ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

Ãëõðô./Áñ÷éô. 

Brâncuși

  "Το να βλÝπεις μακρυÜ εßναι Ýνα πρÜγμα,
                                   το να πηγαßνεις εκεß εßναι κÜτι Üλλο".

                             Κ. Μπρανκοýζι



                                        Βιογραφικü
  
     Ο Κονσταντßν Μπρανκοýζι (Constantin Brâncuși) Þτανε ΡουμÜνος γλýπτης, ζωγρÜφος και φωτογρÜφος που Ýκανε καρριÝρα στη Γαλλßα. ΦημισμÝνος γαλλορρουμÜνος γλýπτης απü τους πρωτοπüρους της αφηρημÝνης γλυπτικÞς. Τα Ýργα του απü μπροýτζο και μÜρμαρο χαρακτηρßζονται απü γεωμετρικÞ κομψüτητα κι εξαßρετο φινßρισμα, εßναι ιδιαßτερα και ξεπηδοýν απü τη φαντασßα. Στα 7 του Þτανε βοσκüς στα ΚαρπÜθια ¼ρη, στα 18 του δοýλευε βοηθüς σε ξυλουργεßο κι εκεß Üρχισε να μαθαßνει ανÜγνωση και γραφÞ. Το 1904 πÞγε στο Παρßσι, σχεδüν με τα πüδια. Σκοπüς του Þταν να ανακαλýψει "την ουσßα των πραγμÜτων κι üχι την εξωτερικÞ τους φüρμα". Τα γλυπτÜ του τα επεξεργαζüταν πολλÜ χρüνια για να βρει τις γραμμÝς που θα τους Ýδιναν τη μεγαλýτερη δýναμη διαμορφþνοντας μßα φüρμα ελεýθερη απü κÜθε γÞινη βαρýτητα. Τα Ýργα του εßναι φτιαγμÝνα απü ξýλο η απü πÝτρα. ¢σκησε επιρροÞ στους γλýπτες της γενιÜς του αλλÜ και μεταγενÝστερους, üπως τον ΧÝνρυ Μουρ.
     ΓεννÞθηκε στο χωριü Χομπßτα της Ρουμανßας στις 19 ΦλεβÜρη 1876 κι Þτανε ο 5ος γιος φτωχþν χωρικþν. ¢ρχισε να δουλεýει βοσκüς στα ΚαρπÜθια απü μικρüς κι Ýμαθε να σκαλßζει το ξýλο, φτιÜχνοντας εργαλεßα και σκεýη. Το 1894 κατορθþνει να εγγραφεß στη ΣχολÞ ΕφαρμοσμÝνων Τεχνþν της Κραúüβα, παρüτι δεν φοßτησε ποτÝ του σε σχολεßο. Επικεντρþνει το ενδιαφÝρον του στη ξυλογλυπτικÞ και παρÜλληλα μαθαßνει γραφÞ κι ανÜγνωση. Το 1898 εγγρÜφεται κατüπιν διαγωνισμοý στη ΣχολÞ Καλþν Τεχνþν του Βουκουρεστßου και 5 Ýτη μετÜ παßρνει τη 1η του παραγγελßα: Τη προτομÞ ενüς στρατηγοý.



