ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: Ν’ Μεταγενέστερες Λαμπάδες Φωτός Β’ (~1700-1900)

                                        Πρόλογος

     Αυτό το άρθρο το χρωστούσα σα συνέχεια του αντίστοιχου προηγούμενου και τώρα επιτέλους το παραδίδω. Στο πριν ήτανε 15+2 κοπέλλες και σε τούτο 14+1. Αυτό είναι λογικό γιατί όσο… ξανοίγει ο κόσμος κι οι γυναίκες πείθουνε με το παραπάνω, μεγαλώνει κι η συμμετοχή στις επιστήμες, αλλά και πάλι κακώς τόσο λίγες. Καθώς σε λίγες παρολαυτά, επετράπη η είσοδος στη χώρα της Επιστήμης κι αυτό είναι λυπηρό. Το άρθρο ξεκινά με την απαρχή του 18ου αιώνα και τελειώνει στη χαραυγή του 20ου.  Τούτο είναι το 13ο άρθρο με θέμα σπουδαίες γυναίκες ανά τους αιώνες και γενικό τίτλο: ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ! Δε χρειάζεται να πω άλλα, όσοι/ες διαβάσανε το πριν ξέρουνε καλά τι εννοώ κι όσοι/ες όχι ας το διαβάσουν. Όχι πως έχει συνέχεια, διαβάζεται και μόνο του, απλά για να μπει σε σειρά. Αυτά και καλήν ανάγνωση.  Π. Χ.

==============

   0). Η Eμιλί Ντυ Σατλέ (Emilie Du Chatelet / 17/12/1706 – 11/9/1749) ήτανε Γαλλίδα μαθηματικός Υπάρχει ΕΔΩ
______________________

   1). Η Λάουρα Μαρία Κατερίνα Μπάσσι (Laura Maria Caterina Bassi / 31 Οκτώβρη 1711-20 Φλεβάρη 1778), ήταν Ιταλίδα φυσικός κι ανατόμος κι είναι η 1η γυναίκα στην ιστορία της ανθρωπότητας που κατείχε πανεπιστημιακή έδρα σε κάποια φυσική επιστήμη. Απέκτησε διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια το 1732 κι αυτό ήτανε το 2ο διδακτορικό που δόθηκε ποτέ σε γυναίκα απ’ οποιοδήποτε πανεπιστήμιο -το 1ο στη Κορνάρο. Γενικώτερα, ήταν η 1η γυναίκα που της δόθηκε επίσημη θέση διδασκαλίας σ’ ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.

      Γεννήθηκε στη Μπολόνια, που τότε ανήκε στα Παπικά Κράτη. Η οικογένειά της ήταν εύπορη κι ο πατέρας της ήτανε δικηγόρος. Μορφώθηκε στο σπίτι και στην εφηβεία της εκπαιδεύθηκε επί 7 έτη από τον πανεπιστημιακό καθηγητή της βιολογίας, φυσικής ιστορίας κι ιατρικής Γκαετάνο Τακκόνι. Με τον καθηγητή της άρχισαν τις προστριβές καθώς αυτή ενδιαφερόταν έντονα για τη νευτώνεια φυσική κι εκείνος τη προέτρεπε να ριχθεί σε λιγώτερο αμφιλεγόμενες καρτεσιανές διδασκαλίες. Ένας από τους εξαδέλφους της, ο πατέρας Lorenzo Stegani, ήτανε καθηγητής της στα Λατινικά, Γαλλικά κι αριθμητική. Ο καρδινάλιος Προσπέρο Λαμπερτίνι, μετέπειτα Πάπας Βενέδικτος ΙΔ’, ενθάρρυνε την ενασχόλησή της με την επιστήμη.
    Μετά τη δημόσια υπεράσπιση 49 θέσεων και διατριβών στο Palazzo Pubblico, της απονεμήθηκε διδακτορικό δίπλωμα Φιλοσοφίας στις 12 Μάη 1732. Τον επόμενο μήνα υπερασπίστηκε 12 επιπλέον θέσεις στο Archiginnasio, το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, το οποίο της επέτρεψε να υποβάλει αίτηση για διδακτική έδρα. Στις 29 Οκτώβρη 1732, το πανεπιστήμιο της Μπολόνια της χορήγησε τη διδακτική έδρα της φιλοσοφίας! Στα 21 της κιόλας έγινε η 2η γυναίκα στην ιστορία που πήρε διδακτορικό μετά τη Κορνάρο 54 χρόνια νωρίτερα, το 1678. Συνακόλουθα διορίσθηκε καθηγήτρια της ανατομίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, εκλέχθηκε στην Ακαδημία Επιστημών του Ινστιτούτου της Μπολόνια και τον επόμενο μήνα της δόθηκε η έδρα της Φιλοσοφίας. Ο ζωγράφος Ντομένικο Μαρία Φράττα κι ο χαράκτης Αντόνιο Λατσάρι (Antonio Lazzari) σχεδιάσανε και κόψανε μπρούτζινο μετάλλιο με τη μορφή της σε ανάμνηση των 1ων μαθημάτων της. Η υπεράσπιση της διατριβής της, η τελετή αναγορεύσεώς της σε διδάκτορα κι η 1η της διάλεξη το 1732 λάβανε χώρα σ’ έν από τα σημαντικώτερα κρατικά κτίρια της Μπολόνια, το Παλάτσο Πούμπλικο (Palazzo d’Accursio ή Palazzo Pubblico), και τις παρακολούθησαν όχι μόνον οι καθηγητές κι οι φοιτητές του πανεπιστημίου, αλλά και βασικές πολιτικές και θρησκευτικές προσωπικότητες της Μπολόνια: ο παπικός λεγάτος, ο αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια, ο γκονφαλονιέρε, οι πρεσβύτεροι, γερουσιαστές και μαγίστρατοι. Επιπλέον, όλες οι κυρίες της Μπολόνια κι όλοι οι ευγενείς.

    Η 1η διάλεξή της λοιπόν, είχε με τίτλο De aqua corpore naturali elemento aliorum corporum parte universi, που μπορεί να μεταφραστεί χονδρικά από τα λατινικά ως: Το νερό ως φυσικό στοιχείο όλων των άλλων σωμάτων του σύμπαντος. Το Πανεπιστήμιο, ωστόσο, εξακολουθούσε να υποστηρίζει πως οι γυναίκες πρέπει να χουνε τη… κανονική καθιερωμένη τους ιδιωτική ζωή. Το 1738 παντρεύτηκε τον Τζουζέπε Βεράττι, συνάδελφο στην Ακαδημία φιλόσοφο κι ιατρό, με τον οποίο απέκτησαν 12 παιδιά, από τα οποία τα 5 ζήσαν αρκετά ώστε να ενηλικιωθούν. Μαζί μοιραστήκανε μιαν εξελιγμένη σχέση συνεργασίας κι υποστηρίζεται πως μέσω του γάμου της εμπνεύστηκε ν’ αρχίσει τη μελέτη της πειραματικής φυσικής.
      Μεταξύ 1746-1777 έδινε μόνο μία επίσημη διατριβή ανά έτος με θέματα που κυμαίνονταν από το πρόβλημα της βαρύτητας μέχρι την ηλεκτρική ενέργεια. Έχει αναφερθεί ότι έδωσε τουλάχιστον 31 διατριβές στο πανεπιστήμιο. Δεδομένου ότι δεν μπόρεσε να διδάξει δημόσια στο πανεπιστήμιο τακτικά, άρχισε να διδάσκει ιδιωτικά μαθήματα και πειράματα από το σπίτι το 1749. Αυτό της επέτρεψε να απομακρυνθεί από τους περιορισμούς του πανεπιστημίου και να διερευνήσει νέες ιδέες. Μετά το γάμο της μπορούσε να διδάσκει από το σπίτι της σε τακτική βάση και ζήτησε μ’ επιτυχία απ’ το Πανεπιστήμιο πιότερες ευθύνες και μεγαλύτερο μισθό, ώστε να μπορέσει ν’ αγοράσει το δικό της εξοπλισμό. Η Μπάσι έφθασε να ‘χει τον υψηλώτερο μισθό που ‘δινε τότε το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, μαζί με τον μισθό του ανατόμου Ντομένικο Γκαλεάτσι (1.200 λίρες).
      Η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου ανέμενε απ’ αυτήν ότι θα παρακολουθήσει διάφορες εκδηλώσεις, επειδή ήτανε σύμβολο και πολιτικό πρόσωπο. Η Καρναβαλική Ανατομία, μια δημόσια ανατομία με ελεύθερη είσοδο στον καθένα, ήταν εορταστικό και διδακτικό γεγονός που αναμενόταν να παρακολουθήσει, επειδή ήταν ένα κεντρικό χαρακτηριστικό της δημόσιας ζωής στο πανεπιστήμιο το οποίο προσέλκυσε την προσοχή πολλών αλλοδαπών και σημαντικών μελών της κοινότητας. Στην αίθουσα της ανατομίας υπήρχε πάντα κάθε μέρα ένα σώμα άνδρα πάνω στο ανατομικό τραπέζι κι ένας καθηγήτης έδειχνε ή απαντούσε σε ερωτήσεις του κοινού και πράγματι ξεκίνησε καθ’ έτος να το παρακολουθεί κι εκείνη. Λόγω όμως της περισσότερης πίεσης χρόνου κι αύξησης εξόδων, ζήτησε και πέτυχε αύξηση του μισθού της. Από τους σημαντικότερους υποστηρικτές της ήταν ο Πάπας Βενέδικτος ΙΔ’, που υποστήριζε τη μείωση της λογοκρισίας στην ακαδημαϊκή έρευνα και τις γυναίκες στην επιστήμη, αντιτ΄χθηκε όταν θέλησαν να την αποκόψουν, όπως και στην Ανιέζι (παρακάτω είναι αυτή).
     Ενδιαφερότανε κυρίως για τη νευτώνεια φυσική και τη δίδαξε 28 χρόνια. Υπήρξε από τα κομβικά πρόσωπα στην εισαγωγή των ιδεών του Νεύτωνα για τη φυσική φιλοσοφία στην Ιταλία. Πραγματοποίησε επίσης δικά της πειράματα σ’ όλες τις πλευρές της φυσικής. Προκειμένου να διδάξει κλασσική μηχανική κι ηλεκτρισμό, θέματα που δεν εστιάζονταν στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα, παρέδιδε μαθήματα στο σπίτι της. Συνολικά εκπόνησε 28 εργασίες, με τη μεγάλη τους πλειονότητα ν’ αφορούνε τη φυσική και την υδραυλική, αλλά δεν έγραψε βιβλίο και δημοσίευσε μόνο 4 από τις εργασίες της. Παρά τον περιορισμένο αριθμο των έργων που άφησε, το αποτύπωμά της στον επιστημονικό κόσμο είναι προφανές από την αλληλογραφία της με το Βολταίρο, τον Τσέζαρε Μπεκαρία, τον κόμη Φραντσέσκο Αλγκαρόττι και τους Ρότζερ Μπόσκοβιτς, Σαρλ Μπονέ, Ζαν Αντουάν Νολέ, Πάολο Φρίζι, Λάζαρο Σπαλαντζάνι κι Αλεσάντρο Βόλτα. Ο Βολταίρος κάποτε της έγραψε: “Δεν υπάρχει Μπάσσι στο Λονδίνο και θα ‘μουνα πολύ ευτυχέστερος να προστεθώ στην Ακαδημία σας της Μπολόνια απ’ ό,τι σε αυτή των Εγγλέζων, παρά το ότι παρήγαγαν ένα Νεύτωνα”.
     Το 1745 ο Πάπας Βενέδικτος ΙΔ’ συγκρότησε μία επίλεκτη ομάδα 25 σοφών, γνωστή ως Βενεδικτίνοι (Benedettini). Η Μπάσσι επεδίωξε να ορισθεί μέλος της ομάδας αυτής, αλλά υπήρξαν αντιδράσεις από μερικά μέλη της. Στο τέλος όμως ο Πάπας τη διόρισε, αν κι ήταν η μοναδική γυναίκα από τους 25. Το 1749 παρουσίασε μια διατριβή για τη βαρύτητα. Στη 10ετία του 1760 η Μπάσσι κι ο σύζυγός της συνεργασθήκανε σε πειράματα ηλεκτρισμού, κάτι που προσέλκυσε τον αββά Νολέ κι άλλους στη Μπολόνια για να μελετήσoυνε τον ηλεκτρισμό. Το 1776, στα 65 της, διορίσθηκε στην έδρα της πειραματικής φυσικής από το Ινστιτούτο Επιστημών της Μπολόνια, με το σύζυγό της ως βοηθό διδασκαλίας. Ο Francesco Algarotti τέλος, έγραψε πολλά ποιήματα σχετικά και για τους εορτασμούς της αναγόρευσής της ως διδάκτορα.
     Πέθανε στη Μπολόνια 2 έτη μετά, με σταδιοδρομία στη φυσική κι έχοντας ανοίξει μέγα δρόμο για τη παρουσία γυναικών στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Ο τάφος της βρίσκεται στην εκκλησία του Corpus Domini στη Via Tagliapietre της Μπολόνια μπρος στον τάφο του συναδέλφου επιστήμονα Luigi Galvani. Μετά το θάνατό της, ένα μαρμάρινο άγαλμά της τοποθετήθηκε στο Ινστιτούτο. Η Μπάσσι εκλέχθηκε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων κι εταιρειών των γραμμάτων, καθώς ήτανε γνώστρια της ελληνικής κλασσικής, της γαλλικής και της ιταλικής λογοτεχνίας. Προς τιμή της ονομάσθηκαν ο κρατήρας Μπάσσι στον πλανήτη Αφροδίτη, το κλασσικό λύκειο κι η οδός Μπάσσι στη Μπολόνια. Οι μοναδικές εργασίες της που εκδοθήκανε κατά τη διάρκεια της ζωής της είναι οι εξής:

 α) Miscellanea (1732)  β) De aeris compression (1745)
 γ) De problemate quodam hydrometrico & de problemate quodam mechanico (1757)
 δ) De immixto fluidis aere (1792)

   “Αυτό που έκανε τη Μπάσσι μοναδική είναι ότι χρησιμοποίησε ό,τι κι όπως της προσεφέρθη, όχι για συμβολικούς λόγους ή καμάρι, αλλά με αυτά σαν εφόδια να χαράξει τη δική της πορεία στην επιστήμη, ήτις την έθεσε μες στη κοινωνία της επιστημονικής κοινότητας”.
-Gabriella Berti Logan, American Historical Review for Bassi
_____________________________________

   2). Η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι (Maria Gaetana Agnesi / 16 Μάη 1718 – 9 Γενάρη 1799), ήταν Ιταλίδα μαθηματικός, φιλόσοφος, θεολόγος, ανθρωπίστρια και φιλάνθρωπος. Θεωρείται η 1η συγγραφέας βιβλίου που πραγματευότανε ταυτόχρονα τόσο τον διαφορικό όσο και τον ολοκληρωτικό λογισμό κι ήταν επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Μπολόνια. Αφιέρωσε τις τελευταίες 4 10ετίες της ζωής της στη μελέτη της θεολογίας (ιδιαίτερα της πατρολογίας) και σε φιλανθρωπικό έργο στην υπηρεσία των φτωχών, στους οποίους άνοιξε το σπίτι της, όπου δημιούργησε ένα νοσοκομείο. Ήταν ευσεβής καθολική κι έγραψε εκτενώς για το πάντρεμα μεταξύ πνευματικής αναζήτησης και μυστικιστικής σκέψης, κυρίως στο δοκίμιό της Il cielo mistico (Ο Μυστικός Παράδεισος – The Mystic Heaven. Έβλεπε την ορθολογική σκέψη του Θεού ως συμπλήρωμα στη προσευχή, τη περισυλλογή της ζωής, του θανάτου και της ανάστασης του Ιησού. Ήταν επίσης αδελφή της συνθέτριας και τσεμπαλίστριας Μαρίας Τερέζας Ανιέζι Πινοτίνι.

     Γεννήθηκε στο Μιλάνο σε μια εύπορη και μορφωμένη οικογένεια. Ο πατέρας της Πιέτρo Ανιέζι, καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ήθελε ν’ ανέλθει στη μιλανέζικη αριστοκρατία. Για να πετύχει το στόχο του παντρεύτηκε την Άννα Φορτουνάτα Μπρίβιο, από την οικογένεια Μπρίβιους ντε Μπρουλς, το 1717,. Ο θάνατος της μητέρας της, της έδωσε την αφορμή για να αποτραβηχτεί από το δημόσιο βίο και να ασχοληθεί με τη διαχείριση του νοικοκυριού της.
     Η Μαρία θεωρήθηκε από μικρή παιδί-θαύμα. Μιλούσε τόσον ιταλικά όσο και γαλλικά ήδη από τα 5 της. Μέχρι τα 11 της είχε μάθει επίσης ελληνικά, εβραϊκά, ισπανικά, γερμανικά και λατινικά και την αποκαλούσαν επτάγλωσση ρήτωρ. Ανέλαβε μέχρι και τη διδασκαλία των μικρότερων αδερφών της. Όταν ήταν 9 συνέγραψε κι απάγγειλε μια ομιλία διάρκειας μιας ώρας στα Λατινικά σε μερικούς από τους πιο διακεκριμένους διανοούμενους της εποχής. Το θέμα ήταν το δικαίωμα των γυναικών στην εκπαίδευση.

     Στα 12 υπέφερε από άγνωστη αρρώστια που θεωρήθηκε πως οφειλότανε στην υπερβολική της μελέτη και για θεραπεία υποχρεώθηκε σε εντατικά μαθήματα χορού κι ιππασίας. Η θεραπεία δεν δούλεψε κι άρχισε να πάσχει από έντονους σπασμούς, με αποτέλεσμα να της επιτραπεί να μετριάσει τα μαθήματα. Στα 14 είχε ξεκινήσει να μελετά βλητική και γεωμετρία. Στα 15 ο πατέρας της ξεκίνησε να φιλοξενεί τακτικά μερικούς από τους πιο μορφωμένους άντρες της Μπολόνια, στους οποίους εκείνη παρουσίασε σειρά θέσεων επάνω σε πραγματικά δυσνόητα φιλοσοφικά ερωτήματα. Καταγραφές αυτών των συναντήσεων υπάρχουνε στο βιβλίο του Σαρλ ντε Μπρος Lettres sur l’Italie (γράμματα περί της Ιταλίας) και στο Propositiones Philosophicaeιλοσοφικές προτάσεις) που εξέδωσε ο πατέρας της το 1738, καταγραφή της τελευταίας της παράστασης που στη διάρκειά της υποστήριξε 190 θέσεις.

     Ο πατέρας της παντρεύτηκε 2 φορές μετά το θάνατο της μητέρας της κι η Ανιέζι κατέληξε να είναι η μεγαλύτερη από 23 αδέρφια, περιλαμβανομένων των ετεροθαλών της. Εκτός από τις παραστάσεις και τις σπουδές της, ήταν υπεύθυνη και να διδάσκει τα αδέρφια της. Αυτή της η υποχρέωση την εμπόδισε να εκπληρώσει την επιθυμία της να ενταχθεί σε μονή, απόρροια της έντονης θρησκευτικότητας που είχε αναπτύξει. Αν κι ο πατέρας της αρνήθηκε να της το επιτρέψει, συμφώνησε να την αφήσει να ζήσει μια ημιασκητική ζωή, χωρίς κοινωνικές επαφές, αφιερωμένη στη μελέτη των μαθηματικών. Εκείνη τη περίοδο μελέτησε τόσο τον διαφορικό όσο και τον ολοκληρωτικό λογισμό.
    Αφού διάβασε το 1739 το Traité analitique des sections Coniques του Μαρκησίου Guillaume de l’Hôpital, εισήχθη πλήρως στο πεδίο το 1740 από τον Ramiro Rampinelli, ένα μοναχό του Olivetan που ήταν ένας από τους πιο αξιοσημείωτους Ιταλούς μαθηματικούς εκείνης της εποχής. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Μαρία μελετούσε μαζί του τόσο διαφορικό όσο κι ολοκληρωτικό λογισμό. Η οικογένειά της δε, αναγνωρίστηκε ως μια από τις πλουσιώτερες στο Μιλάνο. Σύμφωνα με τη Britannica, θεωρείται η 1η γυναίκα στο δυτικό κόσμο που έχει επιτύχει φήμη στα μαθηματικά. Οι άλλοι φιλόσοφοι την θεωρούσαν ιδιαίτερα όμορφη κι η οικογένεια της ήταν μια από τις πλουσιώτερες του Μιλάνου, ωστόσο κώφευσε σε προτάσεις ή παραινέσεις γάμου.

     Η Μαρία στη συνέχεια έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Το πιο πολύτιμο έργο της ήταν το Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana που δημοσιεύτηκε στο Μιλάνο το 1748 και θεωρήθηκε η καλλίτερη υπάρχουσα εισαγωγή στα έργα του Όιλερ. Στο βιβλίο εργάστηκε για την ενσωμάτωση της μαθηματικής ανάλυσης στην άλγεβρα. Μοντέλο για τη πραγματεία της ήταν το Le calcul différentiel et intégral dans l’Analyze από τον Charles René Reyneau. Ο στόχος αυτής της εργασίας ήταν, σύμφωνα με την ίδια, να δώσει μια συστηματική εικόνα των διαφορετικών αποτελεσμάτων και των θεωρημάτων του απειροστού λογισμού.Ο 1ος τόμος ασχολείται με την ανάλυση των πεπερασμένων ποσοτήτων κι ο 2ος με την ανάλυση των απειροστών πολοστημόριων. Ο 2ος μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον Π. Τ. ντ’Αλτεμί με προσθήκες του Σαρλ Μποσού (1730-1814) και δημοσιεύτηκε το 1775. Το σύνολο του έργου μεταφράστηκε και στα αγγλικά ως Analytical Institutions από τον Τζον Κόλσον, τότε κάτοχο της περίφημης Λουκασιανής έδρας Μαθηματικών του Κέμπριτζ, υπό την επίβλεψη του Τζον Χέλινς κι εκδόθηκε το 1801.
    Στο γράψιμο αυτού του έργου, είχε συμβουλευθεί και βοηθήθηκε από 2 διακεκριμένους μαθηματικούς: τον πρώην δάσκαλό της Ramiro Rampinelli και τον Jacopo Riccati. Το έργο ήταν αφιερωμένο στην αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία, που ευχαρίστησε την Ανιέζι δωρίζοντας της διαμαντένιο δακτυλίδι, ένα προσωπικό γράμμα και μια θήκη από διαμάντια και κρύσταλλο. Πολλοί παινέσανε το έργο, περιλαμβανομένου του Πάπα Βενέδικτου ΙΔ’ , ο οποίος της έστειλε συγχαρητήρια επιστολή, ένα χρυσό στεφάνι κι ένα χρυσό μετάλλιο.

     Ανάμεσα σ’ άλλα, η Ανιέζι διαπραγματεύτηκε στο βιβλίο της μια καμπύλη που είχε μελετηθεί νωρίτερα από τους Πιέρ ντε Φερμά και Γκουίντο Γκράντι. Ο τελευταίος πρότεινε για τη καμπύλη τη λατινική ονομασία versoria, ναυτικός όρος που σημαίνει φύλλο και την ονομασία versiera (βερσιέρα) στα ιταλικά η οποία μεταφράζεται ελεύθερα ως “αναποδογυρίστρα”. O Κόλσον κι οι κατοπινοί μεταφραστές του έργου της Ανιέζι τη μετάφρασαν ως witch (μάγισσα) από την παρόμοια λέξη aversiera με αποτέλεσμα η καμπύλη αυτή να μείνει γνωστή στον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως witch of Agnesi (μάγισσα της Ανιέζι). Συνέγραψε κι ένα σχολιασμό του Τraité analytique des sections coniques του Μαρκήσιου ντε Λ’ Οπιτάλ το οποίο, παρά τα πολύ θετικά σχόλια όσων είδανε το χειρόγραφο, δεν εκδόθηκε ποτέ.

     Το 1750, αφού ο πατέρας της ασθένησε, διορίστηκε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ’ καθηγήτρια στην έδρα των Μαθηματικών, Φυσικής Φιλοσοφίας και Φυσικής της Μπολόνια, αν και δεν υπηρέτησε ποτέ. Ήταν μόλις η 2η γυναίκα παγκοσμίως που της δόθηκε καθηγητική έδρα σε πανεπιστήμιο, με 1η την (άνω) Λάουρα Μπάσι. Το 1759 αρρώστησε ξανά κι οι γιατροί της συνέστησαν να σταματήσει τη μελέτη. Μετά το θάνατο του πατέρα της το 1752 αφοσιώθηκε στη μελέτη της θεολογίας, ιδιαίτερα της πατρολογίας και στη περίθαλψη των φτωχών, άστεγων κι ασθενών, εκποιώντας τα δώρα που της είχανε δοθεί κι ικετεύοντας για χρήματα για να συνεχίσει το έργο της. Το 1783 ίδρυσε και διηύθυνε το γηροκομείο Όπερα Πία Τριβούλτσι, όπου έζησε σα μοναχή.

     Στις 9 Γενάρη 1799, η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι πέθανε στα 81 της πέθανε πάμπτωχη και θάφτηκε σε μαζικό μνήμα για φτωχούς, μαζί με άλλα 15 άγνωστα άτομα.

 “Η πρώτη σημαντική και σπουδαία μαθηματικός στην ιστορία, μετά την Υπατία“. (σφάλμα: εγώ ξέρω ήδη τη Σατλέ)
  –Dirk Jan Struik, μαθηματικός για την Agnesi
____________________________________

   3). Η Καρολίνε Λουκρέτσια Χέρσελ (Κaroline Lucretia Herschel / 16 Mάρτη 1750 – 9 Γενάρη 1848), ήτανε Γερμανίδα αστρονόμος, αδερφή κι επί σειρά ετών βοηθός του αδερφού της, επίσης διάσημου αστρονόμου, Ουίλιαμ Χέρσελ. Οι 2 τους υπήρξαν από τους προδρόμους της νεώτερης αστρονομίας κι αστροφυσικής. Μία από τις σημαντικώτερες συνεισφορές της στην επιστήμη της αστρονομίας ήταν η ανακάλυψη διάφορων κομητών, μεταξύ των οποίων και του κομήτη 35P/Herschel-Rigollet, που φέρει και τ’ όνομά της. Ήταν μάλιστα η 1η γυναίκα επιστήμονας που αναγνωρίστηκε απ’ όλες σχεδόν τις μεγάλες ακαδημίες της εποχής της για τη προσφορά της στις επιστήμες. Ανακάλυψαν με τον αδερφό της, τον πλανήτη Ουρανό το 1781 κι αρκετούς κομήτες, που ένας τους πήρε τ’ όνομα Χέρσελ.

     Γεννήθηκε στο Αννόβερο κι ήταν το 8ο παιδί από τα 10 της οικογένειάς της, -4η κόρη- του Isaac Herschel, αυτοδίδακτος του όμποε και της Anna Ilse Moritzen. Η Caroline και τ’ άλλα παιδιά λάβανε σύντομη εκπαίδευση, μαθαίνοντας να διαβάζουνε και να γράφουνε και κάτι παραπάνω. Στα 10 πέρασε τύφο κι η ανάπτυξη της σταμάτησε με αποτέλεσμα να μείνει πολύ κοντή -το ύψος της δεν ξεπερνούσε το 1,30- χάνοντας επίσης σχεδόν την όρασή της αριστερό μάτι. Η οικογένειά της προεξόφλησε πως ποτέ δεν θα παντρευτεί και θέλησαν να την εκπαιδεύσουν για οικιακή βοηθό. Ο πατέρας που ήταν επιστήμονας κι αυτός ήθελε να τη διδάξει, όπως δίδασκε και τους γιους του μα η μητέρα της αρνιόταν, πίστευε πως με τα γράμματα δεν θα μπορούσε να συντηρήσει τον εαυτό της. Τελικά της επετράπη να διδαχτεί ραπτική κι έκανε μάλιστα κάμποσα κεντήματα, αλλά ο πατέρας για να την εμποδίσει να γίνει γκουβερνάντα, της απαγόρεψε να διδαχτεί περαιτέρω και να μη διδαχτεί και γαλλικά. Όταν η μητέρα έλειπε, η Καρολίνε παρακολουθούσε μαζί με τους αδερφούς της μαθήματα φυσικής και μαθηματικών από τον πατέρα. Ο πατέρας της έστειλε τη Caroline και τον μεγαλύτερο της αδελφό William να σπουδάσουν μουσική. Μετά από μία μικρή καρριέρα στον τομέα αυτό ο William μεταπήδησε ερασιτεχνικά στην αστρονομία κάνοντας συνεχώς βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση.

     Μετά το θάνατο του πατέρα, τα δυο μεγάλα αδέλφια, ο Γουίλλιαμ κι ο Αλεξάντερ της ζήτησαν να έρθει μαζί τους στο Μπαθ για να τους βοηθά και να κρατά το νοικοκυριό όσο κείνοι θα ασχολούνται με τη μουσική και παράλληλα να δοκιμάσει τη τύχη της στο τραγούδι. Πράγματι η Καρολίνε πήγε με τον αδερφό της στην Αγγλία, στις 16 Αυγούστου 1772. Η Caroline δεν συναναστράφηκε με τη τοπική κοινωνία κι έκανε ελάχιστους φίλους, αλλά τελικά μπόρεσε ν’ απολαύσει την επιθυμία της να μάθει και πήρε μαθήματα τραγουδιου, αγγλικών κι αριθμητικής, από τον αδελφό της και μαθήματα χορού από τοπικό δάσκαλο. Έμαθε επίσης να παίζει αρπίχορδο και τελικά έγινε αναπόσπαστο μέρος στις μουσικές παραστάσεις του William σε μικρές συγκεντρώσεις. Έγινε η κύρα τραγουδίστρια στις συναυλίες του κι απέκτησε καλή φήμη κι έτσι της προσφέρθηκε να τραγουδήσει στο φεστιβάλ του Μπέρμιγχαμ μετά από μια παράσταση του Messiah, ορατόριο του Χέντελ, τον Απρίλη του 1778, όπου ήταν η 1η σολίστ. Η ίδια αρνιόταν να τραγουδήσει σε άλλων μπάντες κι ο αδερφός της, θέλοντας να στραφεί στο πάθος του, την αστρονομία, άρχισε να μειώνει λίγο-λίγο τις παραστάσεις κι έτσι η καρριέρα της στη μουσική σταμάτησε.

      Ο Γουίλλιαμ αρχικά ασχολήθηκε με τη μουσική -έφτασε μάλιστα να ‘χει δική του μπάντα-, όμως ξαφνικά έδειξε ενδιαφέρον για την αστρονομία. Όταν δε, αφοσιώθηκε τελείως εκεί, η Καρολίνε πάλι τονε στήριξε λέγοντας κάπως πικρά στα Απομνημονεύματά της: “Δεν έκανα τίποτα για τον αδερφό μου, παρά ό,τι θα έκανε ένα καλά εκπαιδευμένο σκυλάκι, δηλαδή αυτό που με διέταξε”! Τελικά, όμως, άρχισε να ενδιαφέρεται για την αστρονομία και να απολαμβάνει τη δουλειά της. Έγινε λοιπόν βοηθός του κι εκείνος τη δίδαξε μαθηματικά κι αστρονομία ώστε σύντομα έγινε κι εκείνη σημαντική αστρονόμος. Στην αρχή όντως του ‘χε θυμώσει κάπως που σταμάτησε τη καριέρα της, ωστόσο δώσανε μια τελευταία παράσταση μαζί το 1872, όταν ο Γουίλλιαμ δέχτηκε τη θέση του Αστρονόμου της αυλής του Βασιλιά Γεώργιου Γ’.

     Στη 10ετία 1770, ο Γουίλλιαμ, μη ικανοποιημένος από τα υπάρχοντα τηλεσκόπια, ξεκίνησε να φτιάχνει δικά του -απαραίτητη σημείωση: Δεν είχε λάβει εκπαίδευση σαν αστρονόμος ποτέ κι ήταν αυτοδίδακτος και στη κατασκευή τηλεσκοπίων!!! Οι δουλειές τους πάνε καλά και το Μάρτη του 1781, μετακομίζουνε σε δικό τους σπίτι κι η Καρολίνε συνεχίζει να στηρίζει, αλλά και να μαθαίνει, ρουφώντας σα σφουγγάρι τις νέες γνώσεις. Και τη μεγάλη νύχτα για τους Χέρσελ, τη 13η Μαρτίου, ο Γουίλλιαμ διακρίνει ένα νέο κομήτη. Ωστόσο κι επειδή δε διακρίνει καλά κατασκευάζει ένα μεγαλύτερο τηλεσκόπιο με μεγέθυνση 2000 φορές περίπου και τότε βλέπει πως ο κομήτης αυτός δεν είχεν ουρά κι εκινείτο νωχελικά! Είχε μόλις ανακαλύψει ένα νέο πλανήτη, τον πλανήτη Ουρανό. Ο χαμός έγινε όταν το ανακοίνωσε στους αστρονόμους της εποχής που απομείνανε μ’ ανοιχτό το στόμα περνώντας τον για τρελλό, τη στιγμή που ανέφερε τη μεγέθυνση του τηλεσκοπίου του: 2010 φορές!!! Σημειωτέον πως κείνη την εποχή τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια παγκοσμίως, το πολύ να φτάνανε στις 270 φορές κι άρα σήμαινε πως ήτανε παλαβιάρης ή είχε κατασκευάσει το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο. Ε μετά από αυτό… κι η Καρολίνε λάτρεψε την αστρονομία.

   Όταν ο William έγινε επίσημος αστρονόμος του βασιλιά Γεωργίου Γ,’ το 1782, η Caroline εργάστηκε σαν βοηθός του, σημειώνοντας τις αστρονομικές παρατηρήσεις του αδελφού της ενώ παράλληλα προχωρούσε στην εκτέλεση εκτεταμένων υπολογισμών. Τα αδέρφια κατασκεύαζαν ολοένα μεγαλύτερα τηλεσκόπια κι ανακάλυψαν αρκετούς κομήτες, η Καρολάιν έγινε η 1η γυναίκα που πήρε χρήματα για επιστημονική έρευνα. (Ο βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος ΙΙΙ της ενέκρινε ετήσιο εισόδημα 50 λιρών -6000 λίρες με τα σημερινά δεδομένα-). Ήταν η 1η γυναίκα στην ιστορία που αμειβότανε γι’ αυτό το λόγο. Κατά τη περίοδο 1786-1797 ανακάλυψε 8 κομήτες, για 5 από τους οποίους έδωσε πλήρη στοιχεία. Όταν ο αδερφός της παντρεύτηκε μια πλούσια χήρα οι σχέσεις των αδερφών διαταράχτηκαν όμως αυτό βγήκε σε καλό στη Καρολίνε που ανεξαρτητοποιήθηκε, έκανε αστρονομικές ανακαλύψεις μόνη κι απέκτησε προσωπική φήμη κι υπόσταση ως αστρονόμος.

     Ο αδερφός της πέθανε το 1822 και εκείνη επέστρεψε στο Αννόβερο σε μεγάλο πένθος, συνεχίζοντας ωστόσο τις αστρονομικές έρευνες κι ανακαλύψεις. Το 1828, στα 78 της, τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο της Astronomical Society, το 1835 έγινε τιμώμενο μέλος της Royal Astronomical Society, το 1846 τιμήθηκε και από τον βασιλιά της Πρωσίας για τις ανακαλύψεις της. Πέθανε το 1848, πλήρης ημερών στα 98 της χρόνια.

                                  Το τηλεσκόπιό της
     Η φυσική εμφάνιση της Καρολίνε είχεν αλλοιωθεί από την ευλογιά και τον τύφο, που πέρασε όταν ήταν ακόμα παιδί, έτσι ο αδελφός της Γουίλλιαμ της έδειξε ότι υπάρχουνε περισσότερα στη ζωή από το να είναι υπηρέτρια μόνο και μόνο επειδή κατά πάσα πιθανότητα ποτέ δεν θα παντρευόταν. Ο Χέρσελ, με συστηματική εργασία στην αυλή του σπιτιου του, πέτυχε εκεί όπου είχαν αποτύχει τα πλούσια, βασιλικά αστεροσκοπεία της Ευρώπης. Η αδελφή του, -η βοηθός του-, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του. Αφιερώθηκε στην υποστήριξή του κι ως λαμπρή αστρονόμος η ίδια, ανακάλυψε 8 κομήτες στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της. Βοηθούσε τον αδελφό της στη κοπιαστική κατασκευή νέων τηλεσκοπίων, κρατούσε το νοικοκυριό τους, ενώ τις παγωμένες νύχτες, άγρυπνη, κατέγραφε τις παρατηρήσεις του. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά: “Εκμεταλλευόμασταν κάθε λεπτό προκειμένου να συνεχίσουμε την εργασία που βρισκόταν σε εξέλιξη· δε χάναμε στιγμή ούτε για ν’ αλλάξουμε ρούχα. Πολλά δαντελένια φουστάνια μου σκίστηκαν ή λερώθηκαν απο τη πίσσα… μάλιστα έπρεπε να τονε ταΐζω με το κουταλάκι εν όσω κείνος συνέχιζε τη δουλειά του“.

     Η πίσσα που αναφέρει χρησιμοποιούνταν από τον αδελφό της στη κατασκευή εργαλείων για λείανση των κατόπτρων. Μάλιστα, ο Χέρσελ ήτανε πολύ υπερήφανος που κατασκεύαζε ο ίδιος τα τηλεσκόπιά του. Αν κι αυτοδίδακτος, εκείνη την εποχή κατασκεύαζε τα καλλίτερα και μεγαλύτερα τηλεσκόπια του κόσμου. Έν από αυτά έδινε μεγέθυνση 2.010 φορές, ενώ το καλλίτερο τηλεσκόπιο ενός Βασιλικού Αστρονόμου έφθανε μόνο μέχρι τις 270 φορές.

 Οι υπολογισμοί της για τον κομήτη που ανακάλυψε

     Επίλογος: Η Καρολίνε Λουκρέτσια Χέρσελ αν κι έζησε στη σκιά του αδερφού της, του αστρονόμου Γουίλιαμ Χέρσελ, που έμεινε γνωστός μεταξύ άλλων για την ανακάλυψη του πλανήτη Ουρανού το 1781, απεδείχθη ότι είχε εξίσου κοφτερό μυαλό, οργανωτικότητα, υπομονή και ταλέντο στην αστρονομία. Μετά κι από τη σχετική εισήγηση του αδερφού της άρχισε να πραγματοποιεί ανεξάρτητη παρατηρήσεις, οπότε κι ανακάλυψε 8 κομήτες, το γαλαξία δορυφόρο του γαλαξία της Ανδρομέδας (NGC205/M110), ενώ προκειμένου να βοηθήσει τον ανιψιό της Τζον Χέρσελ, που ‘γινε κι αυτός αστρονόμος, προετοίμασε, οργάνωσε και δημοσίευσε κατάλογο του ουρανού με 2.500 άστρα, αστρικά σμήνη και νεφελώματα, καταγράφοντας και διατηρώντας στην αιωνιότητα το έργο και τις ανακαλύψεις του αδερφού της!!!

ΤΡΙΒΙΑ:
 * Η Χέρσελ εντόπισε τον κομήτη 35P/Herschel–Rigollet, ο οποίος και φέρει το όνομά της, τον Δεκέμβριο του 1788. Λόγω της τροχιακής περιόδου του, που είναι 155 χρόνια, ο 35P/Herschel-Rigollet θα είναι ορατός στους ανθρώπους το 2092.
 * Στα 20 της, η Χέρσελ μετακόμισε από τη Γερμανία στην Αγγλία για να γίνει τραγουδίστρια. Ο αδελφός της Ουίλιαμ -ο αστρονόμος που ανακάλυψε τον πλανήτη Ουρανό και την υπέρυθρη ακτινοβολία- της έκανε μαθήματα τραγουδιού κι εκείνη ήταν η οικονόμος του. Αργότερα έγινε η βοηθός του, λειαίνοντας τα κάτοπτρα των τηλεσκοπίων του.
 * Η Χέρσελ ήταν η 1η γυναίκα επιστήμονας που πληρώθηκε για την εργασία της. Με αρχή το 1787, ο βασιλιάς Γεώργιος Γ’ της Αγγλίας της κατέβαλε 50 λίρες το χρόνο για να την ανταμείψει για τις επιστημονικές ανακαλύψεις της.
 * Το ύψος της ήταν μόλις 1,31 εκατοστά (4 πόδια και 3 ίντσες) λόγω του ότι πέρασε τύφο στα 10 της.
 * Η Χέρσελ ήταν η 1η γυναίκα που έλαβε χρυσό μετάλλιο από την Royal Astronomical Society του Λονδίνου, το 1828. Η 2η γυναίκα που έλαβε τέτοια τιμή ήταν μετά από 150 χρόνια, το 1996.
 * Επειδή ήτανε γυναίκα και λόγω αυτού δεν της επιτρεπόταν να μάθει μαθηματικά όταν ήταν μικρή, χρησιμοποιούσε σκονάκι με πίνακες πολλαπλασιασμού όταν δούλευε.
 * Ένας κρατήρας στη Σελήνη πήρε το όνομά της, ο C. Herschel. Ο μικρός κρατήρας βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Θάλασσας των Βροχών (Mare Imbrium), μια απέραντη πεδιάδα, που καλύπτει σημαντικό μέρος του βόρειου ημισφαιρίου στην ορατή από τη Γη πλευρά της Σελήνης.
 * Για τα 96α γενέθλιά της -πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 1848-, ο Πρώσος βασιλιάς Φρειδερίκος Γουλιέλμος Δ’ της απένειμε το Χρυσό Μετάλλιο Επιστημών.

 “Τα μάτια της που πέρασαν στη δόξα, ήταν στραμμένα
ψηλά στον έναστρο ουρανό κι οι ανακαλύψεις και το μερίδιο
στου αδερφού της τη σπουδαία δουλειά στο εργαστήρι,
είναι ‘δώ σ’ αυτή τη πλάκα να το θυμίζουνε στο νέο κόσμο”
.
Επιτάφια επιγραφή στο τάφο της Καρολίνε Χέρσελ
__________________________________

   4). Η Μαρί-Σοφί Ζερμαίν (Marie-Sophie Germain /1 Απρίλη 1776 – 27 Ιουνίου 1831), ήτανε Γαλλίδα μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος. Παρά την αντίθετη άποψη των γονιών της και τις δυσκολίες της ανδροκρατούμενης κοινωνίας της εποχής, κατάφερε να μορφωθεί διαβάζοντας μόνη της τα βιβλία που έβρισκε στη βιβλιοθήκη του πατέρα της κι αλληλογραφώντας με διάσημους μαθηματικούς, όπως τον Λαγκράνζ, τον Λεζάντρ και τον Γκάους, χρησιμοποιώντας αρχικά το όνομα Λε Μπλάν, ενός φοιτητή που είχε εγκαταλείψει τις σπουδές του κι είχε φύγει από το Παρίσι.

     Πρωτοπόρος σε θέματα θεωρίας της ελαστικότητας, κέρδισε το μεγάλο βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας των Επιστημών με τη πραγματεία της για τις ταλαντώσεις ελαστικών πλακών. Η εργασία της στο τελευταίο θεώρημα του Φερμά υπήρξε πρόδρομος της τελικής απόδειξής του. Εξαιτίας των προκαταλήψεων κατά των γυναικών, δεν μπόρεσε να σταδιοδρομήσει ως μαθηματικός, αλλά όλη της τη ζωή εργαζόταν μόνη της. Αναγνωρίζοντας τη συμβολή της στη πρόοδο των μαθηματικών, 6 χρόνια μετά το θάνατό της, της απονεμήθηκε τιμητικό πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Γκέτινγκεν, ενώ τιμώντας τα 100 χρόνια από τη γέννησή της θεσμοθετήθηκε από την Ακαδημία των επιστημών το Μεγάλο βραβείο Σοφί Ζερμαίν.
     Γεννήθηκε 1 Απρίλη 1776 στο Παρίσι στην οδό Saint-Denis. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, ο πατέρας της Ambroise-François ήτανε πλούσιος έμπορος μεταξιού, αν και κάποιες πηγές ισχυρίζονται πως ήτανε χρυσοχόος. Το 1789 εκλέχτηκε ως εκπρόσωπος της αστικής τάξης στα États-Généraux, στη Συνταγματική Συνέλευση. Έτσι μάλλον η μικρή Σοφί θα ήταν μάρτυρας πολλών συζητήσεων μεταξύ του πατέρα της και των φίλων του για τη πολιτική και τη φιλοσοφία. Μετά τη πολιτική του καρριέρα, ο Ambroise-François έγινε διευθυντής τράπεζας. κι έτσι η οικογένεια παρέμεινε σε καλή οικονομική κατάσταση κι η Σοφί είχεν υποστήριξη καθ’ όλη την ενήλικη ζωή της. Είχε μια μικρότερη αδελφή την Angélique-Ambroise, και μια μεγαλύτερη, τη Marie-Madeline, που είχε τ’ όνομα της μητέρας τους. Ο ανιψιός της, Armand-Jacques Lherbette, γιος της Marie-Madeline, δημοσίευσε μέρος του έργου της μετά το θάνατό της.

     Στα 13 της χρόνια, πέφτει η Βαστίλλη κι η επαναστατική ατμόσφαιρα της πόλης την ανάγκασε να μείνει στο σπίτι. Για να περνά την ώρα της πήγαινε στη βιβλιοθήκη του πατέρα της. Εδώ βρήκε το L’Histoire des Mathématiques του J.E. Montucla, κι η ιστορία για το θάνατο του Αρχιμήδη την ενέπνευσε. Σκέφτηκε πως αν η γεωμετρία έκρυβε τόση συγκίνηση, άρα ήταν άξια μιας περισσότερης προσοχής και μιας πιο εμβριθούς μελέτης. Έτσι ξεκίνησε να μελετά μαθηματικά, ελληνικά, λατινικά κι αυτά για να μπορεί να διαβάζει έργα όπως αυτά του Sir Isaac Newton και Leonhard Euler. Απολάμβανε επίσης τη Traité d’Arithmétique από τον Étienne Bézout και το Le Calc Différentiel από τον Jacques Antoine-Joseph Cousin. Ο τελευταίος μάλιστα την επισκέφθηκε στο σπίτι της και την ενθάρρυνε στις μελέτες της. Φυσικά οι γονείς της δεν ενέκριναν αυτή της τη προσήλωση, καθώς δεν άρμοζε για γυναίκα και για να την εμποδίσουνε μέσω… φωτός και θερμοκρασίας, της αρνηθήκανε ρούχα και φωτιά, αλλά μόλις καληνύχτιζαν κι έφευγαν, η μικρή έβγαζε κεριά και τυλιγμένη καλά σε παπλώματα θα συνέχιζεν απτόητη τις μελέτες της. Όπως περιγράφει ο Lynn Osen,το επόμενο πρωί τη βρήκανε κοιμισμένη στο γραφειάκι της, τυλιγμένη σαν κρεμμυδάκι, η μελάνη είχε παγώσει στο πεννάκι της και τα χαρτιά της γεμάτα υπολογισμούς και τότε καταλάβανε πως ήτανε σοβαρά τα πράματα τελικά. Λίγο αργότερα η μητέρα της άρχισε να τη στηρίζει κρυφά.
     Το 1794, στα 18 της, ανοίγει το École Polytechnique κι ως γυναίκα φυσικά δεν μπορούσε να παρακολουθήσει μαθήματα εκεί, αλλά οι σημειώσεις και τα συγγράμματα ήταν ελεύθερα σε όποιον/α τα ζητούσε, επίσης το νέο εκπαιδευτικό σύστημα επέτρεπε και μαθήματα δι’ αλληλογραφίας. Η Σοφί, όπως ήταν αναμενόμενο, τρύγησε ό,τι μπόρεσε κι ό,τι βρήκε και ξεκίνησε να αλληλογραφεί με τον καθηγητή της σχολής, τον Joseph Louis Lagrange, χρησιμοποιώντας όμως ανδρικό ψευδώνυμο ενός πρώην σπουδαστή: Monsieur Antoine-August Le Blanc, φοβούμενη τη γελοιοποίησή της ως γυναίκα, όπως αργότερα εξήγησε στον Γκάους! Όταν ο Lagrange είδε την υψηλή νοημοσύνη του Μ. LeBlanc, ζήτησε συνάντηση κι έτσι η Sophie αναγκάστηκε ν’ αποκαλύψει την πραγματική της ταυτότητα. Ευτυχώς, ο Lagrange δε νοιαζότανε για τέτοια θέματα, την επισκέφθηκε στο σπίτι της, της έδωσε ηθική υποστήριξη κι έγινε μέντοράς της.



     Αρχίζει να ενδιαφέρεται για τη θεωρία αριθμών το 1798 όταν ο Adrien-Marie Legendre δημοσίευσε το Essai sur théorie des nombres. Μετά τη μελέτη του έργου, άνοιξε αλληλογραφία μαζί του σχετικά με τη θεωρία αριθμών κι αργότερα, με την ελαστικότητα. Σημειωτέον εδώ πως ο Λεζάντρ αργότερα προσέθεσε μέρη της μελέτης της, στο συμπλήρωμα της Θεωρίας Των Αριθμών καθώς είπε πως τα βρήκε πανέξυπνα κι εύστοχα. Το ενδιαφέρον της για τη θεωρία αριθμών ανανεώθηκε όταν διάβασε το μνημειώδες έργο του Carl Friedrich Gauss με τίτλο: Discovitiones Arithmeticae. Μετά από 3 χρόνια εργασίας με ασκήσεις και δοκιμάζοντας δικές της αποδείξεις για κάποια από τα θεωρήματα, έγραψε, και πάλι με το ψευδώνυμο M. LeBlanc, στον ίδιο τον συγγραφέα, που ήταν ένα χρόνο μικρότερός της. Η 1η επιστολή φέρει ημερομηνία 21 Νοέμβρη 1804 κι αναφέρει σχόλια κι εκτιμήσεις για το βιβλίο του και μετά του παρουσιάζει δικές τις σκέψεις και σημειώσεις για το τελευταίο θεώρημα του Φερμά. Ισχυρίστηκε ότι απέδειξε το θεώρημα για το n = p – 1, όπου το p είναι ένας πρώτος αριθμός του τύπου p=8k+7. Ωστόσο, η απόδειξη της περιείχε μιαν αδύνατη παραδοχή κι ο Gauss δεν τη σχολίασε καν.
    Περί το 1807 (οι πηγές διαφέρουν ως προς την ακρίβεια), στους Ναπολεόντειους πολέμους, οι Γάλλοι κατέλαβαν τη γερμανική πόλη Braunschweig, όπου ζούσε ο Gauss. Η Σοφί ανησυχώντας ότι μπορεί να πάθει τα ίδια με τον Αρχιμήδη, έγραψε στον γενικό Pernety, οικογενειακό φίλο, ζητώντας να εξασφαλίσει τη ζωή του Gauss. Ο στρατηγός Pernety έστειλε ταγματάρχη να συναντηθεί με τον Gauss προσωπικά για να δει αν ήταν ασφαλής. Όπως αποδείχθηκε, ο Gauss ήταν εντάξει, αλλά εδώ εμπλέκεται 1η φορά με το πραγματικό όνομα της Σοφί. Έτσι 3 μήνες μετά του αποκάλυψε το όνομά της ολόκληρο κι αυτός παθαίνει… ένα ντουβρουτζά που λέμε κι εμείς εδώ, και της γράφει:

   “Πώς μπορώ να περιγράψω την έκπληξη και το θαυμασμό μου, όταν ο αγαπητότατος αποστολέας Κος Λε-Μπλανκ, μεταμορφώνεται σ’ αυτό το διάσημο πρόσωπο μιας γυναίκας που μάλιστα λόγω φύλου και προκαταλήψεων συναντά απείρως περισσότερα εμπόδια στο να σπουδάσει κι απείρως περισσότερες δυσκολίες να εξοικειωθεί με τα τόσο πολύπλοκα θέματα των μαθηματικών. Κι όχι μόνον τα ξεπερνά και τα δυο, αλλά υπερβαίνει και πάνω απ’ αυτά εισχωρώντας στα κρυμμένα τους μυστικά! Έμπλεος θαυμασμού σας δηλώνω πως χωρίς αμφιβολία έχετε το πιο ευγενές θάρρος, εξαιρετικότατο ταλέντο κι αρκετά ανώτερη ευφυία“.

     Σύμφωνα με τις μετέπειτα επιστολές του Γκάους στον Olbers, φαίνεται καθαρά πως εννοεί τη κάθε λέξη που γράφει στην επιστολή του προς τη Σοφί. Στην ίδια επιστολή του 1807, η Σοφί ισχυρίστηκε ότι αν χ^ν + ψ^ν είναι του τύπου η²+νf², τότε τα χ και ψ είναι επίσης του ιδίου τύπου. Ο Γκάους τούτη τη φορά της απάντησε πως δεν ισχύει πάντα πχ, ισχύει για το ζεύγος αριθμών 15¹¹+8¹¹ και μπορεί να γραφεί σαν η²+νf², αλλά για το ζευγάρι 15, 11, δεν ισχύει. Αν κι ο Gauss συμπάθησε τη Ζερμαίν, οι απαντήσεις του στις επιστολές της συχνά καθυστερούσανε και γενικά δεν επανεξέτασε το έργο του. Τελικά τα ενδιαφέροντά του απομακρύνθηκαν από τη θεωρία αριθμών και το 1809 σταμάτησαν οι επιστολές. Παρά τη φιλία τους, δε συναντηθήκαν ποτέ.





 Όταν σταματήσαν οι επιστολές, έδειξεν ενδιαφέρον για ένα διαγωνισμό που υποστηρίζεται από την Ακαδημία Επιστημών του Παρισιού σχετικά με τα πειράματα του Ernst Chladni με δονούμενες μεταλλικές πλάκες. Το αντικείμενο του διαγωνισμού, όπως δήλωσεν η Ακαδημία, ήταν “να δώσει μαθηματική θεωρία της δόνησης μιας ελαστικής επιφάνειας και να συγκρίνει τη θεωρία με πειραματικά στοιχεία“. Το σχόλιο του Lagrange ότι μια λύση στο πρόβλημα θα απαιτούσε την εφεύρεση ενός νέου κλάδου ανάλυσης, αποθάρρυνε τελείως τους 2 διαγωνιζόμενους, τον Denis Poisson και τη Σοφή μας. Στη συνέχεια ο Πουαζό εξέλεγη μέλος της Ακαδημίας έτσι έπρεπε να παραιτηθεί του διαγωνισμού χάριν δεοντολογίας κι έτσι η Σοφή έμεινε… μόνη της να διαγωνίζεται με τον… εαυτό της. Το 1809 πιάνει δουλειά κι ο Legendre τη βοηθά, δίνοντας εξισώσεις, αναφορές και τρέχουσες έρευνες. Υπέβαλε το αποτέλεσμα νωρίς το φθινόπωρο του 1811 και δεν κέρδισε το βραβείο. Η κριτική επιτροπή θεώρησε πως “οι πραγματικές εξισώσεις της κίνησης δεν είχανε τεκμηριωθεί“, παρόλο που “τα πειράματα παρουσίαζαν έξυπνα αποτελέσματα“. Ο Lagrange μπόρεσε να χρησιμοποιήσει το έργο της για να βγάλει μιαν εξίσωση που ήτανε “σωστή κάτω από ειδικές παραδοχές“.
      Ο διαγωνισμός παρατάθηκε 2 χρόνια κι αποφάσισε να δοκιμάσει ξανά το βραβείο. Αρχικά ο Legendre συνέχισε να προσφέρει υποστήριξη, αλλά μετά αρνήθηκε κάθε βοήθεια. Η ανώνυμη 2η υποβολή της το 1813 εξακολουθούσε να ‘ναι γεμάτη με μαθηματικά σφάλματα, ειδικά με διπλά ολοκληρώματα κι έλαβε μόνο μιαν αξιέπαινη αναφορά επειδή “δεν τεκμηριώθηκε η θεμελιώδης αρχή της θεωρίας των ελαστικών επιφανειών“. Ο διαγωνισμός επεκτάθηκε πάλι κι η Σοφή άρχισε να εργάζεται για 3η προσπάθεια. Αυτή τη φορά συμβουλευότανε τον Poisson. Το 1814 αυτός ο τζαμπαμάγκας δημοσίευσε για δικό το έργο σχετικά με την ελαστικότητα και δεν αναγνώρισε τη βοήθεια της Σοφής (αν κι είχε εργαστεί μαζί της επί του θέματος κι, ως δικαστής της Ακαδημίας, είχε πρόσβαση στο έργο της).  Η Σοφή δε μάσησε καθώς ήτανε γνωστό από την αρχαιότητα κιόλας πως είτε πετάς είτε σούρνεσαι, αλλά δεν μπορείς να ανεβαίνεις με σκάλα, καθώς θα πέσεις, πρέπει να χεις φτιαγμένα τα δικά σου φτερά.
     Υποβάλλει τη δική της 3η προσπάθεια με το όνομά της παρακαλώ, στις 8 Γενάρη 1816 και γίνεται η 1η γυναίκα που κερδίζει βραβείο από την Ακαδημία Επιστημών του Παρισιού! Δεν εμφανίστηκε στη τελετή να το παραλάβει. Αν κι είχε δώσει το βραβείο η Ακαδημία εντελώς εκτός κι έξτρα, δεν ήταν ακόμα ευχαριστημένη με τα αποτελέσματα. Η Σοφή είχε πάρει τη σωστή διαφορική εξίσωση, αλλά η μέθοδος της δεν προέβλεπε πειραματικά αποτελέσματα με μεγάλην ακρίβεια, καθώς βασίστηκε σε μια λανθασμένη εξίσωση του Euler, που οδήγησε σε λανθασμένες οριακές συνθήκες. Εδώ είναι η τελική εξίσωσή της:


όπου Ν² είναι σταθερά.

    Αφού κέρδισε το διαγωνισμό της Ακαδημίας, δεν ήταν ακόμη σε θέση να παρακολουθήσει τις συνεδριάσεις της, λόγω της παράδοσης της Ακαδημίας να αποκλείει γυναίκες εκτός από τις συζύγους των μελών. 7 χρόνια αργότερα, η κατάσταση αυτή άλλαξε όταν έγινε φίλη με το γραμματέα της Ακαδημίας Joseph Fourier, που προμηθεύτηκε για κείνην εισιτήρια για τις συνεδρίες. Το 1821 δημοσίευσε το βραβευμένο δοκίμιό της, με επισημάνσεις και διορθώσεις των τότε λαθών της κυρίως για να σταθεί έναντι σε κείνο του Δηλητηρίου (Πουαζώ). Το 1826 υπέβαλε στην Ακαδημία τη θεωρημένη δημοσίευση του βραβευμένου δοκιμίου της. Σύμφωνα με τον Andrea Del Centina, η αναθεώρηση περιελάμβανε προσπάθειες να διευκρινιστεί το έργο της με την εισαγωγή ορισμένων απλοποιητικών υποθέσεων. Αυτό έφεσε την Ακαδημία σε δύσκολη θέση, καθώς αισθάνθηκε ότι ήταν “ανεπαρκές κι ασήμαντο”, αλλά δεν ήθελαν να την “αντιμετωπίσουν ως επαγγελματική συνάδελφο, όπως κι οποιοσδήποτε άντρα, απλώς απορρίπτοντας το έργο”. Έτσι, ο Augustin-Louis Cauchy, που ‘χεν οριστεί για να ελέγξει το έργο της, της συνέστησε να το δημοσιεύσει κι αυτή ακολούθησε τη συμβουλή του. Τελικά, χωρίς αυτή τη θεωρία οι σύγχρονες κατασκευές δεν θα ήτανε δυνατό να πραγματοποιηθούν, όπως π/χ/, ο πύργος του Άϊφελ στο Παρίσι. Οι σύγχρονοι της της έδωσαν τ’ όνομα “η Υπατία του 18ου αι.“.

      Έν ακόμα έργο της για την ελαστικότητα δημοσιεύθηκε μεταθανάτια το 1831: το Mémoire sur la courbure des surfaces. Χρησιμοποίησε τη μέση καμπυλότητα στην έρευνά της. Το καλλίτερο έργο της ήτανε στη θεωρία αριθμών κι η σημαντικότερη συμβολή της στη θεωρία αριθμών αφορούσε το Τελευταίο Θεώρημα του Fermat. Το 1815, μετά τον διαγωνισμό ελαστικότητας, η Ακαδημία προσέφερε βραβείο για την απόδειξη του Θεωρήματος αυτού. Αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον της κι έγραψε στον Gauss μετά από 10 έτη χωρίς αλληλογραφία. Του ‘λεγε πως η θεωρία αριθμών ήτανε το προτιμώμενο πεδίο της κι ότι ήταν στο μυαλό της όλη την ώρα που μελετούσε την ελαστικότητα. Παρουσίασε μια στρατηγική για μια γενική απόδειξη του Θεωρήματος, συμπεριλαμβανομένης της απόδειξης για μια ειδική περίπτωση. Η επιστολή της περιείχε σημαντική πρόοδο προς τη κανονικήν απόδειξη. Τονε ρώτησε λοιπόν αν η προσέγγισή της στο θεώρημα αξίζει να συνεχιστεί. Ο Gauss δεν απάντησε ποτέ.
    Το τελευταίο θεώρημα του Fermat μπορεί να χωριστεί σε δύο περιπτώσεις. Η περίπτωση Α’ περιλαμβάνει όλα τα p που δεν διαιρούνε κανένα από τα x, y ή z. Η Β’ περιλαμβάνει όλα τα p που διαιρούνε τουλάχιστον 1 από τα x, y ή z. Η Σοφή πρότεινε τα εξής, κοινώς αποκαλούμενο “θεώρημα Sophie Germain”: 
    Έστω p είναι περιττός πρώτος αριθμός. Αν υπάρχει συμπληρωματικός πρώτος αριθμός που ισχύει p=2Np+1
(N οποιοσδήποτε θετικός ακέραιος που δεν διαιρείται με το 3) έτσι ώστε:

  1). αν  x^p + y^p + z^p ≡ 0 τότε το Ρ διαιρεί τα x, y ή z και
  2). p is not a p^th   (αν ρωτάτε τί σημαίνει αυτό, σας κόβω τη καλημέρα!), τότε, στη Α’ περίπτωση το Θεώρημα του Φερμά ισχύει για Ρ!

      Η Σοφή χρησιμοποίησε τον τύπο για ν’ αποδείξει τη Α’ περίπτωση για κάθε περιττό Ρ <100, αλλά σύμφωνα με τον Andrea Del Centina, δείχνει να ισχύει για κάθε Ρ <197. Ο L.Ε. Dickson αργότερα χρησιμοποίησε το θεώρημά της για να αποδείξει το θεώρημα για κάθε περιττό μέχρι το 1700. Η Σοφή δε δημοσίευσε αυτό το έργο. Το λαμπρό της θεώρημα είναι γνωστό μόνο λόγω της υποσημείωσης στη πραγματεία του Legendre σχετικά με τη θεωρία αριθμών, όπου το χρησιμοποίησε για να αποδείξει το τελευταίο θεώρημα του Fermat για p=5. Αυτή απέδειξε ή σχεδόν απέδειξε αρκετά αποτελέσματα που αποδοθήκανε στο Lagrange ή ανακαλύφθηκαν έτη αργότερα. Ο Del Centina δηλώνει ότι “μετά από σχεδόν 200 χρόνια οι ιδέες της ήταν ακόμα επίκαιρες”, αλλά τελικά η μέθοδος της δεν λειτούργησε.
      Εκτός από τα μαθηματικά, η Germain σπούδασε φιλοσοφία και ψυχολογία. Ήθελε να ταξινομήσει τα γεγονότα και να τα γενικεύσει σε νόμους που θα μπορούσαν να σχηματίσουν ένα σύστημα ψυχολογίας και κοινωνιολογίας, το οποίο μόλις είχε κάνει την εμφάνισή του στον κόσμο. Η φιλοσοφία της εγκωμιάστηκε ιδιαίτερα από τον Auguste Comte. 2 από τα φιλοσοφικά της έργα, Pensées diverses και Considérations générales sur l’état des sciences et des lettres, aux différentes époques de leur, εκδόθηκαν, ωστόσο μεταθανάτια. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στις προσπάθειες ανιψιού της, που συνέλεξε τα φιλοσοφικά της γραπτά και τα δημοσίευσε. Το Pensées είναι μια ιστορία επιστήμης και μαθηματικών με το σχολιασμό της Σοφής. Στο 2ο -έργο που θαύμασε ο Comte-, υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουνε διαφορές μεταξύ των επιστημονικών και των ανθρωπιστικών προσπαθειών.

    Το 1829 μαθαίνει πως είχε καρκίνο του μαστού. Παρά τον πόνο, συνέχισε να εργάζεται. Το 1831 το περιοδικό Crelle’s Journal δημοσίευσε το δοκίμιό της σχετικά με τη καμπυλότητα των ελαστικών επιφανειών κι ένα υπόμνημα σχετικά με την εύρεση του y και z στον τύπο. Η Mary Grey γράφει: “Έγραψεν επίσης στην nnales de chemie et de physique μια μελέτη των αρχών που οδήγησαν στην ανακάλυψη των νόμων της ισορροπίας και της κίνησης των ελαστικών στερεών”  Η Μαρί-Σοφί Ζερμαίν στις 27 Ιουνίου 1831 πεθαίνει στο σπίτι της στη 13 rue de Savoie, στο Παρίσι, σε ηλικία μόλις 55 ετών. Παρά τα πνευματικά της επιτεύγματα, το πιστοποιητικό θανάτου της αναφέρει σαν ιδιότητά της σαν κάτοχος ιδιοκτησίας κι όχι μαθηματικός. Αλλά η δουλειά της δεν ήταν χωρίς εκτίμηση από όλους. Όταν το θέμα των τιμητικών πτυχίων ήρθε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν το 1837, 6 έτη μετά το θάνατό της, ο Γκάους συντετριμμένος έγραψε: “Απέδειξε στον κόσμο ότι ακόμη και μια γυναίκα μπορεί να επιτύχει κάτι που αξίζει τον κόπο στη πιο αυστηρή κι αφηρημένη επιστήμη κι έστω και μόνο γι’ αυτό το λόγο θα άξιζε το τιμητικό βραβείο“.

     Η Σοφή αναπαύεται στο Κοιμητήρι Πιέρ Λασσέζ και τον τάφο της σκεπάζει μια απλή ταφόπλακα. Στην 100στή επέτειο του θανάτου της. δόθηκε τ’ όνομά της σε μιαν οδό του Παρισιού και σε ένα Γυμνάσιο θηλέων, που στην αυλή του φιλοξενεί και μια προτομή που δώρισε το Δημοτικό Συμβούλιο του Παρισιού και τέλος, στο σπίτι που έμενε, έχει στηθεί μια πλάκα με τ’ όνομά της. Τέλος το Βραβείο Sophie Germain (Prix Sophie Germain), το οποίο απονέμεται ετησίως από το Ίδρυμα Sophie Germain, χορηγείται από την Ακαδημία Επιστημών στο Παρίσι. Σκοπός του είναι να τιμήσει έναν γαλλικό μαθηματικό για την έρευνα στα θεμέλια των μαθηματικών. Το βραβείο αυτό, ύψους € 8.000, ιδρύθηκε το 2003, υπό την αιγίδα του Institut de France.
_______________________________________

   5). H Mαίρη Σόμερβιλλ Φέρφαξ, πρώην Γκρέηγκ (Μary Somerville Fairfax, Greig / 26 Δεκέμβρη 1780 – 29 Noέμβρη 1872), ήτανε Σκωτσέζα επιστήμων κι ευρυμαθής. Σπούδασε μαθηματικά κι αστρονομία και διορίστηκε από κοινού ως η 1η γυναίκα μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας ταυτόχρονα με τη Caroline Herschel. Σαν ο John Stuart Mill, φιλόσοφος κι οικονομολόγος, έκανε μαζική αναφορά στο Κοινοβούλιο για να δώσει στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου, είχε πάρει πρώτα την υπογραφή της στην αναφορά αυτή. Όταν δε, πέθανε το 1872, η The Morning Post δημοσίευσε στη νεκρολογία της: “δυσκολευόμαστε να ορίσουμε στα μέσα του 19ου αι., επιλέγοντας βασιλιά της επιστήμης, δεν θα υπήρχε καμμία αμφιβολία ή δυσκολία ως προς ποιάν θα ορίζαμε βασίλισσά της“.
    Ήταν κυρίως αυτοδίδακτη κι έγραφε εκλαϊκευμένα εγχειρίδια αστρονομίας. Είχε το απίστευτο χάρισμα της σύνθεσης εργασιών άλλων επιστημόνων και της απόδοσής τους σε κατανοητή για το ευρύ κοινό γλώσσα. Η Βασιλική Ακαδημία της Αγγλίας της απένειμε τον τίτλο του τιμητικού μέλους (κείνη την εποχή δεν επιτρεπότανε σε γυναίκες να ‘ναι μέλη της Βασιλικής Ακαδημίας). Η Μαίρη μετέφρασε το δύσκολο έργο του μαθηματικού-αστρονόμου Laplace Mécanique Céleste στα Αγγλικά. Η μετάφραση αυτή χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο στα Κολλέγια για περίπου 1 αιώνα. Έγραψε απίστευτο αριθμό εργασιών, που παρουσιάστηκαν εκ μέρους της, από το σύζυγό της, στη Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών. Μια από τις σημαντικότερες υποθέσεις της οδήγησε κατευθείαν στην ανακάλυψη του πλανήτη Ποσειδώνα. Μετά το θάνατό της, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έδωσε το όνομά της σ’ ένα από τα Κολλέγια του.
     Η Σόμερβιλλ ήτανε κόρη του Αντιναυάρχου Sir William George Fairfax, μέλος της διακεκριμένης οικογένειας Φέρφαξ, συγγένευε επίσης με πολλούς επιφανείς σκωτσέζικους οίκους, από τη πλευρά της μητέρας της, 2ης συζύγου του ναύαρχου, Margaret Charters, θυγατέρα του δικηγόρου Samuel Charters. Γεννήθηκε 26 Δεκέμβρη 1780, στο πρεσβυτέριο του Jedburgh, στο Μπόρντερς, όπου βρισκότανε το σπίτι της θείας της απ’ τη πλευρά της μητέρας, συζύγου του Dr Thomas Somerville (1741-1830) συγγραφέα του My Own Life and Times. Το σπιτικό των παιδικών της χρόνων όμως ήτανε στο Burntisland του Fife. Ήτανε το 2ο από τα 4 επιζώντα παιδιά (3 από τα αδέλφια της είχανε πεθάνει σε βρεφική ηλικία). Ήταν ιδιαίτερα κοντά με τον μεγαλύτερο αδελφό της, τον Σαμ. Η οικογένεια ζούσε σε μεγάλη φτώχεια επειδή η αμοιβή του ναυτικού πατέρα της παρέμεινε πενιχρή παρόλο που ανέβαινε τους βαθμούς. Η μητέρα συμπλήρωνε το εισόδημα του νοικοκυριού καλλιεργώντας λαχανικά, διατηρώντας έναν οπωρώνα κι εκτρέφοντας αγελάδες για να πουλά το γάλα. Η μητέρα της την έμαθε να διαβάζει τη Βίβλο και τις καλβινιστικές κατηχήσεις κι όταν δεν ασχολιόταν με τις δουλειές του σπιτιού η Μαρία τριγύριζε ανάμεσα στα πουλιά και τα λουλούδια του κήπου.

     Στην αυτοβιογραφία της αναφέρει πως όταν ο πατέρας της γύρισε από ένα ταξίδι στη θάλασσα, είπε της μητέρας της: “Η κόρη μας δεν πρέπει να ζήσει έτσι. Πρέπει τουλάχιστον να μάθει να γράφει, να διαβάζει και να κρατά τους λογαριασμούς“. Έτσι η 10χρονη θυγατέρα, εστάλη για διδασκαλία ενός έτους στο Musselburgh, έν ακριβό οικοτροφείο. Εκεί έμαθε τα στοιχειώδη περί γραφής, γαλλική κι αγγλική γραμματική. Όταν επέστρεψε είπε της μητέρας της: “… δε βρίσκω πια διασκεδαστικό το να τριγυρνώ στους κήπους, αλλά να γυρίζω τη χώρα. Όταν τραβιέται η παλίρροια, να περνώ ώρες στην άμμο, ψάχνωντας αστερίες κι αχινούς ή παρακολουθώντας τα παιδιά να σκάβουνε για τα αμμόχελα και να κυνηγούν με τα ψαροντούφεκα τα κοκκάλια. Να συλλέγω κοχύλια, όπως βγήκανε στη στεριά, μερικά τόσο μικρά ώστε να φαίνονται σα λευκά στίγματα στη σκούρα άμμο. Υπήρχε μια μικρή αποβάθρα στην άμμο για τη μεταφορά ασβεστόλιθου που τα ‘φερνε από τα ανθρακωρυχεία εσωτερικά. Ήμουν έκπληκτη να δω την επιφάνεια αυτών των λίθων που καλύφθηκαν με φύλλα. πώς έφτασαν ως εκεί δεν μπορούσα να φανταστώ, αλλά μάζεψα τα σπασμένα κομμάτια, ακόμα και μεγάλα, και τα ‘φερα μαζί μου στο μπαούλο μου“.

    Όταν είχε κακοκαιρία, περνούσε την ώρα της με την ανάγνωση βιβλίων στη βιβλιοθήκη του πατέρα της, συμπεριλαμβανομένου του Σαίξπηρ, και την εκπλήρωση των οικιακών καθηκόντων της. Στη μετέπειτα ζωή της θυμάται: “Εκεί αφιέρωνα μεγάλο μέρες του ελεύθερου χρόνου μου, εκτός αυτού έπρεπε να μάθω να χρησιμοποιώ σωστά το αλφάβητο καθώς και τους αριθμούς”. Η θεία της Janet ήρθε να ζήσει με την οικογένεια και δήλωσε στη μητέρα της, σύμφωνα με πληροφορίες: “Αναρωτιέμαι πώς αφήσατε τη Μαρία να χάσει το χρόνο της στην ανάγνωση, με αυτό δείχνει περισσότερο άντρας από οτιδήποτε άλλο, παρά γυναίκα”. Έτσι εστάλη στο σχολείο της πόλης για κορίτσια για να μάθει κέντημα. Η νεαρά ήτανε τόσο ενοχλημένη που στη τάξη ήτανε τόσον απρόθυμη και πίστευα πως είναι άδικο που οι γυναίκες όταν έχουν επιθυμία για γνώσεις να τους την απαγορεύουνε κι ότι θα ήτανε λάθος αν την αποκτούσαν. Ο δάσκαλος ήρθε στο σπίτι αρκετές βραδιές της εβδομάδας για να διδάξει τη Μαρία. Στις προσωπικές της αναμνήσεις η Μαρία σημειώνει ότι στο σχολείο τα αγόρια μάθαιναν λατινικά, αλλά θεωρήθηκε αρκετό για τα κορίτσια μόνο να μπορούν να διαβάζουν τη Βίβλο, πολύ λίγες έμαθαν ακόμη και τη γραφή.
     Στα 13 η μητέρα την έστειλε να γραφτεί σε σχολείο στο Εδιμβούργο για τους χειμερινούς μήνες, όπου βελτίωσε τις δεξιότητες γραφής και μελέτησε τους κοινούς κανόνες της αριθμητικής. Πίσω στο Burntisland διδάχτηκε αρκετά λατινικά ώστε να μπορεί να διαβάσει τα βιβλία στη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Σε μιαν επίσκεψη στη θεία της στο Τζένταμ, συναντήθηκε με τον θείο της Dr Thomas Somerville και πήρε το θάρρος να του πει ότι προσπαθούσε να μάθει λατινικά. Ο Dr Somerville τη διαβεβαίωσε ότι στην αρχαιότητα πολλές γυναίκες ήτανε πολύ κομψοί μελετητές και προχώρησε στο να τη διδάξει τη λατινική διαβάζοντάς της Βιργίλιο. Κατά την επίσκεψή της σε έναν άλλο θείο, τον William Charters, στο Εδιμβούργο, η Μαρία στάλθηκε στο χορευτικό σχολείο του Strange, όπου έμαθε πώς να χορεύει. Συνόδευε επίσης τον θείο και τη θεία της στις επισκέψεις τους στην οικογένεια Lyell στο Kinnordy, ο Charles Lyell έμελλε να γίνει διάσημος γεωλόγος και καλός φίλος της.

     Όσον αφορά τη πολιτική αναταραχή της εποχής και τη Γαλλική Επανάσταση, έγραψε αργότερα ότι ο πατέρας της ήτανε Τόρις κι ότι “η άδικη κι υπερβολική κακοποίηση του Φιλελεύθερου κόμματος με έκανε φιλελεύθερη. Από τα πρώτα μου χρόνια το μυαλό μου στράφηκε ενάντια στη καταπίεση και την τυραννία κι αγανακτούσα με την αδικία του κόσμου, καθώς αρνιόταν όλα τα προνόμια της εκπαίδευσης στο φύλο μου, τα οποία ήταν τόσο γενναιόδωρα δοσμένα στους άνδρες”. Η Μαρία κι ο μεγαλύτερος αδελφός της Σαμ θα αρνούνταν να βάλουνε ζάχαρη στο τσάι τους, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στο θεσμό της δουλείας. Η Somerville ισχυρίστηκε ότι οι φιλελεύθερες θρησκευτικές και πολιτικές απόψεις της παρέμειναν αμετάβλητες σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της, αλλά ότι δεν ήτανε ποτέ δημοκράτης.
   Ενώ συνοδεύει τον θείο και τη θεία της στο Burntisland το καλοκαίρι, είχε πρόσβαση σε στοιχειώδη βιβλία για την άλγεβρα και τη γεωμετρία. Πέρασε το καλοκαίρι μαθαίνοντας να παίζει πιάνο και να μαθαίνει ελληνικά ώστε να μπορεί να διαβάσει τον Ξενοφώντα και τον Ηρόδοτο. Πίσω στο Εδιμβούργο της επετράπη να παρακολουθήσει την ακαδημία που είχε ανοίξει ο Nasmyth για κυρίες. Ο Αλέξανδρος Νάσμιθ συμβούλευσε έναν άλλο μαθητή να μελετήσει τα στοιχεία του Ευκλείδη για να κερδίσει θεμέλια σε προοπτική, αστρονομία και μηχανική επιστήμη. Η Somerville είδε την ευκαιρία, καθώς σκέφτηκε ότι το βιβλίο θα τη βοηθήσει να καταλάβει τις Πλοήγησεις του John Robertson.
    Συνέχισε στον παραδοσιακό ρόλο της κόρης μιας καλά ενωμένης οικογένειας, παρακολουθώντας κοινωνικές εκδηλώσεις και διατηρώντας ένα γλυκό κι ευγενικό τρόπο -τόσο που την αποκαλέσανε Rose του Jedburgh μεταξύ των κοινωνικών ομάδων του Εδιμβούργου. Πίσω στο Burntisland ένας νέος δάσκαλος ήρθε να μείνει μαζί με την οικογένεια για να εκπαιδεύσει τον μικρότερο αδερφό της Henry. Ο κ. Craw ήταν μελετητής Έλληνικών και Λατινικών κι η Μαρία του ζήτησε να αγοράσει στοιχειώδη βιβλία για την άλγεβρα και τη γεωμετρία γι’ αυτήν. Της έφερε τα Στοιχεία του Euclid και την Άλγεβρα από τον John Bonnycastle. Η Μαρία είχε μάθημα πιάνο αλλά τελικά έμεινε σπίτι όλη μέρα μελετώντας τα νέα της αποκτήματα. Όταν ο οικογενειακός φίλος Λόρδος Balmuto τη κάλεσε να επισκεφτεί την οικογένειά του, είδε 1η φορά εργαστήριο. Έζησε επίσης κάποιο χρόνο με την οικογένεια Oswalds στο Dunnikeir. Εντυπωσιάστηκε με τη κόρη τους Elizabeth Oswald, μια τολμηρή ιππέα που μελετούσε ελληνικά και λατινικά.

     Περνούσε τους χειμώνες συνήθως στο Εδιμβούργο και με τη φροντίδα της Lady Burchan έκανε το ντεμπούτο της στη κοσμική ζωή του τόπου σ’ ένα χορό, με 1ο της καβαλλιέρο τον κόμη του Minto. Το επόμενο φθινόπωρο του 1797 ο πατέρας της έπεσε σε ναυμαχία ενώ υπηρετούσε ως Ύπαρχος υπό το ναύαρχο Duncan στο HMS Venerable, στο Camperdown εναντίον του ολλανδικού στόλου  κι ήτανε νικηφόρα, κι έτσι έγινε αντιπλοίαρχος. Ο μεγαλύτερος αδελφός της πέθανε στα 21 στη Καλκούτα ενώ υπηρετούσε στη στρατιωτική του θητεία. Η οικογένεια είχε ελπίσει ότι με λίγη τύχη σε λίγα χρόνια θα μπορούσε να ‘ρθει ξανά κοντά στο σπίτι.
     Το 1804 συναντήθηκε με τον 1ο σύζυγό της, τον μακρυνό ξάδερφό της Samuel Greig, γιο του ναυάρχου Samuel Greig, όταν ήρθε να επισκεφθεί. Διετέλεσε Επίτροπος του ρωσικού ναυτικού και του ρωσικού προξενείου για τη Βρεττανία. Παντρευτήκανε κι αποκτήσανε 2 παιδιά, το έν απ’ αυτά, ο Woronzow Greig, θα γινότανε δικηγόρος κι επιστήμονας. Ζούσανε στο Λονδίνο, αλλά δεν ήταν ευτυχισμένη η Μαρία. Αν και θα μπορούσε να μελετήσει, ο σύζυγός της δεν ήτανε συμπαραστάτης και δεν πίστευε στην ικανότητα των γυναικών να επιδιώξουν ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα. Πράγματι “ήταν εντελώς προκατειλημμένος εναντίον των σπουδαγμένων γυναικών, πράγμα κοινό κείνη την εποχή”. Η Μαρία πήρε μαθήματα στα γαλλικά. Όταν ο σύζυγός της πέθανε το 1807, ενώ εξακολουθούσε να θηλάζει το μικρότερο παιδί της, επέστρεψε στο σπίτι της στη Σκωτία.

     Πίσω στη Σκωτία συνέχισε τις μαθηματικές της σπουδές. Μέχρι κείνη την εποχή είχε μελετήσει επιπεδομετρία και τριγωνομετρία, τα κωνικά τμήματα και την Αστρονομία του James Ferguson. Τώρα διάβασε αρχικά τη Principia του Isaac Newton, την οποία συνέχισε να μελετά. Η κληρονομιά της από τον Greig της έδωσε την ελευθερία να επιδιώκει πνευματική αναβάθμιση. Η John Playfair, καθηγήτρια φυσικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ενθάρρυνε τις σπουδές της και μέσω αυτής ξεκίνησεαλληλογραφία με τον William Wallace, με τον οποίο συζήτησε μαθηματικά προβλήματα. Άρχισε να λύνει τα μαθηματικά προβλήματα που τεθήκανε στο μαθηματικό περιοδικό του Στρατιωτικού Κολλεγίου στο Marlow και τελικά έφτιαξε όνομα όταν επίλυσε ένα πρόβλημα και της απονεμήθηκε ασημένιο μετάλλιο το 1811. Ο Wallace πρότεινε να μελετήσει τα συγγράμματα του γάλλου μαθηματικού Pierre-Simon Laplace, που συνοψίζει τη θεωρία της βαρύτητας και συλλέγει τα μαθηματικά αποτελέσματα που είχανε καθιερωθεί στα 50 χρόνια από την δημοσίευση της Principia. Είπε ότι η μελέτη του Laplace της έδωσε την εμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθηση που χρειαζότανε για να επιμείνει στις μαθηματικές σπουδές της.
     Η Somerville επέκτεινε τις σπουδές της σε αστρονομία, χημεία, γεωγραφία μελέτη μικροσκοπίων, ηλεκτρισμό και μαγνητισμό. Στα 33 της αγόρασε από τη βιβλιοθήκη επιστημονικών βιβλίων, τα στοιχεία της μηχανικής του Louis-Benjamin Francœur, την ανάλυση άλγεβρας και λογισμού του Sylvestre François Lacroix, την αναλυτική γεωμετρία κι αστρονομία του Jean-Baptiste Biot, τη πραγματεία του Siméon Denis Poisson για τη μηχανική, τη Θεωρία Αναλυτικών Λειτουργιών του Joseph-Louis Lagrange, Στοιχεία Αλγεβρας και Ισοπεριμετρικών Προβλημάτων του Leonhard Euler, Εικόνα της Γης του Αλέξη Κλαϊρούτ, Εφαρμογή της Ανάλυσης στη Γεωμετρία του Gaspard Monge και τους Logarithmus του François Callet.

    Στις προσωπικές της αναμνήσεις, εξέφρασε τη γνώμη ότι τότε η μαθηματική επιστήμη ήταν σε μικρή υπόληψη στη Βρεττανία, επειδή ο σεβασμός για τον Newton είχεν εμποδίσει τους ντόπιους επιστήμονες να ασχοληθούν, ενώ εκτός της χώρας, η αστρονομική και μηχανική επιστήμη είχε φτάσει σε υψηλό βαθμό τελειότητας. Κατά τη γνώμη της, αυτό το αδιέξοδο έσπασε μόνον όταν το 1816 ο Charles Babbage, ο John Herschel κι ο George Peacock δημοσίευσαν μετάφραση από τα γαλλικά των διαλέξεων του Lacroix, που ήτανε βιβλίο τελευταίας τεχνολογίας.
     Στη διαμονή με την οικογένεια στη Σκωτία, γνώρισε αρκετούς διακεκριμένους  πεφωτισμένους επιστήμονες της εποχής, όπως ο Henry Brougham. Το 1812 παντρεύτηκε έναν άλλο ξάδερφο, τον Δρ. William Somerville (1771-1860), επιθεωρητή του στρατιωτικού ιατρικού συμβουλίου, που την ενθάρρυνε και βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στη μελέτη των φυσικών επιστημών. Ο σύζυγός της εξελέγη στην Βασιλική Φρουρά και μαζί μετακομίσανε στο Λονδίνο και  στους κορυφαίους κοινωνικούς κύκλους της πόλης. Τώρα πια ήτανε γνωστή σε επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτένες. Η οικογένεια του συζύγου της ήτανε γείτονες του συγγραφέα Walter Scott. Έγραψε: “Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη γοητεία αυτής της μικρής κοινωνίας, ειδικά τα πάρτι στο Abbotsford, όταν ο Σκοτ ​​ήταν στο κέφι κι έλεγε διασκεδαστικές ιστορίες, αρχαίους θρύλους, ιστορίες φαντασμάτων και μαγισσών”. Στο 2ο γάμο της, απέκτησε 4 παιδιά.
     Το 1819 ο σύζυγός της διορίστηκε ιατρός στο Νοσοκομείο Τσέλσι κι η οικογένεια μετακόμισε στη πλατεία Ανόβερου σε κυβερνητικό σπίτι στο Τσέλσι. Η Μαρία ήτανε φίλη της Anne Isabella Milbanke, βαρόνη Wentworth κι ήταν δασκάλα μαθηματικών στη κόρη της, Ada Lovelace. Μαζί της, η Ada παρακολούθησε τις επιστημονικές συναντήσεις με τον Charles Babbage. Το Somerville College έχει στη κατοχή του μιαν επιστολή από τον Babbage στη Somerville, που τη καλεί να δει τη μηχανή υπολογισμού της. Τον επισκέφθηκε συχνά, ενώ έκανε τις μηχανές υπολογισμού του. Η Somerville κι η Lovelace διατήρησανε στενή φιλία κι όταν η 2η αντιμετώπισε δυσκολίες με ένα μαθηματικό υπολογισμό, θα πήγαινε με τα πόδια στο σπίτι της Μαρίας και θα το συζητούσανε πάνω από ένα φλιτζάνι τσάι.
     Το 1823 η μικρή κόρη των Σόμμερβιλλ πέθανε μετά από ασθένεια. Ενώ ζούσανε στο Τσέλσι, ταξίδευαν πολλές φορές στην Ευρώπη, αφήνοντας τα παιδιά τους με τη Γερμανίδα γκουβερνάντα. Μεταξύ των συνταξιδιωτών τους ήταν ο νομικός και πολιτικός Sir James Mackintosh. Πριν φύγουν από το Λονδίνο, έρχονταν σ’ επαφή με ανθρώπους που ‘θέλαν να συναντήσουνε και στις ευρωπαϊκές περιηγήσεις τους επισκεφθήκανε πολλούς διάσημους διανοούμενους. Δέχονταν επίσης συχνές επισκέψεις, η Μαρία Edgeworth  ήτανε μια απ’ αυτές.
     Η Somerville διεξήγαγε πειράματα για να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ φωτός και μαγνητισμού και δημοσίευσε το 1ο της βιβλίο με τίτλο Οι μαγνητικές ιδιότητες των ιώδων ακτίνων του ηλιακού φάσματος, στο Proceedings of the Royal Society το 1826. Ο Sir David Brewster, εφευρέτης του καλειδοσκοπίου, έγραψε το 1829 ότι η Mary Somerville ήταν “σίγουρα η πιο εκπληκτική γυναίκα στην Ευρώπη -μαθηματικός  πρώτης τάξεως με όλη την ευγένεια μιας γυναίκας”.
     Ο Λόρδος Brougham ζήτησε από τη Μαρία να μεταφράσει για την Εταιρεία Διάχυσης Χρήσιμων Γνώσεων το Mécanique Céleste του Pierre-Simon Laplace. Ο Laplace είχε συνοψίσει σε 5 εξαντλητικούς τόμους τη τοτινή κατάσταση των μαθηματικών και το βιβλίο αναγνωρίστηκεν εξ αρχής ως το μεγαλύτερο πνευματικό επίτευγμα. Η Μαρία δεν μετέφρασε, αλλά παρουσίασε εκτεταμένη έκδοση των 2 πρώτων τόμων. Έγραψε αυτόνομη έκθεση των μαθηματικών πέρα από τις λειτουργίες του ηλιακού συστήματος, την οποία περιέγραψε: “Μετάφραση του έργου του Laplace από την άλγεβρα στη κοινή γλώσσα”. Εκδόθηκε το 1831, με τίτλο Ο Μηχανισμός των Ουρανών. Το ‘κανε αμέσως διάσημο. Ο μηχανισμόςκαθορίστηκε ως βιβλίο για προπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Cambridge μέχρι το 1880.
     Το βιβλίο επαινέθηκε από τον George Peacock, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Cambridge, έτσι πολλά από τα 750 αντίτυπα που τυπώθηκαν αγοράστηκαν στο Cambridge. Οι κριτικές ήταν ευνοϊκές κι η Somerville έλαβε επιστολές συγχαρητηρίων από πολλούς ανθρώπους της επιστήμης. Εκλέχτηκε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Ιρλανδικής Ακαδημίας, του Φιλοσοφικού Ιδρύματος του Μπρίστολ και της Société de Physique et d’Histoire Naturelle de Genève το 1834. Το Βρεττανικό Στέμμα της χορήγησε μια αστική σύνταξη ύψους £ 200 ετησίως, σε αναγνώριση της ηγεμονίας της επιστήμης και λογοτεχνίας. Η Somerville ήταν παθιασμένη με την αστρονομία και:

   “Στην αστρονομία αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία μιας δύναμης που αναμιγνύεται με όλα όσα υπάρχουνε στους ουρανούς ή στη γη. που διαπερνά κάθε άτομο, ρυθμίζει τις κινήσεις των ζωντανών κι άψυχων όντων κι είναι λογικό όπως μια βροχόπτωση ή η πτώση του νερού στους καταρράκτες του Νιαγάρα, όπως οι φάσεις της σελήνης“.

    Τα επόμενα βιβλία της αντικατοπτρίζουνε το χρόνο που ‘χε απελευθερώσει στην οικογενειακή ζωή της καθώς τα παιδιά της έγιναν πιο ανεξάρτητα αλλά κι η ανάγκη να κερδίσει χρήματα, καθώς οι Somervilles είχανε σειρά οικονομικών αρνητικών κρίσεων που κορυφώθηκαν το 1835. Ως γυναίκα μεσαίας τάξης, εύστοχα υποστήριζε ότι έγραφε μόνο για ευχαρίστηση. Συγκεκριμένα έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη κερδοφορία των βιβλίων της. Μέσω προσωπικών σχέσεων θα μπορούσε να εξασφαλίσει τον John Murray ως εκδότη του 1ου βιβλίου της και παρέμεινε ο εκδότης της καθ’ όλη τη μακρά σταδιοδρομία της. Ο Murray σχολίασε αργότερα ότι παρόλο που είχε κάνει λίγα κέρδη, ήτανε πολύ χαρούμενος που είχε τη τιμή να δημοσιεύσει τα έργα τέτοιου έκτακτου ατόμου. Το 2ο βιβλίο της Connexion πώλησε 15.000 αντίτυπα και καθιέρωσε τη φήμη της στην ελίτ της επιστήμης.

     Καθώς ήτο κι ευρυμαθής έγραψε κριτικές καθώς και συνθέσεις της έρευνας. Στο Σύνδεσμο των Φυσικών Επιστημών (1834) συγκέντρωσε τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις στην αστρονομία, τη φυσική, τη χημεία, τη βοτανική και τη γεωλογία. Στον πρόλογο του Connexion, εξέφραζε την απογοήτευσή της διότι “Η πρόοδος της σύγχρονης επιστήμης, ειδικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ήταν αξιοσημείωτη για την τάση απλούστευσης των νόμων της φύσης και για την ένωση των αποσπασμένων κλάδων με γενικές αρχές“. Ο William Whewell, στην επανεξέταση του Connexion του 1834, δημιούργησε τη λέξη “επιστήμονας” για να περιγράψει τη Μαρία εν μέρει επειδή ο “άνθρωπος της επιστήμης” φαινόταν ακατάλληλος για μια γυναίκα, αλλά σημαντικότερη επειδή το έργο της ήτανε διεπιστημονικό. Το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης περιελάμβανε τη λέξη το ίδιο έτος.
     Το 1835, οι Somerville και Herschel έγιναν οι 1ες γυναίκες-μέλη της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας. Γι’ αυτήν και πολλούς από τους συγχρόνους της, το σύμπαν ήταν ένα πλήρες, αρμονικό κι ομαλό σύστημα. Ως εκ τούτου, οι συνδέσεις δεν έπρεπε να καθιερωθούν από την επιστήμη, έπρεπε μόνο να ανακαλυφθούν και να εντοπιστούν. Ήταν από εκείνους που συζήτησαν για έναν υποθετικό πλανήτη που διαταράσσει τον Ουρανό, στην 6η έκδοση του Connexion (1842) έγραψε: “Aν μετά από πάρα πολλά χρόνια οι πίνακες που σχηματίστηκαν από ένα συνδυασμό πολλών παρατηρήσεων θα πρέπει να είναι ακόμα ανεπαρκεις για να περιγράψουνε τις κινήσεις του Ουρανού, οι αποκλίσεις μπορεί να αποκαλύψουνε την ύπαρξη, ακόμη και τη μάζα και την τροχιά ενός σώματος που τοποθετείται πέρα ​​από τη σφαίρα της όρασης“. Τα κείμενά της οδήγησαν τον νεαρό John Couch Adams να ψάξει τον Ποσειδώνα κι οι προβλέψεις εκπληρώθηκαν το 1846 από την ανακάλυψη του Ποσειδώνα που περιστρέφεται σε απόσταση 3.000.000.000 μιλίων από τον ήλιο. “Η μάζα του Ποσειδώνα, το μέγεθος κι η θέση της τροχιάς του στο διάστημα κι ο περιοδικός χρόνος του, καθορίστηκαν από τη σημαντική του επίδραση στον Ουρανό πριν από την εμφάνιση του πλανήτη“. Το Connexion έκανε 10 εκδόσεις, περισσότερα από 9.000 αντίτυπα κι ήτανε το πιο πετυχημένο επιστημονικό βιβλίο του εκδότη μέχρι τη Καταγωγή Των Ειδών από τον Charles Darwin το 1859. Μεταφράστηκε στα γερμανικά και τα ιταλικά και πέρασε διάφορες εκδόσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.
    Το βιβλίο της Φυσική Γεωγραφία δημοσιεύθηκε το 1848 κι ήταν το 1ο αγγλικό βιβλίο για το θέμα. Έμεινε σε χρήση ως βιβλίο μέχρι τις αρχές του 20ου αι.. Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης ήταν οικονομικά πολύ επιτυχημένο και της έφερε το χρυσό μετάλλιο Victoria της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας. Ακολούθησε, όπως είπε, “το ευγενές παράδειγμα του βαρόνου Humboldt, του πατριάρχη της φυσικής γεωγραφίας“, και πήρε μια εκτεταμένη άποψη της γεωγραφίας που περιλάμβανε τη γη, τα ζώα της, τα λαχανικά, καθώς και τη παρελθούσα και τη σημερινή κατάσταση του ανθρώπου, τη προέλευση, τους τρόπους τις γλώσσες των υπαρχόντων εθνών και τα μνημεία εκείνων που υπήρξανε στο παρελθόν.
     Η φυσική γεωγραφία αρχίζει με περιγραφή της συνολικής δομής του πλανήτη και μια σύντομη παραπομπή στη θέση της γης στο ηλιακό σύστημα. Στη συνέχεια, επικεντρώνεται σε επίγεια θέματα, όπως τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της γης και του νερού, καθώς και σχηματισμοί όπως τα βουνά, τα ηφαίστεια, οι ωκεανοί, τα ποτάμια κι οι λίμνες. Συνεχίζει με τα στοιχεία που διέπουν τη θερμοκρασία, όπως το φως, η ηλεκτρική ενέργεια, οι καταιγίδες, η αύρα κι ο μαγνητισμός. Τελικά το βιβλίο μετατρέπεται σε βλάστηση, πουλιά και θηλαστικά και τη γεωγραφική τους κατανομή στον πλανήτη στην Αρκτική, την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική, την Αμερική και την Ανταρκτική. Τελειώνει με σχολιασμό για τη διανομή, την κατάσταση και τις μελλοντικές προοπτικές της ανθρώπινης φυλής. Υπογραμμίζει τις αμοιβαίες εξαρτήσεις στη φυσική γεωγραφία και τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης. Σύμφωνα με τη βικτωριανή σκέψη, επιβεβαιώνει την υπεροχή των ανθρώπων, αλλά διατηρεί τις αλληλεξαρτήσεις και τη διασύνδεση της δημιουργίας. Η φυσική γεωγραφία πώλησε περισσότερα αντίγραφα από τα υπόλοιπα βιβλία της και κέρδισε τον θαυμασμό του Humboldt, που αφού έλαβε ένα αντίγραφο του βιβλίου, της έγραψε: “Μόνον εσείς θα μπορούατε να προσφέρετε στη βιβλιογραφία ένα τέτοιο πλούσιο κοσμολογικό έργο“.
     Το 4ο βιβλίο της Μοριακή και Μικροσκοπική Επιστήμη, δημοσιεύθηκε το 1869 και της είχε πάρει 10 χρόνια να το γράψει. Αλλά άρχισε να έχει αμφιβολίες για την επιλογή της να αφιερώσει τον εαυτό της στη διάδοση της επιστήμης, αντί να επικεντρωθεί μόνο στα μαθηματικά. Το βιβλίο ήταν άλλη μια επιτυχία. Έδωσε μια ενημερωμένη περιγραφή των τελευταίων ανακαλύψεων που αποκαλύφθηκαν μέσω του μικροσκοπίου και δημοσιεύθηκε σε 2 τόμους και 3 μέρη. Στο 1ο μέρος μιλά για τις τελευταίες ανακαλύψεις για τα άτομα και τα μόρια, το 2ο κάλυψε τη φυτική ζωή και το 3ο διερεύνησε τη ζωή των ζώων. Το βιβλίο περιελάμβανε 180 εικονογραφήσεις, που προκάλεσαν μεγάλην έκπληξη στον εκδότη της.
     Η γραφή της επηρέασε τον James Clerk Maxwell, που χαρακτήρισε την εποχή της ως εποχή κατά την οποία υπήρχε μια ευρέως διαδεδομένη επιθυμία “να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε κάποια έννοια της φυσικής επιστήμης στο σύνολό της“. Σχολιάζει: “Η ενότητα που σκιάζεται στο βιβλίο της κ. Somerville είναι επομένως μια ενότητα της μεθόδου της επιστήμης κι όχι μια ενότητα της διαδικασίας της φύσης“. Εκλέχτηκε στην Αμερικανική Γεωγραφική και Στατιστική Εταιρεία το 1857 και στην Ιταλική Γεωγραφική Εταιρεία το 1870 κι έγινε μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας.
     Από το 1833 και μετά, η Μαρία κι ο σύζυγός της περάσανε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στην Ιταλία. Εκείνη διατήρησε την αλληλογραφία μ’ ένα μεγάλο αριθμό κορυφαίων επιστημόνων και παρέμεινε ενεργός σε τρέχουσες συζητήσεις για γεγονότα και θεωρίες.
Το 1868, 4 χρόνια πριν το θάνατό της στην ηλικία των 91 ετών, ήτανε το 1ο πρόσωπο που υπέγραψε την ανεπιτυχή αναφορά του John Stuart Mill για τη ψήφο των γυναικών. Στην αυτοβιογραφία της έγραψε ότι οι βρεττανικοί νόμοι είναι δυσμενείς για τις γυναίκες. Αναφέρει λεπτομερώς τα εμπόδια που αντιμετώπισε στην απόκτηση της εκπαίδευσης ως νεαρή κοπέλα, αν και δεν έκανε εικασίες σχετικά με τη φύση του προβλήματος. Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η αναταραχή για τη καθιέρωση της πρόσβασης των γυναικών στην 3βάθμια εκπαίδευση είχε αυξηθεί. Το 1875 η αστρονόμος Μαρία Μίτσελ είπε σ’ έναν από τους ηγήτορες του κολλεγίου ότι θα “εκμίσθωνε μια γυναίκα επιστήμονα αν ήτανε τόσο καλή όσο η Mary Somerville“.

     Η Μαρία Σόμμερβιλλ πέθανε στη Νάπολη στις 29 Νοεμβρίου 1872 και θάφτηκε εκεί στο αγγλικό νεκροταφείο. Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό της Personal Recollections, που αποτελείται από αναμνήσεις που γράφονται κατά τη διάρκεια της ηλικίας του. Πάνω από 10.000 κομμάτια βρίσκονται στη Συλλογή Somerville της βιβλιοθήκης Bodleian και του κολλεγίου Somerville, στην Οξφόρδη. Η συλλογή περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τη γραφή και το δημοσιευμένο έργο της, καθώς κι αλληλογραφία με μέλη της οικογένειας, πολυάριθμους επιστήμονες και συγγραφείς κι άλλα πρόσωπα στη δημόσια ζωή. Περιλαμβάνεται επίσης ουσιαστική αλληλογραφία με τις οικογένειες Byron και Lovelace.
     Η πλατεία Somerville στην Burntisland ονομάζεται από την οικογένειά της και σηματοδοτεί την τοποθεσία του σπιτιού της.
     Το Somerville College, Oxford, πήρε το όνομά του από κείνηe, όπως και το Somerville House, στο Burntisland όπου ζούσε για λίγο και το Somerville House, ένα γυμνάσιο θηλέων στο Brisbane της Αυστραλίας. Έν από τα γραφεία της επιτροπής του Σκωτικού Κοινοβουλίου στο Εδιμβούργο έχει πάρει το όνομά της.
     Το νησί Somerville (74 ° 44’N 96 ° 10’W), ένα μικρό νησί στο στενό Barrow, Nunavut, πήρε το όνομά του από τον Sir William Edward Parry το 1819.
     Η λέσχη Somerville ιδρύθηκε το 1878 στο Λονδίνο, το 1887 ανακαινίστηκε ως ο νέος σύλλογος Somerville και έσβησε το 1908.
5771 Somerville (1987 ST1) είναι ένας αστεροειδής της κύριας ζώνης που ανακαλύφθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1987 από τον E. Bowell στο Lowell Observatory της Flagstaff της Αριζόνα και το ονόμασε έτσι προς τιμήν της.
     Ο κρατήρας Somerville είναι ένας μικρός σεληνιακός κρατήρας στο ανατολικό τμήμα της Σελήνης. Βρίσκεται στα ανατολικά του προεξέχοντος κρατήρα Langrenus. Είναι ένας από μια σειρά σεληνιακούς κρατήρες που ονομάζονται με κάποιο γυναικειο όνομα επιφανούς γυναίκας.
     Η Somerville εμφανίζεται ως χαρακτήρας στην ταινία του 2014, κ. Turner, όπου την υποδύεται η Lesley Manville.
    Από τον 1ο γάμο της: ο Woronzow Greig (1805-1865), παντρεύτηκε την Agnes Graham, αλλά όλα τα παιδιά τους πέθαναν κατά τον τοκετό ή τη νηπιακή ηλικία.
     Από το 2ο γάμο της: η Margaret Farquhar Somerville (1813-1823) πέθανε στην παιδική της ηλικία. Ο Thomas Somerville (1814-1815) πέθανε στη βρεφική ηλικία. Η Martha Charters Somerville (1815-1879) κι η Mary Charlotte Somerville (1817-1875) οι δυο κόρες της που επιζήσανε, πέρασανε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους φροντίζοντας τη Μαρία.

   “Καμμιά φορά βρίσκω πως είναι πολύ δύσκολα τα μαθηματικά προβλήματα, αλλά η γέρική μου επιμονή είναι πάντα παρούσα κι αν ακόμα  δεν μπορέσω να τα λύσω σήμερα, θα τους επιτεθώ πάλι αύριο!”  Μαίρη Σόμερβιλλ
…………………………………………….

   6). Η Ζαν Βιγιεπρέ-Πάουερ (Jeanne Villepreux-Power / 24 Σεπτέμβρη 1794 – 25 Γενάρη 1871), ήτανε πρωτοποριακή Γαλλίδα υδροβιολόγος που το 1832 ήταν η 1η που δημιούργησε ενυδρεία για πειραματισμούς με υδρόβιους οργανισμούς, κι ανακάλυψε και μελέτησε τον Ναυτίλο Μεγαλύτερο Αργοναύτη, σπάνιο είδος που ανήκει στα κεφαλόποδα μαλάκια, τέλος ήταν η φυσιοδίφης εκείνη που εισήγαγε στον κόσμο την Υδατοκαλλιέργεια! Ο Άγγλος βιολόγος Ρίτσαρντ Όουεν την αποκάλεσε: “Μητέρα της Υδατοκαλλιέργειας”.

    Γεννήθηκε 24 Σεπτέμβρη 1794, στο Juillac, Corrèze, πρωτότοκη ενός ταπεινού υποδηματοποιού και μιας μοδίστρας, σε μιαν εποχή που η Γαλλία υπέφερε τα πάνδεινα από την επανάσταση και τη βασιλεία της τρομοκρατίας του Robespierre που έστειλε χιλιάδες στη γκιλοτίνα. Ωστόσο, μεγαλώνοντας βαθιά στην ύπαιθρο, η Jeanne είχε μιαν ήσυχη παιδική ηλικία. Η εκπαίδευσή της ήταν η βασική, μαθαίνοντας κάτι περισσότερο από το πώς να διαβάζει και να γράφει. Στα 18 της (1812), περπάτησε ως το Παρίσι, μιαν απόσταση 400 χιλιομέτρων (250 μίλια) και φτάνοντας εκεί κατάφερε να γίνει βοηθός σ’ έναν οίκο ραπτικής και μάλιστα υψηλής κοινωνίας -και μάλιστα καλή. Το 1816, έγινε γνωστή για τη δημιουργία της γαμήλιας εσθήτας της Σιτσιλιάνας πριγκίπισσας Caroline -μελλοντικής δούκισσας του Berry-, στο γάμο της με τον Charles-Ferdinand de Bourbon, δούκα του Berry κι ανηψιό του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου 18ου. Αυτή η δουλειά ήταν η αιτία να γνωριστεί με τον πλούσιο άγγλο ευγενή κι έμπορο, James Power, που του τράβηξε ζωηρά τη προσοχή. Εντυπωσιασμένος λοιπόν τη νυμφεύεται το 1818 στη Μεσσίνα της Σικελίας όπου παρέμειναν εκεί και μετά το γάμο για πάνω από 20 χρόνια.

      Λίγο μετά το γάμο της, μιας και τα οικονομικά του συζύγου ήταν ανθηρά κιι έτσι μπορούσε να κάνει ό,τι επιθυμούσε θέλησε να γίνει επιστήμων-ερευνήτρια. Εκεί άρχισε να μελετά τη φυσική ιστορία. Συγκεκριμένα έκανε φυσικές παρατηρήσεις και πειράματα σε θαλάσσια και χερσαία ζώα, θέλωντας να καταγράψει το οικοσύστημα του νησιού. Συνομιλούσε με άλλους επιστήμονες ή αλληλογραφούσε μαζί τους. Αυτοδίδακτη όντας ταξίδεψε σε όλη τη Σικελία καταγράφοντας και περιγράφοντας τη χλωρίδα και τη πανίδα της, συλλέγοντας δείγματα ορυκτών, απολιθωμάτων και κελυφών. Ωστόσο, γοητεύτηκε από τα έμβια όντα και δεν ήταν ικανοποιημένη να βλέπει άψυχα δείγματα. Με αυτή τη σκέψη κατφωμένη στο μυαλό αναζητούσε τρόπους για να παρακολουθήσει πιο στενά αυτά τα έμβια της θάλασσας. Τότε ήτανε λοιπόν που εφηύρε το ενυδρείο. Ήταν επίσης προστάτις-συντηρήτρια της θαλάσσιας ζωής κι ανέπτυξε πιο αειφόρες μεθόδους για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, όπως την ανασύσταση των υπεραλιευμένων ποταμών με τα εκτροφεία ψαριών.

     Το 1834, ένας καθηγητής ο Carmelo Maravigna έγραψε στο Giornale Letterario dell’Accademia Gioenia di Catania ότι η Villepreux-Power πρέπει να πιστωθεί την εφεύρεση του ενυδρείου και τη συστηματική εφαρμογή του στη μελέτη της θαλάσσιας ζωής και της υδατοκαλλιέργειας. Δημιούργησε 3 είδη ενυδρείων: α) γυάλινο ενυδρείο για τις μελέτες της στο εργαστήριο, β) μια γυάλινη συσκευή τοποθετημένη μέσα σε ένα κλουβί για χρήση σε ρηχά νερά και γ) ένα άλλο εντυπωσιακό ενυδρείο ικανό να καταβυθιστεί με το περιεχόμενό του σε διάφορα μεγάλα βάθη. Αυτή ακριβώς η εφεύρεση, μαζί με την υδατοκαλλιέργεια, ήταν η σημαντικότερη κι εξαιρετικά σπουδαία συνεισφορά της στην Επιστήμη και πιο συγκεκριμένα στην υδροβιολογία.
    Από το 1834 ως το 1843 πέρασε το χρόνο της μελετώντας διάφορα, ειδικώτερα τα κεφαλόποδα και τα μαλάκια. Μελέτησεν επίσης και τα απολιθώματα των μαλακίων. Ιδιαίτερα μελέτησε και μάλιστα ήταν η 1η που εντρύφησε, το είδος Argonauta argo*. Εκείνη την εποχή υπήρχε αβεβαιότητα ως προς το αν τα είδη Argonaut παρήγαγαν το δικό τους κέλυφος ή κλέβαν ενός διαφορετικού οργανισμού (παρόμοια με τον Ερημίτη**). Το έργο της έδειξεν ότι πράγματι παράγουνε δικά τους. Αργότερα υποστήριξε ότι οι μικροσκοπικοί οργανισμοί που συνοδεύουν τη μάζα των αυγών που περιέχονται στο κέλυφος του A. argo ήταν αρσενικά του είδους. (Οι μεταγενέστερες έρευνες από άλλους αποκάλυψαν ότι αυτοί οι οργανισμοί ήταν αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα που προσκολληθήκανε στο θηλυκό μανδύα).

     Το 1ο της βιβλίο εκδόθηκε το 1839 και περιγράφει τα πειράματά της με τα μαλάκια και τα κεφαλόποδα και τιτλοφορήθηκε Observations & Εxpériences Physiques Sur Plusieurs Animaux Marins & Tterrestres (Physical Observations & Experiments Οn Several Marine & Terrestrial Animals). Το βιβλίο της ήτανe πρωτοποριακό. Μιλούσε για τα μαθηματικά και τη γεωμετρία του ναυτίλου, που ονομάζεται επίσης θαλάσσιος Ναυτίλος. Οι Ναυτίλοι είναι μαλάκια κεφαλόποδα του Νότιου Ειρηνικού και του Ινδικού ωκεανού με σπειροειδές κέλυφος που είναι φαιό στο εσωτερικό του.
    Το 2ο βιβλίο της, Guida Per La Sicilia (Guide Τo Sicily), δημοσιεύθηκε το 1842, κι ήταν μια ολοκληρωμένη έρευνα του θαλάσσιου περιβάλλοντος του νησιού. Αναδημοσιεύθηκε από την Ιστορική Εταιρεία της Μεσσίνα. Ασχολήθηκεν επίσης και πιστώνεται με τη διατήρηση και την ανάπτυξη αρχών βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στη Σικελία. Αξίζει να σημειωθεί πως οι δουλειές της αλλά κι η είσοδός της στις διάφορες αυτές κοινότητες των επιστημών, ίσως δεν είχανε γίνει ποτέ, αν δεν τηνε πρότεινε ζωηρά ο παινευτής της, ο Άγγλος βιολόγος Ρίτσαρντ Όουεν.

     Ήταν η 1η γυναίκα μέλος της Catania Accademia Gioenia, αντεπιστέλλον μέλος μέλος της Ζωολογικής Κοινότητας του Λονδίνου και σε πάνω από 17 άλλες παρόμοιες λέσχες επιστημονικού αντικειμένου. Το ζεύγος εγκατέλειψε τη Σικελία το 1843 και πολλά από τα αρχεία και τα επιστημονικά της σχέδια χαθήκανε σε ναυάγιο. Αν και συνέχισε να γράφει, δεν διεξήγαγε περαιτέρω έρευνα, ωστόσο έδινε και διαλέξεις και λάμβανε μέρος και σε δημόσιες συζητήσεις. Η ίδια κι ο σύζυγος μοιράζανε το χρόνο τους μεταξύ Παρισιού και Λονδίνου. Έφύγαν από το Παρίσι κατά τη διάρκεια πολιορκίας από τον Πρωσσικό Στρατό το χειμώνα του 1870, επιστρέφοντας στη γενέτειρά της, Juilliac.
     Πέθανε στις 25 Γενάρη του 1871 στα 75 της χρόνια, στη πόλη που γεννήθηκε.
 
     Για περισσότερο από έναν αιώνα μετά το θάνατό της, είχε ξεχαστεί σε μεγάλο βαθμό. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η δουλειά της έχει ανακαλυφθεί κι αξιολογηθεί κι έτσι το 1997 το όνομά της, “Villepreux-Power”, δόθηκε σ’ ένα κρατήρα στην Αφροδίτη, που εντοπίστηκε από την εξερεύνηση του διαστημοπλοίου Magellan.
      Ένα βιογραφικό τραγούδι για τη Jeanne Villepreux παρουσιάζεται στο δίσκο 26 Επιστήμονες ΙΙ: Newton στο Zeno. Ένα άλμπουμ του 2008 από τη Καλιφορνέζικη μπάντα Artichoke.
     Τέλος θα πω εδώ πως με τη Ζαν Βιγιεπρέ-Πάουερ κλείνει ο 18ος αι. και μπαίνουμε με την Άντα Μπάυρον-Λάβλέης, ξεκάθαρα στον 19ο!
________________________________________
  * Argonauta argo, και paper Nautilus, γνωστό κι ως ο Τεράστιος Αργοναύτης, είναι ένα είδος χταποδιού του πελάγους, που ανήκει στο γένος Argonauta. Το κινεζικό όνομα για αυτό το είδος μεταφράζεται ως φωλιά άσπρου θαλάσσιου ίππου. Πράγματι πρόκειται για ένα πανέμορφο είδος κι αναζητήστε το με τα ονόματα άνω, στο Γιουτούβλ και θαυμάστε το!!!

                Argonauta argo στο κέλυφός του  &  paper nautilus

** Ερημίτης είναι ένα είδος μαλακίου -υπάρχει και μάλιστα μπόλικο, στη χώρα μας- που δεν φτιάχνει δικό του κέλυφος αλλά εισέρχεται σε εγκατελελειμμένα ή αν το μπορεί, εκδιώκει τον ήδη υπάρχοντα ένοικο κι εγκαθίσταται αυτός. Στη… καρριέρα μου ως ψαροντουφεκάς, έχω δει ερημίτες στα πιο απίθανα κελύφη που μπορείτε να φανταστείτε. Α επίσης είναι θαυμάσιο δόλωμα για τσιπούρες, έτσι όπως είναι με το κέλυφος αγκιστρώνεται κι η τσιπούρα τρελλαίνεται για το κρέας του.


          Ερημίτης που μάλλον αναζητά σπίτι!
_________________________________________

  7). Η Άντα Μπάυρον Κινγκ-Νοέλ, κόμισσα του Λάβλεης (Augusta Ada Byron King-Noel, Countess of Lovelace / 10 Δεκέμβρη 1815 – 27 Νοέμβρη 1852), ήτανε Βρεττανή μαθηματικός, κόρη του Λόρδου Βύρωνα, έμεινε γνωστή για το έργο που άφησε σχετικά με την Αναλυτική Μηχανή του Τσαρλς Μπάμπατζ. Η συνεισφορά της αυτή θεωρείται σήμερα από τους ιστορικούς ως το 1ο πρόγραμμα για υπολογιστή. Θεωρείται μια από τις σημαντικότερες πρωτοπόρες κι οραματίστριες της εποχής της Πληροφορικής. 100 έτη πριν από την ανακάλυψη του 1ου λειτουργικού προγραμματιζόμενου υπολογιστή, του Ζ3, το 1941, από το γερμανό μηχανικό Κόνραντ Τσούζε, η νεαρή Άντα ανέπτυσσε το 1ο πρόγραμμα υπολογιστή.

      Η Άντα γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκέμβρη 1815, το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Λόρδου Βύρωνα (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, George Gordon Baron of Byron), γνωστού ποιητή, λογοτέχνη και φανατικού φιλέλληνα και της συζύγου του, Άννας Ισαβέλλας (Ανναμπέλα) Μίλμπανκ (Anne Isabelle Milbanke). Το ζευγάρι χώρισε το Γενάρη του 1816 επειδή η Ανναμπέλα δεν άντεχε πλέον τις απότομες αλλαγές διάθεσης του συζύγου της. Η μητέρα της Άντα λάτρευε επίσης τα μαθηματικά και τη φυσική κι έδωσε στη κόρη τα κατάλληλα εφόδια, προικίζοντάς τη με το ερευνητικό ενδιαφέρον για τις επιστήμες. Αμέσως μετά την έκδοση του διαζυγίου (Απρίλης 1816), ο Μπάιρον έφυγε οριστικά από την Αγγλία, όπου ποτέ δεν επέστρεψε, αφού πέθανε στην Ελλάδα (Μεσολόγγι) τον Απρίλη του 1824, όταν η Άντα ήταν 8 ετών. Τη κηδεμονία της ανέλαβε η μητέρα της, που φρόντισε για τη μόρφωσή της στα μαθηματικά και τη μουσική, -αλλά τον περισσότερο χρόνο τον περνούσε με τη γιαγιά της Τζούντιθ Μίλμπανκ.

     Παρ’ όλο που τέτοια εκπαίδευση ήταν ασυνήθιστη για τις γυναίκες της εποχής, η μητέρα της Λάβλεϊς θεώρησε πως θα την κρατούσε μακριά από φιλολογικές και ποιητικές ενασχολήσεις, πιστεύοντας πως αυτές ήταν η αιτία για την δύσκολη προσωπικότητα του πρώην συζύγου και πατέρα της. Εντούτοις στο διάσημο πατέρα της οφείλεται το ότι ήδη σε νεαρή ηλικία θεωρούνταν μια από τις πιο εντυπωσιακές προσωπικότητες της ρομαντικής εποχής, αναφέρει η βιογράφος Ντόροθι Στάιν. Το νεαρό κορίτσι, παρότι ήτανε φιλάσθενο και παρέμενε για μεγάλο χρόνο κλινήρες, έλαβε αξιοζήλευτη μόρφωση κατ’ ιδίαν, με έμφαση στα μαθηματικά και τις επιστήμες, με καθηγητές το ριζοσπάστη ιερωμένο Γουίλιαμ Φρεντ, τον μετέπειτα σύζυγό της Γουίλιαμ Κινγκ, τον μαθηματικό και φιλόσοφο Ογκάστους Ντε Μόργκαν και τη μαθηματικό Μαίρη Σόμερβιλ.

     Σε ηλικία 17 ετών, η Άντα γνωρίζει τη Μαίρη Σόμερβιλλ, μια πολύ σημαντική γυναίκα με επιστημονικές ανησυχίες κι επιτεύγματα, που αναλαμβάνει τη μόρφωσή της κυρίως στα μαθηματικά. Σε δείπνο στο σπίτι της Σόμερβιλ το 1834 η Άντα ακούει 1η φορά τις ιδέες του Τσαρλς Μπάμπατζ για την Αναλυτική Μηχανή. Σε μιαν εποχή που σε γυναίκες δεν επιτρεπότανε καν η είσοδος σε βιβλιοθήκες με επιστημονική βιβλιογραφία, η Άντα διατηρούσε στενές επαφές με εξέχοντες διδασκάλους της εποχής. Στα σαλόνια του Λονδίνου γνώρισε πολλά και γνωστά ονόματα των επιστημών. Σε ηλικία μόλις 17 ετών γνώρισε τον Τσαρλς Μπάμπατζ, φιλόσοφο, αστρονόμο και μαθηματικό, μέλος της Βασιλικής Κοινότητας και καθηγητή Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε στενά μαζί τυ και αυτό συνέβαλε στην μετέπειτα φήμη της. Το 1833 ο Τσαρλς Μπάμπατζ άρχισε ν’ αναπτύσσει τα σχέδιά του για την Αναλυτική Μηχανή (Analytical Engine), ένα σχέδιο μηχανικού υπολογιστή, που αποτέλεσε σημαντικό βήμα στην ιστορία των υπολογιστών. Ο επιστήμονας πειραματιζόταν επί μιας μηχανικής διαδικασίας υπολογισμού των λεγόμενων αριθμών Μπερνούλι που χρησιμοποιούνται σε τριγωνομετρικούς υπολογισμούς στην αεροπλοΐα και τη ναυσιπλοΐα.

     Αν και ο Μπάμπατζ επινόησε διάφορα σχέδια, η μηχανή δεν κατασκευάστηκε ποτέ, “η Αναλυτική Μηχανή υπήρξε μόνον στα χαρτιά“, εξηγεί η Ντορίν Χάρτμαν, επιμελήτρια της έκθεσης Εν αρχή ην η Άντα -γυναίκες στην ιστορία της Πληροφορικής. Στην έκθεση στο Παντερμπόρν της Γερμανίας, που διαρκεί μέχρι τον Ιούλιο, η Άντα τιμάται ως η 1η προγραμματίστρια του κόσμου. Προφανώς ο μηχανικός υπολογιστής του Μπάμπατζ θα είχε χαθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, αν η Λάβλεϊς δεν είχε εντοπίσει κι αναδείξει τη σημασία της ανακάλυψης. Τα σχόλια κι οι υπολογισμοί της μαθηματικού καταστήσανε σαφές ποιες δυνατότητες είχε η μηχανή, όχι μόνον για μαθηματικούς υπολογισμούς αλλά και για πολύπλοκες μουσικές συνθέσεις, εξηγεί η Ντορίν Χάρτμαν. Tο 1843 η Λάβλεϊς ανέπτυξε έναν αλγόριθμο για την Αναλυτική Μηχανή, χρησιμοποιώντας διαδικασίες προγραμματιστών που παραμένουν επίκαιρες και σήμερα. “Την ώρα που ο Μπάμπατζ έβλεπε στο μηχανικό υπολογιστή απλά μια αριθμομηχανή, η Άντα διέβλεπε ήδη τις δυνατότητες μιας γενικώτερης και πιο σφαιρικής χρήσης των υπολογιστών“.

     Η αναγνώριση για το έργο της ωστόσο ήρθε μετά θάνατον. Η Αναλυτική Μηχανή δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Μόλις το 1953, 100 και πλέον χρόνια αργότερα, δημοσιεύτηκε εκ νέου η έρευνά της, προκαλώντας το ενδιαφέρον του επιστημονικού κόσμου. Τη 10ετία του 1970 μια γλώσσα προγραμματισμού πήρε το όνομά της (Ada). Το 1835 η Άντα παντρεύεται τον Γουίλιαμ Κινγκ, Κόμητα του Λάβλεϊς (William King, Earl of Lovelace), με τον οποίο αποκτά 3 παιδιά: Τον Μπάιρον (1836), την Αναμπέλα (1837) και τον Ραλφ Γκόρντον (1839). Ωστόσο στη προσωπική της ζωή δεν φαίνεται να γνώρισε ποτέ την ευτυχία. Ο Μπάμπατζ το 1841 δίνει μια διάλεξη στο Τορίνο (Ιταλία) κι ο Ιταλός μαθηματικός Λουϊτζι Μενάμπρεα (Luigi Menabrea), κρατώντας σημειώσεις από τη διάλεξη, δημοσιεύει σχετικό άρθρο στα γαλλικά. Η Άντα το μεταφράζει και το στέλνει στον Μπάμπατζ, με τον οποίο είχε πυκνή αλληλογραφία. Αυτός την ενθαρρύνει να γράψει παράλληλα με τη μετάφραση του άρθρου και τα δικά της σχόλια, πράγμα που η Άντα το κάνει, 3πλασιάζοντας την έκταση του άρθρου. Εκτός από τις προβλέψεις της ότι μια παρόμοια μηχανή στο εγγύς μέλλον θα μπορεί όχι μόνο να επιλύει μαθηματικά προβλήματα, αλλά και να συνθέτει πολύπλοκη μουσική και να παράγει γραφικά, στο άρθρο περιλαμβάνει ένα σχέδιο σχετικά με το πώς η Αναλυτική Μηχανή θα μπορούσε να υπολογίζει αριθμούς Μπερνούλι (Bernoulli numbers). Αυτό ακριβώς το “σχέδιο” θεωρείται από τους ιστορικούς το 1ο πρόγραμμα υπολογιστή κι η Άντα Λάβλεϊς η 1η προγραμματίστρια υπολογιστών. Το άρθρο δημοσιεύτηκε το 1843.

    Στη συνέχεια, έδειξε ενδιαφέρον για τις ψευδοεπιστήμες της φρενολογίας και του μεσμερισμού. Εκτός από τον Μπάμπατζ, διατηρούσε επίσης επαφές με τον Χουίτστον (Wheatstone), τον Φάραντεϊ (Faraday), τον Ντίκενς (Dickens) και τον Μπριούστερ (Brewster). Παρά την ενασχόλησή της με τις επιστήμες, τη μουσική, την ανατροφή των παιδιών της, η υγεία της δεν είναι καλή. Έπασχε από καρκίνο της μήτρας κι η κατάσταση της υγείας της είχε επιδεινωθεί σημαντικά, όταν οι θεράποντες ιατροί της την υπέβαλλαν σε αφαίμαξη το 1852.. από την οποία τελικά και πεθαίνει. Στις 27 Νοέμβρη 1852 άφησε την τελευταία της πνοή κι ήτανε μόνο 36 ετών. Η σορός κατά την επιθυμία της, ενταφιάζεται στο Ναό τη Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής στο Χάκναλ του Νότιγχαμ, πλάι στο διάσημο πατέρα της, που σημειωτέον: δε γνώρισε ποτέ. Η συνεισφορά της αναγνωρίστηκε όταν το 1980 το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ παρουσίασε μια γλώσσα προγραμματισμού, την οποία κι ονόμασε Ada προς τιμή της. Επίσης, η Βρεττανική Εταιρεία Πληροφορικής απονέμει κάθε χρόνο μετάλλιο με τ’ όνομά της.

 “Ξέχασε τον κόσμο κι όλα τα προβλήματά του κι αν είναι δυνατόν κι όλους αυτούς του πολυάριθμους τσαρλατάνους, το συντομώτερο δυνατόν, -όλα εκτός τη γοητεία των αριθμών“.
  –Charles Babbage, μαθηματικός, για την Άντα Μπάυρον
———————————————

  8). Η  Μαρία Μίτσελ, (Maria Mitchell, 1 Αυγούστου 1818 – 28 Ιουνίου 1889), ήταν Αμερικανίδα αστρονόμος, που το 1847, με τη χρήση τηλεσκοπίου, ανακάλυψε κομήτη, που ‘γινε γνωστός ως ο Κομήτης της Δεσποινίδος Μίτσελ (Miss Mitchell’s Comet, C/1847 T1). Υπήρξεν έτσι η 3η χρονολογικά γυναίκα στην ιστορία που κατεγεγραμμένα ανακάλυψε κομήτη, και 1η Αμερικανίδα επιστήμων του 19ου αι. Υπήρξε επίσης 1η Αμερικανίδα γυναίκα που εργάσθηκε ως επαγγελματίας αστρονόμος κι επίσης προώθησε την ανώτατη εκπαίδευση κι υποστήριξε τα δικαιώματα των γυναικών.

  Γεννήθηκε 1η Αυγούστου 1818, στο Ναντάκετ στη Μασαχουσέτη κι ήταν μακρινή συγγενής του Βενιαμίν Φραγκλίνου. Είχε 9 αδέλφια. Οι γονείς της, Γουίλιαμ και Λύντια Μίτσελ, ήταν πιστοί Κουάκεροι κι έδιναν ιδιαίτερην αξία στη μόρφωση, τόσο για τα αγόρια, όσο και για τα κορίτσια. Πρώτα μελέτησε με τον πατέρα της κι ύστερα διδάχτηκε από τα βιβλία στην Nantucket Atheneum, όπου ήτανε βιβλιοθηκάριος. Πήγε στο νεοϊδρυθέν γυμνάσιο όπου διευθυντής ήταν ο πατέρας της. 2 χρόνια ωστόσο μετά την ίδρυση αυτού του σχολείου κι όταν η Μαρία ήταν 11, ο πατέρας της έκτισε το δικό του σχολείο, στην οδό Χάουαρντ. Εκεί η Μαρία ήταν μαθήτρια και ταυτόχρονα βοηθούσε τον πατέρα της στη διδασκαλία. Στο σπίτι, ο πατέρας δίδασκε τη Μαρία αστρονομία, χρησιμοποιώντας το δικό του τηλεσκόπιο. Στα 12, βοήθησε τον πατέρα της στον ακριβή υπολογισμό της ώρας που θα συνέβαινε μία δακτυλιοειδής έκλειψη Ηλίου.

     Το σχολείο του πατέρα της έκλεισε κι η Μαρία παρακολούθησε το μικρό γυμνάσιο θηλέων του πάστορα των Ουνιταριανών Σάιρους Πιρς (Cyrus Peirce, 1790-1860). Αργότερα εργάσθηκε σα βοηθός διδασκαλίας και του Πιρς, προτού ανοίξει το δικό της σχολείο. Αποφάσισε να επιτρέπει να παρακολουθάνε το σχολείο της και μαύρα παιδιά, αμφιλεγόμενη κίνηση, καθώς το τοπικό δημοσίο σχολείο εκείνη την εποχή ήταν μόνο για λευκά. Το 1836 τής προσφέρθηκε μία θέση βιβλιοθηκονόμου στο Nantucket Atheneum, όπου εργάσθηκε 20 έτη. Με τηλεσκόπιο ανακάλυψε τον ομώνυμο κομήτη (Κομήτης της Δεσποινίδος Μίτσελ, Miss Mitchell’s Comet), του οποίου πάντως το αστρονομικό όνομα (για την αποφυγή συγχύσεων) ήταν 1847 VI και με τη σύγχρονη ονοματολογία C/1847 T1. Η ανακάλυψη έγινε την 1η Οκτωβρίου του 1847, στις 22:30 τοπική ώρα.

     Μερικά χρόνια νωρίτερα ο βασιλιάς Φρειδερίκος ΣΤ’ της Δανίας είχε θεσμοθετήσει χρυσά μετάλλια, έπαθλα για καθένα που ανεκάλυπτε τηλεσκοπικό κομήτη, δηλαδή αόρατο με γυμνό μάτι. Το έπαθλο θα δινόταν στον 1ο ανακαλύψαντα τον κάθε κομήτη (σημειώστε ότι οι κομήτες ανακαλύπτονται συχνά από περισσότερους του ενός παρατηρητές, που παρατηρούν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο). Η Μίτσελ κέρδισε λοιπόν ένα από αυτά τα μετάλλια, κάτι που την κατέστησε παγκοσμίως γνωστή, αφού οι μόνες γυναίκες που αποδεδειγμένα είχαν ανακαλύψει κομήτη ως τότε ήταν η Χέρσελ κι η Μαρία Μαργκαρέτε Κιρς. Υπήρξε προσωρινό ζήτημα πρωτιάς, καθώς ο Ιταλός ιερέας κι αστρονόμος Φραντσέσκο ντε Βίκο είχε ανακαλύψει ανεξάρτητα τον ίδιο κομήτη 2 μέρες αργότερα, αλλά είχε αναφέρει την ανακάλυψή του στην Ευρώπη πριν από τη Μίτσελ. Ωστόσο, το ζήτημα διευθετήθηκε υπέρ της Μίτσελ. Το μετάλλιο απονεμήθηκε το 1848 από τον νέο βασιλιά της Δανίας Χριστιανό Η’.

     Το ίδιο έτος, το 1848, η Μίτσελ έγινε η 1η γυναίκα που εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών κι Επιστημών. Υπήρξε επίσης η 1η γυναίκα που εκλέχθηκε ποτέ μέλος της Αμερικανικής Ένωσης για τη Πρόοδο της Επιστήμης (το 1850), αλλά κι απ’ τις 1ες που εκλέχθηκαν μέλη της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (το 1869, στην ίδια συνεδρίαση που ανακηρύχθηκαν μέλη οι Μαίρη Σόμερβιλ κι Ελίζαμπεθ Κάμποτ Αγκασίζ). Αργότερα εργάσθηκε στο Γραφείο του Ναυτικού Αλμανάκ, υπολογίζοντας πίνακες με τις θέσεις του πλανήτη Αφροδίτη, ενώ ταξίδεψε και στην Ευρώπη με τον Ναθάνιελ Χόθορν και την οικογένειά του. Τέλος, το 1865 έγινε καθηγήτρια της αστρονομίας στο Κολέγιο Βάσαρ, ένα κολέγιο θηλέων στη κωμόπολη Πουκίπσι της Νέας Υόρκης. Ορίσθηκε επίσης διευθύντρια του Αστεροσκοπείου του Κολεγίου. Δίδαξε στο κολέγιο μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 1888, 1 έτος πριν από τον θάνατό της.

     Το 1842 η Μαρία Μίτσελ εγκατέλειψε τους Κουάκερους και ακολούθησε το δόγμα του Ουνιταριανισμού. Διαμαρτυρόμενη κατά της δουλείας, σταμάτησε να φορά βαμβακερά ρούχα επειδή στις βαμβακοφυτείες απασχολούνταν δούλοι. Είχε φιλία με διάφορες υποστηρίκτριες του δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες, όπως με την Ελίζαμπεθ Κ. Στάντον και συμμετείχε στην ίδρυση της Αμερικανικής Ενώσεως για την Πρόοδο των Γυναικών. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, μένοντας κοντά στην οικογένειά της σε όλη της τη ζωή. Μετά τη συνταξιοδότησή της έζησε στο Λυν (Μασαχουσέτη) με την αδελφή της Κειτ και την οικογένεια της τελευταίας. Πολύ λίγα προσωπικά της έγγραφα της προ του 1846 περιόδου σώζονται.

     Η Μαρία Μίτσελ απεβίωσε 28 Ιουνίου 1889, σε ηλικία 70 ετών στο Λυν και τάφηκε στο Κοιμητήρι του Πρόσπεκτ Χιλ του Ναντάκετ. Το Αστεροσκοπείο Μαρία Μίτσελ στο Ναντάκετ ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της. Το αστεροσκοπείο αυτό ανήκει στο Ίδρυμα Μαρία Μίτσελ (Maria Mitchell Association) του Ναντάκετ, που έχει σκοπό τη διατήρηση των επιστημών στο νησί κι εκτός του αστεροσκοπείου διατηρεί: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το σπίτι-μουσείο της Μίτσελ κι επιστημονική βιβλιοθήκη. Εισάχθηκε επίσης στο Εθνικό Hall of Fame Γυναικών των ΗΠΑ. Το όνομά της έχει δοθεί σε πλοίο τύπου Λίμπερτυ και σε τρένο του προαστιακού της Νέας Υόρκης (The Maria Mitchell Comet), ενώ την 1η Αυγούστου 2013 η μηχανή αναζήτησης Google τη τίμησε μ’ ένα Google doodle. Οι ικανότητες και τα επιτεύγματά της ήτανε πολυάριθμα: Το 1847 ανακάλυψε τον Κομήτη Μίτσελ 1847VI, το 1848 ορίστηκε ως η 1η γυναίκα στην Ακαδημία της Τέχνης και της Επιστήμης, το 1853 της απονεμήθηκε το 1ο ανώτατο πτυχίο που δόθηκε σε γυναίκα, από το Κολλέγιο Indiana Hanover, το 1859 της απονεμήθηκε το μετάλλιο προσόντων από τη Σουηδία και τη Δημοκρατία του San Moreno, το 1865 ορίστηκε 1η γυναίκα που δίδαξε στη Σχολή του Vassar, το 1875 εκλέχτηκε πρόεδρος της Αμερικανικής Οργάνωσης για τη προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και τέλος το Αστεροσκοπείο “Μαρία Μίτσελ” ονομάστηκε προς τιμήν της κι εγκαταστάθηκε δίπλα στο σπίτι της, -λειτουργεί ακόμη και σήμερα.
_________________________

  9).  Η Ελίζαμπεθ Κάμποτ Αγκασίζ “Κάρυ” (Elizabeth Cabot Agassiz ή Cary / 5 Δεκέμβρη 1822-  27 Ιουνίου 1907), ήταν Αμερικανίδα εκπαιδευτικός και συνιδρύτρια και 1η πρόεδρος του Κολλεγίου Radcliffe. Ερευνήτρια της φυσικής ιστορίας, ήτανε συγγραφέας κι εικονογράφος των κειμένων της φυσικής ιστορίας καθώς και συν-συγγραφέας κειμένων φυσικής ιστορίας με τον σύζυγό της, Λουί Αγκασίζ, και το πρόγονό της Αλεξάντρ Αγκασίζ.

     Γεννήθηκε ως Ελίζαμπεθ Κάρυ στις 5 Δεκέμβρη 1822, στο σπίτι του παππού της, Thomas Handasyd Perkins, στην οδό Pearl στη Βοστώνη, Μασαχουσέτη, με την οικογένειά της να ‘χει καταγωγή από τη Νέα Αγγλία. Οι γονείς της ήταν η Mary Ann Cushing Perkins Cary κι ο Thomas Graves Cary πους ήταν απόφοιτος του Χάρβαρντ το 1811. Οι οικογένειες Cary και Perkins ήταν από την Αγγλία κι ήρθαν στη Μασαχουσέτη κατά τον 17ο αι. Ήταν η 2η από τις 5 κόρες και τα 7 παιδιά συνολικά και τη φωνάζανε Lizzie στην οικογένειά της κι οι στενοί της φίλοι. Λόγω εύθραυστης υγείας, εκπαιδεύτηκε σπίτι, στο Temple Place της Βοστώνης, στη μελέτη γλωσσών, ζωγραφικής, μουσικής κι ανάγνωσης. Έλαβε επιπλέον άτυπα μαθήματα ιστορίας από την Elizabeth Peabody.
    Μετά το γάμο της μεγαλύτερης αδελφής της Mary με τον καθηγητή του Harvard, Cornelius Conway Felton (αργότερα πρόεδρό του), άρχισε να συναναστρέφεται με μια ομάδα διανοουμένων στο Cambridge της Μασαχουσέτης. Το 1846 συνάντησε τον επιστήμονα Louis Agassiz* σε δείπνο με τη Μαρία και τον σύζυγό της. Αν κι ήθελαν να παντρευτούν, εκείνος ήτανε παντρεμμένος κι είχε 3 παιδιά (Pauline, Ida κι Alexander) στην Ελβετία. Η σύζυγός του πέθανε το 1848. Το Δεκέμβρη του 1849, όταν ο γάμος πλέον ήτανε κοινωνικά αποδεκτός από τον πατέρα της Λίζι, έδωσε την ευλογία του. Παντρεύτηκαν στις 25 Απρίλη 1850 στη Βοστώνη, στο King’s Chapel.
___________________________________
 * Ο Ζαν Λουί Ροντολφ Αγκασίζ (28 Μάη 1807 – Κέμπριτζ 14 Δεκέμβρη 1873) ήταν Αμερικανό-Ελβετός βιολόγος και γεωλόγος. Σπουδαστής ακόμα συνέγραψε μελέτη για τα ψάρια της Βραζιλίας, μαζί με τον συνάδελφο του Γιοχάν φον Σπιξ, που όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ μετά το θάνατο του τελευταίου. Αργότερα άρχισε συνεργασία με τον Αλεξάντερ φον Χούμπολτ και Ζωρζ Κβιέ στο Παρίσι το 1831. Κυρίως ασχολήθηκε με τα μαλάκια και τα εχινόδερμα, παλαιοντολογικά ή σύγχρονα, αλλά κατά κύριο λόγο οι έρευνές του έτειναν προς τα ψάρια.

     Το 1846 πήγε στην Αμερική, ως επικεφαλής επιστημονικής ομάδας, όπου κι έμεινε. 2 έτη μετά, το 1848, έγινε καθηγητής της φυσικής στο Χάρβαρντ. Έχει σημαντικό ρόλο και στον ρόλο του στις νέες κατευθύνσεις της Αμερικής στον τομέα των φυσικών επιστημών. Εντούτοις, δεν συμφωνεί με τη Θεωρία της Εξέλιξης. Το 1850 νυμφεύθηκε την Ελίζαμπεθ Κάμποτ Κάρυ κι αλληλοβοηθήκαν στις εργασίες και τις καριέρες τους. Ο Άγκασίζ επικεντρώθηκε στην έρευνα των παγετώνων κι από αυτό, προσέφερε μια νέα θεωρία της επιστήμης: Η Θεωρία των Παγετώνων του Αγκασίζ. Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε λεπτομερώς στο έργο Etudes sur les glaciers (1840).
___________________________________

     Ο Agassiz οργάνωσε το νοικοκυριό και φρόντισε για τα οικονομικά και τα παιδιά. Έχει αναπτύξει ισχυρές σχέσεις με τα θετά της παιδιά και τα εγγόνια της. Δεν είχε δικά της παιδιά. Ταξίδεψε με το σύζυγό της και την οικογένειά της στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας για τη διδασκαλία του εκεί στην ιατρική σχολή καθ ‘όλη τη διάρκεια των 2 προσεχών χειμώνων 1851-1852 και 1852-1853.
    Το 1856 στο σπίτι τους στο Κέιμπριτζ, η Λίζι ίδρυσε ένα σχολείο για κορίτσια από τη Βοστώνη. Ο σύζυγός της την υποστήριξε παρέχοντας μαθήματα καθώς και διοργανώνοντας μαθήματα από άλλους καθηγητές του Χάρβαρντ. Μετά το κλείσιμο του σχολείου το 1863 βοήθησε να οργανώσει και να διαχειριστεί την εκστρατεία The Thayer με τον σύζυγό της, τον οποίο συνόδευσε στη Βραζιλία (1865-1866). Αυτή η αποστολή, έκανε το ζευγάρι να βρίσκεται εκτός της χώρας κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής μερίδας του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Το 1867 ξεκίνησεν αλληλογραφία με τον Arnold Guyot, γεωλόγο και μετεωρολόγο. Βοήθησε επίσης να οργανώσει και να διαχειριστεί την επόμενη αποστολή (Hassler Expedition το 1871-1872), που ήταν η 1η σημαντική αμερικανική θαλάσσια εξερεύνηση στις ΗΠΑ κι έκανε μεταγραφές. Μετά το θάνατο του συζύγου της το 1873, δημοσίευσε αρκετά βιβλία για τη φυσική ιστορία για τα οποία είχε διεξαγάγει έρευνα εδώ και πολλά χρόνια ο Λουί.

     Επισκέφθηκε επίσης την Ευρώπη μαζί του το 1859. Συνεργάστηκε στενά με τον σύζυγό της στην επιστημονική έρευνα. Συγκεκριμένα, συνοδεύει τον Louis ως κύρια συγγραφέας και κρατώντας πρακτικά για την αποστολή Thayer στη Βραζιλία (Απρίλης 1865 – Αύγουστος 1866) και την αποστολή Hassler μέσω του στενού του Magellan (Δεκέμβρης 1871-Αύγουστος 1872).
     Μετά το θάνατο του συζύγου της το 1873, συνέχισε να αφιερώνει χρόνο στην εργασία και την οικογένειά της. Συνέχισε να απολαμβάνει τα ταξίδια και το 1892 η Elizabeth Cabot Agassiz ταξίδεψε με την οικογένειά της στην ακτή του Ειρηνικού, συγκεκριμένα στη Καλιφόρνια, για 3 μήνες.
    Συνέβαλε σημαντικά στην ίδρυση της σχολής φυσικής ιστορίας Anderson. Ήταν από το 1869 από τις 1ες γυναίκες μέλη της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (με τη Mary Fairfax Somerville και τη Μαρία Μίτσελ). έγινε μέλος στις 15 Οκτώβρη. Το 1879 ήταν από τις 7 γυναίκες διευθύντριες της Κοινότητας για την Ιδιωτική Συλλογική Εκπαίδευση για τις Γυναίκες (Παράρτημα Χάρβαρντ). Αυτό παρείχε τις κατάλληλες γυναίκες που επιθυμούσαν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους στο Cambridge με την ευκαιρία να έχουν ιδιωτικά μαθήματα από καθηγητές του Harvard College. Η Agassiz ήταν υπεύθυνη ώστε να διασφαλιστεί ότι το Παράρτημα Χάρβαρντ για την εκπαίδευση των γυναικών θα μετατραπεί το 1894 σε Κολλέγιο Radcliffe. Από το 1894 έως το 1900 αυτό το κολέγιο ήταν υπό την καθοδήγησή της κι από το 1900 ως το 1903 ήταν επίτιμη πρόεδρος. Με το τακτ και τις δεξιότητές της για συγκέντρωση κεφαλαίων προώθησε το κολλέγιο και συνέβαλε σημαντικά στη συνέχειά του.

     Έγινε μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής για το Σχολείο για Τυφλούς, στο πλαίσιο του Ινστιτούτου για Τυφλούς Perkins. Συνέχισε ως χορηγός στο τμήμα της επιτροπής του Κέιμπριτζ μέχρι την ασθένειά της το 1904. Η έρευνά της μπορεί να μελετηθεί σε όλα τα βιβλία της, εκτός από τη σειρά καταχωρήσεων ημερολογίου που απεικονίζουν τα παγκόσμια εγχειρήματά της. Οι δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν τη 1η μελέτη φυσικής ιστορίας (1859) και τις θαλάσσιες μελέτες στη φυσική ιστορία (1865), στο οποίο την βοηθούσε ο γιός της, Αλέξανδρος Emanuel Agassiz. Η Elizabeth Agassiz δημοσίευσε αρχικά τη 1η μελέτη με το ψευδώνυμο Actaea. Επιπρόσθετα, η Elizabeth Agassiz συν-συγγραφέας του Οδοιπορικό Στη Βραζιλία (1868) και το δημοσίευσε με το όνομα του συζύγου κι επίσης δημοσίευσε το Louis Agassiz: Η ζωή κι η αλληλογραφία του το 1885. Βιογραφία της Elizabeth Cabot Agassiz γράφτηκε μετά από την αδελφή της Emma F. Cary και Lucy Allen Paton, που δημοσιεύθηκε την άνοιξη του 1917 με τη βοήθεια του Συμβουλίου του Radcliffe College.

     Πέθανε στις 27 Ιουνίου 1907 στο Arlington της Μασαχουσέτης από εγκεφαλική αιμορραγία.
_____________________________________

  10). Η Ελέανορ Ανν Όρμεροντ (Eleanor Anne Ormerod 11 Mάη 1828 – 19 Ιουλίου 1901), ήτανε Βρεττανή εντομολόγος, κόρη του George Ormerod, F.R.S., συγγραφέα της Ιστορίας Του Cheshire, και γεννήθηκε στο Sedbury Park, του Gloucestershire.

     Από τη παιδική της ηλικία έδειξε τρομερό ενδιαφέρον γιια τα έντομα κι είχε μεγάλες ευκαιρίες να τα μελετήσει στο μεγάλο κτήμα όπου μεγάλωσε. Σπούδασε γεωργία γενικά κι έγινε τοπική αυθεντία αυτήν. Όταν το 1868 η Βασιλική Κοινότητα Οπωροκαλλιέργειας άρχισε να δημιουργεί για πρακτικούς σκοπούς μια συλλογή παρασίτων εντόμων του αγρού, η Ormerod συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό σε αυτή και της απονεμήθηκε το μετάλλιο της Χλωρίδας της Κοινωνίας.



    Το 1877 δημοσίευσε φυλλάδιο, με σημειώσεις για παρατηρήσεις στα επιζήμια έντομα, που διανεμήθηκε στους ενδιαφερόμενους, οι οποίοι με τη σειρά τους στείλαν αποτελέσματα των δικών τους ερευνών τους, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια σειρά ετησίων παρομοίων εκθέσεων για τα βλαβερά έντομα και τα αγροτικά παράσιτα. Το 1881 ο Ormerod δημοσίευσε μια ειδική έκθεση σχετικά με τη μύγα γογγυλοκράμβης και το 1882 ορίστηκε συμβουλευτικός εντομολόγος στη Βασιλική Γεωργική Κοινότητα, θέση που κράτησε μέχρι το 1892. Για πολλά χρόνια υπήρξε λέκτορας για την επιστημονική εντομολογία στο Royal Agricultural College, Cirencester.

     Η φήμη της δεν περιοριζότανε στην Αγγλία. έλαβε ασημένια και χρυσά μετάλλια από το Πανεπιστήμιο της Μόσχας για τα μοντέλα των εντόμων που ήταν επιβλαβή για τα φυτά κι η πραγματεία της για τα επιζήμια έντομα της Νότιας Αφρικής έδειξε πόσο μεγάλη ήταν η έκτασή της. Το 1899 έλαβε ασημένιο μετάλλιο από την Société nationale d’acclimatation της Γαλλίας.

     Τα έργα της για τη φυσική ιστορία αναφέρθηκαν ευρέως κι ανέλαβε μερικά δύσκολα κι επικίνδυνα πειράματα που απαιτούσανε ρίσκο και γενναιότητα:

  “Η δεσποινίς Ormerod, για να δοκιμάσει προσωπικά το αποτέλεσμα, πίεσε μέρος της πλάτης και της ουράς ενός ζωντανού Crested Newt ανάμεσα στα δόντια της. Κατέγραψε: “Το πρώτο αποτέλεσμα ήταν μια πικρή στυπτική αίσθηση στο στόμα, με ερεθισμό του άνω μέρους του λαιμού, άμεσο μούδιασμα των δοντιών που κρατούσανε το ζώο και σε περίπου ένα λεπτό από τη 1η επαφή, ακατάσχετη σιελόρροια, που συνοδεύτηκε από αφρούς και βίαιη σπασμωδική δράση του σώματος αλλά περιοριζόταν εξ ολοκλήρου στο ίδιο το στόμα. Ακολούθησε αμέσως ισχυρή κεφαλαλγία που διήρκεσε μερικές ώρες, γενική δυσφορία του συστήματος και μισή ώρα μετά, ελαφρό τρεμώδες παραλήρημα με κρυάδες“.
– Hans Friedrich Gadow, Γερμανός ορνιθολόγος το 1909.

    Μεταξύ άλλων έργων της είναι τα Cobden Journals, Manual of Injurious Insects, και Handbook of Insects injurious to Orchard and Bush Fruits. Σχεδόν η τελευταία τιμητική βράβευση της ήτανε το επίτιμο πτυχίο LL.D. του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου τον Μάρτη του 1900, -μοναδική διάκριση, επειδή ήταν η 1η γυναίκα στην οποία το πανεπιστήμιο είχε απονείμει αυτό το πτυχίο. Ο κοσμήτορας του Πανεπιστημίου, συνοψίζοντας τις συνεισφορές της δήλωσε:

  “Η κυρίαρχη θέση που κατέχει η δις Ormerod στον κόσμο της επιστήμης είναι ανταμοιβή της μελέτης της και της αδιάκοπης παρατήρησης. Οι έρευνές της κατευθύνθηκαν κυρίως προς την ανακάλυψη μεθόδων για τη πρόληψη των καταστροφών αυτών των εντόμων που είναι επιβλαβή για τον οπωρώνα, τον αγρό και τα δάση. Οι εργασίες της στέφθησαν με τόσο μεγάλην επιτυχία που δικαιούται να χαιρετιστεί σαν η προστάτις της γεωργίας και των καρπών της γης – μια ευεργετική Δήμητρα του 19ου αι.“.

     Ήταν επίσης οι πρώτες γυναίκες που τιμήθηκαν με μια υποτροφία στη Μετεωρολογική Εταιρεία (1878). Μετά το θάνατο του πατέρα της, η ίδια κι οι αδελφές της μετακόμισαν στο Torquay, αλλά στη συνέχεια μεταφερθήκανε στο Spring Grove του Isleworth για να είναι κοντά στο Βοτανικό Κήπο (Kew Gardens), όπου είχε στενούς φίλους στο Sir Joseph και τη Lady Hooker, διευθυντές εκεί. Το 1887 μετακόμισε στο Torrington House, 47 Holywell Hill, St Albans, Hertfordshire με την αδελφή της Georgiana Elizabeth Ormerod.

     Πέθανε εκεί στις 19 Ιουλίου 1901 σε ηλικία 73 ετών. Το κτίριο φέρει μια πλάκα προς τιμήν της.
_________________________________

  11). Η Κλεμάνς Ωγκουστίν Ωντουάρ Ρογιέρ (Clémence Augustine Audouard Royer / 21 Απρίλη 1830 – 6 Φλεβάρη 1902), ήταν αυτοδίδακτη Γαλλίδα που μελέτησε κι έγραψε για την οικονομία, τη φιλοσοφία, την επιστήμη και το φεμινισμό. Είναι πιο γνωστή για την αμφιλεγόμενη 1862 γαλλική μετάφραση του βιβλίου του Charles Darwin Η Καταγωγή Των Ειδών.

     Γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1830 στη Ναντ, στη Βρετάνη, μοναδική κόρη του Augustin-René Royer και της Joséphine-Gabrielle Audouard. Όταν οι γονείς της παντρεύτηκαν 7 χρόνια αργότερα, το όνομά της άλλαξε σε Clémence-Auguste Royer. Η μητέρα της ήταν μοδίστρα από τη Νάντη ενώ ο πατέρας της ήρθε από το Le Mans κι ήτανε λοχαγός του στρατού και έμπιστος του βασιλικού στέμματος των Βουρβώνων στη Γαλλία. Μετά την αποτυχία της επανάστασης του Ιουλίου το 1832 για την αποκατάσταση της δυναστείας των Βουρβώνων, η οικογένεια αναγκάστηκε να φύγει στην Ελβετία όπου πέρασε 4 χρόνια στην εξορία πριν επιστρέψει στην Ορλεάνη. Εκεί ο πατέρας της κατηγορήθηκε από τις αρχές και δικάστηκε για το ρόλο του στην εξέγερση, αλλά τελικά αθωώθηκε.
    Μέχρι τα 10 της διδάχτηκε τα βασικά από τους γονείς της, όταν τη στείλανε στο σχολείο της Μονής Sacré-Coeur στο Le Mans, έδειξε ιδιαίτερο ζήλο, αλλά ήτανε δυσαρεστημένη εκεί και πέρασε μόνο λίγο χρόνο, πριν συνεχίσει την εκπαίδευσή της στο σπίτι. Όταν ήταν 13 ετών μετακόμισε με τους γονείς της στο Παρίσι. Ως έφηβη διακρίθηκε στο κέντημα κι απολάμβανε το διάβασμα λογοτεχνίας και μυθιστορημάτων. Ήταν γενικά άθρησκη. Ο πατέρας της τους παράτησε στο Παρίσι κι επέστρεψε για να ζήσει στη Βρετάνη χωρίζοντας από τη μητέρα.
     Ήταν 18 ετών κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1848 κι επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις δημοκρατικές ιδέες κι εγκατέλειψε τις πολιτικές πεποιθήσεις του πατέρα της. Όταν αυτός πέθανε ένα χρόνο αργότερα, κληρονόμησε ένα μικρό κομμάτι ιδιοκτησίας. Τα επόμενα 3 χρόνια της ζωής της ξοδεύτηκαν σε αυτοδιδασκαλία που της επέτρεψε να αποκτήσει διπλώματα στην αριθμητική, στα γαλλικά και στη μουσική, πράγμα που της επέτρεψε να εργαστεί ως δασκάλα σε ένα γυμνάσιο. Το Γενάρη του 1854 στα 23 της ανέλαβε θέση διδασκαλίας σε ιδιωτικό σχολείο θηλέων στο Haverfordwest στη Ν. Ουαλία. Πέρασε ένα χρόνο εκεί πριν επιστρέψει στη Γαλλία την άνοιξη του 1855 όπου δίδαξε αρχικά σε σχολείο στη Touraine και στη συνέχεια αργά την άνοιξη του 1856 σε σχολείο κοντά στο Beauvais. Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία της, τη περίοδο αυτή άρχισε να αμφισβητεί σοβαρά τη καθολική πίστη της.
      Τον Ιούνιο του 1856, εγκατέλειψε τη καρριέρα της σα δασκάλα και μετακόμισε στη Λωζάνη στην Ελβετία, όπου ζούσε με τα έσοδα της μικρής κληρονομιάς που ‘χε λάβει από τον πατέρα της. Έχει δανειστεί βιβλία από τη δημόσια βιβλιοθήκη και πέρασε το χρόνο της μελετώντας, αρχικά σχετικά με τη προέλευση του Χριστιανισμού και στη συνέχεια σε διάφορα επιστημονικά θέματα. Το 1858, εμπνευσμένη από δημόσια διάλεξη που έδωσε η Σουηδική συγγραφέας Frederika Bremer, η Royer έδωσε  σειρά από 4 διαλέξεις σχετικά με τη λογική που ήταν μόνο για γυναίκες. Αυτές οι διαλέξεις ήταν πολύ επιτυχείς. Την εποχή εκείνη άρχισε να συναντά ομάδα εξόριστων γάλλων ερασιτεχνών και δημοκρατών στη πόλη. Ένας από αυτούς ήταν ο Pascal Duprat, πρώην Γάλλος αναπληρωτής που ζούσε στην εξορία, δίδασκε πολιτικές επιστήμες στην Ακαδημία της Λωζάννης (αργότερα πανεπιστήμιο) και δημοσίευε σε 2 περιοδικά. Ήτανε 15 έτη μεγαλύτερός της και παντρεμμένος μ’ ένα παιδί κι αργότερα θα γίνει εραστής της και πατέρας του γιου της.

     Άρχισε να βοηθά τον Duprat με το περιοδικό Le Nouvel Économiste κι αυτός την ενθάρρυνε να γράψει. Τη βοήθησε επίσης να διαφημίσει τις διαλέξεις της. Όταν ξεκίνησε μιαν άλλη σειρά διαλέξεων για τις γυναίκες, αυτή τη φορά στη φυσική φιλοσοφία το χειμώνα του 1859-1860, ο εκδότης του Duprat, Lausanne, εκτύπωσε τη 1η τηςμε τίτλο Εισαγωγή στη Φιλοσοφία των Γυναικών. Αυτή η διάλεξη παρέχει μια έγκυρη καταγραφή των σκέψεών της και της στάσης της απέναντι στο ρόλο των γυναικών στη κοινωνία. Ο Duprat σύντομα μετακόμισε με την οικογένειά του στη Γενεύη, αλλά η Royer συνέχισε να γράφει ανασκοπήσεις βιβλίων για το περιοδικό του κι έζησε μόνη στη Γενεύη για ένα διάστημα το χειμώνα του 1860-1861.
     Όταν το 1860 το ελβετικό καντόνι Vaud πρόσφερε βραβείο για το καλύτερο δοκίμιο για τον φόρο εισοδήματος, η Royer έγραψε ένα βιβλίο που περιγράφει τόσο την ιστορία όσο και την πρακτική του φόρου κι έλαβε το 2ο βραβείο. Το βιβλίο της δημοσιεύθηκε το 1862 με τον τίτλο Théorie de l’impôt ou la dîme social. Περιλάμβανε συζήτηση σχετικά με τον οικονομικό ρόλο των γυναικών στη κοινωνία καθώς και την υποχρέωση τους να γεννάνε παιδιά. Ήταν μέσω από αυτού του βιβλίου που έγινε γνωστή για 1η φορά κι εκτός Ελβετίας. Την άνοιξη του 1861, επισκέφθηκε το Παρίσι κι έδωσε σειρά διαλέξεων. Σ’ αυτές παρέστησαν η κοντέσσα Marie d’Agoult που συνέπλευσε με πολλές από τις αντιπολιτευτικές απόψεις της. Οι 2 γυναίκες γίνανε φίλες κι άρχισαν αλληλογραφία, με τη Royer να στέλνει μακριές επιστολές που περιείχαν άρθρα που είχε γράψει για το Journal des Économistes.
     Δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς έγινε κι η Royer ξεκίνησε να μεταφράσει τον Δαρβίνο για τη προέλευση των ειδών. Ο Ντάργουιν ήταν ανυπόμονος να δημοσιεύσει το βιβλίο του στα γαλλικά. Η 1η επιλογή μεταφραστή ήταν η Louise Belloc, αλλά είχε αρνηθεί τη προσφορά καθώς θεωρούσε το βιβλίο πολύ τεχνικό. Ο Δαρβίνος είχε πλησιάσει το Γάλλο Pierre Talandier, αλλά ο Talandier δεν μπόρεσε να βρει εκδότη για να το εκδόσει. Η Ρόγιερ γνώριζε τα γραπτά του Jean-Baptiste Lamarck και του Thomas Malthus και συνειδητοποίησε τη σημασία του έργου του Δαρβίνου. Βοηθήθηκε πιθανότατα κι είχε και στενούς δεσμούς μ’ ένα Γάλλο εκδότη, τον Guillaumin. Γνωρίζουμε από επιστολή της 10ης Σεπτέμβρη 1861 ότι ο Δαρβίνος ζήτησε από τον Άγγλο εκδότη Murray να στείλει ένα αντίγραφο της 3ης έκδοσης του βιβλίου στη “Κυρία Clémence-Auguste Royer 2. Place de la Madeline Lausanne Ελβετία και πως αυτή συμφώνησε μ’ έναν εκδότη για μετάφρασή του στα γαλλικά“. Η René-Edouard Claparède, Ελβετή φυσιοδίφης που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης κι εξέθεσε ευνοϊκά το βιβλίο για την Revue Germanique, πρότεινε να τη βοηθήσει με τις τεχνικές της βιολογίας.

     Η Royer ανέλαβε το ρόλο του μεταφραστή και συμπεριέλαβε κι ένα μακρύ πρόλογο (60 σελίδες) και λεπτομερείς επεξηγηματικές υποσημειώσεις. Στο πρόλογο αυτό αμφισβήτησε τη πίστη στη θρησκευτική αποκάλυψη κι ανέλυσε την εφαρμογή της φυσικής επιλογής στην ανθρώπινη φυλή γιατί αυτό το είδε σαν αρνητική συνέπεια για τη προστασία των ανίσχυρων κι αδύναμων. Αυτές οι ευγονικές ιδέες επρόκειτο να της προσδώσουνε περαιτέρω φήμη. Ο πρόλογος προώθησε επίσης την ιδέα της προοδευτικής εξέλιξης που είχε περισσότερα κοινά με τις ιδέες του Lamarck παρά με κείνες του Δαρβίνου. Τον Ιούνιο του 1862, ο Δαρβίνος έλαβε αντίγραφο μιας άλλης μετάφρασης του βιβλίου κι έγραψε σε επιστολή προς τον Αμερικανό βοτανολόγο Asa Grey:

   “Έλαβα 2 ή 3 μέρες πριν μια γαλλική μετάφραση της Προέλευσης από μια Madelle. Η Ρόιερ, που πρέπει να είναι μια από τις πιο έξυπνες και πιο παράξενες γυναίκες στην Ευρώπη: είναι εντελώς άθεη, μισεί το Χριστιανισμό και δηλώνει ότι η φυσική επιλογή κι ο αγώνας για τη ζωή θα εξηγήσουν όλη την ηθική, τη φύση του ανθρώπου, τις πολιτικές και την κλπ κλπ!!! Κάνει κάποιες πολύ περίεργες και καλές επιτυχίες και λέει ότι θα εκδώσει βιβλίο γι’ αυτά τα θέματα, και θάναι στ’ αλήθεια μια παράξενη κι ενδιαφέρουσα έκδοση“.

     Ωστόσο, ο Δαρβίνος φαίνεται να είχε αμφιβολίες κι ένα μήνα αργότερα σ’ επιστολή προς τον Γάλλο ζωολόγο Armand de Quatrefages του έγραψε: “Εύχομαι η μεταφράστρια να ξέρει πιότερα για τη Φυσική Ιστορία -πρέπει να είναι έξυπνη και μοναδική κυρία- αλλά ποτέ δεν την είχα ακουστά, ως ότου πρότεινε να μεταφράσει το βιβλίο μου”. Ήτανε δυσαρεστημένος με τις υποσημειώσεις της και σε μια επιστολή προς το βοτανολόγο Joseph Hooker έγραψε: “Σχεδόν παντού στο βιβλίο, όταν εκφράζω μεγάλη αμφιβολία, επισυνάπτει σημείωση που εξηγεί τη δυσκολία ή λέει ότι δεν υπάρχει θέμα! πρέπει να γνωρίζουμε ποιοι και τι είναι οι άνθρωποι που υπάρχουνε στο κόσμο…”
      Για τη 2η έκδοση της γαλλικής μετάφρασης που δημοσιεύθηκε το 1866, ο Δαρβίνος μάλλον θορυβημένος κι ελαφρά χολωμένος, πρότεινε κάποιες αλλαγές και διόρθωσε κάποια λάθη: κάποιες λέξεις κι έννοιες αφαιρέθηκαν κάποιες άλλες διορθώθηκαν κλπ..  Στο άρθρο του στη Revue Germanique Claparède είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη “élection” με μια υποσημείωση που εξηγούσε ότι το στοιχείο της επιλογής που μεταφράστηκε ήταν ατυχές, αλλά αν είχε χρησιμοποιήσει “sélection” θα είχε δημιουργήσει ένα νεολογισμό. Στη νέα έκδοση, η Royer τόνισε επίσης τις ευγονικές παρατηρήσεις της στο πρόλογο, αλλά πρόσθεσε σημείωση που υπερασπιζότανε τον εαυτό της και διαμαρτυρότανε για τη κριτική που ‘χε λάβει από τον καθολικό Τύπο.

     Δημοσίευσε μάλιστα 3η έκδοση χωρίς να ενημερώσει το Δαρβίνο. Αφαίρεσε τη πρότασή της αλλά πρόσθεσε επιπλέον πρόλογο που επικρίνει άμεσα την ιδέα του Δαρβίνου για τη παγγένεση που εισήγαγε στο Variation of Animals and Plants under Domestication (1868).. Επίσης, υπέπεσε σε σοβαρό σφάλμα επειδή δεν ενημέρωσε τη μετάφραση της ώστε να περαστούν οι αλλαγές που ο ίδιος είχε ενσωματώσει στην 4η και 5η αγγλική έκδοση. Όταν το έμαθε, έγραψε στο Γάλλο εκδότη Reinwald και στον φυσιοδίφη Jean-Jaques Moulinié στη Γενεύη που είχε μεταφράσει τη Παραλλαγή για να κανονίσει μια νέα μετάφραση της 5ης έκδοσης της Προέλευσης. Τον Νοέμβρη του 1869 έγραψε στον Χούκερ:

   “Πρέπει να διασκεδάσω λίγο και να σας πω για τη Madame C. Royer που μετέφρασε την Προέλευση στα γαλλικά και είχα μεγάλο πρόβλημα. Έχει τώρα βγάλει 3η έκδοση χωρίς να με ενημερώσει και χωρίς να ενσωματώσει όλες τις διορθώσεις μου στη 4η αγγλικήν έκδοση. Εκτός από τον εξαιρετικά βλάσφημο πρόλογό της στη 1η, έχει προσθέσει 2ο πρόλογο που με κατηγορεί για τη παγγενέση που φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την Προέλευση. Μάλλον με εκδικείται γιατί δεν τη χρησιμοποίησα να μεταφράσει το 2ο βιβλίο μου. Έτσι έγραψα στο Παρίσι κι ο Reinwald συμφωνεί να προωθήση άμεσα νέα μετάφραση για τη 5η αγγλική έκδοση κόντρα στη δική της 3η. Έτσι δεν θα τη τακτοποιήσω καλά. Αυτό το γεγονός δείχνει πως η Εξέλιξη των Ειδών πρέπει επιτέλους να εξαπλωθεί στη Γαλλία“.

     Παρά τις επιφυλάξεις του ο Δαρβίνος, έγραψε στον Μουλινιέ και του συνέστησε να μελετήσει προσεκτικά τη μετάφραση της Ρογιέρ. Η δημοσίευση της νέας έκδοσης καθυστέρησε από το Γαλλο-Πρωσσικό πόλεμο, τη Κομμούνα των Παρισίων κι από τον θάνατο του Moulinié το 1872. Όταν η νέα γαλλική μετάφραση εμφανίστηκε τελικά το 1873, περιείχε παράρτημα που περιγράφει τις προσθήκες που γίνανε στην 6η αγγλική έκδοση που είχε δημοσιευθεί το προηγούμενο έτος.
    Η μετάφραση της σχετικά με τη προέλευση των ειδών την οδήγησε σε δημόσια αναγνώριση. Ήτανε τώρα πολύ πιο περιζήτητη να δώσει διαλέξεις για το Δαρβινισμό και πέρασε το χειμώνα του 1862-1863 διδάσκοντας στο Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες. Εργάστηκε επίσης στο μοναδικό της μυθιστόρημα Les Jumeaux d’ Hellas, μια μακρόχρονη μελοδραματουργική ιστορία στην Ιταλία και την Ελβετία, που δημοσιεύθηκε το 1864 και δεν είχε μεγάλη επιτυχία. Συνέχισε να γράφει αναθεωρήσεις για βιβλία και ν’ αρθρογραφεί τις συναντήσεις της κοινωνικής επιστήμης για το Journal des Économistes. Τη περίοδο αυτή θα συναντιότανε τακτικά με τον Duprat σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
      Τον Αύγουστο του 1865 επέστρεψε από τη Λωζάννη να ζήσει στο Παρίσι, ενώ ο Ντιπρά, ακόμα εξόριστος από τη 2η Δημοκρατία, τη συναντούσε κρυφά και μοιράστηκε το διαμέρισμά της. 3 μήνες μετά, το Δεκέμβρη πήγαν να ζήσουν μαζί φανερά στη Φλωρεντία (τότε πρωτεύουσα της Ιταλίας) όπου ο μοναχογιος της, René, γεννήθηκε στις 12 Μάρτη 1866. Με μικρό παιδί να φροντίσει δεν μπορούσε πλέον να ταξιδέψει εύκολα αλλά συνέχισε να γράψει, να συνεισφέρει σε διάφορα περιοδικά και να δημοσιεύει σειρά 3 άρθρων για τον Jean-Baptiste Lamarck. Εργάστηκε επίσης σε ένα βιβλίο για την εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, L’origine de l’homme et des sociétés, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1870. Αυτό ήταν ένα θέμα που ο Δαρβίνος είχε αποφύγει, στο βιβλίο της προέλευσης των ειδών, αλλά επρόκειτο να το καταπιαστεί στα επόμενα βιβλία του: Η Κάθοδος Του Ανθρώπου & Επιλογή Σε Σχέση Με Το Σεξ που δημοσιεύθηκαν 1 χρόνο αργότερα.
     Στα τέλη του 1868, ο Duprat εγκατέλειψε τη Φλωρεντία για να καλύψει δημοσιογραφικά τη τότε ισπανική επανάσταση για το Journal des Économistes και το 1869 με τη χαλάρωση του πολιτικού κλίματος στο τέλος της 2ης Δημοκρατίας, επιστρέψανε στο Παρίσι με το γιο τους. Η μετακίνηση αυτή θα επέτρεπε στη μητέρα της να βοηθήσει με το μεγάλωμα του παιδιού της.
      Αν κι ο Δαρβίνος απέσυρε την εξουσιοδότησή του για τη μετάφραση του βιβλίου του, εκείνη συνέχισε να υπερασπίζεται τις ιδέες της και με την άφιξή της στο Παρίσι συνέχισε να δίνει δημόσιες διαλέξεις σχετικά με την εξέλιξη. Οι ιδέες του Ντάργουιν είχανε πολύ μικρό αντίκτυπο στους Γάλλους επιστήμονες και πολύ λίγες δημοσιεύσεις ανέφεραν το έργο του. Μια κοινή άποψη ήταν ότι δεν υπήρχε καμία απόδειξη εξέλιξης κι ο Δαρβίνος δεν προσέφερε νέα στοιχεία. Το 1870 η Ρογιέ έγινε η 1η γυναίκα στη Γαλλία που εξελέγη σε μια επιστημονική κοινότητα, στην αριστοκρατική κοινωνία της Ανθρωπολογίας του Παρισιού που ιδρυτής κι επικεφαλής ήταν ο Paul Broca ο οποίος περιελάμβανε πολλούς κορυφαίους Γάλλους ανθρωπολόγους. Παρόλο που η κοινωνία περιλάμβανε φιλελεύθερους πολιτικούς ρεπουμπλικάνους όπως ο Charles Jean-Marie Letourneau κι ο ανθρωπολόγος Gabriel de Mortillet, εκείνη προτάθηκε για ένταξη από τον πιο συντηρητικό Armand de Quatrefages και τον γιατρό Jules Gavarret. Έμεινε το μοναδικό γυναικείο μέλος για τα επόμενα 15 χρόνια. Ήταν ενεργό μέλος της και συμμετείχε σε συζητήσεις για ευρύ φάσμα θεμάτων. Επίσης, υπέβαλε άρθρα στο περιοδικό της, το Bulletin de la Société d’Anthropologie de Paris.

     Από τις συζητήσεις που δημοσίευσε, φαίνεται ότι η πλειοψηφία των μελών δέχθηκε ότι η εξέλιξη είχε συμβεί. Ωστόσο, οι συζητήσεις σπάνια ανέφεραν τη πιο πρωτότυπη συμβολή του Δαρβίνου, τον προτεινόμενο μηχανισμό φυσικής επιλογής του. Οι ιδέες του Δαρβίνου θεωρήθηκαν ως επέκταση εκείνων του Lamarck. Αντίθετα, ακόμη κι η πιθανότητα εξέλιξης είχε αναφερθεί σπάνια στις συζητήσεις άλλων κοινωνιών όπως η Société Botanique, η Société Zoologique, η Société Géologique και η Académie des Sciences. Η Ρογιέρ ήτανε πάντα έτοιμη να αμφισβητήσει τη τρέχουσα ορθοδοξία και το 1883 δημοσίευσε άρθρο στο La Philosophie Positive, αμφισβητώντας το νόμο του Νεύτωνα για τη παγκόσμια βαρύτητα κι επικρίνοντας την έννοια της δράσης από απόσταση. Οι συντάκτες του περιοδικού περιλάμβαναν υποσημείωση παίρνοντας αποστάσεις από τις ιδέες της.
     Ο Duprat πέθανε ξαφνικά το 1885, στα 70 του και σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, ούτε αυτή ούτε ο γιός τους είχαν νομική απαίτηση επί της περιουσίας του. Έχοντας πολύ μικρό εισόδημα και γιο που σπουδάζει στο École Polytechnique, δυσκολευότανε πολύ. Οι συνεισφορές της σε αναγνωρισμένα περιοδικά, όπως το Bulletin de la Société d’Anthropologie de Paris και το Journal des Économistes, δεν έφερναν σπουδαίο εισόδημα. Βρέθηκε σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση κι υπέβαλε αίτηση στο Υπουργείο Παιδείας για κανονική σύνταξη, αλλά έλαβε ένα μικρό ποσό. Ως εκ τούτου, υποχρεώθηκε να υποβάλει αίτηση κάθε χρόνο.
     Η Société d ‘Anthropologie διοργάνωσε σειρά ετήσιων δημόσιων διαλέξεων. Το 1887, ως μέρος αυτής της σειράς, η Ρογιέρ έδωσε 2 διαλέξεις με τίτλο L’Évolution mental dans la série organique. Ήταν ήδη με κακήν υγεία και μετά από αυτές τις διαλέξεις σπάνια συμμετείχε στις υποθέσεις της κοινωνίας. Το 1891 μετακόμισε στο Maison Galignani, σπίτι στη γειτονιά των συνταξιούχων στο Neuilly-sur-Seine, το οποίο είχε ιδρυθεί με χρηματοδότηση από τη καλή θέληση του εκδότη William Galignani . Έμεινε εκεί μέχρι το θάνατό της το 1902.
    Παρακολούθησε το 1ο Διεθνές Συνέδριο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας το 1878, αλλά δεν μίλησε. Για το Κογκρέσο το 1889 της ζητήθηκε από τη Maria Deraismes, να προεδρεύσει του ιστορικού τμήματος. Στην ομιλία της υποστήριξε ότι η άμεση είσοδος της γυναίκας στη ψήφο πιθανόν να οδηγήσει σε αύξηση της εξουσίας της εκκλησίας κι ότι η 1η προτεραιότητα πρέπει να είναι η καθολική εκπαίδευση των γυναικών. Παρόμοιες ελιτιστικές απόψεις έλαβαν τότε πολλοί Γάλλοι φεμινιστές που φοβούνταν την επιστροφή στη μοναρχία με τους ισχυρούς δεσμούς της με τη συντηρητική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Όταν το 1897, η Marguerite Durand ξεκίνησε τη φεμινιστική εφημερίδα La Fronde, η Ρογιέρ έγινε κανονικός ανταποκριτής, γράφοντας άρθρα για επιστημονικά και κοινωνικά θέματα. Την ίδια χρονιά οι συνάδελφοί της που εργαστήκανε στην εφημερίδα διοργάνωσαν ένα συμπόσιο προς τιμή της και καλέσανε διάφορους επιφανείς επιστήμονες.
     Το βιβλίο της La Constitution du Monde για τη κοσμολογία και τη δομή της ύλης δημοσιεύθηκε το 1900. Σε αυτήν επικρίνει τους επιστήμονες για την εξειδίκευση τους κι αμφισβητεί αποδεκτές επιστημονικές θεωρίες. Το βιβλίο δεν έγινε καλά δεκτό από την επιστημονική κοινότητα και μια ιδιαίτερα ατελής ανασκόπηση στο περιοδικό Science πρότεινε ότι οι ιδέες της “…δείχνουνε σε κάθε σημείο μια θλιβερή έλλειψη επιστημονικής κατάρτισης και πνεύματος”. Την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε το βιβλίο, της απονεμήθηκε το βραβείο Légion d ‘honneur. Η Ρογιέρ πέθανε το 1902 στο Maison Galignani στο Neuilly-sur-Seine. Ο γιος της, Ρενέ, πέθανε από ηπατική ανεπάρκεια 6 μήνες αργότερα στην Ινδοκίνα.

  “Ω επιστήμη! Ω Αλήθεια! Ω Αιτία για το κάθε τι! Είστε οι Θεοί μου! Σας λατρεύω!“.
Clémence Augustine Royer
______________________________

  12). Η  Άγκνες Μαίρη Κλέρκε (Agnes Mary Clerke / 10 Φλεβάρη 1842 – 20 Γενάρη 1907), ήτανε Γερμανίδα αστρονόμος και συγγραφέας κυρίως στο τομέα της αστρονομίας, που γεννήθηκε στο Skibbereen, County Cork στην Ιρλανδία και πέθανε στο Λονδίνο. Ήτανε κόρη του John William Clerke που ήτανε τότε διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας (αργότερα μετονομάστηκε σε Allied Irish Βank) στο Skibbereen και της Catherine Mary Deasy (b. 1819-;), της οποίας ο πατέρας ήτανε δικαστικός. Ο John William Clerke (1814-1890) ήταν απόφοιτος του Trinity College, στο Δουβλίνο, όπου είχε σπουδάσει κλασσικά, αλλά είχεν επίσης παρακολουθήσει μαθηματικά κι αστρονομία. Εξακολούθησε να ενδιαφέρεται για τις επιστήμες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Στο Trinity College ήτανε συνάδελφος και στενός φίλος του Rickard Deasy. Μέσα από αυτή τη φιλία συναντήθηκε με την αδελφή του τη Catherine, την ερωτεύτηκε και παντρευτήκανε στις 9 Ιουλίου 1839. Η μητέρα της Agnes υπήρξε σπουδάστρια στη Μονή Ursuline, στο Cork, κι ήτανε πνευματική κυρία με σημαντικά μουσικά ταλέντα κι επαιζε αρκετά καλά πιάνο κι άρπα. Η οικογένεια Clerke ήτανε Προτεστάντες ενώ η οικογένεια Deasy ήτανε ΡωμαιοΚαθολικοί.
      Είχε δύο αδέλφια ακόμα. η μεγαλύτερη αδερφή της, η Ellen Mary, γεννήθηκε το 1840 κι ο μικρότερος αδελφός της, Aubrey St. John, γεννήθηκε το 1843. Μαζί με την Έλεν και τον ‘Ωμπρυ, εκπαιδεύτηκε στο σπίτι από τους γονείς. Ήτανε σίγουρα ένα ασυνήθιστο εκπαιδευτικό επίπεδο για τα κορίτσια αυτή την εποχή, ίσως εν μέρει λόγω της έμφασης που δώσαν οι Ουρσουλίνες στην εκπαίδευση των γυναικών, εν μέρει λόγω του ενδιαφέροντος του John για μάθηση. Ακόμα και σε πρώιμο στάδιο επέδειξε το μεγάλο ενδιαφέρον της για την ιστορία της αστρονομίας και των μαθηματικών κι από τα 11 είχε διαβάσει τα σχέδια της Αστρονομίας των Herschel. Όταν ήτανε 15 άρχισε να γράφει τη δική της ιστορία αστρονομίας. Ο πατέρας της διέθετε ένα τηλεσκόπιο 4 ιντσών κι αυτή μεγάλωνε παρατηρώντας τα δαχτυλίδια του Κρόνου και τα φεγγάρια του Δία.

      Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της, ενώ είχε σπουδάσει κλασσικά, είχε επίσης παρακολουθήσει μαθήματα αστρονομίας -εξέφρασε ενδιαφέρον για την αστρονομία από μικρή ηλικία, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο 4 ιντσών του πατέρα της στις παρατηρήσεις της κι είχε αρχίσει να γράφει ιστορία αστρονομίας στην ηλικία των 15 ετών. Η οικογένεια μετακόμισε στο Δουβλίνο όταν η Clerke ήταν 19 ετών γιατί άλλαξε το επάγγελμα ο πατέρα της. Εκείνη έγινε γραμματέας στο δικαστήριο του πεθερού της Deasy, ο οποίος ήταν ήδη ανώτατος δικαστής. Εκείνη την εποχή η Agnes έκανε πανεπιστημιακές σπουδές σε προχωρημένα μαθηματικά, φυσική κι αστρονομία με τον αδελφό της Aubrey, που μελετούσε μαθηματικά και φυσική στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου. Λίγο μετά, πήγανε στο Queenstown. Στην ηλικία των 25 πήγε στην Ιταλία με την αδελφή της Έλεν, όπου πέρασε δέκα χρόνια και ζούσε κυρίως στη Φλωρεντία, σπούδασε επιστήμες κι άλλα θέματα που θα ήταν χρήσιμα στη μετέπειτα ζωή της, απέκτησε λογοτεχνικές δεξιότητες κι έγινε άριστη γλωσσολόγος. Το 1877 οι αδελφές εγκαυασταθήκανε στο Λονδίνο, όπου η οικογένεια επανενώθηκε.
      Μετά την επιστροφή της, ήτανε σε θέση να δημοσιεύσει 2 άρθρα, Brigandage in Sicily και Copernicus in Italy, γραμμένα ενώ ήτανε στην Ιταλία, που δημοσιευθήκανε στην Επισκόπηση του Εδιμβούργου τον Οκτώβρη του 1877. Το πρώτο αφορούσε στην άνοδο της μαφίας, ενώ το δεύτερο καταπιανότανε με τις προ του Κοπέρνικου ιδέες στην Ιταλία. Το 2ο ειδικά, συζητήθηκε και σε διάφορες άλλες κοινότητες κι επιτροπές, συμπεριλαμβανομένης της δημοσίευσής του για την αστρονομία στη Καθολική Εγκυκλοπαίδεια. Οι εκδότες της Επισκόπησης του Εδιμβούργου ήταν οι Adam και Charles Black από το Εδιμβούργο και κείνη τη χρονική στιγμή ετοιμάζανε την 9η έκδοση της Encyclopaedia Britannica. Οι τόμοι πριν από το G είχαν ήδη ολοκληρωθεί και καλέσανε τη Clerke να συνεισφέρει γράφοντας τις βιογραφίες γνωστών μαθηματικών κι αστρονόμων των οποίων τα ονόματα άρχισαν με γράμμα μεταξύ G και L. Έγραψε διάσημες βιογραφίες των Galileo, Huygens, Kepler, Lagrange, Laplace, κι άλλων επιστημόνων γι’ αυτή την ένατη έκδοσή της. Το άρθρο σχετικά με το Laplace είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον καθώς ασχολείται με τα μαθηματικά του σε μεγάλο βάθος κι είναι και πλούσιο σε μέγεθος. Στη διάρκεια της καρριέρας της έγραψε κριτικές για πολλά βιβλία, συμπεριλαμβανομένων κι ορισμένων γραμμένων στα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ελληνικά και τα ιταλικά. Το 1885, δημοσίευσε το πιο γνωστό έργο της A Popular History of Astronomy during the Nineteenth Century, το οποίο έχει λάβει μεγάλην αναγνώριση ακόμα και πολύ μετά από τη χρονιά που γράφτηκε.
    Το έργο αυτό αναθεωρήθηκε 3 φορές για 4 διαφορετικές εκδόσεις στη ζωή της (η τελευταία το 1902). Στον πρόλογό της εξηγεί ότι από τη δημοσίευση της ιστορίας της αστρονομίας το 1852 από τον Robert Grant, μια επονομαζόμενη νέα αστρονομία έχει αναπτυχθεί σε σχέση με τη παλιά. Μια πτυχή αυτής ήταν να καταστήσει την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων πιο δημοφιλή απ’ ό,τι προηγουμένως. Έτσι έγινε πρακτικά εφικτή η περιγραφή σε απλή γλώσσα των πιο ουσιωδών τμημάτων των πρόσφατων αστρονομικών ανακαλύψεων. Πρόκειται για μια εξαιρετικά προσεκτική κι ακριβέστατη εργασία, ενώ ταυτόχρονα είναι εύκολη στην ανάγνωση. Ο William Fox γράφει: Το έργο της είναι αξιοθαύμαστο τόσο λογοτεχνικά όσο κι επιστημονικά. Συγκέντρωσε τα γεγονότα με αμέριστην επιμέλεια, τα εξέτασε προσεκτικά, τα προσέγγισε με κρίση και πρότεινε προβλήματα και γραμμές μελλοντικής έρευνας. Όλα αυτά εκφράζονται σε περιποιημένη, εύγλωττη κι όμορφη γλώσσα.
     Ο Weitzenhoffer έγραψε: Η Αστρονομία της γράφτηκε με απλοϊκό τρόπο, περιείχε βιογραφίες και ανέκδοτα από διάσημους ή άγνωστα γεγονότα κι ήτανε τόσο πολύτιμη τόσο για επαγγελματίες αστρονόμους όσο και για το κοινό.
    Ο Robert Ball έγραψε στη κριτική του: Έχουμε διαβάσει αυτό το βιβλίο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον κι όχι λίγην απόλαυση. Η συγγραφέας (γιατί αυτό το έργο είναι πράγματι προϊόν της πέννας μιας κυρίας) έχει μερικώς περιγράψει την Ιστορία της Αστρονομίας ως ένα δημοφιλές έργο. Σίγουρα ελπίζουμε ότι το βιβλίο θα είναι τόσο δημοφιλές όσο του αξίζει κι ότι θα διαβαστεί ευρέως κι εκτενώς. Νομίζουμε όμως ότι λίγοι επιστήμονες που χρησιμοποιούν αυτό το βιβλίο θα σκεφτούν ότι θα έπρεπε να θεωρηθούν ως δημοφιλείς στη συνήθη γενικήν αποδοχή. Μπορεί να περιγραφεί πιο σωστά ως μια αριστοτεχνική έκθεση των αποτελεσμάτων της σύγχρονης αστρονομίας σε κείνα τα τμήματα τα οποία σήμερα συνήθως χαρακτηρίζονται ως φυσικά.

     Η Clerke δεν ήτανε πρακτική αστρονόμος, αντίθετα συνέλεγε, ερμήνευε και συνόψιζε τα αποτελέσματα της αστρονομικής έρευνας. Το 1888 πέρασε τρεις μήνες στο Cape Observatory σα φιλοξενούμενη του διευθυντή του, Sir David Gill και της συζύγου του κι εξοικειώθηκε επαρκώς με τη φασματοσκοπική εργασία για να μπορέσει να γράψει γι’ αυτό το νεώτερο τμήμα της επιστήμης με αυξημένη σαφήνεια κι αξιοπιστία. Ο Τζιλλ έγραψε στην αδελφή της Έλεν, τότε: Η αδελφή σου κάθεται απέναντί μου και μελετα με ένα σωρό βιβλία στο κάθε χέρι, οι οποίοι σωροί αυξάνονται σταδιακά ως ότου φαίνεται σα να περνά μέσα από μια πύλη με κίονες πολύ κακοκτισμένους κι από τις δύο πλευρές. Τη νύχτα, καιρού επιτρέποντος, θα βρεθεί στον τρούλο των εξισώσεων, φλερτάροντας με τα φάσματα των μεταβλητών αστέρων. Το σχόλιο του Gill για το “καιρού επιτρέποντος” σχολιάστηκε από τη Clerke σε επιστολή που ‘γραψε σαν απάντηση κείνη την εποχή: Χρησιμοποήσα ένα αστρονομικό τηλεσκόπιο, αλλά η πρακτική μου με αυτό ήταν δυστυχώς παρεμποδισμένη από συννεφιασμένο καιρό, δυσκολίες των οποίων το μαρτύριο τουλάχιστον έμαθα πλήρως να εκτιμώ.
  Στο Βασιλικό Αστεροσκοπείο στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας απέκτησε σίγουρα επαρκή εμπειρία από τη τρέχουσα έρευνα για να μπορέσει να γράψει με αξιοπιστία τις τελευταίες εξελίξεις. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές επιστήμονες επικρίνανε το έργο της πιστεύοντας ότι μόνο κάποιος που ασχολείται ενεργά με τη παρατήρηση και την αστρονομία είχε το δικαίωμα να εξηγήσει το θέμα σε άλλους. Η Αστρονομία ήταν ένα μόνο από τα πολλά βιβλία που έγραψε η Clerke. Μεταξύ των άλλων αναφέρουμε το Σύστημα των Αστεριών (1890) το οποίο έκανε χρήση των σύγχρονων τεχνικών που είχε μάθει στο Βασιλικό Αστεροσκοπείο. Έγραψε στον πρόλογο πως η δουλειά ήταν: …μια προσπάθεια να επισυναφθούνε σε μια γενική ψηλάφηση, μερικά συγκεκριμένα στοιχεία της γνώσης σχετικά με το περιβάλλον μας. Στη πραγματικότητα, ενώ η Clerke γράφει αυτό το βιβλίο, της προσφέρεται ανεπίσημα μια θέση στο Βασιλικό Παρατηρητήριο του Greenwich. Η θέση θα της είχε δώσει την αποκλειστική χρήση ενός από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια στο Γκρίνουϊτς. Εξέφρασε μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά δήλωσε ότι θα πρέπει πρώτα να ολοκληρώσει τις γραπτές δεσμεύσεις της. Αργότερα έλαβε μιαν επίσημη προσφορά να εργαστεί στο Γκρήνουιτς αλλά όχι ως παρατηρητικός αστρονόμος, μάλλον ως βοηθός σε υπολογιστή στο Greenwich. Ήταν ακόμα σε πειρασμό να δεχτεί, αλλά συνειδητοποίησε ότι θα υπάρξουνε… σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες από το γεγονός ότι το πάρκο Greenwich λέγεται ότι δεν είναι ασφαλές για τις κυρίες το βράδυ. Παρ’ όλ’ αυτά, αισθάνομαι κάπως πληγωμένη και λυπούμαι που αρνήθηκα, κι έτσι απέκλεισα τελικά μια προοπτική που ήτανε πολύ ελκυστική για μένα.

    Αμέσως μετά, εν αγνοία της, προτάθηκε για θέση καθηγητή αστρονομίας στο κολέγιο Vassar στις ΗΠΑ. Δεν της προσφέρθηκε ποτέ η έδρα, αλλά θα είχε σίγουρα αρνηθεί, αφού ο πατέρας της ήταν σε εξαιρετικά κακή κατάσταση και “δεν μπορούσα να προκαλέσω τη θλίψη στους γονείς μου να μακρύνω τελικά από αυτούς”. Δεν ήταν όλα τα γραπτά της επιστημονικά, έγραψε στο μεταξύ, πολλές λογοτεχνικές εισηγήσεις, δοκίμια για τον Don Sebastian (1882), τις επιστολές του Edward Fitzgerald (1894) και τις γνωστές μελέτες στον Όμηρο (1892). Έγραψεν επίσης 159 βιογραφίες για το Dictionary of National Biography. Παραθέτω μερικές από αυτές σε αυτό το άρθρο, όπως της Caroline και του John Herschel, του John Landen, του John Machin, του Roger Cotes, του Alexander Wilson, του Abraham de Moivre, του Wilhelm Bessel και του George Airy.
    Στη πραγματικότητα τα Προβλήματα στην Αστροφυσική ήτανε σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνα για την εκλογή της στην Βασιλική Αστρονομική Κοινότητα. Ο Πρόεδρός της, James W L Glaisher, ανακοινώνοντας την εκλογή της Clerke, δήλωσε: Το έργο της κυρίας Agnes Clerke είναι παρόμοιο με αυτό της κυρίας Somerville, που βρίσκεται στον τομέα της επιστημονικής γραφής κι ίσως, όσον αφορά το τελευταίο της έργο, δεν είναι απλώς μια αστρονομική ιστορία, αλλά ένα έργο πραγματικής εποικοδομητικής σκέψης στην επιστήμη μας.
     Το 1892 της απονεμήθηκε το Actonian Βραβείο των 100 γκινέων από το Βασιλικό Ίδρυμα. Ως μέλος της Βρεττανικής Αστρονομικής Κοινότητας παρακολούθησε τακτικά τις συγκεντρώσεις της, καθώς και κείνες της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας. Το 1903, με τη Lady Huggins, εκλέχτηκε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας, θέση που προηγουμένως κρατούσαν μόνο τρεις άλλες γυναίκες, η Caroline Herschel κι η Mary Somerville το 1835 κι η Anne Sheepshanks το 1862. Η αδελφή της, Ellen Mary Clerke (1840-1906), έγραψε επίσης για την αστρονομία.

     Έγραψεν επίσης και τα παρακάτω βιβλία:

 * A Popular History of Astronomy during the Nineteenth Century. Edinburgh, 1885 (4th rev. ed. London, 1902)
 * The System of the Stars. London, 1890 (2nd ed. London, 1905)
 * The Herschels and Modern Astronomy. London, 1895
 * The Concise Knowledge Astronomy (co-authored with John Ellard Gore and Alfred Fowler). London, 1898
 * Problems in Astrophysics. London, 1903

  Τέλος έγραψεν επίσης 55 άρθρα για την Επιθεώρηση του Εδιμβούργου, με γενικά θέματα συνδεδεμένα με την αστροφυσική κι άρθρα για το Dictionary of National Biography, την Encyclopædia Britannica και τη Catholic Encyclopedia, καθώς και σε μερικά άλλα περιοδικά. Τα άρθρα της στην ένατη έκδοση (1875–89) της Britannica περιλαμβάνουν επίσης και τους: Galileo Galilei, Alexander von Humboldt, Johannes Kepler, Antoine Lavoisier και τα ζώδια.
    Η διάσημη 11η έκδοση της Encyclopaedia Britannica δημοσιεύθηκε το 1910 κι η Clerke κλήθηκε να συνεισφέρει άρθρα τόσο για την αστρονομία όσο και για την ιστορία της. Έγραψε το κύριο άρθρο σχετικά με την ιστορία της αστρονομίας και πολλές βιογραφίες των αστρονόμων που εμφανίστηκαν σε αυτή την έκδοση. Ωστόσο, πέθανε από πνευμονία μετά από σύντομη ασθένεια προτού μπορέσει να ολοκληρώσει αυτό το έργο. Πέθανε στο σπίτι της στη πλατεία Redcliffe του Λονδίνου, και τρεις μέρες αργότερα θάφτηκε στο νεκροταφείο του Brompton. Ο Huggins έγράψε: Σε όλα τα γραπτά της, η αλήθεια ήτανε πάντα ο στόχος της. Η αστρονομία μέχρι το τέλος ήτανε το κύριο πνευματικό ενδιαφέρον της.
     Ο σεληνιακός κρατήρας Clerke πήρε το όνομά της.
     Το 2002, η συνταξιούχος καθηγήτρια αστρονομίας Mary Brück έγραψε βιβλίο για τη Clerke και την Άνοδο της Αστροφυσικής.
     Το 2017, η Βασιλική Αστρονομική Κοινότητα δημιούργησε το μετάλλιο Agnes Clerke για την Ιστορία της Αστρονομίας ή της Γεωφυσικής, το οποίο απονέμεται σε άτομα που έχουν επιτύχει εξαιρετική έρευνα στην ιστορία της αστρονομίας ή της γεωφυσικής. Το πρώτο άτομο που έλαβε το μετάλλιο ήταν ο Clive Ruggles.

     Ρηθέντα της:

 * Οι πλανήτες περιστρέφονται σε κύκλους επειδή έτσι ήτανε στη φύση τους να κάνουν, ακριβώς όπως το λάβδανο σε ρίχνει σε ύπνο επειδή περιέχει virtus dormitiva.
 * Δεν είναι λογικό να πιστεύουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του είναι μακρύ και σκούρο κι ότι αυτή η τεράστια σφαίρα περικλείεται μόνον από μια λεπτή κάλυψη αυτής της λαμπρής ουσίας από την οποία ο ήλιος θα φαινόταν να παράγει όλη τη ζωντανή θερμότητα στη κι ενέργεια του;
 * Έτσι, όχι μόνο το τι μπορεί να κάνει, αλλά και το ρυθμό με τον οποίο μπορεί να το κάνει, πρέπει να ληφθεί υπόψη στην εκτίμηση της αξίας της φωτογραφίας ως σύμμαχος της αστρονομίας.

  “Η Clerke στάθηκε επί ίσοις όροις με τους κορυφαίους αστρονόμους της εποχής κι έγινε δεκτή από αυτούς σε μιαν εποχή που οι γυναίκες επιστημονικοί συγγραφείς ήτανε σχεδόν άγνωστοι“.
Patrick Moore, αστρονόμος
__________________________________

  13). H Μάργκαρετ Λίντσεϋ Μάρεϋ Χάγκινς (Margaret Lindsay Murray Huggins / 14/8/1848-24/3/1915). Η λαίδη Χάγκινς γεννήθηκε σαν Μάργκαρετ Λίντσευ Μάρευ)  ήταν Αγγλοϊρλανδή αστρονόμος αλλά υπήρξε πραγματικά γυναίκα της Αναγέννησης, καθώς ήτανε καλή ταυτόχρονα στη μουσική, ζωγράφος, συγγραφέας κι αστρονόμος. Το ενδιαφέρον της στην αστρονομία ξεκίνησε νωρίς, όταν ο παππούς της, της έμαθε τους αστερισμούς. Άρχισε τη κατασκευή σχετικών οργάνων στο σπίτι και συνάντησε τον Ουίλιαμ Χάγκινς, γνώστη της λειτουργίας του φασματοσκόπιου. Τονε παντρεύτηκε το 1875 κι έγιναν στενοί συνεργάτες. Μαζί δημιούργησανε τα 1α φασματοσκόπια των αστρονομικών οργάνων.

      Ήταν μέλος 4μελούς  οικογένειας, εκείνη, ο αδελφός της Robert Douglas, ο πατέρας John Murray κι η μητέρας της Helen Lindsay. Ο πατέρας της Ιήτανε δικηγόρος, με φοίτηση στην Ακαδημία του Εδιμβούργου. Ο μικρότερος αδερφός της κατά 3 χρόνια, ο Ρόμπερτ Ντάγκλας, παρακολούθησε την Ακαδημία του Εδιμβούργου στα 12 και στη συνέχεια παρακολούθησε τη περαιτέρω εκπαίδευσή του στο Trinity College, στο Δουβλίνο στα τελευταία του χρόνια. Το οικογενειακό σπίτι ήταν ένα αρχοντικό γεωργιανού στιλ, στο 23 Longford Terrace στο Dun Laoghaire.
     Ο παππούς της Margaret, Robert Murray, ήταν μια πολύ σημαντική προσωπικότητα στη ζωή της. Ήταν ένα πλούσιο υψηλόβαθμο στέλεχος της Τράπεζας της Ιρλανδίας, αλλά είχε και το χόμπι της αστρονομίας. Από νεαρή η Margaret είχε έντονο ενδιαφέρον για την αστρονομία ως αποτέλεσμα της σχέσης με τον παππού της. Όταν ήταν ένα νεαρό κορίτσι, ο παππούς της την έφερε έξω το βράδυ, και της δίδαξε για όλους τους αστερισμούς και πώς μπορούν να αναγνωριστούν. Αυτές οι πολύτιμες στιγμές είναι αυτό που την ενέπνευσε να γίνει αστρονόμος κι ως εκ τούτου, παρακολούθησε ιδιωτικό σχολείο στο Μπράιτον από νεαρή ηλικία.

     Η 1η εκπαίδευση της Margaret πραγματοποιήθηκε ιδιωτικά στο σπίτι της στο Δουβλίνο, όπου σπούδασε τέχνη, κλασσικά, λογοτεχνία, γλώσσες και μουσική. Φοίτησνε επίσης κάποιο χρονικό διάστημα σε σχολείο στο Μπράιτον στην Αγγλία. Η ακριβής τοποθεσία είναι άγνωστη, αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου εκεί είχε τουλάχιστον δύο ιδιωτικά σχολεία για κορίτσια, από τα οποία κανένα δεν υπάρχει στην αρχική του θέση σήμερα. Παρά τη πετυχημένη πορεία της στην Αστρονομία, δεν έλαβε καμία επίσημη εκπαίδευση στον τομέα αυτό. Αντ’ αυτού, μελέτησε βιβλία Αστρονομίας, συμπεριλαμβανομένων των Outlines of Astronomy του Sir John Herschel. Η Margaret ανέπτυξε επίσης έντονο ενδιαφέρον για τη φωτογραφία, την οποία μελετούσε στον ελεύθερο χρόνο της. κάτι που αργότερα θα έπαιζε ρόλο στη καριέρα της.
Το 1873, στη διάρκεια μιας συνεχούς κι επίμονης προσπάθειας μελέτης στο να βελτιώσει τον εαυτό της διάβασε κι ένα αντίγραφο της έκδοσης Good Words του 19ου αι.. Αν κι ήτανε θρησκευτικό φυλλάδιο, δημοσίευε συχνά άρθρα σχετικά με γενικά θέματα κι επιστήμη. Εδώ, η Margaret βρήκε ένα κομμάτι από την ομάδα του Βρεττανικού Συνδέσμου για τη Προώθηση της Επιστήμης (τώρα της British Science Association) για το πρόσφατο έργο του William Huggins στο φασματοσκόπιο.
     Όταν η Huggins ήταν νέα, η μητέρα της πέθανε κι ο πατέρας της ξαναπαντρεύτηκε, αφήνοντάς τη μόνη πολύ συχνά. Οι νεκρολογίες που γράφτηκαν από τους φίλους της αποδίδουν το ενδιαφέρον της για αστρονομία στον παππού της, ονομαζότανε Robert Murray. Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, ο παππούς της Margaret της δίδαξε τους αστερισμούς κι ως εκ τούτου άρχισε να μελετά τους ουρανούς με οικιακά όργανα. Δημιούργησε λοιπόν ένα δικό της φασματοσκόπιο αφού έλαβε έμπνευση σε άρθρα σχετικά με την αστρονομία στο βιβίο που προανεφέρθη. Το ενδιαφέρον κι οι ικανότητες της στη φασματοσκοπία οδηγήσανε στη γνωριμία από το γνωστό κατασκευαστή οργάνων Howard Grubb με τον αστρονόμο William Huggins, τον οποίο παντρεύτηκε στις 8 Σεπτεμβρη 1875 στην ενοριακή εκκλησία του Monkstown, County Dublin. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Huggins συνέβαλε στην υποκίνηση του επιτυχημένου προγράμματος William Huggins στη φωτογραφική έρευνα. Συνεισέφερε δε επίσης και στην 11η έκδοση της Encyclopædia Britannica.

     Πριν από τη 1η τους συνάντηση, ήταν ήδη ένθερμη θαυμάστρια του μελλοντικού συζύγου της, Sir William Huggins. Ο Γουίλιαμ ήταν ένας φημισμένος αστρονομος φασματοσκόπος, ο οποίος συνεργάστηκε άμεσα με τη Margaret’s. Η συνεργασία τους ήταν μία από τις πιο πετυχημένες συνεργασίες μεταξύ συζύγων σε όλη την ιστορία της αστρονομίας. Μετά το γάμο τους οι δυο star-gazed εραστές αφιερώθηκαν στην έρευνά τους κι η εμπνευσμένη συνεργασία τους οδήγησε σε μια σειρά από αστρονομικά ευρήματα. Ήταν οι 1οι που παρατήρησαν κι αναγνώρισαν τη σειρά γραμμών υδρογόνου στο φάσμα του αστέρα Vega. Οι αναλυτικές καταχωρήσεις σημειώσεων του ζεύγους συνέβαλαν στη 1η δημοσίευσή τους το 1889, που πραγματευότανε τις μελέτες για τα φάσματα των πλανητών. Ήταν επίσης μεταξύ εκείνων που παρακολούθησαν τη Nova του 1892, Nova Aurigae. Η Μαργαρίτα ήταν ειδικά υπεύθυνη για τις οπτικές παρατηρήσεις, ενώ μαζί συγκέντρωναν φωτογραφικά φάσματα για αρκετές νύχτες. Αυτά τα διάφορα ερευνητικά έργα τους κράτησαν στη πρωτοπορία της αστρονομικής φασματοσκοπίας.

     Ως πολύ αγαπημένο και προσανατολισμένο στην επιστήμη του, ζευγάρι, το έργο τους είχε σημαντική επιρροή στη καθημερινότητά τους. Το σπίτι τους ενήργησε περισσότερο σα χώρος εργασίας, παρά ως μέρος για κάθε είδους οικογενειακή δραστηριότητα. Επομένως, το ζευγάρι δεν απέκτησε ποτέ παιδιά. Το 1903, οι Margaret και William Huggins δημοσιεύσανε το τελευταίο κομμάτι της κοινής επιστημονικής έρευνας για τα φάσματα ορισμένων ραδιενεργών ουσιών. Η Margaret έμαθε τις βασικές δεξιότητες της φωτογραφίας από νωρίς στη ζωή της και τις χρησιμοποίησε αυτές τις δεξιότητες για να βοηθήσει την έρευνά της στο παρατηρητήριο του Tulse Hill. Το 1875, η Margaret κι ο σύζυγός της William ξεκινήσανε φωτογραφικά πειράματα, τα οποία τεκμηριωθήκανε σχολαστικά σε σημειωματάρια παρατηρητηρίων. Στα 1α τους πειράματα φωτογραφήσανε το Σείριο και την Αφροδίτη και χρησιμοποίησαν διαφορετικές τεχνικές για να τις καταγράψουν, χρησιμοποιώντας υγρές και ξηρές πλάκες. Η Μαργαρίτα πραγματοποίησε μεγάλες βελτιώσεις στον εξοπλισμό του παρατηρητηρίου τους κι έτσι το ζεύγος ανεβήκανε γοργά στο προσκήνιο και στη κορφή της φασματοσκοπικής αστροφωτογραφίας.
     Η Μαργαρίτα εργάστηκε μαζί με τον σύζυγό της Γουίλιαμ στο παρατηρητήριο του Τούλσε. Αρχικά, τεκμηριώνεται ως βοηθός, αλλά μετά από εκτεταμένες έρευνες στα σημειωματάρια των παρατηρητών τους, αυτό έχει διαψευστεί. Έχει πραγματοποιήσει πολλά από τα δικά της ερευνητικά έργα κι ήτανε συνεργάτης του William. Μετά το 1875, η Margaret κι ο William ξεκίνησαν ένα σχολαστικό πρόγραμμα φωτογραφικών πειραμάτων. Στη 10ετία του 1880, το ζευγάρι αφιερώθηκε σε 2 έργα. η 1η προσπάθεια φωτογράφισης της ηλιακής κορώνας, κι η 2η εξετάζει τα διάφορα Νεφελώματα. Το 2ο σηματοδότησε ένα ορόσημο για τη Margaret, ήταν η 1η φορά που θα αναφερθεί ως συν-συγγραφέας του πονήματος με τον William. Το ζεύγος συνεργάστηκε για 35 χρόνια ως ισότιμοι συνεργάτες κι ερευνητικοί εταίροι.

     Μετά από 35 χρόνια αφιερώνοντας τη ζωή της στην Επιστήμη, η Μαργαρίτα θεώρησε ότι συνέβαλε το καλλίτερο της δουλειάς της. Δυστυχώς, ο σύζυγος της Margaret, William Huggins πέθανε το 1910. Σχεδίασε να γράψει τη βιογραφία του του συζύγου της, αλλά ποτέ δεν τα κατάφερε. Αρρώστησε κι υποβλήθηκε σε διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις και πέρασε κάμποσο χρόνο στο νοσοκομείο. Έχοντας επίγνωση της ασθένειάς της, αποφάσισε να παραχωρήσει τους επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς της στο Wellesley Women’s College στις ΗΠΑ. Θαύμαζε τα επιτεύγματα των αμερικανίδων στον ακαδημαϊκό κόσμο κι υποστήριζε την εκπαίδευση των γυναικών.
     Η Margaret Huggins πέθανε στις 24 Μαρτίου 1915 στην ηλικία των 66 ετών. Η σορός της εκάηκε κι η στάχτη της τοποθετήθηκε δίπλα στου William στο Crematorium του Golders Green. Με βάση τη διαθήκη της, ανεγέρθη μνημείο στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, στο Λονδίνο, προς τιμήν του συζύγου της. Το μνημείο αυτό φέρει κι ένα ζευγάρι μενταγιόν που είναι γραμμένο “William Huggins, αστρονόμος 1824-1910” και στο άλλο “Margaret Lindsay Huggins, 1848-1915, η σύζυγός του και συνεργάτης του”. Υπήρξε μια πλάκα που χτίστηκε το 1997 που σηματοδοτεί το σπίτι που μεγάλωσε στο 23 Longford Terrace, Monkstown Δουβλίνο.

     Οι Times του Λονδίνου, στη νεκρολογία του θανάτου της Huggins, ανέφεραν ότι ο Richard Proctor την αποκάλεσε ως “η Herschel του Φασματοσκοπίου”. Με τη διαθήκη της κληροδότησε στο Κολλέγιο Wellesley και στο Παρατηρητήριο του Κολεγίου Whitin κάποια αντικείμενα από τη συλλογή της αστρονομίας, συμπεριλαμβανομένων και των πιο αγαπημένων αστρονομικών της αντικειμένων.
_________________________________________

  14). Η Σοφία (ή Σόνυα) Βασίλιεβνα Κοβαλέφσκαγια (ρωσ. Со́фья Васи́льевна Ковале́вская), (Sofia ‘Sonya’ Vasilyevna Korvin-Krukovskaya Kovalevskaya / 3 Γενάρη 1850 – 29 Γενάρη 1891), υπήρξεν η 1η σπουδαία γυναίκα λόγια, συγγραφέας και μαθηματικός της Ρωσίας, με σημαντικές πρωτότυπες συνεισφορές στην ανάλυση, τις διαφορικές εξισώσεις και τη μηχανική. Υπήρξεν η 1η γυναίκα καθηγήτρια πανεπιστημίου (Α΄ βαθμίδας) σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη και μία από τις 1ες που εργάσθηκε σα συντάκτρια επιστημονικού ερευνητικού περιοδικού. Το όνομά της απαντάται και σε διαφορετικές παραλλαγές: η ίδια υπέγραφε τις επιστημονικές εργασίες της ως Sophie Kowalevski (Σοφί Κοβαλεφσκί, ή σε κάποιες περιπτώσεις Kowalevsky), ενώ μετά την εγκατάστασή της στη Σουηδία αυτοαποκαλείται Σόνυα.

    Γεννήθηκε ως Σοφία Κόρβιν-Κρουκόφσκαγια στη Μόσχα στις 3 Γενάρη 1850 κι ήτανε το 2ο από 3 παιδιά στην οικογένεια. Ο πατέρας της Βασίλι Βασίλιεβιτς Κόρβιν-Κρουκόφσκι, ήταν αξιωματικός του πυροβολικού στον αυτοκρατορικό ρωσικό στρατό. Η μητέρα της, Γιελιζαβέτα (Ελισάβετ) Φεντόροβνα Σούμπερτ, ήτανε μορφωμένη γυναίκα γερμανικής καταγωγής, ενώ η γιαγιά της ήτανε τσιγγάνα. Αναφέρεται πως όταν ήταν 11 ετών η ταπετσαρία στο δωμάτιό της είχε μαθηματικές σχέσεις από τον απειροστικό λογισμό. Οι γονείς της εξέθρεψαν το ενδιαφέρον της για τα μαθηματικά και προσέλαβαν ένα δάσκαλο, τον A.N. Στρανολιούμπσκι, γνωστό υπέρμαχο της ανώτερης παιδείας για τις γυναίκες, ο οποίος τη δίδαξε απειροστικό λογισμό. Κατά την ίδια χρονική περίοδο ο γιος του ιερέα της περιοχής την εισήγαγε στον μηδενισμό. Παρά το προφανές ταλέντο της στα μαθηματικά, δεν μπορούσε να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της σε αυτά στη πατρίδα της, όπου απαγόρευόταν εκείνη την εποχή η φοίτηση γυναικών σε πανεπιστήμια. Προκειμένου να σπουδάσει στο εξωτερικό χρειαζόταν γραπτή άδεια από τον πατέρα ή το σύζυγό της, οπότε σύνηψε τυπικό γάμο με το Βλαντιμίρ Κοβαλέφσκι, τότε νεαρό φοιτητή της παλαιοντολογίας που αργότερα έγινε γνωστός στη Δύση από τη συνεργασία του με τον Δαρβίνο. Οι δυο τους μετανάστευσαν από τη Ρωσία το 1867.
    Το 1869 ξεκινά να παρακολουθεί μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης, στη Γερμανία, πράγμα που της επιτρεπόταν όσο οι καθηγητές που τα δίδασκαν έδιναν την έγκρισή τους. Λίγο αργότερα επισκέφθηκε το Λονδίνο με το σύζυγό της, ο οποίος συζήτησε εκεί με τους συναδέλφους του Τόμας Χάξλεϋ και Δαρβίνο, ενώ η Σοφία προσκλήθηκε να παρακολουθεί τις Κυριακάτικες συναντήσεις της Τζωρτζ Έλιοτ. Εκεί, σε ηλικία 19 ετών, συνάντησε τον Χέρμπερτ Σπένσερ κι οδηγήθηκε σε μία διαμάχη για το αν και πόσον η γυναίκα είναι ικανή για αφηρημένη σκέψη. Αυτό πολύ πριν την αξιοσημείωτη συνεισφορά της της σβούρας Κοβαλέφσκι στο μικρό κατάλογο των γνωστών παραδειγμάτων ολοκληρώσιμης κίνησης στερεού σώματος. Η Τζωρτζ Έλιοτ συνέγραφε τότε το Middlemarch, στο οποίο υπάρχει η φράση: “Με λίγα λόγια, η γυναίκα ήταν ένα πρόβλημα το οποίο, αφού το μυαλό του κ. Μπρουκ απέτυχε ενώπιόν του, δύσκολα μπορούσε να είναι λιγότερο περίπλοκο απ’ ό,τι οι περιστροφές ενός ακανόνιστου στερεού”.

     Η Σόνυα συμμετείχε σε κοινωνικά κινήματα κι υιοθέτησε κάποιες ιδέες του ουτοπικού σοσιαλισμού. Το 1871 το ζεύγος Κοβαλέφσκι ταξίδεψε στο Παρίσι για να φροντίσουνε τους τραυματίες από τη Κομμούνα του Παρισιού: βοήθησε να σωθεί ο Βικτόρ Ζακλάρ, που ήτανε σύζυγος της αδελφής της, Ανν (Ανν Ζακλάρ). Μετά από 2 χρόνια σπουδών στα μαθηματικά στη Χαϊδελβέργη με δασκάλους όπως οι Χέρμαν φον Χέλμχολτζ, Γκούσταβ Κίρχοφ και Ρόμπερτ Μπούνσεν, εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, όπου υποχρεώθηκε να κάνει ιδιαίτερα μαθήματα με τον Καρλ Βάιερστρας, καθώς το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου δεν της επέτρεψε ούτε καν να παρακολουθεί μαθήματα. Το 1874 υπέβαλε 3 ερευνητικές εργασίες (μία περί των μερικών διαφορικών εξισώσεων, μία για τη δυναμική των δακτυλίων του Κρόνου και μία για τα ελλειπτικά ολοκληρώματα) στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν ως διδακτορική διατριβή της. Με την υποστήριξη του Βάιερστρας, αυτό της εξασφάλισε ένα διδακτορικό στα μαθηματικά με άριστα (summa cum laude), με παράκαμψη των συνηθισμένων υποχρεωτικών μαθημάτων κι εξετάσεων. Κατέστη έτσι η 1η γυναίκα σε όλη την Ευρώπη που έγινε κάτοχος διδακτορικού στα μαθηματικά. Η εργασία της πάνω στις μερικές διαφορικές εξισώσεις περιέχει αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως Θεώρημα Cauchy-Kovalevski, που δίνει συνθήκες για την ύπαρξη λύσεων σε μια ορισμένη κατηγορία αυτών των εξισώσεων.

Ρωσικό γραμματόσημο με τη μορφή της του 1951

    Στα τέλη της 10ετίας 1870-1880 η Σοφία κι ο σύζυγός της Βλαντιμίρ άρχισαν να αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες. Η Σοφία ήθελε να διορισθεί στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν της επιτρεπόταν επειδή ήτανε γυναίκα, παρότι είχε τις ίδιες γνώσεις μαθηματικών με τους άνδρες διδάκτορες. Δεν της έδιναν το δικαίωμα ούτε να παραδίνει δωρεάν διαλέξεις. Λίγο αργότερα ο Βλαντιμίρ άρχισε να ασχολείται με τον κατασκευαστικό κλάδο κι η Σοφία έγινε η βοηθός του. Κατασκευάζανε σπίτια και συντριβάνια για να γίνουνε και πάλι οικονομικά σταθεροί, αλλά για σύντομο διάστημα: Το 1879 η τιμή των υποθηκών ξεπέρασε το ποσό των χρημάτων που είχανε κερδίσει, χάσαν όλα τα χρήματά τους πάλι και χρεωκοπήσανε. Λίγον αργότερα ο Βλαντιμίρ βρήκε μια άλλη εργασία, ενώ η Σοφία βοηθούσε τους γείτονες να ηλεκτροδοτήσουνε τα φώτα του δρόμου.
     Το ζευγάρι επέστρεψε στη Ρωσία, αλλά απέτυχαν να γίνουνε καθηγητές, αυτή τη φορά εξαιτίας των ριζοσπαστικών πολιτικών τους πεποιθήσεων. Αποθαρρυμένοι, επιστρέψανε στη Γερμανία. Ο Βλαντιμίρ, που ανέκαθεν υπέφερε από έντονες εναλλαγές στη ψυχική του διάθεση, έγινε πιο ασταθής με αποτέλεσμα να ζει μόνη τον περισσότερο καιρό. Μετά, για κάποιο άγνωστο λόγο, αποφάσισαν να περάσουνε τα επόμενα χρόνια μαζί σα πραγματικά παντρεμμένο ζευγάρι. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου γεννήθηκε η κόρη τους Σοφία (αποκαλούμενη Φούφα). Μετά από 1 χρόνο που αφιέρωσε στην ανατροφή της κόρης της, τη παρέδωσε για φροντίδα στη μεγαλύτερη αδελφή της, επανέλαβε την ενασχόλησή της με τα μαθηματικά κι εγκατέλειψε το Βλαντιμίρ, για τελευταία φορά. Το 1883, αντιμέτωπος με τη χειροτέρευση των μεταπτώσεων στη ψυχική του κατάσταση και τη πιθανότητα να διωχθεί ποινικά για τη συμμετοχή του σε μία απάτη με μετοχές, ο Βλαντιμίρ αυτοκτόνησε.

     Προτομή της από το Βάλτερ Ρούνεμπεργκ

     Το ίδιο έτος, με τη βοήθεια του μαθηματικού Gösta Mittag-Leffler, τον οποίο είχε γνωρίσει ως μαθητή του Βάιερστρας, η Σόνυα μπόρεσε να εξασφαλίσει μια θέση ως privat-docent στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Το 1884 διορίσθηκε με 5ετή σύμβαση ως Professor Extraordinarius (δηλαδή καθηγήτρια χωρίς έδρα) κι έγινε η συντάκτρια του ερευνητικού μαθηματικού περιοδικού Acta Mathematica. Το 1888 κέρδισε το βραβείο Prix Bordin της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών για το έργο της: Mémoire sur un cas particulier du problème de le rotation d’un corps pesant autour d’un point fixe, où l’intégration s’effectue à l’aide des fonctions ultraelliptiques du temps. Η εργασία αυτή περιείχε την ανακάλυψη αυτού που είναι σήμερα γνωστό ως σβούρα Κοβαλέφσκι, περίπτωση που αποδείχθηκε στη συνέχεια από το Γάλλο μαθηματικό Ζοζέφ Λιουβίλ ότι είναι η μοναδική περίπτωση κινήσεως στερεού (μη ελαστικού) σώματος εκτός από τις σβούρες του Όιλερ και του Λαγκράνζ που είναι “πλήρως ολοκληρώσιμη”. (Σημ: Δε βρήκα τίποτε για τη σβούρα κι όποιος/α ξέρει ας με πληροφορήσει να συμπεριλάβω μιαν υποσημείωση παρακαλώ).
     Το 1889 διορίσθηκε Professor Ordinarius (καθηγήτρια μαθηματικών κάτοχος πανεπιστημιακής έδρας) στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, η 1η γυναίκα στην ιστορία που καταλάμβανε τέτοια θέση σε πανεπιστήμιο της Βόρειας Ευρώπης. Μετά από πολλές παρεμβάσεις υπέρ αυτής (και μιαν αλλαγή των κανόνων της Ακαδημίας), της προσφέρθηκε μία έδρα στη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών, αλλά ποτέ δεν της προσφέρθηκε καθηγητική θέση σε ρωσικό πανεπιστήμιο. Συνέγραψε κι αρκετά μη μαθηματικά έργα, μεταξύ των οποίων κι ένα αυτοβιογραφικό, Μια ρωσική παιδική ηλικία, θεατρικά έργα (σε συνεργασία με τη δούκισσα Ανν Σαρλότ Edgren-Leffler) κι ένα ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, το Μηδενιστικό Κορίτσι (1890).

     Πέθανε από γρίππη στη Στοκχόλμη στις 29 Γενάρη 1891, σε ηλικία μόλις 41 ετών, μετά την επιστροφή της από ένα ταξίδι διακοπών στη Γένοβα. Η σορός της είναι θαμμένη στο κοιμητήρι Norra begravningsplatsen, στη Σόλνα στη Σουηδία.

     Ονομαστήκανε προς τιμήν της:
 * Ο αστεροειδής 1859 Κοβαλέφσκαγια (1859 Kovalevskaya), που ανακαλύφθηκε το 1972.

 * O μεγάλος κρατήρας Κοβαλέφσκαγια στην αόρατη από τη Γη πλευρά της Σελήνης.

 * Το ίδρυμα Χούμπολτ της Γερμανίας απονέμει κάθε 2 χρόνια Βραβείο Σοφίας Κοβαλέφσκαγια σε πολλά υποσχόμενους νέους ερευνητές.

 * Η Sonia Kovalevsky High School Mathematics Day ( Ημέρα Μαθηματικών “Σόνυα Κοβαλέφσκι” στα Γυμνάσια), πρόγραμμα της αμερικανικής Ενώσεως για τις Γυναίκες στα Μαθηματικά (Association for Women in Mathematics, AWM), που χρηματοδοτεί εργαστήρια στις ΗΠΑ που ενθαρρύνουν τα κορίτσια να εξερευνήσουν τα μαθηματικά.

 * Η ετήσια The Sonia Kovalevsky Lecture (Διάλεξη Σόνυα Κοβαλέφσκι) χρηματοδοτείται από την AWM, με σκοπό τη προβολή σημαντικών συνεισφορών γυναικών στα πεδία των εφαρμοσμένων ή υπολογιστικών μαθηματικών. Ανάμεσα στις γυναίκες που τιμήθηκαν με το προνόμιο να τη δώσουν είναι οι Irene Fonseca (2006), Ingrid Daubechies (2005), Joyce R. McLaughlin (2004) και Linda R. Petzold (2003).

      Η ζωή της Σόνυα υπήρξε θέμα 3 ταινιών (κινηματογράφου και τηλεταινιών):

 * Sofya Kovalevskaya (1956) σε σκηνοθεσία Iosef Shapiro, με πρωταγωνιστές τους Γιέλενα Γιούνγκερ, Λεβ Κοσολόφ και Τατιάνα Σεζενυέφσκαγια.
 * Berget På Månens Baksida (Ένας λόφος στη πίσω πλευρά του φεγγαριού) (1983) σε σκηνοθεσία Lennart Hjulström, με τη Gunilla Nyroos στο ρόλο της Σοφίας και την Μπίμπι Άντερσον στο ρόλο της Ανν Σαρλότ Edgren-Leffler.
 * Sofya Kovalevskaya (1985), τηλεταινία σε σκηνοθεσία της Αζέρας σκηνοθέτιδας Αϊάν Σαχμαλίγεβα, με τη Γιέλενα Σαφόνοβα στο ρόλο της Σοφίας.
   
              Αναμνηστικό νόμισμα με τη μορφή της του 2000

     Στη λογοτεχνία για κείνη:

 * Beyond the Limit: The Dream of Sofya Kovalevskaya (Πέρα από το όριο: Το όνειρο της Σοφία Κοβαλέφσκαγια, 2002), ένα βιογραφικό μυθιστόρημα από τη μαθηματικό κι εκπαιδευτικό Joan Spicci (εκδ. Tom Doherty Associates, LLC). Είναι έν ιστορικά ακριβές πορτραίτο των 1ων χρόνων του γάμου της και της αναζήτησης για μόρφωση. Βασίζεται μερικώς πάνω σε 88 από τις επιστολές της Σόνυα, που η ίδια η συγγραφέας μετέφρασε από τη ρωσική στην αγγλική γλώσσα.
 * Against the Day, μυθιστόρημα του 2006 από τον Τόμας Πίντσον, πιστευότανε πριν την έκδοσή του ότι θα βασιζότανε πάνω στη ζωή της, αλλά στο τέλος αποδείχθηκε ότι εμφανίζεται ως ελάσσον πρόσωπο.
 * Too Much Happiness (Υπερβολική ευτυχία, 2009), διήγημα της Άλις Μούνρο, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Αυγούστου 2009 του Harper’s Magazine κι έχει τη Σόνυα σα κύριο χαρακτήρα. Αργότερα εκδόθηκε και σε μια ομώνυμη συλλογή διηγημάτων.