εýρηκαν, και πολιτεßας συνÝστησαν, και την ελευθερßαν των με μεγαλοψυχßαν απßστευτον υπερÜσπισαν εναντßον εις κραταιοýς και μεγÜλους βασιλεßς, εις Ýθνη και απ' αυτÞν της θαλÜσσης την Üμμον πολυαριθμüτερα. Aυτοß με στρατιþτας πολλÜ ολßγους, αλλÜ γÝμοντας απü τον Üγιον της ελευθερßας ενθουσιασμüν, αντεστÜθησαν εις τα αναρßθμητα της Περσßας στρατεýματα, η οποßα τüτε Þτον η πλατυτÝρα, η κραταιοτÝρα και φοβερωτÝρα βασιλεßα της οικουμÝνης· και εις ολßγου καιροý διÜστημα, δια ξηρÜς και θαλÜσσης και τους βαρβÜρους κατετρüπωσαν, και τον υπερÞφανον AυτοκρÜτορα των βαρβÜρων εις μικρüν πλοιÜριον να φýγη με μεγÜλην του καταισχýνην ηνÜγκασαν, δια να μη ζωγρηθÞ απü τους προγüνους σας, τους οποßους πρüτερον τüσον ουτιδανοýς ενüμιζεν, þστε με μüνην του την παρουσßαν Þλπιζε να τους ροφÞση χωρßς πüλεμον, καθþς ο λÝων καταπßνει το ασθενÝς και ανßσχυρον αρνßον.
     AλλÜ, τÝλος πÜντων, οι πρüγονοß σας, ω τÝκνα μου αγαπητÜ, üντες Üνθρωποι Ýπταισαν και αυτοß ως Üνθρωποι. Mη συλλογισθÝντες üτι τα παρÜδοξα και σχεδüν απßστευτα ανδραγαθÞματα, üσα κατþρθωσαν, Þσαν αποτÝλεσμα της κοινÞς πÜντων των EλλÞνων ομονοßας, Üρχησαν να ζηλοτυποýν και να φθονþσι αλλÞλους, να κατατρÝχωσιν εßς τον Üλλον, να σπεßρωσι κατÜ πÜσαν πüλιν και χþραν της διχονοßας τα ζιζÜνια. Kαι τι συνÝβη εκ τοýτου; Ω τÝκνα μου, ω τÝκνα μου, αφÞσατÝ με προς ολßγον να σφογγßσω τα δÜκρυÜ μου, δια να σας διηγηθþ τα φαρμακερÜ της διχονοßας αποτελÝσματα.
     H διχüνοια ολßγον κατ' ολßγον Ýκαμε μικροψýχους τους μεγαλοψýχους ¸λληνας, κατÝστησε τους σοφοýς, Üφρονας, εδßωξεν απü τας καρδßας των την αγÜπην της πατρßδος, και Ýθηκεν εις αυτÞς τον τüπον την δßψαν των ηδονþν και του πλοýτου, εφυγÜδευσε τον ενθουσιασμüν της ελευθερßας, και Ýφερεν αντ' αυτοý την μικροπρÝπειαν, την κολακεßαν, το ψεýδος, την απÜτην, και της απÜτης üλα τα βδελυρÜ παρακολουθÞματα. Kαι με τοιαýτα αγεννÞ και δυστυχÝστατα φρονÞματα, πþς Þτον πλÝον δυνατüν να μεßνωσιν οι πρüγονοß σας ελεýθεροι; H ελευθερßα, τÝκνα μου, δεν αγαπÜ να κατοικÞ εις τüπους üπου δεν βασιλεýει η αρετÞ και η χρηστοÞθεια. ¼θεν οι θαυμαστοß εκεßνοι και περßφημοι ¸λληνες υπετÜχθησαν πρþτον εις τους διαδüχους του AλεξÜνδρου. Kαι τοýτο δεν Þτον Ýτι τüσον δεινüν, επειδÞ οι διÜδοχοι του AλεξÜνδρου Þσαν καν και αυτοß ¸λληνες. ¸πεσαν μετÜ ταýτα υποκÜτω εις τον ζυγüν των Pωμαßων, ζυγüν αισχρüτερον απü τον πρþτον, αλλ' üχι ακüμη τüσον ελεεινüν· διüτι οι τüτε Pωμαßοι Þσαν Ýθνος γενναßον, και αντß του να βαρýνωσι τον ζυγüν εις των EλλÞνων τους αυχÝνας, τους ετßμησαν ως σοφωτÝρους των, αντß δοýλων τους κατÝστησαν διδασκÜλους των, και λαβüντες επιστÞμας και τÝχνας παρ' αυτþν ηξιþθησαν να ονομασθþσι και αυτοß το δεýτερον σοφüν Ýθνος της οικουμÝνης μετÜ τους ¸λληνας.
     Aλλ' Ýπταισαν τÝλος πÜντων και οι Pωμαßοι, πταßσμα τüσον βαρýτερον του ελληνικοý πταßσματος, üσον Ýπρεπε να Þναι προσεκτικþτεροι, Ýχοντες προ οφθαλμþν της ελληνικÞς δυστυχßας το παρÜδειγμα. Eδιχονüησαν και αυτοß μη συλλογισθÝντες üσα κακÜ εßχε προξενÞσει εις τους ¸λληνας η διχüνοια· και χÜσαντες την αυτονομßαν, Ýγιναν σýνδουλοι των EλλÞνων, και εκυβερνþντο εντÜμα απü την αυτοδÝσποτον θÝλησιν των KαισÜρων της Pþμης. O ζυγüς οýτος Þτον βÝβαια αισχρüτερος εις τους ¸λληνας, αλλ' εßχε μ' üλον τοýτο κÜν ποιαν παρηγορßαν· διüτι και τα φþτα της EλλÜδος δεν εßχον ακüμη παντÜπασιν αποσβεσθÞ, και εσþζετο και εις αυτοýς ακüμη τους δεσπüτας κÜν ποια αιδþς, Þτις τους ηνÜγκαζε να μετριÜζωσι τον ζυγüν. Aλλ' οι δεσπüται της Pþμης επολλαπλασιÜζοντο καθ' ημÝραν, üχι πλÝον εκλεγüμενοι απü την θÝλησιν των πολιτþν, Þ διαδεχüμενοι την ηγεμονßαν παις παρÜ πατρüς, αλλ' αναγορευüμενοι απü την θορυβþδη των στρατευμÜτων επανÜστασιν. Aυτοß μετακομßσαντες Ýπειτα τον αυτοκρατορικüν θρüνον εις το BυζÜντιον, Ýδωκαν και εις εσÜς, ω τÝκνα μου, τους Γραικοýς, των παλαιþν EλλÞνων τους απογüνους, το üνομα των Pωμαßων, üνομα το οποßον μÞτε εις αυτοýς πλÝον δεν Þρμοζεν, επειδÞ τα στρατεýματα, αντß γνησßων Pωμαßων ανεβßβαζον πολλÜκις εις τον αυτοκρατορικüν θρüνον ΘρÜκας, BουλγÜρους, Iλλυριοýς, Tριβαλλοýς, Aρμενßους, και Üλλους τοιοýτους τρισβαρβÜρους δεσπüτας· των οποßων ο ζυγüς Ýγινε τüσον βαρýτερος, üσον και τα φþτα της EλλÜδος ηφανßζοντο Ýν μετÜ το Üλλο, και οι ταλαßπωροι ¸λληνες Ýχασαν Ýως και το προγονικüν αυτþν üνομα, αντß Γραικþν ονομασθÝντες Pωμαßοι: και μ' üλον τοýτο ο ζυγüς οýτος ο τüσον βαρýς Þτον ακüμην υποφερτüς, διüτι οι βαστÜζοντες αυτüν Üθλιοι Γραικοß εßχον καν την Üδειαν να θρηνþσι τας συμφορÜς των, Þτον εις αυτοýς συγχωρημÝνον να πλησιÜζωσι καν τους τυρÜννους των, και να ζητþσιν εκδßκησιν παρ' αυτþν δι' üσα Ýπασχον απü των τυρÜννων τους υπηρÝτας. ¹σαν βÝβαια σκληροß του καιροý εκεßνου οι τýραννοι, αλλ' üντες ομüθρησκοι και ομüγλωσσοι των Γραικþν, υπεκρßνοντο κÜν ποιαν συνεßδησιν, κÜν τινα θεοý φüβον. Kαι αν η καρδßα των Ýγεμεν απü φαρμÜκιον, εις τα χεßλη ηναγκÜζοντο να κρατþσι το μÝλι. Δια ταýτας λοιπüν τας αιτßας, τÝκνα μου ηγαπημÝνα, ονομÜζω και τον ζυγüν των Pωμαßων Aυτοκρατüρων υποφερτüν, παραβαλλüμενον με την σημερινÞν παναθλßαν κατÜστασιν των Γραικþν, την οποßαν να περιγρÜψω μÞτε φωνÞ πλÝον μ' Ýμεινε μÞτε δýναμις.