     ΓοητευμÝνος απü τα Ýργα του ΡοντÝν, αποφασßζει ν' αφÞσει το ΒουκουρÝστι και το 1904 μετακομßζει στο Παρßσι. Το μεγαλýτερο μÝρος του ταξιδιοý το κÜλυψε με τα πüδια, λüγω των πενιχρþν οικονομικþν του. Στο Παρßσι, μπÞκε στη ΣχολÞ Καλþν Τεχνþν και παρÜλληλα δοýλευε για τα προς το ζην -Ýπλενε πιÜτα. Το 1906 πραγματοποßησε τη 1η του ατομικÞ Ýκθεση, με εμφανÞ τη τεχνοτροπßα του ΡοντÝν στα Ýργα του. Ο μεγÜλος γÜλλος γλýπτης Ýδινε ακραßες φυσικÝς στÜσεις στις μορφÝς του, για να εκφρÜσει μÝσω αυτþν Ýντονες πνευματικÝς καταστÜσεις. Επßσης, διασποýσε τις επιφÜνειες των γλυπτþν του για να δþσει δραματικüτητα στη μορφÞ. Ο Μπρανκοýζι αποφÜσισε üτι επιθυμοýσε να κÜνει πιο απλü Ýργο και ξεκßνησε μιαν εξελικτικÞ αναζÞτηση της καθαρÞς μορφÞς. Για να αποφýγει αυτÞ την επßδραση Ýφυγε απü το ατελιÝ του ΡοντÝν, λÝγοντας üτι δεν μπορεß κανεßς να κÜνει τßποτα κÜτω απü τα μεγÜλα δÝντρα. Το 1908 αποτινÜσσει οριστικÜ τις üποιες επιρροÝς του απü το ΡοντÝν. ΘÝλει να πετÜξει με τα δικÜ του φτερÜ και τα καταφÝρνει, -το Παρßσι Þταν η καταλληλüτερη πüλη γι' αυτü- σπÜζοντας τη παρÜδοση, καθþς δημιουργεß τη δικÞ του μονττερνιστικÞ αιαθητικÞ στη γλυπτικÞ.
    Λßγο μετÜ το 1907 πÜντως, ξεκßνησε η þριμη περßοδüς του. Ο γλýπτης εßχε εγκατασταθεß στο Παρßσι, αλλÜ üλα αυτÜ τα χρüνια επÝστρεφε συχνÜ στο ΒουκουρÝστι κι εξÝθεσε εκεß σχεδüν κÜθε χρüνο. Στο Παρßσι, στους φßλους του περιλαμβÜνονται Marcel Duchamp, Fernand Léger, Henri Matisse, Amedeo Modigliani κι Ανρß Ρουσσþ. Το 1913, 5 απü τα γλυπτÜ του συμπεριελÞφθησαν στη γκαλερß ΕμφÜνιση στη ΝÝα Υüρκη. Ο Alfred Stieglitz παρουσßασε τη 1η ατομικÞ Ýκθεση του Ýργου του καλλιτÝχνη στη γκαλερß του 291 της ΝÝας Υüρκης, το 1914. Ο Brancusi ποτÝ δεν Þταν μÝλος των οργανωμÝνων καλλιτεχνικþν κινÞσεων, αν και συνδÝεται με Francis Picabia, Tristan Tzara και πολλοýς Üλλους ντανταúστÝς στις αρχÝς της 10ετßας του 1920. Το 1921, τιμÞθηκε με Ýνα ειδικü τεýχος του κριτικοý περιοδικοý τÝχνης The Little. Ταξßδεψε στις ΗΠΑ 2 φορÝς το 1926 για να παρακολουθÞσει ατομικÝς εκθÝσεις του στην Ýκθεση Wildenstein και στη Γκαλερß Brummer στη ΝÝα Υüρκη.



     Ο περßφημος γλýπτης με φαντασßα και τÝχνη κατÜφερε να διακριθεß. Το περßφημο γλυπτü Endless Column του διÜσημου καλλιτÝχνη, κατατÜχθηκε 4ο σε διαδικτυακÞ ψηφοφορßα, με θÝμα τα σπουδαιüτερα Ýργα τÝχνης του 20οý αιþνα της γαλλικÞς εφημερßδας Le Figaro το 2010. 1ο στις προτιμÞσεις üσων Ýλαβαν μÝρος στη ψηφοφορßα Þρθε το Ýργο του ζωγρÜφου ΠÜμπλο ΠικÜσο Οι Δεσποινßδες της Αβινιüν. Το γλυπτü Endless Column συγκÝντρωσε το 5,7% των ψÞφων και πÞρε τη 4η θÝση. Τη 2η θÝση κατÝλαβε το Ýργο του ζωγρÜφου Ανρß Ματßς Ο Χορüς και τη 3η το περßφημο πορτραßτο της ηθοποιοý ΜÝριλιν Μονρüε απü τον καλλιτÝχνη ¢ντι Γουüρχολ. Το γλυπτü αυτü Ýχει ýψος 29,35 μÝτρα και βρßσκεται στην πüλη ΤÜργκου Ζßου (νüτια Ρουμανßα) απü τις 27 Οκτþβρη 1938. Το Ýργο, που αποτελεß φüρο τιμÞς στους ΡουμÜνους που Ýχασαν τη ζωÞ τους κατÜ τον Α' Παγκ. Πüλ., εßναι μια σýνθεση απü 17 ρομβοειδεßς σιδερÝνιες κÜψουλες, τοποθετημÝνες η μßα πÜνω στην Üλλη. Το 1950, κατÜ τη διÜρκεια του κομμουνιστικοý καθεστþτος στη Ρουμανßα, η κυβÝρνηση θεωροýσε το Ýργο του Μπρανκοýζι δεßγμα αστικÞς γλυπτικÞς κι εßχε προτεßνει να κατεδαφιστεß το μνημεßο. ΤελικÜ, το γλυπτü επÝζησε και Ýγιναν εργασßες συντÞρησης σ' αυτü απü το 1998 μÝχρι το 2000, με τη συνεργασßα της κυβÝρνησης, του Παγκüσμιου Ταμεßου Μνημεßων και της Παγκüσμιας ΤρÜπεζας.



     Φιλοτεχνεß το 1ο πραγματικÜ δικü του Ýργο, Το Φιλß, üπου οι κατακüρυφες φιγοýρες δýο σφιχταγκαλιασμÝνων νÝων σχηματßζουν Ýνα κλειστü üγκο με συμμετρικÝς γραμμÝς. Η γεωμετρικüτητα, που θα αποτελÝσει κýριο χαρακτηριστικü του Ýργο του, θα επηρεÜσει Üμεσα τον φßλο του ζωγρÜφο ΑμεντÝο ΜοντιλιÜνι. ¸να θÝμα που κατÝχει προνομιακÞ θÝση στο Ýργο του εßναι το πουλß. Εμφανßζεται το 1912 με τη ΜαúÜστρα, το üνομα ενüς θαυματουργοý πουλιοý στους ρουμανικοýς λαúκοýς θρýλους. Τη 1η αυτÞ εκδοχÞ σε μÜρμαρο διαδÝχθηκαν Üλλες 28 παραλλαγÝς μÝχρι το 1940. ΚατασκευασμÝνες κυρßως απü μπροýτζο, με κυρßαρχες τις ελλειπτικÝς γραμμÝς κυρßως απü μπροýτζο, που αποδßδουν την ουσßα της γρÞγορης πτÞσης. Ο φωτογρÜφος ¸ντουαρντ ΣτÜιχεν αγüρασε Ýν απü αυτÜ τα Ýργα το 1926 και προσπÜθησε να το μεταφÝρει στις ΗΠΑ. ¼μως, οι υπÜλληλοι του τελωνεßου δεν δÝχτηκαν το πουλß ως Ýργο τÝχνης κι επÝβαλαν υψηλοýς δασμοýς (40% επß της αξßας του) για την εισαγωγÞ του ως βιομηχανικü προúüν. Ο Μπρανκοýζι, αγανακτισμÝνος και με τη βοÞθεια των φßλων του στην ΑμερικÞ, αντÝκρουσε την απüφαση του τελωνεßου κι ενÞγαγε το Αμερικανικü Δημüσιο. Χαρακτηριστικü εßναι το απüσπασμα απü τα πρακτικÜ της δßκης κι αξßζει να αναφερθεß θαρρþ:

 -«ΜοιÜζει για πουλß κατÜ τη γνþμη σας;», ρωτÜει ο δικαστÞς, δεßχνοντας το επßμαχο γλυπτü του Μπρανκοýζι, «Πουλß στο διÜστημα».
 -«¼χι, δεν μοιÜζει. ΑλλÜ ο καλλιτÝχνης το ονομÜζει "πουλß"», απαντÜ ο πρþτος μÜρτυρας υπερÜσπισης.
 -«Αν το δεßτε στο δρüμο, θα το αποκαλÝσετε "πουλß";».
 -«¼χι, κýριε δικαστÜ».
 -«Αν βρεθεßτε στο δÜσος θα το πυροβολÞσετε;».
 -«¼χι, κýριε».
 -«Κι üμως, το θεωρεßτε Ýργο τÝχνης. Γιατß;».
 -«Απü τεχνικÞς πλευρÜς, Ýχει σχÞμα κι εμφÜνιση. Εßναι Ýνα Ýργο τρισδιÜστατο, δημιουργημÝνο απü Ýναν ταλαντοýχο καλλιτÝχνη. Εßναι αρμονικÜ φιλοτεχνημÝνο και σου εμπνÝει αισθητικÞ ομορφιÜ. ΕξÜλλου γι' αυτü και το αγüρασα. Ο κýριος Μπρανκοýζι προσπαθεß να εκφρÜσει εδþ μια λεπτÞ ιδÝα: το πÝταγμα ενüς πουλιοý στο κενü».



     
Ο Μπρανκοýζι κÝρδισε τη δßκη κι Ýγινε μεμιÜς διασημüτητα. Τα Ýργα του βρÞκανε θερμÞ ανταπüκριση απü τους συλλÝκτες στις ΗΠΑ, üταν στην Ευρþπη η κριτικÞ Þταν αυστηρÞ μαζß του. Οι εκθÝσεις με Ýργα του διαδεχüταν η μßα την Üλλη και τελικÜ Ýγιινε διÜσημος και στη Γαλλßα. O Μπρανκοýζι παρÞγαγε μια σειρÜ γλυπτþν αποκαλοýμενα Bird In Space (Πουλß στο διÜστημα). Ταξßδεψε εκτενþς στη 10ετßα του '30, επισκεπτüμενος την Ινδßα και την Αßγυπτο καθþς κι ευρωπαúκÝς χþρες. Εßχε δεσμευτεß για να δημιουργÞσουν Ýνα πολεμικü μνημεßο για Ýνα πÜρκο στο Turgu Jiu, Ρουμανßα, το 1935 και σχεδßασαν Ýνα συγκρüτημα που περιλαμβÜνονται πýλες, τραπÝζια, σκαμπü, και μια ατελεßωτη στÞλη. ΜετÜ το 1939 ο Brancusi συνÝχισε να εργÜζεται στο Παρßσι. Τελευταßα γλυπτικÞ του, απü γýψο Ο ΜεγÜλος Πετεινüς, ολοκληρþθηκε το 1949.
    Ο Κονσταντßν Μπρανκοýζι απÝκτησε το 1952 τη γαλλικÞ υπηκοüτητα και 5 χρüνια αργüτερα, πÝθανε
στις 16 ΜÜρτη 1957, στο Παρßσι, στα 81 του χρüνια. Εντοýτοις, με τη διαθÞκη του κληροδüτησε στο Μουσεßο ΜοντÝρνας ΤÝχνης του Παρισιοý περισσüτερα απü 80 γλυπτÜ, με τον üρο να μεταφερθεß ολüκληρο το εργαστÞριü του στο μουσεßο, üπως Þταν στην αρχικÞ του μορφÞ. ΠλÝον,το εργαστÞριο του Ýχει ανακατασκευαστεß στον ακÜλυπτο χþρο του ΚÝντρου Ζωρζ Πομπιντοý και λειτουργεß ως μουσεßο. ΣυλλογÝς με Ýργα του βρßσκονται ακüμη στο Μουσεßο ΜοντÝρνας ΤÝχνης της ΝÝας Υüρκης, στο Μουσεßο ΤÝχνης της ΦιλαδÝλφειας και το Εθνικü Μουσεßο του Βουκουρεστßου.


                              Το Μουσεßο Μπρανκοýζι στη Ρουμανßα

    Κανεßς, οýτε κι ο ßδιος δε θα φανταζüταν ποτÝ üτι Ýνα Ýργο του θα Þταν αυτü που θα απογεßωνε πριν λßγο καιρü τη δημοπρασßα του οßκου Κρßστι, μÝσα σε εννÝα λεπτÜ, προσθÝτοντας 57, 4 εκατομμýρια δολÜρια στο κερδοφüρο ταμεßο της βραδυÜς. Η πþληση που αποτÝλεσε νÝο ρεκüρ για τα Ýργα του καλλιτÝχνη, τα οποßα οýτως η Üλλως πωλοýνται σε τιμÝς αστρονομικÝς, απÝσπασε Ýνα μεγÜλο, το μüνο ειλικρινÝς χειροκρüτημα της αßθουσας, üπως γρÜφει το δελτßο τýπου του οßκου δημοπρασιþν. Το Ýργο του La Muse Endormie (Η ΚοιμωμÝνη Μοýσα), το οποßο εκτιμÞθηκε πριν απü τη δημοπρασßα ανÜμεσα στα 20-30 εκ. δολÜρια, εßναι απü πατιναρισμÝνο μπροýντζο με φýλλα χρυσοý. Πρüκειται για Ýργο του 1913. Η αρχικÞ του Ýκδοση Þτανε σε μÜρμαρο, σκαλισμÝνη το 1909-10. ΦÝρει την υπογραφÞ Brancusi (στο πßσω μÝρος του λαιμοý).
     Το αρχικü μαρμÜρινο γλυπτü βρßσκεται σÞμερα στο Μουσεßο Hirshorn και στον ΚÞπο ΓλυπτικÞς στην ΟυÜσιγκτον. Απü το καλοýπι της μαρμÜρινης κεφαλÞς χýθηκαν Ýξι χÜλκινες. Στη δημοπρασßα βγÞκε το Ýκτο αυτÞς της σειρÜς. Μοýσα του, Þταν εκεßνη την εποχÞ απü το 1908 Ýως το 1910, η βαρüνη Renée Frachon. Στο Ýργο, η μορφÞ του κεφαλιοý της κοιμισμÝνης γυναßκας Ýχει απεικονιστεß σ' Ýνα σχεδüν τÝλειο οβÜλ, με καθαρüτητα του περιγρÜμματος, με ελÜχιστες στην ουσßα αναφορÝς στις φυσικÝς ιδιüτητες του μοντÝλου. Το «La muse endormie» αποκτÞθηκε απü τον διακεκριμÝνο ΓÜλλο συλλÝκτη Jacques UImann στη 10ετßα του '50 και παρÝμεινε στην οικογÝνειÜ του μÝχρι προσφατα.  Χαρακτηριστικü στη δημιουργßα του εßναι το üτι αντιμετþπιζε κÜθε γλυπτü μιας σειρÜς ως μοναδικü Ýργο τÝχνης, üντας Ýνας απßστευτος τεχνßτης που Þθελε να Ýχει τον πλÞρη Ýλεγχο στο τελικü αποτÝλεσμα. ΚÜθε αντικεßμενü του εßναι μοναδικü, γιατß το αντιμετωπßζει διαφορετικÜ. "Το να βλÝπεις μακρυÜ εßναι Ýνα πρÜγμα, το να πηγαßνεις εκεß εßναι κÜτι Üλλο".


                                       Το ΑτελιÝ του σÞμερα

    Θεωρειται σÞμερα ο μεγÜλος πατριÜρχης της μοντÝρνας γλυπτικÞς κι αν και συνδÝθηκε τ' üνομÜ του με τους ντανταúστÝς, ωστüσο δεν ανÞκε σε κανÝνα ρεýμα Þ καλλιτεχνικü κßνημα Þ τεχνοτροπßα. Η διÜσταση που Ýδινε στα Ýργα του εßναι πνευματικÞ, δραματικÞ, μÝσα απü τις ακραßες φυσικÝς στÜσεις των μορφþν του. Εξερευνοýσε τις αßθουσες των μουσεßων, του Λοýβρου, του Τροκαντερü και του Musée Guimet, την αρχαúκÞ τÝχνη της Αιγýπτου, της Ασσυρßας, της Ιβηρßας και της ΑνατολικÞς Ασßας, κι üταν το 1906 εßδε στο Salon d’Automne τα Ýργα της Πολυνησßας του ΓκωγκÝν αποφÜσισε üτι Ýπρεπε και αυτüς να παραμερßσει τα διδÜγματα της μακρüχρονης ακαδημαúκÞς του κατÜρτισης. Εγκαταλεßποντας την εκλεπτυσμÝνη, επαγγελματικÞ δυτικÞ παρÜδοση, Üρχισε να δουλεýει σε ξýλο και πÝτρα. ¹ταν, üπως δÞλωσε αργüτερα, "ο δρüμος του προς τη Δαμασκü". Ρητü του: "Να δουλεýεις σα σκλÜβος, να δßνεις εντολÝς σα βασιλιÜς, να δημιουργεßς σα Θεüς". Η εξελικτικÞ αναζÞτηση της καθαρÞς μορφÞς δε σταμÜτησε ποτÝ να εßναι μÝρος του Ýργου του.



    Ο Μπρανκοýζι εκτιμοýσε την αρχαúκÞ τÝχνη, üπως κι ο φßλος του ΜοντιλιÜνι. Οι αναφορÝς του στην Αρχαιüτητα δεν εßναι θεματικÝς, αλλÜ αφοροýν κυρßως στον τρüπο χρÞσης του υλικοý, τον τρüπο που το δουλεýει, τη στßλβωση, την απλüτητα, τις σειρÝς γυναικεßων κορμþν, την επιπεδüτητα. Στο σχÝδιο του Μπρανκοýζι ΖευγÜρι (1916-1920), υπÜρχει μια ενδιαφÝρουσα σχÝση με τη κüρη της Ακρüπολης 671 (520 π.Χ.). ΠαραβÜλλοντας την κüρη με το σχÝδιο, οι δýο κýκλοι στο στρογγυλü πÜνω τμÞμα της μορφÞς του Μπρανκοýζι μποροýν να διαβαστοýν εßτε ως μßμηση, εßτε ως αφαßρεση. Ο Πßτερ Νßγκοου (Peter Neagoe), παλιüς φßλος του, μας πληροφορεß üτι επισκεπτüτανε συχνÜ τα αρχαúκÜ γλυπτÜ στα μουσεßα και τα θαýμαζε για την απλüτητα και τις καθαρÝς φüρμες τους. Αναρωτιüταν πþς θα μποροýσε να μεταφρÜσει τη δýναμη αυτþν των καθαρþν μορφþν με Ýνα σýγχρονο τρüπο. Ο Νßγκοου σημειþνει επßσης το ενδιαφÝρον του ΜοντιλιÜνι για τα ελληνικÜ αρχαúκÜ γλυπτÜ την εποχÞ που συνεργÜζονταν με τον Μπρανκοýζι το 1909. Ο τελευταßος μÜλιστα Ýφτιαξε Ýνα Ýργο ΚεφαλÞ αρχαßας, που θυμßζει την κεφαλÞ της ¹ρας της Ολυμπßας (περ. 600 π.Χ.).


                                                    Το μνÞμα του

============================

                                              ¸ργα του:



                                             Endless Column






                             H KoιμωμÝνη Μοýσα



                                             Το Φιλß




















































 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers