Βιογραφικό
Η Dame Agatha Mary Clarissa Christie, Lady Mallowan, DBE (το γένος Μίλερ) ήταν Αγγλίδα συγγραφέας γνωστή για τα 66 αστυνομικά μυθιστορήματα και τις 14 συλλογές διηγημάτων της, ιδιαίτερα κείνες που περιστρέφονταν γύρω απ’ τους φανταστικούς ντετέκτιβ Ηρακλή Πουαρό και Μις Μαρπλ. Έγραψε επίσης το μακροβιότερο έργο στον κόσμο, το μυστήριο δολοφονίας The Mousetrap, που παίζεται στο West End του Λονδίνου από το 1952 (!!!). Συγγραφέας στη διάρκεια της Χρυσής Εποχής Αστυνομικής Φαντασίας, έχει ονομαστεί “Βασίλισσα του Εγκλήματος” ψευδώνυμο που τώρα αποτελεί εμπορικό σήμα της περιουσίας της, ή η “Βασίλισσα του Μυστηρίου“. Έγραψε επίσης 6 μυθιστορήματα με το ψευδώνυμο Mary Westmacott. Το 1971, έγινε Dame (DBE) απ’ τη βασίλισσα Ελισσάβετ Β’ για τη συμβολή της στη λογοτεχνία. Είναι η συγγραφέας μυθοπλασίας με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, με τα μυθιστορήματά της να ‘χουνε πουλήσει πάνω από 2 δισεκατομμύρια αντίτυπα.
Γεννήθηκε σε πλούσια οικογένεια ανώτερης μεσαίας τάξης στο Torquay του Devon κι εκπαιδεύτηκε σε μεγάλο βαθμό στο σπίτι. Ήταν αρχικά αποτυχημένη συγγραφέας με 6 διαδοχικές απορρίψεις, αλλ’ αυτό άλλαξε το 1920 όταν εκδόθηκε το The Mysterious Affair at Styles, με τον ντετέκτιβ Hercule Poirot. Ο 1ος της σύζυγος ήταν ο Άρτσιμπαλντ Κρίστι. Παντρεύτηκαν το 1914 κι απέκτησαν μια κόρη πριν χωρίσουνε το 1928. Μετά τη διάλυση του γάμου και το θάνατο της μητέρας της το 1926, έγινε πρωτοσέλιδο διεθνώς με την εξαφάνισή της για 11 μέρες. Στη διάρκεια και των 2 Παγκ. Πολ., υπηρέτησε σε νοσοκομειακά ιατρεία, αποκτώντας βαθειά γνώση των δηλητηρίων που εμφανίζονται σε πολλά απ’ τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα και τα θεατρικά της έργα. Μετά το γάμο με τον αρχαιολόγο Max Mallowan το 1930, περνούσε αρκετούς μήνες κάθε χρόνο σε ανασκαφές στη Μέση Ανατολή και χρησιμοποίησε τις γνώσεις της από 1ο χέρι για το επάγγελμα στη μυθοπλασία της.
Με τον πατέρα της πιτσιρίκα
Σύμφωνα με το Index Translationum της UNESCO, παραμένει η πιο μεταφρασμένη συγγραφέας. Το μυθιστόρημά της And Then There Were None είναι από τα βιβλία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, με πωλήσεις περίπου 100 εκατομμυρίων αντιτύπων. Το θεατρικό της The Mousetrap κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ για μεγαλύτερη αρχική εκτέλεση. Άνοιξε στο Ambassadors Theatre στο West End στις 25 Νοέμβρη 1952 κι ως το 2018 είχαν πραγματοποιηθεί πάνω από 27.500 παραστάσεις. Το έργο έκλεισε προσωρινά το 2020 λόγω των lockdown του COVID-19 στο Λονδίνο πριν ανοίξει ξανά το 2021. Το 1955, ήταν η πρώτη αποδέκτης του Βραβείου Grand Master Writers of America’s Mystery Writers of America. Κείνο το έτος, το Witness for the Prosecution έλαβε το Βραβείο Edgar για το καλύτερο θεατρικό. Το 2013, ψηφίστηκε ως η καλύτερη συγγραφέας ΑΛ και το The Murder of Roger Ackroyd ως το καλύτερο ΑΜ όλων των εποχών από 600 επαγγελματίες μυθιστοριογράφους της Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Το 2015, το And Then There Were None ονομάστηκε το World’s Favorite Christie σε ψηφοφορία που χρηματοδοτήθηκε από τη περιουσία της. Πολλά από τα βιβλία και τα διηγήματα του Christie’s έχουν προσαρμοστεί για την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τα βιντεοπαιχνίδια και τα graphic novels. Περισσότερες από 30 ταινίες μεγάλου μήκους βασίζονται στο έργο της.
Η Agatha Mary Clarissa Miller γεννήθηκε στις 15 Σεπτέμβρη 1890, σε πλούσια οικογένεια ανώτερης μεσαίας τάξης στο Torquay του Devon. Ήταν το μικρότερο από τα τρία παιδιά του Φρέντερικ Άλβα Μίλερ, ενός κυρίου ουσίας και της συζύγου του Κλαρίσα “Κλάρα” Μαργαρίτα (το γένος Μπέμερ).
Η μητέρα της, Clara, γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1854 από τον αξιωματικό του βρεττανικού στρατού Frederick Boehmer και τη σύζυγό του Mary Ann West. Ο Boehmer πέθανε στο Τζέρσεϊ το 1863, αφήνοντας τη χήρα του να μεγαλώσει τη Κλάρα και τους αδελφούς της με πενιχρό εισόδημα. 2 βδομάδες μετά το θάνατο του, η αδελφή της, Margaret West, παντρεύτηκε το χήρο έμπορο ξηρών προϊόντων Nathaniel Frary Miller, πολίτη των ΗΠΑ. Για να βοηθήσουν οικονομικά τη Μαρία, συμφώνησαν να υιοθετήσουν την 9χρονη Κλάρα. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Timperley, Cheshire. Το ζευγάρι δεν είχε παιδιά μαζί, αλλά ο Nathaniel είχε ένα 17χρονο γιο, τον Frederick “Fred”, από τον προηγούμενο γάμο του. Ο Φρεντ γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και ταξίδεψε εκτενώς αφού έφυγε από το ελβετικό οικοτροφείο του. Αυτός κι η Κλάρα παντρεύτηκαν στο Λονδίνο το 1878. Το 1ο τους παιδί, η Margaret “Madge” Frary, γεννήθηκε στο Torquay το 1879. Ο 2ος, Louis Montant “Monty”, γεννήθηκε στο Morristown, New Jersey, το 1880, ενώ η οικογένεια ήταν σε μεγάλη επίσκεψη στις ΗΠΑ.
Πορτραίτο της πιτσιρίκας Άγκαθα
Όταν ο πατέρας του Φρεντ πέθανε το 1869, άφησε στην Κλάρα 2,000 λίρες (περίπου ισοδύναμο με 230,000 λίρες το 2023). Το 1881 το χρησιμοποίησαν για τη μίσθωση μιας βίλας στο Torquay που ονομάζεται Ashfield.Ήταν εδώ που γεννήθηκε το 3ο και τελευταίο παιδί τους, η Agatha, 15 Σεπτέμβρη 1890. Περιέγραψε τη παιδική της ηλικία πολύ ευτυχισμένη. Οι Millers ζούσανε κυρίως στο Ντέβον, αλλά συχνά επισκέπτονταν τη θετή γιαγιά / θεία της Margaret Miller στο Ealing και τη γιαγιά Mary Boehmer στο Bayswater. Ένα χρόνο πέρασε στο εξωτερικό με την οικογένειά της, στα γαλλικά Πυρηναία, το Παρίσι, το Ντινάρ και το Γκέρνσεϊ. Επειδή τα αδέλφια της ήταν πολύ μεγαλύτερα και υπήρχανε λίγα παιδιά στη γειτονιά τους, η Christie περνούσε μεγάλο μέρος του χρόνου της παίζοντας μόνη της με τα κατοικίδια ζώα και τους φανταστικούς συντρόφους της. Τελικά έγινε φίλη με άλλα κορίτσια στο Torquay, λέγοντας ότι από τα σημαντικότερα σημεία της ύπαρξής της ήταν η εμφάνισή της μαζί τους σε νεανική παραγωγή του The Yeomen of the Guard των Gilbert και Sullivan, που έπαιξε τον ήρωα, συνταγματάρχη Fairfax.
Σύμφωνα με τη Christie, η Clara πίστευε ότι δεν έπρεπε να μάθει να διαβάζει μέχρι τα 8. Χάρη στη περιέργειά της, διάβαζε από τα 4. Η αδελφή της είχε σταλεί σε οικοτροφείο, αλλά η μητέρα τους επέμενε να λάβει την εκπαίδευσή της στο σπίτι. Ως αποτέλεσμα, οι γονείς κι η αδελφή της επέβλεπαν τις σπουδές της στην ανάγνωση, τη γραφή και τη βασική αριθμητική, θέμα που της άρεσε ιδιαίτερα. Της δίδαξαν επίσης μουσική κι έμαθε να παίζει πιάνο και μαντολίνο. Ή αδηφάγα αναγνώστρια από νεαρή ηλικία. Μερικές από τις 1ες αναμνήσεις της ήταν από την ανάγνωση παιδικών βιβλίων της κας Molesworth και της Edith Nesbit. Όταν ήταν λίγο μεγαλύτερη, προχώρησε στο σουρρεαλιστικό στίχο του Edward Lear και του Lewis Carroll. Ως έφηβη, απόλαυσε έργα των Anthony Hope, Walter Scott, Charles Dickens κι Alexandre Dumas. Τον Απρίλη του 1901, στα 10 έγραψε το 1ο της ποίημα, The Cow Slip. Μέχρι το 1901, η υγεία του πατέρα της είχε επιδεινωθεί, εξ αιτίας αυτών που πίστευε ότι ήτανε καρδιακά προβλήματα. Ο Φρεντ πέθανε Νοέμβρη του 1901 από πνευμονία και χρόνια νεφρική νόσο. Η Christie είπε αργότερα ότι ο θάνατος του πατέρα της όταν ήταν 11 ετών σηματοδότησε το τέλος της παιδικής της ηλικίας.
Νεαρή έφηβη Άγκαθα
Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας είχε, μέχρι τότε, επιδεινωθεί. Η Madge παντρεύτηκε το έτος μετά το θάνατο του πατέρα τους και μετακόμισε στο Cheadle, Cheshire. Ο Monty ήτανε στο εξωτερικό, υπηρετώντας σε βρεττανικό σύνταγμα. Η Christie ζούσε τώρα μόνη στο Ashfield με τη μητέρα. Το 1902, άρχισε να φοιτά στο Σχολείο Θηλέων Miss Guyer στο Torquay, μα δυσκολεύτηκε να προσαρμοστεί στην πειθαρχημένη ατμόσφαιρα. Το 1905, η μητέρα την έστειλε στο Παρίσι, όπου εκπαιδεύτηκε σε σειρά από οικοτροφεία, εστιάζοντας στη φωνητική εκπαίδευση και το παίξιμο πιάνου. Αποφασίζοντας ότι δεν είχε την ιδιοσυγκρασία και το ταλέντο, εγκατέλειψε τον στόχο της να εμφανιστεί επαγγελματικά ως πιανίστας συναυλιών ή τραγουδίστρια όπερας. Μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης επέστρεψε στην Αγγλία να βρει τη μητέρα άρρωστη. Αποφάσισαν να περάσουνε το χειμώνα του 1907-1908 στο ζεστό κλίμα της Αιγύπτου, που ήταν τότε τακτικός τουριστικός προορισμός για πλούσιους Βρεττανούς. Έμειναν 3 μήνες στο ξενοδοχείο Gezirah Palace στο Κάιρο. Παρακολούθησε πολλούς χορούς κι άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Της άρεσε ιδιαίτερα να παρακολουθεί ερασιτεχνικούς αγώνες πόλο. Ενώ επισκέφθηκαν μερικά αρχαία αιγυπτιακά μνημεία, όπως η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, δεν έδειξε το μεγάλο ενδιαφέρον για την αρχαιολογία και την αιγυπτιολογία που αναπτύχθηκε στα τελευταία της χρόνια. Επιστρέφοντας στη Βρεττανία, συνέχισε τις κοινωνικές της δραστηριότητες, γράφοντας κι ερμηνεύοντας ερασιτεχνικά θεατρικά. Βοήθησε επίσης να ανέβει θεατρικό που ονομάζεται The Blue Beard of Unhappiness με γυναίκες φίλες.
Στα 18 έγραψε το 1ο της διήγημα, The House of Beauty, ενώ ανάρρωνε στο κρεβάτι απ’ ασθένεια. Έπιανε περίπου 6.000 λέξεις για τη τρέλλα και τα όνειρα, θέματα γοητείας γι ‘αυτή. Η βιογράφος της Janet Morgan σχολίασε ότι, παρά τις ατυχίες του στυλ, η ιστορία ήτανε συναρπαστική. Η ιστορία έγινε πρώιμη εκδοχή της ιστορίας της The House of Dreams. Ακολούθησαν κι άλλες ιστορίες, που οι περισσότερες απεικόνιζαν το ενδιαφέρον της για τον πνευματισμό και το παραφυσικό. Αυτά ήτανε τα: The Call of Wings και το The Little Lonely God. Τα περιοδικά απέρριψαν τις πρώιμες υποβολές της, που ‘γιναν με ψευδώνυμα συμπεριλαμβανομένων των Mac Miller, Nathaniel Miller και Sydney West. Ορισμένες υποβολές μετά αναθεωρήθηκαν και δημοσιεύθηκαν με το πραγματικό της όνομα, συχνά με νέους τίτλους. Περίπου την ίδια εποχή, άρχισε να εργάζεται για το 1ο της μυθιστόρημα, Χιόνι στην έρημο. Γράφοντας με το ψευδώνυμο Monosyllaba, ξεκίνησε το βιβλίο στο Κάιρο κι άντλησε από τις πρόσφατες εμπειρίες της εκεί. Απογοητεύτηκε όταν οι 6 εκδότες που επικοινώνησε αρνήθηκαν το έργο. Η Κλάρα πρότεινε στην κόρη της να ζητήσει συμβουλές από τον επιτυχημένο μυθιστοριογράφο Eden Phillpotts, οικογενειακό φίλο και γείτονα, που απάντησε στην ερώτησή της, την ενθάρρυνε να γράψει και της έστειλε εισαγωγή στον δικό του λογοτεχνικό πράκτορα, Hughes Massie, που το απέρριψε επίσης, αλλά πρότεινε 2ο μυθιστόρημα.
Έν απ’ τα σπίτια της
Εν τω μεταξύ, οι κοινωνικές δραστηριότητες επεκτάθηκαν, με πάρτι σ’ εξοχικές κατοικίες, ιππασία, κυνήγι, χορούς και πατινάζ. Είχε βραχύβιες σχέσεις με 4 άνδρες κι αρραβώνα με 5ο. Τον Οκτώβρη του 1912, γνώρισε τον Άρτσιμπαλντ “Άρτσι” Κρίστι σε χορό που δόθηκε απ’ το Λόρδο και τη Λαίδη Κλίφορντ στο Ούγκμπρουκ, περίπου 20 χιλιόμετρα από το Τόρκι. Γιος δικηγόρου στην ινδική δημόσια υπηρεσία, ήταν αξιωματικός του Βασιλικού Πυροβολικού που αποσπάστηκε στο Βασιλικό Ιπτάμενο Σώμα τον Απρίλη του 1913. Το ζευγάρι ερωτεύτηκε γρήγορα., 3 μήνες μετά της έκανε πρόταση γάμου κι η Αγκάθα δέχτηκε. Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκ. Πολ. τον Αύγουστο του 1914, στάλθηκε στη Γαλλία να πολεμήσει. Παντρεύτηκαν τη παραμονή των Χριστουγέννων του 1914 στην εκκλησία Emmanuel, Clifton, Bristol, κοντά στο σπίτι της μητέρας και του πατριού του, όταν ο Archie ήταν σε άδεια από το σπίτι. Ανεβαίνοντας στις τάξεις, τοποθετήθηκε πίσω στη Βρεττανία τον Σεπτέμβρη του 1918 ως συνταγματάρχης στο Υπουργείο Αεροπορίας. Η Christie συμμετείχε στη πολεμική προσπάθεια ως μέλος του Αποσπάσματος Εθελοντικής Βοήθειας του Βρεττανικού Ερυθρού Σταυρού. Από τον Οκτώβρη του 1914 ως τον Μάη του 1915, στη συνέχεια απ’ τον Ιούνιο του 1916 ως τον Σεπτέμβρη του 1918, εργάστηκε 3.400 ώρες στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού του Δημαρχείου, Torquay, ως νοσοκόμα Εθελοντικής Βοήθειας απλήρωτη και στη συνέχεια ως διανομέας με 16 £ (περίπου ισοδύναμο με 1.130 £ το 2023) ετησίως από το 1917, αφού πιστοποιήθηκε ως βοηθός φαρμακοποιού. Η πολεμική της θητεία έληξε τον Σεπτέμβρη του 1918 όταν ο Άρτσι μετατέθηκε στο Λονδίνο και νοίκιασαν ένα διαμέρισμα στο Σεντ Τζονς Γουντ.
Η Christie ήταν από καιρό οπαδός των αστυνομικών μυθιστορημάτων, έχοντας απολαύσει το The Woman in White και το The Moonstone του Wilkie Collins και τις 1ες ιστορίες του Conan Doyle για τον Σέρλοκ Χολμς. Έγραψε το 1ο της Α.Μ., The Mysterious Affair at Styles, το 1916. Απεικόνιζε τον Ηρακλή Πουαρό, έναν πρώην Βέλγο αστυνομικό με υπέροχα μουστάκια και κεφάλι ακριβώς στο σχήμα αυγού, που ‘χε καταφύγει στη Βρεττανία μετά την εισβολή της Γερμανίας στο Βέλγιο. Η έμπνευσή της για το χαρακτήρα προήλθε από Βέλγους πρόσφυγες που ζούσανε στο Torquay και τους Βέλγους στρατιώτες που πεέριθαλψε ως εθελόντρια νοσοκόμα στη διάρκεια του Πολέμου. Το αρχικό της χειρόγραφο απορρίφθηκε από τους Hodder &; Stoughton και Methuen. Αφού κράτησε την υποβολή για αρκετούς μήνες, ο John Lane στο The Bodley Head προσφέρθηκε να την αποδεχτεί, υπό την προϋπόθεση ότι θ’ άλλαζε τον τρόπο που αποκαλύφθηκε η λύση. Το έκανε κι υπέγραψε συμβόλαιο δεσμεύοντας τα επόμενα 5 βιβλία της στο The Bodley Head, που μετά ένιωσε ότι ήταν εκμεταλλευτικό. Δημοσιεύθηκε το 1920.
Στον έγγαμο βίο, γεννώντας το μοναδικό της παιδί, Rosalind Margaret Clarissa (μετά Hicks), τον Αύγουστο του 1919 στο Ashfield. Ο Άρτσι εγκατέλειψε τη Πολεμική Αεροπορία στο τέλος του πολέμου κι άρχισε να εργάζεται στον οικονομικό τομέα της πόλης με σχετικά χαμηλό μισθό. Εξακολουθούσαν να απασχολούν υπηρέτρια. Το 2ο μυθιστόρημά της, The Secret Adversary (1922), με το νέο ζευγάρι ντετέκτιβ Tommy & Tuppence, δημοσιεύθηκε επίσης από το The Bodley Head. Της κέρδισε 50 λίρες (περίπου ισοδύναμο με 3,400 λίρες το 2023). 3ο μυθιστόρημα, το Murder on the Links, παρουσίασε πάλι τον Πουαρό, όπως και τα διηγήματα που παρήγγειλε ο Μπρους Ίνγκραμ, εκδότης του περιοδικού The Sketch, από το 1923. Τώρα δεν είχε καμμία δυσκολία να πουλήσει το έργο της. Το 1922, συμμετείχανε σε περιοδεία προώθησης σ’ όλο τον κόσμο για την Έκθεση Βρεττανικής Αυτοκρατορίας, μ’ επικεφαλής τον ταγματάρχη Ernest Belcher. Αφήνοντας τη κόρη τους με τη μητέρα και την αδελφή της, σε 10 μήνες ταξίδεψαν στη Νότια Αφρική, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Χαβάη και τον Καναδά. Έμαθαν να σερφάρουν στη Νότια Αφρική. Στη συνέχεια, στο Waikiki, ήταν από τους 1ους Βρεττανούς που κάνανε σερφ όρθιοι και παρέτειναν το χρόνο τους εκεί 3 μήνες για να εξασκηθούν. Θυμάται στο Μουσείο Βρεττανικού Σέρφινγκ ότι είχε πει για το σέρφινγκ, “Ω, ήτανε παράδεισος! Τίποτα δεν συγκρίνεται με το να σπεύδεις μέσα στο νερό με ταχύτητα περίπου 200 μιλίων την ώρα. Είναι μια από τις πιο τέλειες σωματικές απολαύσεις που έχω γνωρίσει“. Όταν επέστρεψαν στην Αγγλία, ο Άρτσι συνέχισε να εργάζεται στη πόλη κι η Κρίστι συνέχισε να εργάζεται σκληρά στο γράψιμο. Αφού ζήσανε σε σειρά διαμερισμάτων στο Λονδίνο, αγόρασαν σπίτι στο Sunningdale, Berkshire, που το μετονόμασαν σε Styles από την έπαυλη στο 1ο Α.Μ. της.
Η μητέρα του Christie, Clarissa Miller, πέθανε Απρίλη 1926. Ήτανε κοντά κι η απώλεια την έριξε έστειλε σε βαθειά κατάθλιψη. Τον Αύγουστο του 1926, εμφανίστηκαν αναφορές στον Τύπο ότι είχε πάει σε χωριό κοντά στο Biarritz για ν’ αναρρώσει από βλάβη που προκλήθηκε από υπερβολική εργασία. Τον Αύγουστο του 1926, ο Άρτσι της ζήτησε διαζύγιο. Είχε ερωτευτεί τη Nancy Neele, φίλη του ταγματάρχη Belcher. Στις 3 Δεκέμβρη 1926, το ζευγάρι διαπληκτίστηκε αφού ο Άρτσι ανακοίνωσε το σχέδιό του να περάσει το Σαββατοκύριακο με φίλους, χωρίς να συνοδεύεται από τη σύζυγό του. Αργά κείνο το βράδυ, η Christie εξαφανίστηκε από το σπίτι τους στο Sunningdale. Το επόμενο πρωί, το αυτοκίνητό της, Μorris Cowley, ανακαλύφθηκε στο Newlands Corner στο Surrey, σταθμευμένο πάνω από λατομείο κιμωλίας με ληγμένη άδεια οδήγησης και ρούχα μέσα. Υπήρχε φόβος ότι μπορεί να είχε πνιγεί στη Σιωπηλή Πισίνα, κοντινό σημείο ομορφιάς.
Η εξαφάνιση έγινε γρήγορα είδηση. Ο Τύπος προσπάθησε να ικανοποιήσει τη πείνα των αναγνωστών του για αίσθηση, καταστροφή και σκάνδαλο. Ο υπουργός Εσωτερικών William Joynson-Hicks πίεσε την αστυνομία κι εφημερίδες προσέφερε αμοιβή 100 λιρών (ισοδύναμη με 7.500 λίρες το 2023). Περισσότεροι από 1.000 αστυνομικοί, 15.000 εθελοντές κι αρκετά αεροπλάνα ψάξανε το αγροτικό τοπίο. Ο σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ έδωσε σε μέντιουμ τα γάντια της για να τη βρει. Η εξαφάνιση έγινε πρωτοσέλιδο σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της 1ης σελίδας των New York Times. Παρά το εκτεταμένο ανθρωποκυνηγητό, δεν βρέθηκε για 10 μέρες. Στις 4 Δεκέμβρη, επομένη της εξαφάνισης είναι πλέον γνωστό ότι ήπιε τσάι στο Λονδίνο κι επισκέφθηκε το Harrods όπου θαύμασε το θέαμα της χριστουγεννιάτικης έκθεσης του πολυκαταστήματος. Στις 14 Δεκέμβρη 1926, βρισκότανε στο Swan Hydropathic Hotel στο Harrogate του Yorkshire, 184 μίλια (296 χλμ.) βόρεια του σπιτιού της στο Sunningdale, καταχωρημένο ως Mrs Tressa Neele (το επώνυμο της ερωμένης του συζύγου) από το Capetown S.A. (Νότια Αφρική). Την επόμενη μέρα, έφυγε για τη κατοικία της αδελφής της στο Abney Hall, Cheadle, όπου απομονώθηκε σε φυλασσόμενη αίθουσα, οι πύλες κλειδώθηκαν, το τηλέφωνο κόπηκε κι οι καλούντες απομακρύνθηκαν.
Η αυτοβιογραφία της δεν κάνει καμμία αναφορά στην εξαφάνιση. 2 γιατροί διέγνωσαν ότι είχε αδιαμφισβήτητη πραγματική απώλεια μνήμης, ωστόσο η γνώμη παραμένει διχασμένη σχετικά με τον λόγο της εξαφάνισής της. Ορισμένοι, συμπεριλαμβανομένου του βιογράφου της Μόργκαν, πιστεύουν ότι εξαφανίστηκε στη διάρκεια μιας φούγκας. Ο συγγραφέας Jared Cade κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σχεδίασε την εκδήλωση για να φέρει σε δύσκολη θέση τον σύζυγό της, αλλά δεν περίμενε το προκύπτον δημόσιο μελόδραμα. Η βιογράφος της Laura Thompson δίνει εναλλακτική άποψη ότι εξαφανίστηκε στη διάρκεια νευρικού κλονισμού, έχοντας επίγνωση των πράξεών της, αλλά όχι σε συναισθηματικό έλεγχο του εαυτού της. Η δημόσια αντίδραση κείνη την εποχή ήτανε σε μεγάλο βαθμό αρνητική, υποθέτοντας διαφημιστικό κόλπο ή προσπάθεια να παγιδεύσει τον σύζυγό της για φόνο.
Γενάρη του 1927, δείχνοντας πολύ χλωμή, έπλευσε με τη κόρη και γραμματέα στο Λας Πάλμας των Καναρίων Νήσων, για να ολοκληρώσει την ανάρρωσή της, επιστρέφοντας 3 μήνες μετά. Υπέβαλε αίτηση διαζυγίου και της χορηγήθηκε διάταγμα εναντίον του συζύγου της τον Απρίλη του 1928, που κατέστη απόλυτο Οκτώβρη του 1928. Ο Archie παντρεύτηκε τη Neele 1 βδομάδα μετά. Διατήρησε την επιμέλεια της κόρης της και κράτησε το επώνυμο Christie για το γράψιμό της. Αναλογιζόμενη τη περίοδο στην αυτοβιογραφία της, έγραψε: “Έτσι, μετά την ασθένεια, ήρθε η θλίψη, η απελπισία κι ο σπαραγμός. Δεν υπάρχει λόγος να σταθούμε σ’ αυτό“. Το 1928, έφυγε απ’ την Αγγλία και πήρε το (Simplon) Orient Express για Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στη Βαγδάτη. Στο Ιράκ, έγινε φίλη με τον αρχαιολόγο Leonard Woolley και τη σύζυγό του, που τη κάλεσαν να επισκεφτεί την ανασκαφή τους Φλεβάρη του 1930. Σε αυτό το 2ο ταξίδι, συνάντησε τον αρχαιολόγο Max Mallowan, 13 έτη νεότερο. Σε συνέντευξη του 1977, ο Mallowan αφηγήθηκε τη 1η του συνάντηση με τη Christie, όταν τη πήρε μαζί με ομάδα τουριστών σε περιοδεία στο χώρο της αποστολής του στο Ιράκ. Παντρεύτηκαν στο Εδιμβούργο Σεπτέμβρη του 1930. Ο γάμος τους διήρκεσε μέχρι το θάνατό της το 1976. Τονε συνόδευσε στις αρχαιολογικές αποστολές και τα ταξίδια μαζί του συνέβαλαν σε πολλά απ’ τα μυθιστορήματά της που διαδραματίζονται στη Μέση Ανατολή. Άλλα μυθιστορήματα όπως το Peril at End House τοποθετήθηκαν μέσα και γύρω από το Torquay, όπου μεγάλωσε. Βασίστηκε στην εμπειρία της απ’ τα διεθνή ταξίδια με τραίνο όταν έγραψε το μυθιστόρημά της το 1934 Murder on the Orient Express. Το Pera Palace Hotel στη Πόλη, το ανατολικό τέρμα του σιδηροδρόμου, ισχυρίζεται ότι το βιβλίο γράφτηκε εκεί και διατηρεί το δωμάτιό της ως μνημείο για τη συγγραφέα.
Το ζεύγος έζησε αρχικά στο Cresswell Place στο Chelsea και μετά στο Sheffield Terrace, Holland Park, Kensington. Και στα 2 έχουνε μπει τώρα μπλε πλάκες. Το 1934, αγόρασαν το Winterbrook House στο Winterbrook, χωριουδάκι κοντά στο Wallingford. Αυτή ήταν η κύρια κατοικία τους για το υπόλοιπο της ζωής τους κι ο τόπος όπου έκανε μεγάλο μέρος της γραφής της. Αυτό το σπίτι φέρει επίσης μπλε πλάκα. Έζησε ήσυχη ζωή παρά το γεγονός ότι ήτανε γνωστή στο Wallingford. Από το 1951 έως το 1976 διετέλεσε πρόεδρος της τοπικής ερασιτεχνικής δραματικής εταιρείας. Το ζευγάρι απέκτησε το Greenway Estate στο Ντέβον ως θερινή κατοικία το 1938, δόθηκε στο National Trust το 2000. Έμενε συχνά στο Abney Hall Cheshire, που ανήκε στο κουνιάδο της, James Watts, και βάσιζε τουλάχιστον 2 ιστορίες εκεί κι 1 διήγημα, Η περιπέτεια της χριστουγεννιάτικης πουτίγκας, στην ομώνυμη συλλογή ιστοριών και το μυθιστόρημα After the Funeral. Συλλογή της σημειώνει ότι το Abney έγινε η μεγαλύτερη έμπνευσή της, με όλους τους υπηρέτες και το μεγαλείο της να υφαίνονται στα οικόπεδά της. Οι περιγραφές των φανταστικών καμινάδων, Stonygates κι άλλων σπιτιών στις ιστορίες της είναι ως επί το πλείστον Abney Hall σε διάφορες μορφές.
Στη διάρκεια του Β’Π.Π, μετακόμισε στο Λονδίνο κι έζησε σε διαμέρισμα στο Isokon Hampstead, ενώ εργαζότανε στο φαρμακείο του University College Hospital (UCH) του Λονδίνου, που μάζεψε γνώσεις για τα δηλητήρια. Το μεταγενέστερο μυθιστόρημά της The Pale Horse βασίστηκε σε πρόταση του Harold Davis, επικεφαλής φαρμακοποιού στο UCH. Το 1977, υπόθεση δηλητηρίασης από θάλλιο λύθηκε από βρεττανικό ιατρικό προσωπικό που ‘χε διαβάσει το βιβλίο της κι αναγνώρισε τα συμπτώματα που περιέγραψε. Η Βρεττανική Υπηρεσία Πληροφοριών MI5 ερεύνησε τη Christie μετά την εμφάνιση χαρακτήρα που ονομάζεται Major Bletchley στο θρίλλερ της N or M?, το 1941, που αφορούσε κυνήγι για ζευγάρι θανατηφόρων πεμπτοφαλαγγιτών στην Αγγλία εν καιρώ πολέμου. Η MI5 ανησυχούσε ότι είχε έναν κατάσκοπο στο άκρως απόρρητο κέντρο παραβίασης κωδικών της Βρεττανίας, το Bletchley Park. Οι φόβοι της υπηρεσίας καθησυχάστηκαν όταν είπε στη φίλη της, τη κωδικοθραύστη Dilly Knox: “Είχα κολλήσει εκεί στο δρόμο μου με το τραίνο απ’ την Οξφόρδη στο Λονδίνο και πήρα εκδίκηση δίνοντας το όνομα στον λιγότερο αξιαγάπητο χαρακτήρα μου“.
Η Κρίστι εξελέγη μέλος της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας το 1950. Προς τιμή πολλών λογοτεχνικών έργων της, διορίστηκε Διοικητής Τάγματος Βρεττανικής Αυτοκρατορίας (CBE) στις Τιμές Πρωτοχρονιάς 1956. Ήταν συμπρόεδρος του Detection Club απ’ το 1958 ως το θάνατό της το 1976. Το 1961, της απονεμήθηκε ο τίτλος Επίτιμος Διδάκτωρ Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Έξετερ. Στις Τιμές Πρωτοχρονιάς του 1971, προήχθη σε Dame Commander of the Order of the British Empire (DBE), 3 χρόνια αφ’ ότου ο σύζυγός της είχε χριστεί ιππότης για το αρχαιολογικό του έργο. Μετά τον τίτλο του συζύγου της, μπορούσε επίσης να ονομαστεί Lady Mallowan. Από 1971 ως 1974, η υγεία της άρχισε να καταρρέει, αλλά συνέχισε να γράφει. Το τελευταίο της μυθιστόρημα ήταν το Postern of Fate το 1973. Η ανάλυση κειμένου έδειξε ότι μπορεί να ‘χει αρχίσει ν’ αναπτύσσει τη νόσο του Alzheimer ή άλλη άνοια περίπου κείνη την εποχή. Το 1946, είχε πει για τον εαυτό της: “Οι κύριες αντιπάθειές μου είναι τα πλήθη, οι δυνατοί θόρυβοι, τα γραμμόφωνα και οι κινηματογράφοι. Δεν μου αρέσει η γεύση του αλκοόλ και δεν μου αρέσει το κάπνισμα. Μου αρέσει ο ήλιος, η θάλασσα, τα λουλούδια, τα ταξίδια, τα παράξενα φαγητά, τα σπορ, οι συναυλίες, τα θέατρα, τα πιάνα και το κέντημα“. Ήταν ισόβια, ήσυχα ευσεβής, μέλος της Εκκλησίας της Αγγλίας, πήγαινε τακτικά και κρατούσε το αντίγραφο της μητέρας της Μίμησης του Χριστού δίπλα στο κρεβάτι της. Μετά το διαζύγιό της, σταμάτησε να παίρνει το μυστήριο της κοινωνίας. Το Agatha Christie Trust For Children ιδρύθηκε το 1969 και λίγο μετά το θάνατό της δημιουργήθηκε φιλανθρωπικό ταμείο μνήμης για να βοηθήσει 2 σκοπούς που ευνοούσε: ηλικιωμένους και μικρά παιδιά. Η νεκρολογία της στους The Times σημειώνει:
“Ποτέ δεν νοιάστηκε πολύ για το σινεμά ή για την ασύρματη σύνδεση και τη τηλεόραση. Οι ιδιωτικές απολαύσεις της Dame Agatha, ήταν η κηπουρική -κέρδισε τοπικά βραβεία- κι η αγορά επίπλων για τα διάφορα σπίτια της. Ήτανε ντροπαλή: δεν της άρεσαν οι δημόσιες εμφανίσεις, αλλά ήτανε φιλική κι έξυπνη σε συναντήσεις. Με κλίση καθώς και σε παραγωγή, ανήκε στην αγγλική ανώτερη μεσαία τάξη. Έγραψε και για ανθρώπους σαν εκείνη. Αυτό ήταν ουσιαστικό μέρος της γοητείας της“.
Πέθανε στις 12 Γενάρη 1976 στα 85 της από φυσικά αίτια στο σπίτι της στο Winterbrook House. Μετά το θάνατό της, 2 θέατρα του West End -το St. Martin’s, όπου έπαιζε η Ποντικοπαγίδα, και το Savoy, που ήταν το σπίτι αναβίωσης του Murder at the Vicarage– χαμήλωσαν τα εξωτερικά φώτα τους προς τιμήν της. Θάφτηκε στη κοντινή αυλή της εκκλησίας της Αγίας Μαρίας, Cholsey, σε οικόπεδο που ‘χε επιλέξει με τον σύζυγό της 10 χρόνια νωρίτερα. Στην απλή νεκρώσιμη ακολουθία παρευρέθηκαν περίπου 20 δημοσιογράφοι εφημερίδων και τηλεόρασης, που μερικοί ταξίδεψαν από τη Νότια Αμερική. 30 στεφάνια κοσμούσαν τον τάφο της, συμπεριλαμβανομένου ενός απ’ το καστ του μακροχρόνιου έργου της The Mousetrap κι ενός που στάλθη εκ μέρους του πλήθους των ευγνώμονων αναγνωστών απ’ τους Ulverscroft Large Print Book Publishers. Ο Mallowan που παντρεύτηκε το 1977, πέθανε το 1978 και θάφτηκε δίπλα της.
Ήτανε δυσαρεστημένη που ‘γινε μισθωτή σκλάβα και για φορολογικούς λόγους ίδρυσε ιδιωτική εταιρεία το 1955, την Agatha Christie Limited, για να κρατήσει τα δικαιώματα στα έργα της. Περίπου το 1959 μεταβίβασε το σπίτι της 278 στρεμμάτων, Greenway Estate, στη κόρη της, Rosalind Hicks. Το 1968, όταν ήτανε σχεδόν 80, πούλησε το 51% της Agatha Christie Limited και τα έργα που κατείχε στη Booker Books πιο γνωστή ως Booker Author’s Division, που μέχρι το 1977 είχε αυξήσει το μερίδιό της στο 64%. Η Agatha Christie Limited εξακολουθεί να κατέχει τα παγκόσμια δικαιώματα για περισσότερα από 80 μυθιστορήματα και διηγήματα, 19 θεατρικά και σχεδόν 40 τηλεοπτικές ταινίες. Στα τέλη της 10ετίας του ’50, φημολογείται ότι κέρδιζε περίπου 100,000 £ (περίπου ισοδύναμο με 3,000,000 £ το 2023) ετησίως. Πούλησε περίπου 300 εκατομμύρια βιβλία στη διάρκεια της ζωής της. Τη στιγμή του θανάτου της το 1976, ήταν η μυθιστοριογράφος με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία. Εκτίμηση των συνολικών κερδών της από περισσότερο από μισό αι. γραφής είναι 20.000.000 δολάρια (περίπου 110.5 εκατομμύρια δολάρια το 2024). Ως αποτέλεσμα του φορολογικού της σχεδιασμού, η διαθήκη της άφησε μόνο £ 106,683 (περίπου ισοδύναμο με £ 970,000 το 2023) καθαρά, που πήγανε κυρίως στον σύζυγο και τη κόρη της μαζί με μερικά μικρότερα κληροδοτήματα. Το υπόλοιπο 36% του μεριδίου της στην Agatha Christie Limited κληρονομήθηκε από τον Χικς, που διατήρησε τα έργα, την εικόνα και τη κληρονομιά της μητέρας της μέχρι το θάνατό της 28 χρόνια αργότερα. Το μερίδιο της οικογένειας στην εταιρεία τους επέτρεψε να διορίσουν το 50% του διοικητικού συμβουλίου και του προέδρου και να διατηρήσουν βέτο σε νέες θεραπείες, ενημερωμένες εκδόσεις και αναδημοσιεύσεις των έργων της.
Με τη κόρη της Ρόζαλιντ
Το 2004, η νεκρολογία της Χικς στη Telegraph σημείωσε ότι ήταν αποφασισμένη να παραμείνει πιστή στο όραμα της μητέρας της και να προστατεύσει την ακεραιότητα των δημιουργιών της κι αποδοκίμασε τις δραστηριότητες “merchandising”. Μετά το θάνατό της 28 Οκτωβρη 2004, το Greenway Estate πέρασε στον γιο της Mathew Prichard. Μετά το θάνατο του πατριού του το 2005, ο Prichard δώρισε το Greenway και το περιεχόμενό του στο National Trust. Η οικογένεια Christie’s και τα οικογενειακά καταπιστεύματα, συμπεριλαμβανομένου του δισέγγονου James Prichard, συνεχίζουν να κατέχουν μερίδιο 36% στη Agatha Christie Limited και παραμένουνε συνδεδεμένα με την εταιρεία. Το 2020, ο James ήτανε πρόεδρος της εταιρείας. Ο Mathew Prichard κατέχει επίσης τα πνευματικά δικαιώματα σε μερικά από τα μεταγενέστερα έργα της γιαγιάς, συμπεριλαμβανομένης της Ποντικοπαγίδας. Το έργο που συνεχίζει ν’ αναπτύσσεται σε σειρά προσαρμογών. Το 1998, ο Μπούκερ πούλησε τις μετοχές του στην Agatha Christie Limited (κείνη την εποχή κέρδιζε 2.100.000 λίρες, περίπου ισοδύναμο με 4.700.000 λίρες στα ετήσια έσοδα του 2023) για 10.000.000 λίρες (περίπου ισοδύναμο με 22.200.000 λίρες το 2023) στη Χόριον, που το χαρτοφυλάκιο έργων συγγραφέων περιελάμβανε τα λογοτεχνικά κτήματα της Enid Blyton και του Dennis Wheatley. Τον Φλεβάρη του 2012, μετά από εξαγορά από τη διοίκηση, η Chorion άρχισε να πωλεί τα λογοτεχνικά περιουσιακά της στοιχεία. Αυτό περιελάμβανε τη πώληση του μεριδίου 64% της Chorion στην Agatha Christie Limited στην Acorn Media UK. Το 2014, η RLJ Entertainment Inc. (RLJE) απέκτησε την Acorn Media UK, την μετονόμασε σε Acorn Media Enterprises και την ενσωμάτωσε ως βραχίονα ανάπτυξης της RLJE UK.
Στα τέλη Φλεβάρη του 2014, δημοσιεύματα των ΜΜΕ ανέφεραν ότι το BBC είχε αποκτήσει αποκλειστικά τηλεοπτικά δικαιώματα για τα έργα της Christie στο ΗΒ (προηγουμένως συνδεόταν με το ITV) κι έκανε σχέδια με τη συνεργασία του Acorn να προβάλει νέες παραγωγές για την 125η επέτειο από τη γέννηση της το 2015. Ως μέρος αυτής της συμφωνίας, το BBC μετέδωσε το Partners in Crime και το And Then There Were None και τα δύο το 2015. Οι επόμενες παραγωγές περιελάμβαναν το The Witness for the Prosecution, αλλά τα σχέδια για τηλεοπτική μετάδοση του Ordeal by Innocence τα Χριστούγεννα του 2017 καθυστέρησαν λόγω διαμάχης γύρω από τα μέλη του καστ. Η προσαρμογή σε 3 μέρη προβλήθηκε Απρίλη του 2018. Προσαρμογή 3 μερών του The A.B.C. Murders με πρωταγωνιστές τους John Malkovich και Rupert Grint ξεκίνησε γυρίσματα τον Ιούνιο του 2018 και μεταδόθηκε 1η φορά Δεκέμβρη του 2018. Προσαρμογή 2 μερών του The Pale Horse μεταδόθηκε στο BBC1 Φλεβάρη του 2020. Το Death Comes as the End θα ‘ναι η επόμενη προσαρμογή του. Απ’ το 2020, οι επανεκδόσεις των μυθιστορημάτων της, με Miss Marple κι Hercule Poirot του HarperCollins έχουν αφαιρέσει αποσπάσματα που περιέχουνε περιγραφές, προσβολές ή αναφορές στην εθνικότητα. Το 1ο δημοσιευμένο βιβλίο της, The Mysterious Affair at Styles, κυκλοφόρησε το 1920 και παρουσίασε τον ντετέκτιβ Hercule Poirot, που εμφανίστηκε σε 33 από τα μυθιστορήματά της και σε περισσότερα από 50 διηγήματα.
Με τα χρόνια, κουράστηκε απ’ τον Poirot, όπως έκανε ο Doyle με τον Sherlock Holmes. Μέχρι το τέλος της 10ετίας του 1930, έγραψε στο ημερολόγιό της ότι έβρισκε τον Πουαρό ανυπόφορο κι απ’ τη 10ετία του ’60 ένιωθε ότι ήταν εγωκεντρικός ερπυσμός. Η Τόμσον πιστεύει ότι η περιστασιακή αντιπάθειά της για το δημιούργημά της είναι υπερεκτιμημένη κι επισημαίνει ότι μετά προσπάθησε να τον προστατεύσει απ’ τη παραποίηση τόσον ισχυρά σαν να ήταν η σάρκα και το αίμα της. Σε αντίθεση με τον Doyle, αντιστάθηκε στον πειρασμό να σκοτώσει τον ντετέκτιβ της ενώ ήταν ακόμα δημοφιλής. Παντρεύτηκε τον Watson του Poirot, Captain Arthur Hastings, σε προσπάθεια να μειώσει τις υποχρεώσεις της στο καστ.
Η Μις Τζέιν Μαρπλ παρουσιάστηκε σε σειρά διηγημάτων που άρχισαν να δημοσιεύονται Δεκέμβρη του 1927 και στη συνέχεια συλλέχθηκαν με τον τίτλο Τα δεκατρία προβλήματα. Η Marple ήταν ευγενής, ηλικιωμένη γεροντοκόρης που έλυνε εγκλήματα χρησιμοποιώντας αναλογίες με την αγγλική ζωή στο χωριό. Η Κρίστι είπε: “Η Μις Μαρπλ δεν ήταν σε καμμία περίπτωση φωτογραφία της γιαγιάς μου. ήταν πολύ πιο ιδιότροπη και στριφογυριστή από ό,τι ήταν ποτέ η γιαγιά μου“. Αλλά η αυτοβιογραφία της δημιουργεί σταθερή σύνδεση μεταξύ του φανταστικού χαρακτήρα και της θετής γιαγιάς της Christie, Margaret Miller (“Auntie-Grannie”) και των Ealing cronies. Η Μαρπλ κι η Μίλερ “πάντα περιμένανε το χειρότερο απ’ όλους κι όλα κι αποδείχθηκαν πως ήταν, με σχεδόν τρομακτική ακρίβεια, συνήθως σωστές“. Η Μαρπλ εμφανίστηκε σε 12 μυθιστορήματα κι 20 ιστορίες.
Στη διάρκεια του Β’ Παγκ. Πολ., έγραψε 2 μυθιστορήματα, το Curtain και το Sleeping Murder, με τον Πουαρό και τη Μαρπλ, αντίστοιχα. Και τα 2 σφραγίστηκαν σε θησαυροφυλάκιο τράπεζας κι έκανε τα πνευματικά δικαιώματα με πράξη δωρεάς στη κόρη και τον σύζυγό της για να παρέχει στον καθένα είδος ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Η Christie είχε καρδιακή προσβολή και σοβαρή κατάπτωση το 1974, που μετά δεν ήτανε σε θέση να γράψει. Η κόρη της ενέκρινε την έκδοση του Curtain το 1975 και το Sleeping Murder δημοσιεύθηκε μετά θάνατον το 1976. Αυτές οι εκδόσεις ακολούθησαν την επιτυχία της κινηματογραφικής έκδοσης του 1974 του Murder on the Orient Express. Λίγο πριν από τη δημοσίευση του Curtain, ο Πουαρό έγινε ο 1ος φανταστικός χαρακτήρας που ‘χε νεκρολογία στους New York Times, που τυπώθηκε στη 1η σελίδα, 6 Αυγούστου 1975. Δεν έγραψε ποτέ μυθιστόρημα ή διήγημα με πρωταγωνιστές και τους 2. Σ’ ηχογράφηση που ανακαλύφθηκε και κυκλοφόρησε το 2008, η Christie αποκάλυψε το λόγο γι’ αυτό: “Ο Πουαρό, εντελώς εγωιστής, δεν θα ‘θελε να διδαχθεί τη δουλειά του ή να του γίνουνε προτάσεις από ηλικιωμένη γεροντοκόρη. Ο Πουαρό -επαγγελματίας λαγωνικό- δεν θα ‘τανε καθόλου σπίτι του στον κόσμο της Μις Μαρπλ“.
Το 2013, η οικογένεια Christie υποστήριξε τη κυκλοφορία νέας ιστορίας του Πουαρό, The Monogram Murders, γραμμένη από τη Βρεττανίδα συγγραφέα Sophie Hannah. Η Hannah δημοσίευσε μετά αρκετά ακόμη μυστήρια του Πουαρό, το Closed Casket το 2016, το The Mystery of Three Quarters το 2018. The Killings at Kingfisher Hill το 2020, Hercule Poirot’s Silent Night το 2023 με 6η δόση να ανατίθεται το 2024. Το 2021, μετά την επιτυχία των εξορμήσεων της Hannah με τον Poirot, η οικογένεια Christie υποστήριξε τη κυκλοφορία συλλογής διηγημάτων της Miss Marple. Ονομάζεται Marple, η συλλογή κυκλοφόρησε το 2022 και κάθε ιστορία γράφτηκε από διαφορετικό συγγραφέα. Αυτό περιελάμβανε τους Naomi Alderman, Leigh Bardugo, Alyssa Cole, Lucy Foley, Elly Griffiths, Natalie Haynes, Jean Kwok, Val McDermid, Karen M. McManus, Dreda Say Mitchell, Kate Mosse και Ruth Ware.
Στην αρχή της καρριέρας της, δημοσιογράφος σημείωσε ότι οι πλοκές της είναι δυνατές, λογικές και πάντα νέες. Σύμφωνα με τη Hannah, “Στην αρχή κάθε μυθιστορήματος, μας δείχνει φαινομενικά αδύνατη κατάσταση και τρελλαινόμαστε αναρωτώμενοι Πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό;. Στη συνέχεια, σιγά-σιγά, αποκαλύπτει πώς το αδύνατο δεν είναι μόνο δυνατό, αλλά το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί“. Ανέπτυξε τις τεχνικές αφήγησης στη διάρκεια αυτού που ‘χει ονομαστεί Χρυσή Εποχή της αστυνομικής φαντασίας. Ο συγγραφέας Dilys Winn αποκάλεσε την Christie doyenne of Coziness, υπο-είδος που χαρακτήρισε μικρό χωριό, ήρωα μ’ ελαφρώς αριστοκρατικές οικογενειακές συνδέσεις, πληθώρα κόκκινων ρέγγων και τάση να διαπράττει ανθρωποκτονία με ασημένια γράμματα και δηλητήρια που εισάγονται από την Παραγουάη. Στο τέλος, σε σήμα κατατεθέν της, ο ντετέκτιβ συνήθως συγκεντρώνει τους επιζώντες υπόπτους σε δωμάτιο, εξηγεί τη πορεία του παραγωγικού συλλογισμού τους κι αποκαλύπτει τον ένοχο. αλλά υπάρχουν εξαιρέσεις όπου αφήνεται στον ένοχο να τα εξηγήσει όλα (όπως το And Then There Were None και το Endless Night).
Δεν περιορίστηκε σε γραφικά αγγλικά χωριά -η δράση μπορεί να γίνει σε μικρό νησί (And Then There Were None), αεροπλάνο (Death in the Clouds), τραίνο (Murder on the Orient Express), ατμόπλοιο (Death on the Nile), διαμέρισμα στο Λονδίνο (Cards on the Table), θέρετρο στις Δυτικές Ινδίες (A Caribbean Mystery), ή αρχαιολογική ανασκαφή (Δολοφονία στη Μεσοποταμία)- αλλά ο κύκλος των πιθανών υπόπτων είναι συνήθως κλειστός κι οικείος: μέλη της οικογένειας, φίλοι, υπηρέτες, συνεργάτες, συνταξιδιώτες. Οι στερεότυποι χαρακτήρες αφθονούν (η femme fatale, ο κλεμμένος αστυνομικός, ο αφοσιωμένος υπηρέτης, ο βαρετός συνταγματάρχης), αλλά αυτοί μπορεί να ανατραπούν για να εμποδίσουν τον αναγνώστη. Οι πλαστοπροσωπίες κι οι μυστικές συμμαχίες είναι πάντα δυνατές.Υπάρχει πάντα κίνητρο -τις περισσότερες φορές, χρήματα: “Υπάρχουνε πολύ λίγοι δολοφόνοι στη Κρίστι που απολαμβάνουνε για τη χάρη της δολοφονίας“.
Ο καθηγητής φαρμακολογίας Michael C. Gerald σημείωσε ότι σε πιότερα απ’ τα μισά μυθιστορήματά της, ένα ή πιότερα θύματα δηλητηριάζονται, αν κι όχι πάντα προς πλήρη ικανοποίηση του δράστη. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης όπλα, μαχαίρια, garrottes, tripwires, αμβλυά όργανα, ακόμη κι ένα τσεκούρι, αλλά ποτέ δεν κατέφυγε σε περίτεχνα μηχανικά ή επιστημονικά μέσα για να εξηγήσει την εφευρετικότητά της, σύμφωνα με τον John Curran, συγγραφέα και λογοτεχνικό σύμβουλο του Christie. Πολλά απ’ τα στοιχεία της είναι εγκόσμια αντικείμενα: ημερολόγιο, φλιτζάνι καφέ, κέρινα λουλούδια, μπουκάλι μπύρας, τζάκι που χρησιμοποιείται σε καύσωνα. Σύμφωνα με τον συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων P.D. James, ήταν επιρρεπής στο να κάνει τον πιο απίθανο χαρακτήρα ένοχο. Οι προσεκτικοί αναγνώστες θα μπορούσαν μερικές φορές να εντοπίσουν τον ένοχο εντοπίζοντας το λιγότερο πιθανό ύποπτο. Η Christie χλεύασε αυτή τη διορατικότητα στον πρόλογό της στο Cards on the Table: “Εντοπίστε το άτομο που είναι λιγότερο πιθανό να ‘χει διαπράξει το έγκλημα κι 9/10 το έργο σας έχει ολοκληρωθεί. Δεδομένου ότι δεν θέλω οι πιστοί αναγνώστες μου να πετάξουν αυτό το βιβλίο με αηδία, προτιμώ να τους προειδοποιήσω εκ των προτέρων ότι αυτό δεν είναι αυτό το είδος βιβλίου“.
Στο Desert Island Discs του BBC Radio 4 το 2007, ο Brian Aldiss είπε ότι του ‘χε πει πως έγραψε τα βιβλία της μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο και στη συνέχεια αποφάσισε ποιος ήταν ο πιο απίθανος ύποπτος, που μετά θα επέστρεφε και θα ‘κανε τις απαραίτητες αλλαγές για να παγιδεύσει αυτό το άτομο. Bάση μελέτης σημειωματάριων εργασίας της ο Curran περιγράφει πώς θα δημιουργούσε 1α καστ χαρακτήρων, θα επέλεγε σκηνικό και στη συνέχεια θα παρήγαγε λίστα σκηνών που θα αποκαλυφθούνε συγκεκριμένες ενδείξεις. Η σειρά των σκηνών θα αναθεωρούνταν καθώς θα ανέπτυσσε τη πλοκή της. Αναγκαστικά, ο δολοφόνος έπρεπε να ‘ναι γνωστός στη συγγραφέα πριν ολοκληρωθεί η ακολουθία κι άρχισε να πληκτρολογεί ή να υπαγορεύει το 1ο προσχέδιο του μυθιστορήματος. Μεγάλο μέρος της δουλειάς, ιδιαίτερα ο διάλογος, έγινε στο μυαλό της πριν το βάλει στο χαρτί. Το 2013, τα 600 μέλη της Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας επέλεξαν το The Murder of Roger Ackroyd ως το καλύτερο whodunit … που γράφτηκε ποτέ. Ο συγγραφέας Τζούλιαν Σάιμονς παρατήρησε: “Με προφανή έννοια, το βιβλίο εντάσσεται στις συμβάσεις… Το σκηνικό είναι χωριό βαθιά στην αγγλική ύπαιθρο, ο Roger Ackroyd πεθαίνει στη μελέτη του. Υπάρχει μπάτλερ που συμπεριφέρεται ύποπτα … Κάθε επιτυχημένη ιστορία ντετέκτιβ σ’ αυτή τη περίοδο έχει εξαπάτηση που ασκήθηκε στον αναγνώστη κι εδώ το κόλπο είναι το εξαιρετικά πρωτότυπο να κάνει τον δολοφόνο ο τοπικός γιατρός, που αφηγείται την ιστορία κι ενεργεί ως Watson του Πουαρό. Ο κριτικός Σάδερλαντ Σκοτ δήλωσε: “Αν η Κρίστι δεν είχε κάνει καμμία άλλη συνεισφορά στη λογοτεχνία της αστυνομικής λογοτεχνίας, θα άξιζε ακόμα τις ευγνώμονες ευχαριστίες μας” για τη συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος“.
Σεπτέμβρη του 2015, για να σηματοδοτήσει τα 125α γενέθλιά της, το And Then There Were None ονομάστηκε η αγαπημένη Christie του κόσμου σε ψηφοφορία που χρηματοδοτήθηκε από τη περιουσία της. Το μυθιστόρημα είναι εμβληματικό τόσο για τη χρήση της φόρμουλας όσο και για τη προθυμία της να την απορρίψει. “Και δεν υπήρχε κανείς να μεταφέρει το μυστήριο δολοφονίας τύπου κλειστής κοινωνίας σε ακραία μήκη“, σύμφωνα με τον συγγραφέα Charles Osborne. Ξεκινά με τη κλασσική οργάνωση πιθανών θυμάτων και δολοφόνων που απομονώνονται από τον έξω κόσμο, αλλά στη συνέχεια παραβιάζει τις συμβάσεις. Δεν υπάρχει κανείς ντετέκτιβ που να εμπλέκεται στη δράση, καμμία συνέντευξη υπόπτων, καμμία προσεκτική αναζήτηση στοιχείων και κανείς ύποπτος στο τελευταίο κεφάλαιο για να αντιμετωπίσει τη λύση. Όπως είπε η ίδια: “Δέκα άνθρωποι έπρεπε να πεθάνουν χωρίς να γίνει γελοίο ή ο δολοφόνος να είναι προφανής“. Οι κριτικοί συμφώνησαν ότι είχε πετύχει: “Η αλαζονική κυρία Κρίστι αυτή τη φορά έθεσε στον εαυτό της τρομακτική δοκιμασία της δικής της εφευρετικότητας… Οι κριτικές, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν χωρίς εξαίρεση εξωφρενικά κολακευτικές“.
Η Christie συμπεριέλαβε στερεότυπες περιγραφές χαρακτήρων στο έργο της, ειδικά πριν από το 1945 (όταν τέτοιες συμπεριφορές εκφράζονταν πιο συχνά δημόσια), ιδιαίτερα όσον αφορά τους Ιταλούς, τους Εβραίους και τους μη Ευρωπαίους. Π.χ., περιέγραψε “άνδρες εβραϊκής καταγωγής, ρηχούς άνδρες με γαντζωμένη μύτη, φορώντας μάλλον φανταχτερά κοσμήματα” στο διήγημα Η ψυχή του κρουπιέρη από τη συλλογή The Mysterious Mr Quin. Το 1947, η Anti-Defamation League στις ΗΠΑ έστειλε επίσημη επιστολή διαμαρτυρίας στους Αμερικανούς εκδότες της Dodd, Mead & Company, σχετικά με τον αντισημιτισμό στα έργα της. Ο Βρεττανός λογοτεχνικός πράκτοράς της έγραψε μετά στον Αμερικανό εκπρόσωπό της, εξουσιοδοτώντας τους Αμερικανούς εκδότες να παραλείψουνε τη λέξη “Εβραίος” όταν αναφέρεται σε δυσάρεστο χαρακτήρα στα μελλοντικά βιβλία. Στο The Hollow, που δημοσιεύθηκε το 1946, από τους χαρακτήρες περιγράφεται από άλλο σαν “Εβραία του Whitechapel με βαμμένα μαλλιά και φωνή σαν ορτυκομάνα… Μικρή γυναίκα με χοντρή μύτη, κόκκινα μαλλιά χέννας και δυσάρεστη φωνή“. Σ’ αντίθεση με τις πιο στερεότυπες περιγραφές, απεικόνισε ορισμένους ξένους χαρακτήρες ως θύματα, ή πιθανά θύματα, στα χέρια Άγγλων κακοποιών, όπως, αντίστοιχα, η Olga Seminoff (Hallowe’en Party) κι η Katrina Reiger (στο διήγημα How Does Your Garden Grow?). Οι εβραϊκοί χαρακτήρες θεωρούνται συχνά ως μη-αγγλικοί (όπως ο Oliver Manders στο Three Act Tragedy), αλλά σπάνια είναι οι ένοχοι.
Το 2023, η Telegraph ανέφερε πως αρκετά μυθιστορήματά της έχουν υποστεί επεξεργασία για να αφαιρεθούν αποσπάσματα που περιέχουνε περιγραφές, προσβολές ή αναφορές στην εθνικότητα. Τα μυστήρια του Πουαρό και της Μις Μαρπλ που γράφτηκαν μεταξύ 1920 – 1976 έχουν υποστεί εκ νέου επεξεργασία ή αφαίρεση αποσπασμάτων σε νέες εκδόσεις που δημοσιεύθηκαν από το Harper Collins, προκειμένου ν’ απογυμνωθούν από τη γλώσσα και τις περιγραφές που το σύγχρονο κοινό θεωρεί προσβλητικές, ειδικά κείνες που αφορούνε χαρακτήρες που συναντούν οι πρωταγωνιστές της εκτός του ΗΒ. Οι ευαίσθητοι αναγνώστες είχανε κάνει επεξεργασίες, που ήταν εμφανείς στις ψηφιακές εκδόσεις των νέων εκδόσεων, συμπεριλαμβανομένης ολόκληρης της σειράς Miss Marple κι επιλεγμένων μυθιστορημάτων του Πουαρό που πρόκειται να κυκλοφορήσουν ή που έχουνε κυκλοφορήσει από το 2020.
Εκτός από τον Πουαρό και τη Μαρπλ, δημιούργησε επίσης ερασιτέχνες ντετέκτιβ τον Thomas (Tommy) Beresford και τη σύζυγό του, Prudence “Tuppence” το γένος Cowley, που εμφανίζονται σε 4 μυθιστορήματα και 1 συλλογή διηγημάτων που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1922-1974. Σε αντίθεση με τ’ άλλα λαγωνικά της, οι Beresfords ήταν μόλις στα 20 όταν παρουσιάστηκαν στο The Secret Adversary και τους επιτράπηκε να γεράσουν μαζί με τη δημιουργό τους. Αντιμετώπισε τις ιστορίες τους με πιο ανάλαφρη πινελιά, δίνοντάς τους ζωντάνια που δεν θαυμάζονταν παγκοσμίως από τους κριτικούς. Η τελευταία τους περιπέτεια, Postern of Fate, ήταν το τελευταίο μυθιστόρημα της. Ο Harley Quin ήταν εύκολα ο πιο ανορθόδοξος από τους φανταστικούς ντετέκτιβ της. Εμπνευσμένος απ’ την αγάπη της για τις φιγούρες από την Harlequinade, ο ημι-υπερφυσικός Quin συνεργάζεται πάντα με ηλικιωμένο, συμβατικό άνδρα που ονομάζεται Satterthwaite. Το ζευγάρι εμφανίζεται σε 14 διηγήματα, που 12 συλλέχθηκαν το 1930 ως The Mysterious Mr. Quin. Ο Mallowan περιέγραψε αυτές τις ιστορίες ως ανίχνευση σε φανταστική φλέβα, αγγίζοντας το παραμύθι, φυσικό προϊόν της ιδιόμορφης φαντασίας της Agatha. Ο Satterthwaite εμφανίζεται επίσης σε ένα μυθιστόρημα, Τραγωδία τριών πράξεων και διήγημα, Καθρέφτης νεκρού, και τα 2 παρουσιάζουν τον Πουαρό. Από τους λιγότερο γνωστούς χαρακτήρες της είναι ο Parker Pyne, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος που βοηθά δυστυχισμένους ανθρώπους με αντισυμβατικό τρόπο. Τα 12 διηγήματα που τον εισήγαγαν, Parker Pyne Investigates (1934), μνημονεύονται καλύτερα για την Υπόθεση του δυσαρεστημένου στρατιώτη, που πρωταγωνιστεί η Αριάδνη Όλιβερ, διασκεδαστική και σατιρική αυτοπροσωπογραφία της Αγκάθα Κρίστι. Τις επόμενες 10ετίες, επανεμφανίστηκε σε 7 μυθιστορήματα. Στα περισσότερα απ’ αυτά βοηθά τον Πουαρό.
Με το 2ο σύζυγό της Μαξ 1950
Το 1928, ο Michael Morton διασκεύασε το The Murder of Roger Ackroyd για τη σκηνή με το όνομα Alibi. Το έργο γνώρισε αξιοσέβαστη πορεία, αλλά δεν της άρεσαν οι αλλαγές που γίνανε στο έργο της και στο μέλλον, προτίμησε να γράψει η ίδια για το θέατρο. Το 1ο απ’ τα δικά της σκηνικά έργα ήταν το Black Coffee, που ‘λαβε καλές κριτικές όταν άνοιξε στο West End στα τέλη του 1930. Ακολούθησε με διασκευές των αστυνομικών μυθιστορημάτων της: And Then There Were None το 1943, Ραντεβού με το θάνατο το 1945 και The Hollow το 1951. Στη 10ετία του 1950, το θέατρο απασχόλησε μεγάλο μέρος της προσοχής της Στη συνέχεια προσάρμοσε το σύντομο ραδιοφωνικό της έργο στη Ποντικοπαγίδα, που ‘κανε πρεμιέρα στο West End το 1952, σε παραγωγή του Peter Saunders και πρωταγωνιστή το Richard Attenborough ως τον αρχικό ντετέκτιβ λοχία Trotter. Οι προσδοκίες της για το έργο δεν ήταν υψηλές. Πίστευε ότι δεν θα διαρκούσε πιότερο από 8 μήνες. Η Ποντικοπαγίδα έχει γράψει εδώ και καιρό θεατρική ιστορία ως το μακροβιότερο έργο στον κόσμο, ανεβάζοντας την 27.500η παράστασή του Σεπτέμβρη 2018. Το έργο έκλεισε προσωρινά Μάρτη του 2020, όταν όλα τα θέατρα του ΗΒ κλείσανε λόγω του κορωνοϊού, άνοίξε ξανά 17 Μάη 2021.
Το 1953, ακολούθησε το Witness for the Prosecution, που η παραγωγή στο Μπρόντγουεϊ κέρδισε το Βραβείο New York Drama Critics’ Circle για το καλύτερο ξένο έργο του 1954 και της χάρισε το Βραβείο Edgar από τους Mystery Writers of America. Spider’s Web, πρωτότυπο έργο που γράφτηκε για την ηθοποιό Margaret Lockwood κατόπιν αιτήματός της, έκανε πρεμιέρα στο West End το 1954 κι ήταν επίσης επιτυχία. Η Κρίστι έγινε 1η γυναίκα θεατρική συγγραφέας που έπαιξε 3 έργα ταυτόχρονα στο Λονδίνο: Η ποντικοπαγίδα, Μάρτυρας για την Εισαγγελία και Ιστός της αράχνης. Είπε: “Τα θεατρικά είναι πολύ πιο εύκολο να γραφτούν από τα βιβλία, επειδή μπορείς να τα δεις στο μάτι του μυαλού σου, δεν εμποδίζεσαι απ’ όλη αυτή τη περιγραφή που σε φράζει τόσο τρομερά στο βιβλίο και σ’ εμποδίζει να συνεχίσεις μ’ αυτό που συμβαίνει“. Σ’ επιστολή προς τη κόρη της, είπε ότι το να ‘σαι θεατρικός συγγραφέας ήτανε πολύ διασκεδαστικό!
Η Christie δημοσίευσε 6 mainstream μυθιστορήματα με τ’ όνομα Mary Westmacott, ψευδώνυμο που της έδωσε ελευθερία να εξερευνήσει τον πιο ιδιωτικό και πολύτιμο ευφάνταστο κήπο της. Αυτά τα βιβλία λ;aβανe συνήθως καλύτερες κριτικές από την αστυνομική και θρίλλερ μυθοπλασία.Από το 1ο, το Giant’s Bread που δημοσιεύθηκε το 1930, ο κριτικός για τους New York Times έγραψε, “Το βιβλίο της είναι πολύ πάνω από τον μέσον όρο της τρέχουσας μυθοπλασίας, στη πραγματικότητα, εμπίπτει στη ταξινόμηση καλού βιβλίου κι είναι μόνον ικανοποιητικό μυθιστόρημα που μπορεί να διεκδικήσει αυτή την ονομασία“. Δημοσιοποιήθηκε απ’ την αρχή ότι το ψευδώνυμο ήτανε γνωστού συγγραφέα, αν κι η ταυτότητα πίσω απ’ το ψευδώνυμο κρατήθηκε μυστική. το σακάκι σκόνης του Giant’s Bread αναφέρει ότι η συγγραφέας είχε γράψει προηγουμένως με το πραγματικό της όνομα μισή ντουζίνα βιβλία που το καθένα έχει ξεπεράσει τις 30.000 σε πωλήσεις. (Στη πραγματικότητα, αν κι αυτό ήταν τεχνικά αληθές, συγκάλυψε τη ταυτότητά της μέσω υποτίμησης. Με την έκδοση του είχε δημοσιεύσει 10 μυθιστορήματα και 2 συλλογές διηγημάτων, που είχανε πουλήσει πολύ περισσότερα αντίτυπα.) Αφού η πατρότητα των 1ων 4 μυθιστορημάτων Westmacott αποκαλύφθηκε από δημοσιογράφο το 1949, έγραψε άλλα 2, το τελευταίο το 1956. Οι άλλοι τίτλοι είναι: Unfinished Portrait (1934), Absent in the Spring (1944), The Rose and the Yew Tree (1948), A Daughter’s a Daughter (1952) και The Burden (1956).
Δημοσίευσε μερικά έργα μη μυθοπλασίας. Το Έλα, πες μου πώς ζεις, σχετικά με την εργασία σε αρχαιολογική ανασκαφή, αντλήθηκε απ’ τη ζωή της με το Mallowan. Το Grand Tour: Around the World with the Queen of Mystery είναι μια συλλογή αλληλογραφίας από τη Grand Tour της Βρετανικής Αυτοκρατορίας του 1922, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Αφρικής, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και του Καναδά. Το Agatha Christie: An Autobiography εκδόθηκε μετά θάνατον το 1977 και κρίθηκε ως το καλύτερο κριτικό/βιογραφικό έργο στα Βραβεία Edgar του 1978.
Πολλά από τα έργα της απ’ το 1940 και μετά έχουνε τίτλους που προέρχονται απ’ τη λογοτεχνία, με το αρχικό πλαίσιο του τίτλου να τυπώνεται συνήθως ως επιγραφή.
Το τελευταίο σπίτι της
Απ’ τα έργα του Shakespeare: Sad Cypress, By the Pricking of My Thumbs, There is a Tide, Absent in the Spring και The Mousetrap π.χ.. Ο Όσμπορν σημειώνει ότι ο Σαίξπηρ είναι ο συγγραφέας που αναφέρεται πιότερο στα έργα της Αγκάθα Κρίστι. Η Βίβλος: Το κακό κάτω από τον ήλιο, το φορτίο και το χλωμό άλογο. Άλλα λογοτεχνικά έργα: The Mirror Crack’d from Side to Side (από το The Lady of Shalott του Tennyson), The Moving Finger (απ’ τη μτφρ. του Edward FitzGerald για το Rubáiyát του Omar Khayyám), The Rose and the Yew Tree (απ’ τα Τέσσερα Κουαρτέτα του T. S. Eliot), Postern of Fate (από τον James Elroy Flecker. Gates of Damascus), Endless Night (από το Auguries of Innocence του William Blake), N or M? (από το Book of Common Prayer) και Come, Tell Me How You Live (από το Through the Looking-Glass του Lewis Carroll). Η βιογράφος της, Gillian Gill, δήλωσε: “Η γραφή της έχει την αραιότητα, την αμεσότητα, τον αφηγηματικό ρυθμό και την παγκόσμια απήχηση του παραμυθιού κι είναι ίσως ως σύγχρονα παραμύθια για ενήλικα παιδιά που τα μυθιστορήματα της το πετυχαίνουν“. Αντανακλώντας αντιπαράθεση αθωότητας και τρόμου, πολλοί τίτλοι της αντλήθηκαν από γνωστές παιδικές ρίμες: And Then There Were None (από το Ten Little Niggers, ομοιοκαταληξία που δημοσιεύθηκε επίσης ως Ten Little Indians κι οι 2 χρησιμοποιήθηκαν επίσης για τον τίτλο του βιβλίου σε ορισμένες εκτυπώσεις), One, Two, Buckle My Shoe (απ’ το One, Two, Buckle My Shoe), Five Little Pigs (από το This Little Piggy), Crooked House (από το There Was a Crooked Man), A Pocket Full of Rye (απ’ το Sing a Song of Sixpence), Hickory Dickory Dock (απ’ το Hickory Dickory Dock) και Three Blind Mice (από το Three Blind Mice).
Η Κρίστι αναφέρεται τακτικά ως η Βασίλισσα του Εγκλήματος -που ‘ναι πλέον εμπορικό σήμα της- ή Βασίλισσα του Μυστηρίου και θεωρείται κυρία του σασπένς, της πλοκής και του χαρακτηρισμού. Το 1955, έγινε 1η αποδέκτης του βραβείου Grand Master Writers of America’s Mystery Writers of America. Ονομάστηκε Καλύτερη Συγγραφέας του Αιώνα κι η σειρά βιβλίων του Πουαρό ονομάστηκε Καλύτερη Σειρά του Αιώνα στο Παγκόσμιο Συνέδριο Μυστηρίου Bouchercon το 2000. Το 2013, ψηφίστηκε ως καλύτερη συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας σε έρευνα 600 μελών της Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας επαγγελματιών μυθιστοριογράφων. Ωστόσο, ο συγγραφέας Raymond Chandler επέκρινε τη τεχνική των βιβλίων της, όπως κι ο συγγραφέας Julian Symons. Ο κριτικός λογοτεχνίας Έντμουντ Γουίλσον περιέγραψε τη πεζογραφία της ως κοινότυπη και τους χαρακτηρισμούς της ως επιφανειακούς. Το 2011, ονομάστηκε απ’ το ψηφιακό αστυνομικό δράμα τηλεοπτικό κανάλι Alibi ως 2η πιο επιτυχημένη οικονομικά συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων όλων των εποχών στο ΗΒ, μετά τον συγγραφέα του James Bond Ian Fleming, με συνολικά κέρδη περίπου 100.000.000 λίρες). Το 2012, ήταν μεταξύ των ανθρώπων που επιλέχθηκαν απ’ τον καλλιτέχνη Peter Blake για να εμφανιστούν σε νέα έκδοση του πιο διάσημου έργου του, το εξώφυλλο του άλμπουμ Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band των Beatles, για να τιμήσουν τις βρεττανικές πολιτιστικές προσωπικότητες που θαυμάζει περισσότερο. Σχετικά με τη μακροζωία ρεκόρ της Ποντικοπαγίδας που ‘χε σηματοδοτήσει την 60ή επέτειό της το 2012, ο Stephen Moss στην εφημερίδα The Guardian έγραψε, το έργο κι ο συγγραφέας του είναι τα αστέρια.
Το 2015, σηματοδοτώντας την 125η επέτειο από την ημερομηνία γέννησής της, 25 σύγχρονοι συγγραφείς μυστηρίου κι ένας εκδότης εξέφρασαν τις απόψεις τους για τα έργα της. Πολλοί απ’ τους συγγραφείς είχανε διαβάσει 1α τα μυθιστορήματά της, πριν απ’ άλλους συγγραφείς μυστηρίου, αγγλικά ή στη μητρική τους γλώσσα, επηρεάζοντας τη δική τους γραφή και σχεδόν όλοι εξακολουθούσαν να τη θεωρούν ως κορυφαία συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων και δημιουργό των ανατροπών που χρησιμοποιούν οι συγγραφείς μυστηρίου. Σχεδόν όλοι είχαν ένα ή περισσότερα αγαπημένα από τα μυστήριά της και βρήκανε τα βιβλία της ακόμα καλά γι’ ανάγνωση σχεδόν 100 χρόνια μετά την έκδοση του 1ου της μυθιστορήματος. Μόνο 1 από τους 25 συγγραφείς υποστήριξε τις απόψεις του Wilson. Στην ακμή της,σπάνια ήταν εκτός λίστας των μπεστ-σέλλερς. Ήτανε 1η συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας που δημοσίευσε 100.000 αντίτυπα 10 τίτλων της απ’ τον εκδοτικό οίκο Penguin την ίδια μέρα το 1948. Από το 2018, το Guinness World Records τη κατέταξε ως τη συγγραφέα μυθοπλασίας με τις πιότερες πωλήσεις όλων των εποχών. Από το 2020, τα μυθιστορήματά της είχανε πουλήσει πιότερα από 2.000.000.000 αντίτυπα σε 44 γλώσσες. Οι μισές πωλήσεις είναι εκδόσεις στ’ αγγλικά κι οι μισές μεταφράσεις. Σύμφωνα με το Index Translationum, από το 2020, ήταν η πιο μεταφρασμένη μεμονωμένη συγγραφέας.
Είναι επίσης απ’ τους πιο δανεισμένους συγγραφείς στις βιβλιοθήκες του ΗΒ. Είναι επίσης η συγγραφέας προφορικών βιβλίων με τις καλύτερες πωλήσεις στο ΗΒ. Το 2002, πωλήθηκαν 117.696 ηχητικά βιβλία Christie, σε σύγκριση με 97.755 για τη JK Rowling, 78.770 για τον Roald Dahl και 75.841 για τον J.R.R. Tolkien. Το 2015, το Christie ισχυρίστηκε ότι το And Then There Were None ήταν το αστυνομικό με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών(ελλ. τίτλος: 10 Μικροί Νέγροι), με περίπου 100,000.000 πωλήσεις, καθιστώντας το επίσης από τα βιβλία με τις υψηλότερες πωλήσεις όλων των εποχών. Πιότερα από 2.000.000 αντίτυπα των βιβλίων της πωλήθηκαν στ’ αγγλικά το 2020. Το 2016, η Royal Mail σηματοδότησε την 100ετηρίδα της 1ης αστυνομικής ιστορίας της εκδίδοντας 6 Α’ τάξης γραμματόσημα των έργων της: The Mysterious Affair at Styles, The Murder of Roger Ackroyd, Murder on the Orient Express και Then There Were None, The Body in the Library κι A Murder is Announced. Ο Guardian ανέφερε ότι, “Κάθε σχέδιο ενσωματώνει μικροκείμενο, μελάνι UV και θερμοχρωμικό μελάνι. Αυτές οι κρυμμένες ενδείξεις μπορούν να αποκαλυφθούν χρησιμοποιώντας είτε μεγεθυντικό φακό, υπεριώδες φως ή θερμότητα σώματος και παρέχουν δείκτες για τις λύσεις των μυστηρίων“. Οι χαρακτήρες και το πρόσωπό της εμφανίστηκαν στα γραμματόσημα πολλών χωρών όπως η Ντομίνικα και η Σομαλική Δημοκρατία. Το 2020, τιμήθηκε σε νόμισμα των 2 λιρών απ’ το Βασιλικό Νομισματοκοπείο 1η φορά να σηματοδοτήσει την 100ετηρίδα του 1ου της μυθιστορήματος, The Mysterious Affair at Styles. Το 2023 χάλκινο άγαλμα στο φυσικό μέγεθός της που κάθεται σε παγκάκι πάρκου κρατώντας βιβλίο, αποκαλύφθηκε στο Wallingford του Oxfordshire.
Με το 2ο σύζυγό της Μαξ 1967
Τα έργα της έχουνε προσαρμοστεί για τον κινηματογράφο και τη τηλεόραση. Η 1η ήταν η βρεττανική ταινία του 1928 The Passing of Mr. Quin. Η 1η κινηματογραφική εμφάνιση του Πουαρό ήταν το 1931 στο Alibi, που πρωταγωνίστησε ο Όστιν Τρέβορ ως λαγωνικό της Κρίστι. Η Μάργκαρετ Ράδερφορντ έπαιξε τη Μαρπλ σε σειρά ταινιών που κυκλοφόρησαν τη 10ετία του ’60. Στη Κρίστι άρεσε η υποκριτική, αλλά θεωρούσε τη ταινία αρκετά φτωχή και δε θεωρούσε καλύτερη απ’ τις υπόλοιπες. Ένιωθε διαφορετικά για τη ταινία του 1974 Murder on the Orient Express, σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Λούμετ, που περιελάμβανε μεγάλα αστέρια κι υψηλές αξίες παραγωγής. Η παρουσία της στη πρεμιέρα του Λονδίνου ήταν από τις τελευταίες δημόσιες εξόδους της. Το 2017 κυκλοφόρησε νέα κινηματογραφική έκδοση, σε σκηνοθεσία του Kenneth Branagh, που επίσης πρωταγωνίστησε, φορώντας το πιο υπερβολικό μουστάκι που έχουνε δει ποτέ οι κινηματογραφόφιλοι. Έκτοτε, ο Branagh έχει σκηνοθετήσει 2 ακόμη προσαρμογές της Christie, το Death on the Nile (2022) και τη συνέχειά του A Haunting in Venice (2023), το τελευταίο προσαρμογή του μυθιστορήματός της Hallowe’en Party του 1969.
Η τηλεοπτική προσαρμογή Πουαρό της Κρίστι (1989-2013), με τον David Suchet στον ομώνυμο ρόλο, έτρεξε για 70 επεισόδια σε 13 σαιζόν. Έλαβε 9 υποψηφιότητες για Βραβεία BAFTA και κέρδισε 4: το 1990-1992. Η τηλεοπτική σειρά Miss Marple (1984-1992), με τη Joan Hickson ως απαράμιλλη Miss Marple του BBC, προσάρμοσε και τα 12 μυθιστορήματα Marple. Η γαλλική τηλεοπτική σειρά Les Petits Meurtres d’Agatha Christie (2009–2012, 2013–2020), διασκεύασε 36 από τις ιστορίες της Christie. Τα βιβλία της έχουν επίσης προσαρμοστεί για το BBC Radio, σειρά βιντεοπαιχνιδιών και graphic novels
.
Στη διάρκεια του Α’Π.Π., η Christie έκανε διάλειμμα απ’ τη νοσηλευτική για να εκπαιδευτεί για την εξέταση Apothecaries Hall. Ενώ στη συνέχεια βρήκε τη χορήγηση στο νοσοκομειακό φαρμακείο μονότονη κι επομένως λιγότερο ευχάριστη απ’ τη νοσηλευτική, οι νέες γνώσεις της της παρείχαν υπόβαθρο σε δυνητικά τοξικά φάρμακα. Στις αρχές του Β’Π.Π., ενημέρωσε τις δεξιότητές της στο νοσοκομείο Torquay. Όπως το θέτει ο Michael C. Gerald: “Οι δραστηριότητές της ως διανομέας νοσοκομείων στη διάρκεια και των 2 Παγκοσμίων Πολέμων όχι μόνο υποστήριξαν τη πολεμική προσπάθεια, αλλά της παρείχαν επίσης εκτίμηση των φαρμάκων ως θεραπευτικών παραγόντων και δηλητηρίων. Αυτές οι νοσοκομειακές εμπειρίες ήταν επίσης πιθανόν υπεύθυνες για τον εξέχοντα ρόλο που παίζουν οι γιατροί, οι νοσηλευτές κι οι φαρμακοποιοί στις ιστορίες της“. Έπρεπε να υπάρχουνε πολλοί γιατροί, φαρμακοποιοί κι επιστήμονες, αφελείς ή καχύποπτοι, στο καστ χαρακτήρων της Christie που εμφανίζονται στο Murder in Mesopotamia, Cards on the Table, The Pale Horse και Mrs. McGinty’s Dead, μεταξύ πολλών άλλων.
Η Gillian Gill σημειώνει ότι η μέθοδος δολοφονίας στο 1ο αστυνομικό μυθιστόρημά της, The Mysterious Affair at Styles, προέρχεται κατευθείαν απ’ τη δουλειά της Christie στο ιατρείο του νοσοκομείου. Σε συνέντευξη με τη δημοσιογράφο Marcelle Bernstein, η Christie δήλωσε: “Δεν μου αρέσουν οι ακατάστατοι θάνατοι. Ενδιαφέρομαι πιότερο για ειρηνικούς ανθρώπους που πεθαίνουνε στα κρεβάτια τους και κανείς δεν ξέρει γιατί“. Με τις εξειδικευμένες γνώσεις της, δεν είχε ανάγκη από δηλητήρια άγνωστα στην επιστήμη, που απαγορεύονταν σύμφωνα με τους Δέκα κανόνες για την αστυνομική φαντασία του Ronald Knox. Αρσενικό, ακονίτης, στρυχνίνη, δακτυλίτιδα, νικοτίνη, θάλλιο κι άλλες ουσίες χρησιμοποιήθηκαν για την αποστολή θυμάτων τις επόμενες 10ετίες.
Στα νιάτα της, έδειξε ελάχιστο ενδιαφέρον για τις αρχαιότητες. Μετά το γάμο της με τον Mallowan το 1930, τονε συνόδευσε σ’ ετήσιες αποστολές, περνώντας 3-4 μήνες κάθε φορά στη Συρία και το Ιράκ σε ανασκαφές στην Ουρ, τη Νινευή, το Tell Arpachiyah, Το Chagar Bazar, το Tell Brak και το Nimrud. Οι Mallowans έκαναν επίσης παράπλευρα ταξίδια ενώ ταξίδευαν από και προς τοποθεσίες αποστολής, επισκεπτόμενοι την Ιταλία, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, το Ιράν και τη Σοβιετική Ένωση, μεταξύ άλλων. Οι εμπειρίες τους ταξιδεύοντας και ζώντας στο εξωτερικό αντικατοπτρίζονται σε μυθιστορήματα όπως το Murder on the Orient Express, το Death on the Nile και το Ραντεβού με το Θάνατο. Για την ανασκαφική περίοδο του 1931 στη Νινευή, αγόρασε τραπέζι γραφής για να συνεχίσει το δικό της έργο. Στις αρχές της 10ετίας του ’50, πλήρωσε για να προσθέσει μικρό δωμάτιο γραφής στο σπίτι της ομάδας στο Nimrud. Αφιέρωσε επίσης χρόνο και προσπάθεια κάθε εποχή στο να κάνει τον εαυτό της χρήσιμο φωτογραφίζοντας, καθαρίζοντας και καταγράφοντας ευρήματα. και την αποκατάσταση κεραμικών, που την απολάμβανε ιδιαίτερα. Παρείχε επίσης κεφάλαια για τις αποστολές.
Πολλά απ’ τα σκηνικά για τα βιβλία της εμπνεύστηκαν από την αρχαιολογική έρευνα πεδίου στη Μέση Ανατολή. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη λεπτομέρεια που τα περιγράφει -π.χ, ο ναός του Αμπού Σιμπέλ όπως απεικονίζεται στο Θάνατος στο Νείλο- ενώ τα σκηνικά για το They Came to Baghdad ήτανε μέρη που κείνη κι ο Mallowan είχανε μείνει πρόσφατα. Ομοίως, άντλησε από τις γνώσεις της για τη καθημερινή ζωή σε ανασκαφή σ’ όλη τη Δολοφονία στη Μεσοποταμία. Αρχαιολόγοι κι ειδικοί σε πολιτισμούς κι αντικείμενα της Μέσης Ανατολής που παρουσιάζονται στα έργα της περιλαμβάνουνε τον Δρ Eric Leidner στο Murder in Mesopotamia και τον Signor Richetti στο Death on the Nile.
Μετά τον Β’ΠΠ, η Christie κατέγραψε τον χρόνο της στη Συρία στο Come, Tell Me How You Live, που το περιέγραψε ως μικρή μπύρα -πολύ μικρό βιβλίο, γεμάτο καθημερινές πράξεις και γεγονότα. Από τις 8 Νοέμβρη 2001 ως τον Μάρτη του 2002, το Βρεττανικό Μουσείο παρουσίασε πολύχρωμη κι επεισοδιακή έκθεση με τίτλο Agatha Christie and Archaeology: Mystery in Mesopotamia που έδειξε πώς οι δραστηριότητές της ως συγγραφέα κι ως συζύγου αρχαιολόγου αλληλένδετες.
Μερικές από τις φανταστικές απεικονίσεις της Christie έχουν εξερευνήσει και προσφέρει περιγραφές της εξαφάνισής της το 1926. Η ταινία Agatha (1979), με τη Vanessa Redgrave, έχει τη Christie να ξεγλιστρά για να σχεδιάσει εκδίκηση εναντίον του συζύγου της. Οι κληρονόμοι του Christie μήνυσαν ανεπιτυχώς για να αποτρέψουν τη διανομή της ταινίας. Στο επεισόδιο του Doctor Who The Unicorn and the Wasp (17 Μάη 2008) πρωταγωνιστεί η Fenella Woolgar ως Christie κι εξηγεί την εξαφάνισή της ως συνδεδεμένη μ’ εξωγήινους. Η ταινία Agatha and the Truth of Murder (2018) στέλνει κρυφά να λύσει τη δολοφονία της νονάς της Florence Nightingale, Florence Nightingale Shore. Φανταστική αφήγηση της εξαφάνισης της Christie είναι επίσης το κεντρικό θέμα ενός κορεάτικου μιούζικαλ, της Agatha Η υπόθεση Christie, ιστορία μυστηρίου που μοιάζει με Christie για αγάπη κι εκδίκηση από τη συγγραφέα Nina de Gramont, ήτανε μυθιστόρημα του 2022 βασισμένο χαλαρά στην εξαφάνισή της.
Άλλες απεικονίσεις, όπως η ουγγρική ταινία Kojak Budapesten (1980), δημιουργούνε τα δικά τους σενάρια που αφορούνε τις εγκληματικές ικανότητές της. Στο τηλεοπτικό έργο Murder by the Book (1986), η Christie (Dame Peggy Ashcroft) δολοφονεί έναν από τους φανταστικούς χαρακτήρες της, τον Poirot. Εμφανίζεται επίσης ως χαρακτήρας στο Gaylord Larsen’s Dorothy and Agatha και στο The London Blitz Murders του Max Allan Collins. Το αμερικανικό τηλεοπτικό πρόγραμμα Άλυτα Μυστήρια αφιέρωσε τμήμα στη διάσημη εξαφάνισή της, με την Αγκάθα να απεικονίζεται από την ηθοποιό Tessa Pritchard. Μια νεαρή Αγκάθα απεικονίζεται στην ισπανική ιστορική τηλεοπτική σειρά Gran Hotel (2011), που βρίσκει έμπνευση για να γράψει το νέο της μυθιστόρημα, ενώ βοηθά τους τοπικούς ντετέκτιβς. Στην εναλλακτική ιστορική τηλεοπτική ταινία Agatha and the Curse of Ishtar (2018), η Christie εμπλέκεται σε υπόθεση δολοφονίας σε αρχαιολογική ανασκαφή στο Ιράκ. Το 2019, το Honeysuckle Weeks απεικόνισε τη Christie στο No Friends Like Old Friends (16 Σεπτέμβρη 2019), επεισόδιο 1 της σεζόν 3 της καναδικής τηλεοπτικής σειράς ντετέκτιβ περιόδου Frankie Drake Mysteries όταν η Christie βοηθά τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Frankie Drake να λύσει την εξαφάνιση και τη δηλητηρίαση παλιού φίλου.
Το 2020, η Heather Terrell, με το ψευδώνυμο Marie Benedict, δημοσίευσε το The Mystery of Mrs. Christie, μια φανταστική αναπαράσταση της εξαφάνισης της Christie τον Δεκέμβρη του 1926. Το μυθιστόρημα ήταν στις λίστες USA Today και The New York Times Best Seller. Δεκέμβρη του 2020, το Library Reads ονόμασε τον Terrell συγγραφέα του Hall of Fame για το βιβλίο. Ο Andrew Wilson έχει γράψει 4 μυθιστορήματα με την Agatha Christie ως ντετέκτιβ: A Talent For Murder (2017), A Different Kind of Evil (2018), Death In A Desert Land (2019) και I Saw Him Die (2020). Η Christie απεικονίστηκε από τη Shirley Henderson στη κωμωδία/ταινία μυστηρίου του 2022 See How They Run.
========================
5 Μικρά Γουρουνάκια
(αποσπ.)
Κεφ. 1.
Ο Ηρακλής Πουαρό κοίταξε μ’ ενδιαφέρον τη νέα γυναίκα που μπήκε στο γραφείο του στο Λονδίνο. Είχε αναγγείλει την επίσκεψή της με μια επιστολή χωρίς κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Του ζητούσε να συναντηθεί μαζί του χωρίς να αναφέρει το παραμικρό για το θέμα που την απασχολούσε. Ήταν μια απλή τυπική επιστολή. Το μόνο που μπόρεσε να καταλάβει ο Πουαρό από το χειρόγραφο γράμμα, ήταν ότι η Κάρλα Λεμαρσάν ήταν πολύ νέα, εξαιτίας της σταθερότητας του γραφικού της χαρακτήρα.
Τώρα στεκόταν εμπρός του, ολοζώντανη: ψηλή, λεπτή, όμορφη, περίπου 20 χρονών. Ήταν από τις γυναίκες που γυρίζει κανείς να τις κοιτάζει ξανά. Ήταν ντυμένη με κομψότητα και γούστο. Φορούσε ένα ακριβό φόρεμα, πολύ καλοραμένο, κι από πάνω μια ακόμη ακριβότερη γούνα.
Ένας μακρύς λαιμός όλο χάρη συγκρατούσε το καλοφτιαγμένο κεφάλι της. Καλοσχηματισμένη μυτούλα, πυκνές και μακρυές βλεφαρίδες, σουβλερό πηγούνι γεμάτο πείσμα. Ήταν όμορφη αναμφισβήτητα. Αλλά περισσότερο από όμορφη, ήταν ζωντανή και αεράτη. Κι αυτή η ζωντάνια της έδινε περισσότερο γοητεία παρά η ομορφιά και τα καλογραμμένα της χαρακτηριστικά. Προηγουμένως, ο Πουαρό μέσα στο γραφείο του μόνος, ένιωθε πολύ γέρος. Μόλις την είδε ένιωσε να ξαναζωντανεύει και να ξανανιώνει. Σηκώθηκε να τη χαιρετήσει και παρατήρησε πως τα σκούρα γκρίζα μάτια της τον ερευνούσαν με περιέργεια και δυσπιστία. Το βλέμα της απέπνεε σοβαρότητα, που ερχότανε σε αντίθεση με τη μικρή της ηλικία. Ο Πουαρό νόμισε πως προσπαθούσε να τον γδύσει, να μπει μέσα στο νου του, να καταλάβει τι λογής άνθρωπο είχε εμπρός της. Της έδειξε ένα κάθισμα. Κάθισε. Της πρόσφερε ένα τσιγάρο. Το πήρε. Της έδωσε φωτιά. Άναψε, ρούφηξε τον καπνό κι έμεινε σιωπηλή, για ένα ή δύο λεπτά, ενώ το σταθερό βλέμμα της συνέχισε την εξέταση του Βέλγου ντετέκτιβ.
– Δεν είστε σίγουρη για το άτομό μου… Δεν σας εμπνέω απόλυτη εμπιστοσύνη… Εξακολουθείτε να αμφιβάλλετε για μένα… ‘Ετσι δεν είναι; τη ρώτησε ευγενικά ο Πουαρό.
Η νέα γυναίκα ταράχτηκε.
– Τι είπατε;
Η φωνή της ήταν γοητευτική, κάπως χαμηλότονη και αδιόρατα βραχνή.
– Αναρωτιέστε αν κάνατε σωστή επιλογή… Δεν είστε βέβαιη αν είμαι ένας απλός καραγκιόζης, ή ο άνθρωπος που σας χρειάζεται… Αλήθεια δεν είναι;
– Ε, ναι, κύριε Πουαρό, κάτι τέτοιο συμβαίνει περίπου… Χωρίς να θέλω να σας θίξω, δεν είστε όπως σας… φαντάστηκα! του απάντησε χαμογελαστή.
– Κι επιπλέον έχω και κάποια ηλικία!… Είμαι περισσότερο γέρος απ’ όσο νομίσατε…
– Ε, ναι… είναι κι αυτό!
Έμεινε για λίγο διστακτική.
– Όπως βλέπετε, είμαι ειλικρινής μαζί σας… Αυτός που μου χρειάζεται πρέπει να είναι … ο καλύτερος!
– Α, όσο γι’ αυτό δεν πρέπει να έχετε καμία ανησυχία! Είμαι… ο καλύτερος, είπε ο Πουαρό τονίζοντας μία μία τις λέξεις χωρίς το παραμικρό ίχνος μετριοφροσύνης.
Αυτή τη φορά η κοπέλα του χαμογέλασε χωρίς κανένα δισταγμό.
– Νομίζω πως αγνοείτε εντελώς την έννοια της μετριοφροσύνης, κύριε Πουαρό!… Αλλά μάλλον έχετε δίκιο. Έχω ακούσει τόσα και τόσα για σας… Είμαι αποφασισμένη να σας εμπιστευθώ…
Ο Πουαρό προσπάθησε να δικαιολογήσει το άγαρμπο σουλούπι του.
– Ξέρετε, στη δουλειά μας δεν είναι απαραίτητη η σωματική δύναμη, ούτε και η πρώτη ηλικία. Έχω το προσωπικό μου σύστημα. Δε χρειάζεται να σκύβω στο έδαφός για να καταμετρήσω ίχνη στο γρασίδι. Η δική μου μέθοδος είναι διαφορετική. Δε μαζεύω αποτσίγαρα. Ξαπλώνω στη πολυθρόνα μου και σκέφτομαι. Αυτό είναι όλο! Με την άκρη του δάχτυλου χτύπησε δύο τρείς φορές το παράξενο κεφάλι του, σε σχήμα αυγού και πρόσθεσε:
– Όλα εδώ μέσα γίνονται: Αυτό δουλεύει για μένα…
Η Κάρλα Λεμαρσάν ανακάθισε, σταύρωσε τα πόδια και του είπε πολύ σοβαρή:
– Το έχω υπόψη μου, κύριο Πουαρό. Γι’ αυτό ήρθα να σας βρω. Έχω να σας αναθέσω κάτι πολύ παράξενο!
– Αυτό που λέτε με τιμά, μις Λεμαρσάν, και δε σας κρύβω πως μου ερεθίζει και την περιέργειά μου. Είμαι ειδικός στα παράξενα… Σας ακούω.!
Η νέα γυναίκα αναστέναξε βαθιά.
– Κατ’ αρχήν το πραγματικό μου όνομα δεν είναι Κάρλα, αλλά Καρολάιν. Έχω το ίδιο όνομα με τη μητέρα μου. Σώπασε για λίγο, σα να δίσταζε πώς να συνεχίσει. Βέβαια, όλοι με γνωρίζουν με το όνομα Κάρλα Λεμαρσάν, αλλά … ούτε το επίθετό μου είναι αληθινό! Το πραγματικό μου επίθετο πρέπει να είναι Κρέηλ.
– Κρέηλ; κάτι μου θυμίζει αυτό, μουρμούρισε ο Πουαρό και ζάρωσε το κούτελό του προσπαθώντας να εντοπίσει τι ακριβώς του θύμιζε αυτό το όνομα.
– Ο πατέρας μου ήταν ζωγράφος. Αρκετά γνωστός ζωγράφος. Ορισμένοι λένε πως ήταν μεγάλος ζωγράφος, αλλά εγώ δεν το πιστεύω…
– Ο Αμία Κρέηλ;
– Ακριβώς. Σώπασε πάλί για λίγο, κι ύστερα πρόσθεσε διστακτική: – … η μητέρα μου ήταν η Καρολάιν Κρέηλ, που καταδικάστηκε για το φόνο του πατέρα μου!
– Α, βέβαια… μουρμούρισε σκεφτικός ο Πουαρό. Είχα ακούσει γι’ αυτή την υπόθεση, αλλά δεν τη παρακολούθησα από κοντά. Βρισκόμουν στο εξωτερικό εκείνη την εποχή. Πάνε πολλά χρόνια από τότε.
– Δεκαέξι ολόκληρα χρόνια, κύριε Πουαρό, είπε η Κάρλα με πολύ σοβαρό ύφος.
Το πρόσωπό της είχε χλωμιάσει αλλά τα μάτια της έβγαζαν σπίθες.
– Μπορείτε άραγε να με καταλάβετε; Η μητέρα μου δικάστηκε και κρίθηκε ένοχη. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά επειδή υπήρχαν κάποια ελαφρυντικά, η ποινή της μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά. Ωστόσο, ένα χρόνο μετά τη καταδίκη της, πέθανε… Βλέπετε; Όλα έχουν τελειώσει.
Ο Πουαρό συγκινήθηκε από την ταραχή της κοπέλας.
– Τι θέλετε λοιπόν από μένα; τη ρώτησε σε ήρεμο, πράο, σχεδόν πατρικό τόνο.
Η Κάρλα Λεμαρσάν έμεινε για λίγο σιωπηλή δαγκώνοντας τα χείλη της. Έπειτα μίλησε αργά και με αρκετό πάθος στη φωνή της.
– Θέλω να καταλάβετε τη προέλευσή μου… Ήμουνα μόλις πέντε χρονών όταν έγιναν όλα αυτά. Ήμουνα πολύ μικρή για να συγκρατήσω λεπτομέρειες, θυμάμαι βέβαια
πολύ καλά και τον πατέρα και τη μητέρα μου. Θυμάμαι ακόμη ότι ξαφνικά κάτι άλλαξε. Με πήρανε και με πήγανε στην εξοχή. Χάζευα με τις ώρες τα γουρουνόπουλα στη φάρμα, που τα τάιζε η γυναίκα ενός συμπαθητικού κοντόχοντρου άντρα. Κι οι δύο ήταν πολύ καλοί μαζί μου. Αλλά ώρες‐ώρες έπιανα στο βλέμμα τους κάτι παράξενο. Σα να με λυπόντουσαν. Μου έριχναν κάτι πολύ περίεργες ματιές, από εκείνες που συλλαμβάνουν τα παιδιά χωρίς να μπορούν να ερμηνεύσουν τη σημασία τους. Ένιωθα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά σε σχέση με μόνα, αλλά δεν μπορούσα να ξέρω…
– Πάρτε μια βαθειά ανάσα…
– Έπειτα βρέθηκα πάνω σ’ ένα μεγάλο βαπόρι για πολλές μέρες. Τελικά έφτασα στον Καναδά, όπου με υποδέχτηκαν ο θείος Σάιμον και η θεία Λουίζα. Με κράτησαν μαζί τους, στο Μόντρεαλ. Κάθε φορά που ρωτούσα για τη μαμά και τον μπαμπά, οι θείοι με διαβεβαίωναν πως θα έρχονταν σύντομα να με δουν… Έπειτα, άρχισα να μεγαλώνω και σταμάτησα τις ερωτήσεις… Μου φαίνεται πως για μια περίοδο είχα ξεχάσει τα πάντα. Ήμουν σίγουρη πως και οι δύο είχαν πεθάνει, χωρίς ποτέ να μου πει κανείς κάτι τέτοιο. Η πεποίθηση για το θάνατο των δικών μου προέκυψε ίσως απ’ το γεγονός πως δεν ένιωθα την έλλειψή τους. Κοντά στους θείους μου ζούσα πολύ ευτυχισμένη. Κι ο θείος Σάιμον κι η θεία Λουίζα μου φέρονταν καλά. Με είχαν καλύτερα κι από παιδί τους. Πήγαινα στο σχολείο, είχα πολλούς φίλους που με αγαπούσαν και τους αγαπούσα, ήταν όλα όμορφα εκεί. Έτσι ξέχασα τελείως πως γεννήθηκα μ’ άλλο όνομα κι ότι δε με λέγαν Λεμαρσάν. ‘Οταν έφτασα στο Καναδά η θεία Λουίζα μου ‘πε πως το καναδέζικο όνομά μου, θα είναι Λεμαρσάν. Μου άρεσε αυτή η ιδέα να αλλάζω όνομα από χώρα σε χώρα. Στα παιδιά αρέσουν κάτι τέτοια. Με τον καιρό το συνήθισα και ξέχασα εντελώς πως γεννήθηκα με άλλο όνομα.
Τίναξε προς τα πάνω το πεισματάρικο πηγούνι της και συνέχισε:
– Κοιτάξτε με, κύριε Πουαρό! Τι θα λέγατε αν με συναντούσατε τυχαία στο δρόμο; Ένα κορίτσι χωρίς προβλήματα και μο όλα τα χαρίσματα του κόσμου! Και κάπως έτσι είναι κύριε Πουαρό. Γιατί έχω χρήματα, υγεία, αρκετή ομορφιά και νιάτα. Είμαι είκοσι χρόνων και μπορώ να ξεκινήσω τη ζωή μου με όλα τα προσόντα. Δύσκολα Θα άλλαζα τη σημερινή μου κατάσταση με μια άλλη κοπέλα. Όμως…
– Ακούστε, μις Λεμαρσάν… Δεν ήρθε η ώρα μου να σας υποβάλλω ερωτήσεις. Ακούω υπομονετικά αυτά που έχετε να μου πείτε… Ωστόσο, αν σας συναντούσα τυχαία όπως λέτε, θα διέκρινα την ανησυχία σας και θα σας ρωτούσα, κατά κύριο λόγο για τους γονείς σας… Γιατί από αυτούς πηγάζουν οι ανησυχίες σας, κι ας μην υπάρχουν πια…
– Είστε πανέξυπνος κύριο Πουαρό… Ακούστε τι συνέβη. Όταν ενηλικιώθηκα οι θείοι μου είπαν όλη την αλήθεια. Ήταν υποχρεωμένοι να το κάνουν, γιατί σαν τίμιοι άνθρωποι, μου παράδοσαν τη διαχείριση της περιουσίας μου. Επιπλέον υπήρχε κι εκείνο το γράμμα. Το γράμμα που έγραψε η μητέρα μου για μένα, λίγο πρίν πεθάνει…
Το πρόσωπό της πήρε μια πολύ σκυθρωπή έκφραση. Τα μάτια της έχασαν τη λάμψη τους και σταμάτησαν να βγάζουν σπίθες. Τώρα είχαν γίνει δύο σκοτεινές, κατάμαυρες θάλασσες.
– Έμαθα λοιπόν τη φοβερή αλήθεια. Πως η μητέρα μου καταδικάστηκε για το φόνο του πατέρα μου. Ήτανε φριχτό!
Πήρε πάλί μια βαθειά ανάσα.
– Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Γνώρισα ένα θαυμάσιο νέο. Αραβωνιαστήκαμε. Για το γάμο όμως έπρεπε να περιμένουμε, μέχρι να ενηλικιωθώ. Πίσω από το πρόσχημα αυτό υπήρχε όμως η αλήθεια του τέλους των γονιών μου. Έπρεπε πρώτα να μάθω αυτή την αλήθεια και μετά να κρίνω μόνη μου αν μπορούσα να παντρευτώ ή όχι.
Ο Πουαρό την διέκοψε:
– Πώς αντέδρασε ο αραβωνιαστικός σας;
– Ο Τζων; Δεν τον ενόχλησε καθόλου αυτή η παλιά ιστορία. Όταν έμαθε την αλήθεια, είπε πως αυτό δεν είχε καμμία σχέση ανάμεσά μας. Είπε πως τίποτε δεν άλλαξε στα αισθήματά του για μένα. Αυτό που τον ενδιέφερε ήιαν εγώ κι όχι το παρελθόν μου.
Ανακάθισε στην πολυθρόνα και συνέχισε:
– Αραβωνιαστήκαμε και σχεδιάζουμε να παντρευτούμε. Αλλά εγώ, μόλις έμαθα την αλήθεια, άρχισα να έχω κάποιες αντιρρήσεις. Είμαι σίγουρη πως η αλήθεια αυτή θα κάνει κακό και στον Τζων. Προσπαθείστε να με καταλάβετε. Αυτό που φοβάμαι δεν είναι το παρελθόν, αλλά το μέλλον.
Έσφιξε τις γροθιές της.
– Ο Τζων κι εγώ, θέλουμε να κάνουμε παιδιά. Πολλά παιδιά. Αλλά εγώ δήλωσα στον Τζων πως δε θέλω να βλέπω τα παιδιά μου να μεγαλώνουν με τη σκιά του παρελθόντος. Με καταλαβαίνετε τι θέλω να πω;
Ο Πουαρό προσπάθησε να την καθησυχάσει:
– Καταλαβαίνω αυτό που θέλετε να πείτε, αλλά δεν πρέπει να απελπίζεστε και θα ήταν ανόητο να καταστρέψετε τη ζωή σας, για μια υπόθεση που δε σας αφορά. Αν ψάξετε καλά στο γενεαλογικό δέντρο του καθενός θα βρείτε πως πάντα κάπου υπάρχει βία, μίσος και κακία.
Η Κάρλα Λεμαρσάν τίναξε το κεφάλι.
– Σίγουρα πάντα υπάρχει κάτι, αλλά συνήθως το αγνοούμε… Πρέπει να ψάξουμε πολύ, όπως λέτε, για να το βρούμε. Σ’ αυτή την περίπτωση όμως το ξέρουμε και οι δύο μας πολύ καλά. Κι άλλωστε δεν πρόκειται για μακρυνό παρελθόν. Είναι άμεσο, κοντινό, μόλις πρίν δεκάξι χρόνια!… Θα με πιστέψετέ αν σας πω, πως μερικές φορές έπιασα τον Τζων να με κοιτάζει μ’ έναν πολύ παράξενο τρόπο; Το έκανε ίσως ασυνείδητα, φευγαλέα, για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου… Αλλά αυτό σημαίνει πως κάποια ιδέα του έχει περάσει απ’ το μυαλό. Και δεν τον κατακρίνω… Αντιδρά πολύ φυσιολογικά. Εγώ στη θέση του μπορεί να αντιδρούσα χειρότερα… Αλλά για φανταστείτε να έχουμε παντρευτεί και να τον πιάσω να με κοιτά και πάλί έτσι…
– Πώς σκοτώθηκε ο πατέρας σας; την διέκοψε απότομα ο Πουαρό.
Σώπασαν για λίγο και οι δύο. ‘Υστερα η Κάρλα Λεμαρσάν, του είπε με απλή και ήρεμη φωνή, ξανακερδίζοντας την αυτοπεποίθησή της.
– Ομολογώ πως η επιλογή μου ήτανε σωστή κύριε Πουαρό. Ο Θεός με φώτισε να έρθω να σας βρω. Είστε λογικός άνθρωπος και καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτή η παλιά υπόθεση για μένα. Διακρίνετε αυτό που κρύβεται πίσω από το θάνατο του πατέρα μου και μπορείτε να προβλέψετε τι σημαίνει ενδεχόμενα αυτό για το μέλλον. Τίποτε δεν πρέπει να μένει κρυφό…
– Έχετε απόλυτο δίκιο, απάντησε συγκαταβατικά ο Πουαρό. Εκείνο όμως που δεν κατάλαβα ακόμη, είναι το τι θέλετε από μένα;
– Θέλω να με βοηθήσετε να παντρευτώ τον Τζων! του απάντησε με σταθερή και ήρεμη φωνή η Κάρλα Λεμαρσάν. Γιατί θέλω να τον παντρευτώ. Γιατί θέλω να κάνω παιδιά μαζί του. Γιατί θέλω δύο αγόρια και δύο κορίτσια τουλάχιστον. Αυτό θέλω από σας!
– Δηλαδή, θέλετε να πιάσω τον αραβωνιαστικό σας να του μιλήσω; Α, όχι! Τι ανοησίες λέω… Κάτι άλλο θέλετε από μένα. Κάτι εντελώς διαφορετικό. Κάτι παράξενο, είπατε προηγουμένως… Για πείτε μου λοιπόν τι είναι αυτό που θέλετε ακριβώς;
– Ακούστε προσεχτικά αυτό που θα σας πω, κύριε Πουαρό. Ήρθα εδώ σαν πελάτισα! Θέλω να διερευνήσετε ένα έγκλημα. Θα σας πληρώσω για τη δουλειά σας.
– Μα εννοείτε, πως…
– Ακριβώς! Ένας φόνος παραμένει φόνος, είτε έγινε χτες, είτε πρίν δεκαέξι χρόνια…
– Μα αυτό που ζητάτε αγαπητή μου, δε λέγεται διερεύνηση, αλλά αναψηλάφιση εγκλήματος, και δεν ξέρω αν…
– Μια στιγμή κύριε Πουαρό. Δεν τελείωσα ακόμη. Πρέπει να σας πω και το σπουδαιότερο.
– Τι είναι αυτό;
– Η μητέρα μου ήταν αθώα! φώναξε η Κάρλα Λεμαρσάν…
(τέλος αποσπ.)