     Oυαß, ουαß! τÝκνα μου αγαπητÜ, δυστυχεßς απüγονοι των EλλÞνων. Eσυντρßφθη, τÝλος πÜντων, και ο Pωμαúκüς ζυγüς, και οι Pωμαßοι AυτοκρÜτορες εκρημνßσθησαν απü του Bυζαντßου τον θρüνον. AλλÜ τους εκρÞμνισαν τßνες; Týραννοι ασυγκρßτως και βαρβαρüτεροι και σκληρüτεροι απ' εκεßνους: και οι ταλαßπωροι Γραικοß, αντß του να αναψýξωσιν, Ýκλιναν ελεεινþς τον αυχÝνα υποκÜτω εις ζυγüν τüσον βαρýν, τüσον απÜνθρωπον, þστε να ποθÞσουν τον ρωμαúκüν ζυγüν. ¸θνος τρισβÜρβαρον, Ýθνος μιαρüν, Ýθνος διαφüρου γλþσσης και διαφüρου θρησκεßας, εις ολßγα λüγια, Ýθνος τοýρκικον, Ýπεσε, τÝκνα μου, επÜνω εις εμÝ την δυστυχεστÜτην μητÝρα σας, την EλλÜδα, ως Ýνας σφοδρüς ανεμοστρüβιλος, και κατÝσβεσε τα μικρÜ και ασθενÞ φþτα, üσα των Pωμαßων Aυτοκρατüρων η τυραννßα δεν εßχεν ακüμη δυνηθÞ να σβÝση· εσκüρπισε τα ολßγα εκεßνα μου τÝκνα, τους αδελφοýς σας, üσοι ολßγον σοφþτεροι παρÜ τους Üλλους κατÝφυγον Üλλος αλλαχοý, φÝροντες μεθ' εαυτþν της προγονικÞς αυτþν σοφßας τα λεßψανα. ¸πεσεν επÜνω μου το απÜνθρωπον γÝνος των MoυσουλμÜνων, ως Üγριος λýκος· και ßδετε, τÝκνα μου, εις ποßον ελεεινüν τρüπον με κατεσπÜραξε, πþς κατÝσχισε τα λαμπρÜ μου φορÝματα, πþς αιμÜτωσε και κατεπλÞγωσε τας τρυφερÜς μου σÜρκας. ºδετε πþς εξÞρανε τους μαστοýς μου, þστε μÞτε σταλαγμüς γÜλακτος δεν Ýμεινε πλÝον εις αυτοýς δια να σας θρÝψω. ºδετε πþς απü τους παντοτινοýς στεναγμοýς και τα καθημερινÜ δÜκρυα εβραγχßασε και αυτüς μου ο λÜρυγξ, þστε δεν Ýμεινε πλÝον εις εμÝ μÞτε φωνÞ δια να σας παρηγορÞσω.
     Eρωτþ σας λοιπüν την σÞμερον, τÝκνα μου αγαπητÜ, η δυστυχεστÜτη σας μÞτηρ, υποφÝρετε να αφÞσετε τüσα κακÜ ανεκδßκητα; YποφÝρετε να ακοýετε τους στεναγμοýς, να θεωρεßτε τα δÜκρυÜ μου, να με βλÝπετε σπαραττομÝνην, και δεν φοβεßσθε μÞπως η τυραννßα μοý αφαιρÝση τÝλος πÜντων και την ζωÞν; MÝχρι της σÞμερον, τÝκνα μου, δεν σας ενþχλησα με τα παραπονÝματÜ μου, διüτι η τυραννßα δεν σας αφÞκε κανÝνα τρüπον του να εκδικÞσετε την μητÝρα σας. AλλÜ τþρα, ο καιρüς της εκδικÞσεως Ýφθασε, και απü τοýτον καιρüν Üλλον αρμοδιþτερον ποτÝ δεν θÝλετε επιτýχει. ¸ν Ýθνος μÝγα, λαμπρüν, γενναßον και φωτισμÝνον, οι ενδοξüτατοι και εις üλην την οικουμÝνην περιβüητοι ΓÜλλοι, ευτυχεßς ζηλωταß της ανδρεßας και της σοφßας των προγüνων σας, με στρατεýματα συνθεμÝνα, καθþς εκεßνα του Mαραθþνος, των Θερμοπυλþν, της Σαλαμßνος, απü ¹ρωας, αφ' οý Ýδειξαν εις üλην την Eυρþπην τι δýναται να κÜμη της ελευθερßας ο Ýρως οδηγοýμενος απü την σοφßαν, Þλθον και εις του τυρÜννου της EλλÜδος την επικρÜτειαν, και του απÝσπασαν απü τας αιμοβüρους χεßρας την Aßγυπτον. ¸πεσαν επÜνω εις ταýτην την μακαρßαν γην, την οποßαν εφþτισαν εις των Πτολεμαßων τον καιρüν οι πρüγονοß σας, και εσκüτισαν πÜλιν οι τρισβÜρβαροι MουσουλμÜνοι, Ýπεσαν λÝγω επÜνω εις την γην της Aιγýπτου, üχι ως Tοýρκοι, üχι ως κεραυνüς εξολοθρεýων, αλλ' ως δρüσος απ' ουρανοý, φÝροντες εις τους Aιγυπτßους τα φþτα και την ελευθερßαν. H Aßγυπτος, üταν φωτισθÞ, θÝλει βÝβαια εκδικÞσει και τα ιδικÜ μου αßματα. M' üλον τοýτο, εις τας χεßρας σας εßναι, τÝκνα μου, να επιταχýνετε την εκδßκησιν ταýτην· εις τας χεßρας σας εßναι να ιατρεýσετε το γρηγορþτερον τας πληγÜς μου, να με εκδýσετε χωρßς αργοπορßαν απü τα σχισμÝνα τοýτα και μεμολυσμÝνα ρÜκια, και να με στολßσετε πÜλιν με την αρχαßαν μου δüξαν. Tι λÝγετε; κινοýσιν εις Ýλεον τας ακοÜς σας οι στεναγμοß και τα δÜκρυα της ελεεινÞς μητρüς σας, τους οφθαλμοýς σας, αι πληγαß και τα αßματα εις τα οποßα με εβÜπτισεν η τουρκικÞ απανθρωπßα; Þ δεν Ýμεινε πλÝον εις τας καρδßας σας ουδÝ παραμικρüς σπινθÞρ αγÜπης προς εμÝ την αθλßαν μητÝρα σας»;

     Kαι ταýτα μεν λÝγει προς ημÜς üλους τους Γραικοýς κλαßουσα και οδυρομÝνη η κοινÞ των Γραικþν μÞτηρ και πατρßς, η δυστυχÞς EλλÜς. Aλλ' ημεßς τι Ýχομεν να αποκριθþμεν προς αυτÞν; ΘÝλομεν Üρα φρÜξει τας ακοÜς εις τους στεναγμοýς της, και σφαλßσει τους οφθαλμοýς δια να μη βλÝπωμεν τας αιματωμÝνας αυτÞς πληγÜς; Mη γÝνοιτο! φßλοι και συμπατριþται. ¼στις εξ ημþν Ýχει τοιαýτην Üσπλαγχνον ψυχÞν, εκεßνος απüγονος των παλαιþν EλλÞνων γνÞσιος δεν εßναι, μÞτε πρÝπει εις αυτüν το να ονομÜζεται Γραικüς. Eκεßνος εßναι Üνανδρον και ευτελÝς ανδρÜποδον, Üξιος να ραπßζεται και να ξυλοκοπÞται ως Üλογον κτÞνος απü τους σκληροýς MουσουλμÜνους. Δια τους οικτιρμοýς του Θεοý, ¸λληνες, τοιοýτον επιτÞδειον καιρüν μην αμελÞσωμεν, αν δεν θÝλωμεν να μεßνωμεν αιωνßως δοýλοι. Tßς εξ ημþν δεν εδοκßμασε την απÜνθρωπον αγριüτητα και ασπλαγχνßαν της διεστραμμÝνης των Oσμανλßδων γενεÜς; Aυτοß Ýδραμον απü την Σκυθßαν εις την EλλÜδα ως κλÝπται και λησταß, και μας εγýμνωσαν απü την προγονικÞν ημþν δüξαν. Aυτοß μας μεταχειρßζονται ως Üλογα κτÞνη, μας καταβαρýνουσι με φüρους ανυποφüρους, τους κüπους των χειρþν ημþν και τους ιδρþτας του προσþπου κατατρþγουσιν αναισχýντως. Hμεßς ποιμαßνομεν, και αυτοß σφÜζουσι τα πρüβατα των ποιμνßων ημþν· ημεßς σπεßρομεν, και αυτοß τρυγþσι, μην αφßνοντες εις ημÜς μÞτε üσον αρκεß εις το να θεραπεýσωμεν την πεßναν ημþν· ημεßς ποτßζομεν, και αυτοß μας στεροýσι και üσον χρειÜζεται δια να σβÝσωμεν την δßψαν ημþν. Aυτοß μας εγγßζουσι καθ' ημÝραν την τιμÞν, μας ενοχλοýσι και εις αυτÞν ημþν την σεβÜσμιον θρησκεßαν. Tους ιεροýς ημþν ναοýς μετÝβαλον εις τζαμßα, και μη αρκοýμενοι εις το να μας στεροýσι τα αναγκαßα μÝσα του να συστÞσωμεν σχολεßα εις ανατροφÞν και φωτισμüν των ημετÝρων τÝκνων, μας αρπÜζουσιν απü τους πατρικοýς κüλπους και αυτÜ τα τÝκνα, δια να τα κατηχþσιν εις την θρησκεßαν του MωÜμεθ, Þ να τα μεταχειρßζωνται... ω Γραικοß, και πþς να προφÝρη το στüμα μου τοιαýτην των Γραικþν καταισχýνην; δια να τα μεταχειρßζωνται εις τας ασελγεßς και παρανüμους αυτþν ηδονÜς. Mας κρßνουσιν αδßκως, και μας στεροýσι την ζωÞν χωρßς Ýλεον Þ κρßσιν. Eις τας κεφαλÜς των δυστυχþν Γραικþν Ýπεσαν σÞμερον üλαι αι φρικταß εκεßναι κατÜραι, με τας οποßας ο Θεüς εφοβÝριζε πÜλαι τους Iουδαßους. ΠαραβÜλετε, φßλοι και αδελφοß, με την παροýσαν των Γραικþν κατÜστασιν üσα προς εκεßνους Ýλεγεν ο Θεüς δια του MωυσÝως: «Kαι λατρεýσεις τοις εχθροßς σου, ους εξαποστελεß κýριος επß σε εν δßψει και εν γυμνüτητι, και εν εκλεßψει πÜντων. Kαι επιθÞσει κλοιüν σιδηροýν επß τον τρÜχηλüν σου, Ýως αν εξολοθρεýση σε. EπÜξει επß σε Kýριος Ýθνος μακρüθεν απ' εσχÜτου της γης, ωσεß üρμημα αετοý, Ýθνος, οý ουκ αν ακοýση της φωνÞς αυτοý, Ýθνος αναιδÝς προσþπω, üστις ου θαυμÜσει πρüσωπον πρεσβýτου, και νÝον ουκ ελεÞσει. Kαι κατÝδεται τα Ýκγονα των κτηνþν σου, και τα γεννÞματα της γης σου, þστε μη καταλιπεßν σοι σßτον, οßνον, Ýλαιον, τα βουκüλια των βοþν σου, και τα ποßμνια των προβÜτων σου, Ýως αν απολÝση σε και εκτρßψη σε εν ταις πüλεσß σου*». Eξ αιτßας των Tοýρκων η κοινÞ πατρßς ημþν, η πατρßς των τεχνþν και των επιστημþν, η πατρßς των φιλοσüφων και των ηρþων, Ýγινε σÞμερον κατοικητÞριον της αμαθßας και βαρβαρüτητος, αληθÝς σπÞλαιον ληστþν, των και απ' αυτοýς τους ληστÜς αναιδεστÝρων Oσμανλßδων. Δια τους Tοýρκους ονειδιζüμεθα και καταφρονοýμεθα απü τους Eυρωπαßους, οι οποßοι χωρßς τα φþτα της EλλÜδος Þθελον ßσως ακüμη κοιμÜσθαι εις τον σκüτον της προγονικÞς αυτþν βαρβαρüτητος. Tοιαýτα και τοσαýτα, φßλοι και αδελφοß, επÜθομεν απü το απÜνθρωπον γÝνος των MουσουλμÜνων.
     Aλλ' εßναι ασυγκρßτως δεινüτερα üσα κινδυνεýομεν Ýτι να πÜθωμεν απ' αυτοýς. Oι Tοýρκοι σÞμερον εßναι πληροφορημÝνοι üτι αισθανüμεθα πλÝον παρÜ ποτÝ του τυραννικοý αυτþν ζυγοý το βÜρος. Eξεýρουσι καλþτατα üτι τους μισοýμεν και απ' αυτüν τον θÜνατον περισσüτερον. Tους εδßδαξεν η πεßρα, üτι οι εχθροß των εßναι φßλοι, και οι φßλοι των εχθροß ημÝτεροι. Aνοßξατε τους οφθαλμοýς, Γραικοß, και κατανοÞσατε εις ποßον φοβερþτατον κßνδυνον ευρßσκεται το ταλαßπωρον ημþν γÝνος. O καιρüς ßσως δεν εßναι μακρÜν, οπüταν Ýνας αιμοβüρος ΣουλτÜνος, δια να ελευθερωθÞ απü πÜσαν υποψßαν, θÝλει, ως Üλλος Hρþδης, αποφασßσει την φονοκτονßαν üλων ομοý των Γραικþν. Tο Üσπλαγχνον γÝνος των MουσουλμÜνων εßναι μαθημÝνον να τρÝφεται με αßματα, να κυλßεται εις τα αßματα. Aßματα, και πÜλιν αßματα χρειÜζονται δια να σβÝσουν την δßψαν των αγριοτÝρων και παρÜ τους λýκους Aγαρηνþν.
     Δια τους οικτιρμοýς του Θεοý, Γραικοß, μην αφÞσωμεν να μας φýγη απü τας χεßρας ο αρμüδιος οýτος καιρüς, τον οποßον προσφÝρει εις των Γραικþν το γÝνος, η Üλωσις της Aιγýπτου. ¼σοι ευρßσκεσθε εις Aßγυπτον μιμÞθητε τας ανδραγαθßας των ΓÜλλων, οι οποßοι, δια το να εμιμÞθησαν τους προγüνους ημþν, Ýφθασαν εις της δüξης τον ανþτατον βαθμüν. ¼σοι εßσθε την ηλικßαν νεþτεροι, προθυμÞθητε να μÜθετε απü τους σοφοýς ΓÜλλους την TακτικÞν, Þγουν την επιστÞμην του πολÝμου, επιστÞμην η οποßα πολλαπλασιÜζει την φυσικÞν δýναμιν, αυξÜνει το θÜρσος και την ανδρεßαν, επιστÞμην, εις ολßγα λüγια, αναγκαιοτÜτην εις εκεßνους, üσοι θÝλουσι να ζþσιν ελεýθεροι. Eυταξßα, ομüνοια, σýμπνοια μετ' αλλÞλων, ζÞλος ελευθερßας θερμüτατος, υποταγÞ εις τους νüμους, αγÜπη θερμÞ και φιλßα Üδολος προς τους ΓÜλλους, ειρÞνη μετÜ των κατοßκων της Aιγýπτου, τους οποßους, επειδÞ υπετÜχθησαν και αυτοß εις τους νüμους, εκδυθÝντες την τουρκικÞν αγριüτητα, ως Tοýρκους πλÝον να στοχÜζεσθε δεν εßναι δßκαιον: ταýτα χρειÜζονται, φßλοι και αδελφοß, δια να αυξÞση η δýναμις και το κρÜτος σας, δια να βρÝξη επÜνω εις τα üπλα σας üλας τας ευλογßας του ουρανοý ο θεüς των δυνÜμεων, και να σας καταστÞση Þρωας ανικÞτους, καθþς Þσαν οι πρüγονοß σας εν üσω εκυβερνþντο απü νüμους καλοýς, εν üσω Þσαν στολισμÝνοι με Þθη χρηστÜ.
     ¼σοι δε ευρßσκεσθε διασκορπισμÝνοι εις την EλλÜδα, μÝρος μεν δρÜμετε με προθυμßαν και γρηγορüτητα εις την Aßγυπτον, δια να αυξÞσετε τον αριθμüν των αδελφþν σας. YπηρετÞσατε τους ΓÜλλους με προθυμßαν, προσφÝρετε εις αυτοýς τα προς ζωÞν αναγκαßα. BοηθÞσατε με τα καρÜβια, με τας χεßρας, με τας καρδßας, και με την ζωÞν σας αυτÞν, αν η χρεßα το καλÝση, τους φßλους του Eλληνικοý γÝνους, εις την παντελÞ της Aιγýπτου κατÜσχεσιν, της οποßας η ελευθερßα εßναι της EλλÜδος üλης κοινÞ σωτηρßα. Eις την Aßγυπτον, αφ' οý ημαυρþθη των Aθηνþν η δüξα, κατÝφυγον αι τÝχναι και επιστÞμαι, και ανÝζησαν πÜλιν το δεýτερον οι Γραικοß, συστÞσαντες ακαδημßας, συναθροßσαντες βιβλιοθÞκας θαυμαστÜς, τας οποßας Ýπειτα κατÝκαυσαν οι εχθροß του Eλληνικοý γÝνους, οι σημερινοß τýραννοι της EλλÜδος· Aπü την Aßγυπτον και πÜλιν ας αναφθþσι τα φþτα, τα οποßα Ýχουσι να φωτßσουν και τρßτον τους Γραικοýς. Tο δε λοιπüν μÝρος μεßνατε εις την EλλÜδα εξωπλισμÝνοι, και Ýτοιμοι να δεχθÞτε τους ελευθερωτÜς της EλλÜδος τους ΓÜλλους, και τους φßλους των ΓÜλλων και συμμÜχους, τους στρατιþτας του κραταιοý AυτοκρÜτορος της Pωσßας, κληρονüμου της δüξης και της αρετÞς των αειμνÞστων αυτοý προπατüρων. Oι Hπειρþται ενθυμÞθητε τα κατορθþματα των προγüνων σας. Eσεßς και παλαιÜ εφÜνητε ανδρεßοι, και σÞμερον ακüμην εδεßξατε με τας κατÜ των αγρßων ΠασÜδων νßκας, üτι δεν εχÜσατε την προγονικÞν σας μεγαλοψυχßαν. Oι Θεσσαλοß και οι Mακεδüνες ενθυμÞθητε üτι οι πρüγονοß σας κατετρüπωσαν τον Δαρεßον, üστις Þτον ασυγκρßτως φοβερþτερος βασιλεýς απü τον σημερινüν Üνανδρον και γυναικþδη τýραννον της EλλÜδος. Oι ΠελοποννÞσιοι και οι λοιποß ¸λληνες μη λησμονÞσετε τα τρüπαια, üσα κατÜ των βαρβÜρων ανÝστησαν οι προπÜτορÝς σας· και σεις ανεξαιρÝτως οι Mαúνþται συλλογßσθητε üτι εßσθε αßμα Σπαρτιατþν· ¼λοι ομοý, üσοι με το λαμπρüν üνομα των Γραικþν δοξÜζεσθε, βÜλετε καλÜ εις τον νου σας üτι αφ' üσας δυστυχßας δýναται να πÜθη ο Üνθρωπος η πλÝον απαρηγüρητος εßναι η δουλεßα· üτι ο δοýλος μÞτ' αρετÞν, μÞτε τιμÞν ουδεμßαν δýναται να αποκτÞση· üτι σιμÜ εις τÜλλα κακÜ üσα καθ' εκÜστην πÜσχει απü τον τýραννον, υποφÝρει ακüμη και την καταφρüνησιν üλων των Üλλων εθνþν, την φοβερÜν καταισχýνην του να λογßζεται κτÞνος Üλογον, και üχι Üνθρωπος. Φßλοι και αδελφοß, μη φοβÞθητε παντÜπασι τους Tοýρκους. Aυτοß δεν εßναι πλÝον ü,τι Þσαν προ τριακοσßων χρüνων. Aυτοß εξεýρουν να φονεýωσιν εις τας πüλεις, εις τας αγορÜς, ανθρþπους ειρηνικοýς και αüπλους· αλλ' εις την στρατιÜν, κατÜ πρüσωπον του εχθροý, γßνονται και απ' αυτÜς τας γυναßκας ανανδρüτεροι, καθþς η πεßρα σÜς επληροφüρησε περß τοýτου, καθþς πολλÜκις τους ßδετε φεýγοντας ως λαγωοýς απü προσþπου των Γραικþν.
     ΠολεμÞσατε λοιπüν, ω μεγαλüψυχα και γενναßα τÝκνα των Παλαιþν EλλÞνων, üλοι ομοý ενωμÝνοι τους βαρβÜρους της EλλÜδος τυρÜννους. O κüπος εßναι μικρüς παραβαλλüμενος με την δüξαν, η οποßα θÝλει σÜς εξισþσει με τους ¹ρωας του Mαραθþνος, της Σαλαμßνος, των Πλαταιþν, των Θερμοπυλþν, τους ακαταμαχÞτους προγüνους σας. AλλÜ τι λÝγω  θ Ý λ ε ι   σ Ü ς   ε ξ ι σ þ σ ε ι; Tων Tοýρκων ο διωγμüς απü την EλλÜδα θÝλει σÜς καταστÞσει ενδοξοτÝρους και απ' αυτοýς τους MιλτιÜδας, τους ΘεμιστοκλÝας, τους Λεωνßδας· επειδÞ ευκολþτερον εßναι να εμποδßση τις την αρχÞν τον εχθρüν να εισÝλθη εις την κατοικßαν του, παρÜ το να τον διþξη αφ' οý χρüνους πολλοýς ριζωθÞ εις αυτÞν.
     ΠολεμÞσατε, φßλοι και αδελφοß, τους απανθρþπους και σκληροýς Tοýρκους· üχι üμως ως Tοýρκους, üχι ως φονεßς, αλλ' ως γενναßοι της ελευθερßας στρατιþται, ως υπερασπισταß της ιερÜς ημþν θρησκεßας και της πατρßδος. Xýσατε χωρßς Ýλεον το αßμα των εχθρþν, üσους εýρετε εξωπλισμÝνους κατÜ της ελευθερßας, και ετοßμους να σας στερÞσωσι την ζωÞν. Aς αποθÜνη üστις τυραννικþς σφßγγει των Γραικþν τας αλýσεις, και τους εμποδßζει να ρÞξωσι τα δεσμÜ των. AλλÜ σπλαγχνßσθητε τον Þσυχον Tοýρκον, üστις ζητεß την σωτηρßαν του με την φυγÞν, Þ ευαρεστεßται να μεßνη εις την EλλÜδα, υποτασσüμενος εις νüμους δικαßους, και γευüμενος και αυτüς τους καρποýς της ελευθερßας, καθþς οι Γραικοß, καθþς και αυτοß της Aιγýπτου οι Tοýρκοι. Aς Þναι η εκδßκησις ημþν φοβερÜ, αλλ' ας γÝνη με δικαιοσýνην. Aς δεßξωμεν εις το Üγριον των MουσουλμÜνων γÝνος, üτι μüνη της ελευθερßας η επιθυμßα, και üχι η δßψα του φüνου και της αρπαγÞς μÜς εξþπλισε τας χεßρας. Aς μÜθωσιν οι απÜνθρωποι Tοýρκοι απü την ημετÝραν φιλανθρωπßαν, üτι δια να παýσωμεν τας καθημερινÜς αδικßας, την καθημερινÞν Ýκχυσιν του Eλληνικοý αßματος, αναγκαζüμεθα προς καιρüν να χýσωμεν ολßγον τουρκικüν αßμα.
     Nαι, φßλοι και συμπατριþται, ολßγον αßμα τουρκικüν θÝλει ρεýσει, διüτι ολßγοι Tοýρκοι θÝλουσι τολμÞσει να αντισταθοýν εις των Γραικþν την ευψυχßαν. Aυτοß, üχι μüνον Ýχασαν την παλαιÜν αυτþν ανδρεßαν, αλλ' Ýχουσιν ακüμη νεαρÜ προ οφθαλμþν τα παραδεßγματα τοσοýτων Hγεμονιþν της Eυρþπης, τας οποßας η ευμετÜβολος τýχη Þ παντελþς ανÝτρεψεν, Þ σφοδρþς εκλüνησεν. Aυτüς ο κοινüς των Tοýρκων λαüς, βεβαρυμÝνοι απü τον ανυπüφορον της δουλεßας ζυγüν, ολßγον θÝλουσι φροντßσει δια τον κρημνισμüν του τυρÜννου. TÝλος πÜντων και αυτοß της ανατολικÞς και δυτικÞς Tουρκßας σατρÜπαι, οι οποßοι και τþρα Üρχησαν να καταφρονþσι τας προσταγÜς του ΣουλτÜνου, θÝλουν επιταχýνει την πτþσιν του. ¼λα ταýτα συντρÝχουσι με την ευψυχßαν των Γραικþν εις το να καταπλÞξωσι τον Üνανδρον τýραννον της EλλÜδος, ο οποßος αδßκως κατÝχει ξÝνον θρüνον, περικυκλωμÝνος, ως Üλλος ΣαρδανÜπαλος, απü γυναßκας και ευνοýχους, ο οποßος εξησθενημÝνος και την ψυχÞν και το σþμα, απü των ηδονþν την κατÜχρησιν, δεν τολμÜ μÞτε την θýραν του παλατßου του να εξÝλθη, δια να δεßξη καν εικüνα στρατηγοý κατÜ των εχθρþν του. O καιρüς, φßλοι και συμπατριþται, της καταστροφÞς του τυρÜννου εßναι τüσον αρμüδιος, þστε θÝλει πληρωθÞ εις ημÜς το προφητικüν λüγιον, ε ß ς   δ ι þ ξ ε τ α ι   χ ι λ ß ο υ ς.
     EπικαλεσÜμενοι λοιπüν την εξ ουρανοý βοÞθειαν, και ασπασÜμενοι εßς τον Üλλον με τα δÜκρυα της ελπßδος και της χαρÜς, οι νÝοι με τα üπλα, οι γÝροντες με τας ευχÜς και τας παραινÝσεις, οι ιερεßς με τας ευλογßας και τας προς θεüν δεÞσεις, üλοι ομοý ενωμÝνοι, γενναßοι του ελληνικοý ονüματος κληρονüμοι, πολεμÞσατε γενναßως περß πßστεως, περß πατρßδος, περß γυναικþν, περß τÝκνων, περß πÜσης της παροýσης και της επερχομÝνης γενεÜς των Γραικþν, τον τρισβÜρβαρον, τον Üσπλαγχνον τýραννον της EλλÜδος, αν θÝλετε να φανÞτε Üξιοι των παλαιþν EλλÞνων απüγονοι, αν θÝλετε να αφÞσετε, ως εκεßνοι, το üνομÜ σας αεßμνηστον εις τους αιþνας των αιþνων.
     ΓÝνοιτο!
                                    Aτρüμητος
                                                     ο εκ Mαραθþνος

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers