ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: Ξ’: Επιβλητικές Ξεχωριστές Παρουσίες (αρχές 20ού αι.)

Πρόλογος

Και να που φτάσαμε αισίως στο 14ο άρθρο με το γενικό τίτλο αυτό και δεν υστερεί στο ελάχιστο με τα προηγούμενα, αν και μικρότερο σε μέγεθος. Κάμποσες ακόμα σημαντικές αστρονόμοι στα τέλη του 19ου αι.,  κατόπιν ένα ολάκερο…  Χαρέμι και 2 σπάνιες και ξεχωριστές γυναίκες, επίσης αστρονόμοι, λίγο πριν τα μέσα του 20ου αι. λόγω ιδιαίτερων συνθηκών. Επίσης τέλος, ανάμεσά τους κι η 1η γυναίκα γενετίστρια.
     Όταν τα διαβάσετε όλα τούτα θα καταλάβετε τι εννοώ. Γι’ αυτό ας μη πω άλλα κι ας σας αφήσω στη μαγεία της ξενάγησης… Καλήν ανάγνωση κι ελπίζω απόλαυση!  Π. Χ. 
___________________________

Η Σάρα Φράνσις Γουάιτινγκ (Sarah Frances Whiting/ 23 Αυγούστου 1847 – 12 Σεπτέμβρη 1927), ήταν Αμερικανίδα φυσικός κι αστρονόμος, που αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Ingham το 1865 κι ήταν επίσης εκπαιδεύτρια πολλών αστρονόμων, συμπεριλαμβανομένης και της Annie Jump Cannon (βλ. παρακάτω).

    Γεννήθηκε 23 Αυγούστου 1847, στο Γουαϊόμινγκ στη Πολιτεία της Νέας Υόρκης κι ήτανε κόρη του Joel Whiting, επίσης καθηγητής φυσικής, και της Elizabeth Comstock. Δεν πήρε μόνο τη λατρεία για την επιστήμη από τον πατέρα της, αλλά και τη καλή του εκπαίδευση σε μια ποικιλία επιστημονικών μαθημάτων, διαδικασιών και πειραμάτων, στα μαθηματικά, αλλά και στα κλασσικά, συμπεριλαμβανομένων των λατινικών και των ελληνικών.Αποφοίτησε στα 18 της από το ΑΒ Ingham το 1865 (που βρίσκεται στο Le Roy της Ν. Υόρκης, κι ήταν το πρώτο γυναικείο πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ, το οποίο ιδρύθηκε ως γυμνάσιο θηλέων Le Roy το 1835 κι αναβαθμίστηκε το 1857 σε πανεπιστήμιο, αλλά λόγω οικονομικών δυσχερειών έκλεισε το 1892 και το ακίνητο πωλήθηκε σε δημοπρασία το 1895). Στη συνέχεια δίδαξε μαθήματα εκεί κι αργότερα στο Μπρούκλιν, Ν.Υ., όπου άρχισε να παρακολουθεί κι επιστημονικές διαλέξεις.
     Διορίστηκε από τον πρόεδρο του Wellesley College, Henry Fowle Durant, ένα χρόνο μετά το άνοιγμα του Κολλεγίου το 1875, ένα νέο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για γυναίκες, ως πρώτη καθηγήτρια φυσικής. Για να μάθει για τη νέα μέθοδο εργαστηριακής φυσικής, στην οποία οι μαθητές έπρεπε να χρησιμοποιούν εργαστηριακά όργανα για να κάνουν μετρήσεις, έγινε επισκέπτης στις τάξεις φυσικής του Edward Pickering στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. Ίδρυσε το τμήμα φυσικής και το προπτυχιακό εργαστήρι πειραματικής φυσικής στο Wellesley ήτανε το πρώτο για τις γυναίκες και μόλις το δεύτερο στις ΗΠΑ. Όλες αυτές οι τάξεις δεν ήταν ανοιχτές για τις γυναίκες. Αφού μετακόμισε στο Χάρβαρντ, ο Pickering πρόσφερε σε αρκετές γυναίκες την ευκαιρία να εργαστούν γι’ ‘αυτόν, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας αλλά και μιας σπουδάστριάς της στο Wellesley, της Annie Jump Cannon.

     Κατόπιν αιτήματος του Durant, παρακολούθησε και τις διαλέξεις στο MIT που έδωσε ο Ρickering. Κάλεσε τη Σάρα να παρατηρήσει μερικές από τις νέες τεχνικές που εφαρμόζονται στην αστρονομία, όπως η φασματοσκοπία. Το 1880 άρχισε να διδάσκει ένα μάθημα για τη πρακτική αστρονομία στο Wellesley. Μια από τις πρώτες και πιο διάσημες μαθήτριές της ήταν η επίσης Αμερικανή μετέπειτα αστρονόμος Annie Jump Cannon.

    Το 1895, όπως είπε ο βιογράφος της, Annie Jump Cannon, πραγματοποίησε τις πρώτες ακτινογραφίας στις ΗΠΑ:

   “Μια ιδιαίτερα συναρπαστική στιγμή ήταν όταν τα πρωινές εφημερίδες της Βοστώνης ανέφεραν την ανακάλυψη των ακτίνων Rontgen ή X το 1895. Οι προηγμένοι φοιτητές στη φυσική εκείνων των ημερών θα θυμούνται πάντα τον ζήλο με τον οποίο η Miss Whiting έστησεν αμέσως έναν παλιό σωλήνα Crookes και κάνοντας το πείραμα, την απόλαυση που έδειξε όταν έλαβε πραγματικά μερικές από τις πρώτες ακτινογραφίες που ελήφθησαν στη χώρα αυτή μερικών νομισμάτων μέσα σε ένα πορτοφόλι και τα κόκκαλα στη σάρκα“.

    Μεταξύ του 1896 και του 1900, η Σάρα βοήθησε τη χορηγό του Wellesley College, Sarah Elizabeth Whitin, να ιδρύσει το Παρατηρητήριο Whitin, του οποίου η έγινε η πρώτη διευθύντρια. Το Tufts College της έδωσε τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα το 1905. Ήταν επίσης γνωστή για την υποστήριξή της στη ποτοαπαγόρευση. Το παρατηρητήριο περιείχε ένα τηλεσκόπιο διαθλάσεως 12 ιντσών (30 cm) που αγοράστηκε από την οικογένεια κατασκευαστών τηλεσκοπίων Clark, καθώς κι ένα τηλεσκόπιο διέλευσης και διάφορα φασματοσκόπια. (Η φασματοσκοπία ήταν ιδιαίτερο ενδιαφέρον της.) Το 1912 αποσύρθηκε από το τμήμα φυσικής και το 1916 αποσύρθηκε από τη διεύθυνση του Παρατηρητηρίου Whitin κι ήταν επίτιμη καθηγήτρια μέχρι το θάνατό της.

     Πέθανε 12 Σεπτέμβρη 1927, στο Wilbraham της Μασαχουσέτης, στα 80 της χρόνια λίγες μέρες μετά τα γενέθλιά της. Είναι θαμμένη στο νεκροταφείο Machpelah στο Le Roy της Νέας Υόρκης, κοντά στο σχολείο που παρακολούθησε.
    Έγραψε σχολικά εγχειρίδια, σσκήσεις ημερήσιας και βραδινής αστρονομίας, για σχολεία και κολέγια. Επίσης έγραψε πολλά άρθρα στη δημοφιλή αστρονομία, όπως:

Use of Graphs in Teaching Astronomy
Use of Drawings in Orthographic Projection & of Globes in Teaching Astronomy
Spectroscopic Work for Classes in Astronomy
The Use of Photographs in Teaching Astronomy
Partial Solar Eclipse, June 28, 1908
Solar Halos
A Pedagogical Suggestion for Teachers of Astronomy
Priceless Accessions to Whitin Observatory Wellesley College
The Tulse Hill observatory diaries (περίληψη)
The Tulse Hill observatory diaries
Lady Huggins, νεκρολογία για τη Μαίρη Χάγκινς
The experiences of a woman physicisτ Περιγρέφει την εμπειρία της σα γυναίκα-φυσικός σε άρθρο του Wellesley College News

Τιμητικές διακρίσεις:

1865 αποφοίτησε από το AB Ingham University
1883 Μέλος της Αμερικανικής Ένωσης για τη Προώθηση της Επιστήμης (AAAS)
1905 Επίτιμη διδάκτωρ στο κολλέγιο Tufts

Εργασία και θέσεις:

1876-1912 Professor of Physics, Wellesley College
1900-1916 Director, Whitin Observatory, Wellesley College
1916-1927 Professor Emeritus, Wellesley College
_______________________________________

Η Γουιλιαμίνα Πάτον Στήβενς Φλέμινγκ(Williamina Paton Stevens Fleming / 4 Ιουλίου 1857 – 1911), ήταν Αμερικανίδα αστρονόμος γεννημένη στη Σκωτία. Στη διάρκεια της καρριέρας της βοήθησε στην ανάπτυξη κοινού συστήματος καθορισμού για τα αστέρια και τη καταλογογράφηση χιλιάδων αστεριών κι άλλων αστρονομικών φαινομένων. Μεταξύ αρκετών επιτευγμάτων της σταδιοδρομίας της σημειώνεται για την ανακάλυψή του Νεφελώματος της Αλογοκεφαλής (Horsehead Nebula) νότια της ζώνης του αστερισμού του Ωρίωνα.
      Η Γουιλιαμίνα Στήβενς γεννήθηκε στις 15 Μάη 1857 στο Νταντή. στη Σκωτία κόρη της Mary Paton και του Robert Stevens, κόπτης και χαράκτης της πόλης. Εκεί το 1877 παντρεύτηκε τον James Orr Fleming, λογιστή και χήρο. Εργάστηκε σα δασκάλα λίγο πριν από τη μετανάστευση του ζευγαριού στη Βοστόνη, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ, όταν ήταν 21 ετών. Μετά την εγκατάλειψή της ετοιμόγεννη από το Fleming, εργάστηκε σαν υπηρέτρια στο σπίτι του καθηγητή Edward Charles Pickering, διευθυντή του Παρατηρητηρίου του Κολλεγίου του Χάρβαρντ.

     Τώρα η ιστορία έλεγε ότι ο Pickering ήτανε συχνά απογοητευμένος με την απόδοση των βοηθών υπολογιστών του στο παρατηρητήριο και, σύμφωνα με πληροφορίες, θα παραπονεθεί και δυνατά: “Η κοπέλα μου από τη Σκοτία θα μπορούσε να κάνει καλλίτερα!” Η σύζυγος του Pickering δε, της συνέστησε να έχει ταλέντα και πέρα ​​από τα οικιακά και τα μητρικά. Λίγο μετά τις δωρεές της Draper, μια από τους υπάρχοντες υπολογιστές, η Nettie Farrar, τα παράτησε. Ο Pickering επέλεξε τη Φλέμινγκ να την αντικαταστήσει και μάλιστα τα πήγε τόσο καλά ώστε την έκανε κύρια υπεύθυνη στις υπόλοιπες 14 υπάρχουσες θηλυκιές υπολογίστριες. Το 1881 μάλιστα τη προσέλαβε για να συμμετάσχει στο HCO και τη δίδάξε πώς να αναλύει τα αστρικά φάσματα. Ήταν η πρώτη από μια γυναικεία ομάδα ανθρώπων “υπολογιστών” που δημιουργήθηκε από τον Pickering στο HCO (Παρατηρητήριο Αστρονομίας του Χάρβαρντ).

       To Xαρέμι Του Πίκερινγκ εν δράσει, διακρίνονται 4 κοριτσία που υπάρχουνε στο παρόν άρθρο: Henrietta Leavitt, Annie Cannon, Williamina Fleming & Antonia Maury.

     Ο Pickering πρώτα αμφισβήτησε τη Fleming για να βελτιώσει προϋπάρχουσα ταξινόμηση των αστεριών. Οι εικόνες του Παρατηρητηρίου του Χάρβαρντ περιείχανε φωτογραφικά φάσματα από αστέρια που έφθασαν στην υπεριώδη ακτινοβολία, γεγονός που επέτρεψε πολύ πιο ακριβείς ταξινομήσεις των αστεριών που έπρεπε να εκτελεστούνε σε σύγκριση με τα φάσματα εγγραφής με το χέρι μέσω ενός οργάνου το βράδυ. Ως αποτέλεσμα των εργασιών των γυναικείων “υπολογιστών”, ο Pickering δημοσίευσε το 1890 τον 1ο κατάλογο Henry Draper Catalog, έναν κατάλογο με περισσότερα από 10.000 αστέρια ταξινομημένα σύμφωνα με το φάσμα τους. Οι περισσότερες από αυτές τις ταξινομήσεις έγιναν από τ Fleming. Έκανε επίσης δυνατότητα το να επιστρέψει και να συγκρίνει καταγεγγραμμένες πλάκες, οργανώνοντας χιλιάδες φωτογραφίες με τηλεσκόπιο μαζί με άλλους παράγοντες προσδιορισμού.
      Σύντομα σχεδίασε ένα σύστημα ταξινόμησης των αστεριών σύμφωνα με τη σχετική ποσότητα υδρογόνου που παρατηρήθηκε στα φάσματά τους. (Τα αστέρια που δείχνουνε το υδρογόνο ως το πιο άφθονο στοιχείο ταξινομούνται Α, κι εκείνα του υδρογόνου ως το 2ο σε αφθονία στοιχείο Β κι ούτω καθεξής) Αργότερα, η Annie Jump Cannon ανέπτυξε ένα βελτιωμένο σύστημα ταξινόμησης βασισμένο στη θερμοκρασία της επιφάνειας των αστεριών. Η Fleming συνέβαλε στη καταλογογράφηση των αστεριών που αργότερα δημοσιεύτηκαν ως κατάλογος Henry Draper. Σε μια προσπάθεια 9 ετών περιέγραψε περισσότερα από 10.000 αστέρια. Κατά τη διάρκεια της καρριέρας της ανακάλυψε 59 αέρια νεφελώματα, πάνω από 310 μεταβλητά αστέρια και 10 novae. Το 1907 δημοσίευσε μια λίστα με 222 μεταβλητά αστέρια που είχε ανακαλύψει.
     Το 1888, ανακάλυψε το νεφέλωμα της Horsehead σε μια πλάκα τηλεσκοπίου-φωτομετρίας που κατασκευάστηκε από τον αστρονόμο W. H. Pickering, αδελφό του E.C. Pickering. περιέγραψε το φωτεινό νεφέλωμα (αργότερα γνωστό ως IC 434) ως “με ημικυκλικό διάκενο 5 λεπτών σε διάμετρο 30 λεπτά νότια του ζέοντος Ωρίωνα“. Οι επακόλουθες επαγγελματικές δημοσιεύσεις παραμελήθηκαν για να πιστώσουνε την ανακάλυψη της Fleming στον Pickering. ο 1ος κατάλογος Draper παρέλειψε το όνομα της Fleming από τον κατάλογο συνεισφερόντων που ανακάλυψαν έπειτα αντικείμενα του ουρανού στο Χάρβαρντ, αποδίδοντας ολόκληρη την εργασία απλώς στον “Pickering”. Αλλά από την εποχή του 2ου κατάλογου του Draper, το 1908, h Fleming κι οι συνεργάτες του στο HCO ήταν επαρκώς γνωστοί για να λάβουνe τη κατάλληλη πίστωση για τις ανακαλύψεις τους. Πάντως, η 1η παρατήρησή της σχετικά με το νεφέλωμα της Horsehead ήτανe τυπικά απροσδιόριστη.
     Το 1886 h Φλέμινγκ ήταν υπεύθυνη για τις δεκάδες γυναίκες που προσλήφθηκαν για να υπολογίσουν τις μαθηματικές ταξινομήσεις και να επεξεργαστούν τις δημοσιεύσεις του παρατηρητηρίου. Απηύθυνε ανοιχτά πρόταση και για τις άλλες γυναίκες στις λοιπές επιστήμες στη διάλεξή της “Πεδίο για την εργασία της γυναίκας στην αστρονομία” στην Παγκόσμια Έκθεση του 1893 στο Σικάγο, όπου προώθησε ανοιχτά τη πρόσληψη βοηθών γυναικών στην αστρονομία. Η ομιλία της πρότεινε να συμφωνήσει με την επικρατούσα ιδέα ότι οι γυναίκες ήτανε κατώτερες, αλλά θεωρούσε πως αν τους δοθούν μεγαλύτερες ευκαιρίες, θα μπορούσαν να γίνουν ίσες. με άλλα λόγια, οι διαφορές φύλου από αυτή την άποψη ήταν περισσότερο πολιτιστικά κατασκευασμένες από τις βιολογικά τεκμηριωμένες.
     Το 1899 έγινε επιμελητής αστρονομικών φωτογραφιών στο Χάρβαρντ και το 1906 έγινε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας του Λονδίνου, η 1η αμερικανίδα γυναίκα που τιμήθηκε. Λίγο αργότερα διορίστηκε επίτιμος συνεργάτης στην αστρονομία του Wellesley College. Λίγο πριν το θάνατό της, η Αστρονομική Εταιρεία του Μέξικο της απένειμε το μετάλλιο Guadalupe Almendaro για την ανακάλυψη νέων αστεριών. Δημοσίευσε μια φωτογραφική μελέτη των Μεταβλητών Αστέρων (1907). Πιστώνεται επίσης με την ανακάλυψη του 1ου λευκού νάνου.
     Οι “υπολογιστές” των γυναικών του Harvard ήταν διάσημοι κατά τη διάρκεια της ζωής τους, αλλά σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένες στον επόμενο αιώνα. Το 2015 ο Lindsay Smith Zrull, επιμελητής της συλλογής Plate Stacks του Χάρβαρντ, προσπάθησε να καταγράψει, να ψηφιοποιήσει και να αποδώσει τα αστρονομικά πιάτα για την DASCH, που βρέθηκαν γύρω στα 118 συνολικά κιβώτια, που περιέχουν 20 ως 30 σημειωματάρια, από υπολογιστές γυναίκες και πρώιμους αστρονόμους του Χάρβαρντ. Συνειδητοποιώντας ότι οι 2.500+ τόμοι ήταν εκτός του πλαισίου της δουλειάς της με τη DASCH, αλλά επιθυμούσαν να δουν το υλικό έχει διατηρηθεί κι είναι προσβάσιμο, η Lindsay έφθασε σε βιβλιοθηκονόμους στο Κέντρο Χάρβαρντ-Σμινσόνιαν για την Αστροφυσική. Ξεκινώντας από ένα κατάλογο που δημιούργησε ο Joe Timko στη δεκαετία του 1970, η βιβλιοθήκη Wolbach ξεκίνησε το Project PHaEDRA (Διατήρηση των πρώτων δεδομένων του Χάρβαρντ και έρευνα στην αστρονομία). Από τον Αύγουστο του 2017 περίπου 200 από τους τόμους είχαν μεταγραφεί. 2 από τα σημειωματάρια των γυναικών του υπολογιστή (τα οποία δεν συμπεριλάμβαναν ακόμη τη Fleming) καταχωρήθηκαν μέσω της ιστοσελίδας Smithsonian Digital Volunteers στο Web, η οποία ζήτησε από τους εθελοντές να τις μεταγράψουν, ένα έργο που αναμένεται να διαρκέσει χρόνια για όλα τα σημειωματάρια. Η Daina Bouquin, διευθύντρια της βιβλιοθηκης του Wolbach, δήλωσε ότι ο στόχος είναι να καταστεί δυνατή η αναζήτηση πλήρους κειμένου της έρευνας: “Αν ψάχνετε για τη Williamina Fleming, δεν πρόκειται απλώς να τη βρείτε σε μια δημοσίευση όπου δεν ήταν η συγγραφέας της δουλειάς της, θα βρείτε το έργο της”. Τον Ιούλιο του 2017, η Βιβλιοθήκη Wolbach του Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics αποκάλυψε μια έκθεση που παρουσιάζει το έργο της, συμπεριλαμβανομένου του ημερολογίου που περιέχει την ανακάλυψη του νεφελώματος Horsehead. Η βιβλιοθήκη έχει δεκάδες τόμους του έργου της Fleming στη συλλογή του PHaEDRA.

   “Το πρώτο άτομο που γνώριζε την ύπαρξη λευκών νάνων ήταν η κ. Fleming. τα επόμενα δύο, μια ώρα ή δύο αργότερα, ο Καθηγητής E.C. Pickering και εγώ. Με χαρακτηριστική γενναιοδωρία, ο Pickering είχε προσφερθεί εθελοντικά να έχει τα φάσματα των αστεριών που είχα παρατηρήσει για τη παράλλαξη που κοιτάχτηκε πάνω στις πλάκες του Χάρβαρντ. Όλοι όσοι είχαν ελαφρύ απόλυτο μέγεθος αποδείχτηκαν να είναι της κατηγορίας G ή κατώτεροι. Κινούμενο με περιέργεια, τον ρώτησα για τον σύντροφο των 40 Eridani. Χαρακτηριστικά, και πάλι τηλεφώνησε στην κα Φλέμινγκ, η οποία ανέφερε μέσα σε περίπου μία ώρα ότι ήταν της κλάσης Α“.
Henry Norris Russell Astronomical Journal, τ. 51, σ. 13 (1944)

      Δημοσίευσε την ανακάλυψη των λευκών νάνων (1910). Επίσης δημοσίευσε φάσματα Spectra and Photographic Magnitudes of Stars στις Τυπικές Περιφέρειες (1911).
     Πέθανε στη Βοστώνη στις 21 Μαΐου 1911

 * Ο σεληνιακός κρατήρας Fleming ονομάστηκε από κοινού κι όχι (στενά συγγενής) Αλέξανδρος Φλέμινγκ.
 * Το 1906 έγινε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας του Λονδίνου, της πρώτης αμερικανικής γυναίκας που εκλέχτηκε έτσι.
________________________

Η Νέττι Μαρία Στήβενς(Nettie Maria Stevens/ 7 Ιουλίου 1861 – 4 Μάη 1912) ήταν η πρώτη γυναίκα γενετίστρια παγκοσμίως κι Αμερικανίδα. Αυτή κι ο Έντμουντ Μπίτσερ Γουίλσον (1856–1939) ήταν οι πρώτοι ερευνητές που περιέγραψαν τη χρωμοσωμική βάση του φύλου, αλλά διεξήγαγαν τις έρευνές τους, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Παιδί εργαζόμενων γονέων, μεγάλωσε σε μια εποχή, όπου ήταν περιορισμένες οι δυνατότητες εκπαίδευσης των γυναικών. Εκείνη την περίοδο η εκπαίδευση δεν ήτανε συνηθισμένη για τις γυναίκες, αλλά εκείνη είχε τη τύχη να παρακολουθήσει μαθήματα στην ακαδημία Westford, η οποία ήταν ανοικτή σε μαθητές όλων των εθνικοτήτων και των 2 φύλων. Αυτό φαίνεται πως επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το επαγγελματικό της μέλλον.

     Γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1861 στο Κάβεντις του Βερμόντ από τη Τζούλια (το γένος Άνταμς) και τον Εφραίμ Στίβενς. Η οικογένειά της ήταν μεσοαστοί και είχαν ζήσει στην Αγγλία για πέντε γενιές. Ο πατέρας της ήταν μαραγκός και πολυτεχνίτης. Η δουλειά του πήγαινε αρκετά καλά και κατάφερε να κάνει αρκετή περιουσία στο Westford, ώστε να στείλει τα παιδιά του στο σχολείο. Μετά το θάνατο της μητέρας της, ο πατέρας της Στίβενς ξαναπαντρεύτηκε και η οικογένεια μετακόμισε στο Γουέστφορντ της Μασαχουσέτης. Αποφοίτησε από την Ακαδημία Γουέστφορντ το 1880 στα 19 της χρόνια μόλις και μάλιστα με τη μεγαλύτερη βαθμολογία, όπως βέβαια συνέβαινε και σε κάθε προηγούμενη σχολική χρονιά. Αφού δίδαξε 3 περιόδους, συνέχισε τις σπουδές της στο Κανονικό Σχολείο Γουέστφιλντ (Μασαχουσσέτη) (τώρα πολιτειακό Πανεπιστήμιο Γουέστφιλντ) ολοκληρώνοντας τη 4ετή φοίτηση μέσα σε 2 μόνο χρόνια και αποφοίτησε με την υψηλότερη βαθμολογία στη τάξη το 1903. Αποφάσισε να πάει στο κολλέγιο των εκπαιδευτικών στη Μασαχουσέτη και στη συνέχεια εργάστηκε ως δασκάλα για κάποιο διάστημα, αρκετό για να εξοικονομήσει κάποια χρήματα για την περαιτέρω εκπαίδευση της και με σκοπό να παρακολουθήσει ένα πανεπιστήμιο στη Καλιφόρνια.
     Η Στίβενς ως δασκάλα δίδασκε λατινικά, ελληνικά, μαθηματικά, αγγλικά, καθώς και φυσιολογία και ζωολογία στο γυμνάσιο του Λίβανου, στο Χάμσαϊρ, κι είχε μεγάλο ζήλο για μάθηση, τον οποίο προσπάθησε να μεταδώσει στους μαθητές και στους συναδέλφους της. Αργότερα, εργάστηκε κι ως βιβλιοθηκάριος, ωστόσο υπάρχουνε κενά στην ιστορία της που αγνοούνται από αυτή τη περίοδο ως ότου γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το 1896 σε ηλικία 35 χρόνων..Το ενδιαφέρον της στη ζωολογία μπορεί να επηρεάστηκε από θερινά μαθήματα που παρακολούθησε κοντά στο Martha’s Vineyard τη 10ετία του 1890. Αφού είχε αποφοιτήσει 1η στη τάξη της, μπόρεσε και μπήκε στο Στάνφορντ, όπου έλαβε Β.Α. (μπάτσελορ) το 1899 και Μ.Α. (μάστερ) το 1900. Ολοκλήρωσε, επίσης, 1 έτος των μεταπτυχιακών εργασιών στη φυσιολογία, υπό τον καθηγητή Τζένκινς κι ιστολογία/κυτταρολογία, υπό τον καθηγητή ΜακΦάρλαντ. Πέρασε τα καλοκαίρια της μελετώντας στο εργαστήριο Hopkins Seaside, στη Καλιφόρνια, εκδηλώνοντας έτσι την αγάπη της για τη μάθηση και την επιστήμη της βιολογίας. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, αποφάσισε ν’ αλλάξει καρριέρα και να επικεντρωθεί στην έρευνα αντί για τη διδασκαλία. Αφού απέκτησε το μεταπτυχιακό της πάνω στη βιολογία -εξαιρετικά ασυνήθιστο επίτευγμα για μια γυναίκα κείνη την εποχή-, γράφτηκε στο κολλέγιο του Bryn Mawr στην Πενσιλβάνια, ως απόφοιτη βιολογίας. Ήταν τόσο καλή φοιτήτρια, ώστε της χορηγήθηκε υποτροφία που της έδινε τη δυνατότητα να σπουδάσει στο Ζωολογικό Σταθμό στη Νάπολη της Ιταλίας και στη συνέχεια στο Ζωολογικό Ινστιτούτο του Theodor Boveri στο Wurzburg της Γερμανίας. Ο Boveri την περίοδο εκείνη δούλευε πάνω στο πρόβλημα του ρόλου των χρωμοσωμάτων στη κληρονομικότητα. Η Stevens πιθανώς εκδήλωσε το ενδιαφέρον της για το θέμα αυτό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της εκεί. Επιστρέφοντας στο Bryn Mawr, απέκτησε το διδακτορικό της το 1903 κι από τη στιγμή εκείνη, έγινε ερευνήτρια στη βιολογία στο Bryn Mawr. Από το 1903 ως το 1905, η έρευνα της χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Carnegie.

     Η Στίβενς συνέχισε τις σπουδές της στη κυτταρολογία στο Bryn Mawr, όπου είχε επηρεαστεί από το έργο του προηγούμενου επικεφαλής του τμήματος βιολογίας, Εντμουντ Μπίτσερ Γουίλσον κι από τον διάδοχό του, Τόμας Χαντ Μόργκαν. Στη 1η της χρονιά εκεί έλαβε υποτροφία για το μεταπτυχιακό στη βιολογία. Το επόμενο έτος, της απονεμήθηκε ο τίτλος του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Συναδέλφου, και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ στη Γερμανία. Μελέτησε, επίσης, τους θαλάσσιους οργανισμούς στο Χέλγολαντ και το Ζωολογικό Σταθμό της Νάπολι. Μετά την απονομή του Διδακτορικού της διπλώματος από το Bryn Mawr, έλαβε θέση βοηθού στο Ινστιτούτο Κάρνεγκι της Ουάσινγκτον έτος 1904-5. Το αποτέλεσμα αυτής της ερευνητικής θέσης ήταν αρκετές μεταγενέστερες μελέτες στα γεννητικά κύτταρα των αφιδών. Μία εργασία της (1905) κέρδισε βραβείο $1.000 για το καλλίτερο επιστημονικό άρθρο που γράφτηκε από γυναίκα. Ένα άλλο έργο, Σπουδές Στη Σπερματογένεση, τόνισε την ένταξή της στις όλο και πιο υποσχόμενες μελέτες του προσδιορισμού του φύλου και τη χρωμοσωμική κληρονομικότητα. Στο Ινστιτούτο Κάρνεγκι δημοσίευσε τις μελέτες της για τον καθορισμό του φύλου το 1905. Στο Bryn Mawr, επικεντρώθηκε σε θέματα όπως η αναγέννηση στους πρωτόγονους πολυκυτταρικούς οργανισμούς, η δομή των μονοκύτταρων οργανισμών, η ανάπτυξη του σπέρματος και των αυγών, τα γεννητικά κύτταρα των εντόμων και την κυτταρική διαίρεση στους αχινούς και τα σκουλήκια.
    Η Στίβενς ήταν από τις 1ες αμερικανίδες γυναίκες που αναγνωριστήκανε για τη συνεισφορά τους στην επιστήμη. Οι έρευνές της γίνανε στο Κολλέγιο Bryn Mawr. Η υψηλότερη βαθμίδα που κατέλαβε ήταν επίκουρος στη πειραματική μορφολογία (1905-12). Ανακάλυψε ότι σε μερικά είδη τα χρωμοσώματα είναι διαφορετικά μεταξύ των 2 φύλων, χρησιμοποιώντας τις παρατηρήσεις που ‘κανε σε χρωμοσώματα εντόμων. Η ανακάλυψη ήτανε που 1η φορά παρατηρήσιμες διαφορές των χρωμοσωμάτων μπορεί να συνδέονταν με παρατηρήσιμες διαφορές σε φυσικές ιδιότητες (δηλαδή, αν ένα άτομο είναι αρσενικό ή θηλυκό). Αυτή η έρευνα έγινε το 1905. Στα πειράματα που γίνανε για να προσδιοριστεί αυτό, χρησιμοποιήθηκαν μια σειρά από έντομα. Αναγνώρισε το χρωμόσωμα Υ σε σκουλήκια Tenebrio. Συμπέρανε ότι η χρωμοσωμική βάση του φύλου εξαρτάται από τη παρουσία ή την απουσία του Υ χρωμοσώματος. Δεν είχε ξεκινήσει την έρευνά της μέχρι τα 30 κι ολοκλήρωσε το διδακτορικό της το 1903. Επέκτεινε με επιτυχία τα πεδία της εμβρυολογίας και κυτταρογενετικής. Το 1905 προήχθη σε συνεργάτιδα στη πειραματική μορφολογία, θέση που κατείχε ως το θάνατό της. Την ίδια χρονιά δόθηκε στη δημοσιότητα το έργο της σχετικά με τη διαπίστωση του φύλου και το ρόλο των χρωμοσωμάτων. 
     Απέτυχε να κερδίσει πλήρη θέση στο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, πέτυχε μιαν ερευνητική καριέρα σε κορυφαίους θαλάσσιους σταθμούς κι εργαστήρια. Το ρεκόρ των 38 δημοσιεύσεων περιλαμβάνει αρκετές σημαντικές συνεισφορές που συνεχίσανε την ανάδειξη των ιδεών της χρωμοσωμικής κληρονομικότητας. Ως αποτέλεσμα της έρευνας, παρείχε κρίσιμες παρατηρήσεις για τις χρωμοσωμικές θεωρίες του Μέντελ σχετικά με τη κληρονομικότητα. Η Στίβενς εργάστηκε σκληρά για να ‘ναι σε θέση να γίνει πλήρης ερευνήτρια στο Bryn Mawr. Ωστόσο, προτού να αναλάβει την έρευνα σε θέση καθηγητή που της προσφέρθηκε και που είχε δημιουργηθεί γι’ αυτήν, πέθανε στις 4 Μάη 1912, από καρκίνο του μαστού στο νοσοκομείο Τζονς Χόπκινς, στη Βαλτιμόρη. Μετά το θάνατό της, ο Τόμας Χαντ Μόργκαν έγραψε μια εκτενή νεκρολογία για το περιοδικό Science. Σε προηγούμενη συστατική επιστολή, είχε γράψει, “από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές που είχα, κατά τα τελευταία δώδεκα χρόνια δεν είχα κανέναν που να είναι τόσο ικανός και ανεξάρτητος στην έρευνα όσο η δεσποινίς Στίβενς“.

    Ήταν η 1η που διαπίστωσε ότι τα θηλυκά έχουν 2 μεγάλα χρωμοσώματα φύλου. Ο Γουίλσον δεν το είχε δει αυτό, διότι διεξήγαγε τεστ μόνο στους όρχεις, καθώς τα ωάρια είναι πολύ λιπαρά κι ακατάλληλα για τις παλαιές μεθόδους χρώσης. Ο Γουίλσον, στη συνέχεια, επανέκδοσε την αρχική του εργασία κι ευχαρίστησε τη Νέτι Στίβενς για την ανακάλυψη αυτή. Η ανακάλυψη αυτή ήταν αυτή που επέτρεψε αργότερα στον Γουίλσον να συνδυάσει την ιδέα του περί ιδιοχρωμοσωμάτων με τη δική της περί ετεροχρωμοσωμάτων. Αυτό αποδεικνύει πως η Στίβενς είχε μεγάλη επιρροή σε αυτή τη διαδικασία. Τα περισσότερα βιβλία βιολογίας αποδίδουν στον Μόργκαν τη χαρτογράφηση των 1ων γονιδιακών περιοχών στα χρωμοσώματα της Δροσόφιλας melanogaster, αλλά συχνά παραγνωρίζεται ότι ήταν η Στίβενς αυτή που έφερε της μύγες του γένους Δροσόφιλα στο εργαστήριο του Μόργκαν. Παρόλο που η Stevens συνεργάστηκε με τον Hunt Morgan, το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας το εκτέλεσε ως ανεξάρτητη ερευνήτρια. Ορισμένοι πιστεύουν πως η θέση της στον τομέα της γενετικής είχε σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί, διότι τα εύσημα για την ανακάλυψη των Χ και Υ χρωμοσωμάτων και του ρόλου τους στον καθορισμό του φύλου είχανε δοθεί στον Wilson και στον Morgan, που μοιραστήκαν και το Νόμπελ γι’ αυτή την ανακάλυψη. Ο Wilson μάλιστα είχε διαβάσει χειρόγραφα της Stevens για τα χρωμοσωμικά μοντέλα πριν από τη δημοσίευση της δικής του εργασίας.
     Είχε κάπως αμφιλεγόμενο χαρακτήρα. Μετά το θάνατο της, ο Hunt Morgan έγραψε μια εκτεταμένη, αν και απορριπτική νεκρολογία, υπονοώντας ότι ήταν περισσότερο μια τεχνικός παρά μια επιστημόνισσα. Αυτή η μεταγενέστερη εκτίμηση έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενη δήλωση του, που αναφέρθηκε παραπάνω/ Η Νέτι Μαρία Στίβενς που δίδαξε σ’ ολόκληρη τη σχετικά σύντομη διάρκεια της ζωής της, εμπνέοντας πολλούς φοιτητές που θέλουν να σταδιοδρομήσουν στον τομέα της επιστήμης, που έχει δημοσιεύσει πάνω από 38 εργασίες από το 1901 μέχρι το θάνατό της πάνω στη κυτταρολογία και τη πειραματική φυσιολογία, βρίσκεται θαμμένη στο κοιμητήρι του Γουέστφιλντ στη Μασσαχουσέτη, δίπλα στους τάφους του πατέρα της Εφραίμ και της αδερφής της Έμμα.

Παραρτηματικά

    Για περισσότερα από 2000 έτη, οι άνθρωποι προσπαθούσαν, με υποθέσεις και πειράματα, να δώσουν απάντηση στο ερώτημα: “Τι καθορίζει το φύλο των ζωντανών οργανισμών; To αν, δηλαδή, θα είναι αρσενικοί ή θηλυκοί”;. Ωστόσο, μόλις στις αρχές του 20ού αι. έγινε φανερό ότι το φύλο καθορίζεται τη στιγμή της γονιμοποίησης κι εξαρτάται από τα χρωμοσώματα του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου κι όχι πχ, από άλλους εξωτερικούς παράγοντες κατά τα στάδια της πρώιμης ανάπτυξης του εμβρύου, όπως εικάζανε πολλοί βιολόγοι κι ερευνητές ως τότε. Τη πειραματική πιστοποίηση της χρωμοσωμικής βάσης των φύλων, για 1η φορά στην ιστορία της γενετικής, πραγματοποίησε η Nettie Maria Stevens.
      Η Nettie Maria Stevens, που επέστρεψε στο Bryn Mawr για να εργαστεί πάνω στο ερώτημα του καθορισμού του φύλου των οργανισμών, αρχικά μελέτησε τα χρωμοσώματα (νηματοειδή σωμάτια που βρίσκονται στον πυρήνα των κυττάρων και φέρουν γενετικές πληροφορίες) αρκετών εντόμων και τα συνέκρινε με το φύλο των απογόνων τους. Η επιτυχία της ήρθε το 1904, κατά τη μελέτη του mealworm (είδος σκουληκιού που εξελίσσεται σε σκαθάρι) Tenebrio Monitor. Ανακάλυψε, δηλαδή, ότι τα σπερματοζωάρια του συγκεκριμένου είδους μπορούν να έχουν 2 μορφές. Είτε θα διαθέτουν στον πυρήνα τους 10 μεγάλα χρωμοσώματα (Χ), είτε 9 μεγάλα (Χ) κι 1 μικρό (Υ). Από την άλλη, στον πυρήνα τους τα ωάρια διαθέτουνε πάντα 10 μεγάλα χρωμοσώματα (Χ). Όσον αφορά στους απογόνους, τα σωματικά κύτταρα των θηλυκών απογόνων έχουν είκοσι μεγάλα χρωμοσώματα (Χ), ενώ των αρσενικών δεκαεννιά μεγάλα (Χ) κι ένα μικρό (Υ). Η Στίβενς κατέληξε ότι η 1η περίπτωση, που δίνει θηλυκό απόγονο, προκύπτει από την ένωση ΧΧ χρωμοσωμάτων, ενώ η 2η που δίνει αρσενικό, από την ένωση ΧΥ χρωμοσωμάτων. Μελέτες κι ορισμένων άλλων ειδών έδωσαν παρόμοια αποτελέσματα.

     Επομένως, χάρη σε κείνη έγινε φανερό ότι το φύλο καθορίζεται τη στιγμή της γονιμοποίησης ωαρίου από σπερματοζωάριο. Το αν το έμβρυο θα ‘ναι θηλυκό ή αρσενικό είναι θέμα τύχης, που εξαρτάται από τα χρωμοσώματα του σπέρματος του πατέρα, καθώς όλα τα ωάρια φέρουνε το χρωμόσωμα Χ, ενώ μόνο μερικά σπερματοζωάρια φέρουνε το χρωμόσωμα Υ. Αν το ωάριο γονιμοποιηθεί από σπερματοζωάριο Χ, το έμβρυο θα γίνει θηλυκό (ΧΧ). Αν γονιμοποιηθεί από σπερματοζωάριο Υ, θα γίνει αρσενικό (ΧΥ). Τα ζεύγη χρωμοσωμάτων (ΧΧ) ή (ΧΥ) ονομάζονται χρωμοσώματα του φύλου κι είναι τα μόνα που διαφέρουν ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου. Τα υπόλοιπα ζεύγη χρωμοσωμάτων των εμβρύων είναι και στα δύο φύλα κοινά.
     Το έργο της Stevens σχετικά με τη χρωμοσωμική βάση των φύλων δόθηκε στη δημοσιότητα το 1905 ως έκθεση του Ινστιτούτου Carnegie, το οποίο και χρηματοδοτούσε από το 1903 την έρευνα και τα πειράματά της. Βέβαια, η θεωρία της δεν έγινε δεκτή απ’ όλους τους επιστήμονες εκείνη τη χρονική στιγμή. Παρ’ όλ’ αυτά, ήτανε πολύ σημαντική για την εξέλιξη του τομέα της γενετικής.
Πέρα των όσων αναφέρθηκαν, η Stevens υπήρξε και μια δημιουργικότατη συγγραφέας. Δημοσίευσε περίπου 38 εργασίες σε 11 χρόνια. Μάλιστα για την εργασία της “Μελέτη των γεννητικών κυττάρων των Aphis of rosae κι Aphis of oenotherae”, της απονεμήθηκε το 1905 το βραβείο έρευνας της Ellen Richards. Με αυτόν τον τρόπο αναγνωριζόταν η προσφορά της στη προώθηση της επιστημονικής έρευνας από γυναίκες.
     Τέλος, ασχολήθηκε μ’ επιτυχία και με τους κλάδους της εμβρυολογίας, κυτταρογενετικής και της ιστολογίας. “Έφερε νέα δεδομένα κι εισήγαγε νέες θεωρίες”, έγραψε η Marilyn Bailey Ogilvie στο Γυναίκες & Επιστήμη. Ωστόσο, ο πρώιμος θάνατός της το Μάη του 1912 την ανέκοψε από τη συνέχιση του σπουδαίου ερευνητικού της έργου.
________________

Η Άννυ Τζαμπ Κάννον(Annie Jump Cannon 11 Δεκέμβρη1863 – 13 Απρίλη 1941), ήταν Αμερικανίδα αστρονόμος του οποίου η καταλογογραφική εργασία ήτανε καθοριστική για την ανάπτυξη της σύγχρονης αστρικής ταξινόμησης. Με τον Edward C. Pickering πιστώνεται με τη δημιουργία του προγράμματος ταξινόμησης του Χάρβαρντ, που ήταν η 1η σοβαρή προσπάθεια να οργανωθούνε και να ταξινομηθούνε τ’ αστέρια με βάση τις θερμοκρασίες και τους φασματικούς τους τύπους. Ήτανε σχεδόν κωφή σ’ όλη τη διάρκεια της καρριέρας της. Ήταν επίσης και μια σουφραζίστα και μέλος του Εθνικού Κόμματος των Γυναικών. Το 1935, δημιούργησε το βραβείο Annie J. Cannon για “τη γυναίκα οποιασδήποτε χώρας, της οποίας οι συνεισφορές στην επιστήμη της αστρονομίας είναι οι πιο διακεκριμένες”.

Οι γυναίκες του αστεροσκοπείου του Χάρβαρντ με τον Frank Hinkely (μηχανικός και κτηματίας του 19ου αι.) και τον καθηγητή Edward King. 10η από αριστερά είναι η Cannon (1918)

     Γεννήθηκε στις 11 Δεκέμβρη 1863 στο Dover του Delaware. Ήταν η μεγαλύτερη από τις 3 κόρες του Wilson Cannon, ναυπηγού και γερουσιαστή του Delaware και της 2ης συζύγου του, Mary Elizabeth Jump. Είχε τέσσερα μεγαλύτερα αδέρφια από τον πρώτο γάμο του πατέρα της. Η μητέρα της τής μετέδωσε το ενδιαφέρον της για τα αστέρια και την αστρονομία. Η ίδια δεν παντρεύτηκε ποτέ και δεν έκανε παιδιά. Η μητέρα της ήταν η πρώτη που της δίδαξε τους αστερισμούς και την ενθάρρυνε να ακολουθήσει τα δικά της ενδιαφέροντα, υποδεικνύοντας να συνεχίσει τις σπουδές της στα μαθηματικά, τη χημεία και τη βιολογία στο Wellesley College. Η Cannon κι η μητέρα της χρησιμοποίησαν ένα παλιό βιβλίο αστρονομίας για να αναγνωρίσουν τα αστέρια που βλέπανν από τη σοφίτα τους. Η μητέρα της διδάσκει επίσης οικονομία που αργότερα θα χρησιμοποιήσει για να οργανώσει την έρευνά της. Άκουσε τις συμβουλές της μητέρας της και συνέχισε τις σπουδές και το πάθος της για την αστρονομία.

    Το 1880, στάλθηκε για σπουδές στο Wellesley College της Μασαχουσέτης, μία από τις κορυφαίες ακαδημαϊκές σχολές για γυναίκες στις ΗΠΑ. Ωστόσο, το ψυχρό χειμωνιάτικο κλίμα έπληττε την περιοχή με ποικίλες λοιμώξεις, σε μία από τις οποίες αρρώστησε από οστρακιά (μια μεταδοτική εξανθηματική ασθένεια με πυρετό). Ως αποτέλεσμα έμεινε σχεδόν εντελώς κωφή. Αποφοίτησε το 1884 με πτυχίο στη Φυσική κι επέστρεψε στο σπίτι της. Απογοητευμένη από τις περιορισμένες προοπτικές καρριέρας, ειδικά για τις γυναίκες εκείνης της εποχής κι αντιμετωπίζοντας δυσκολίες στη κοινωνικοποίησή της, λόγω της απώλειας ακοής, ταξίδεψε στην Ευρώπη το 1892 για να φωτογραφήσει την έκλειψη ηλίου, αλλά γύρισε με τη κατάστασή της βελτιωμένη ελάχιστα.

Το εργαστήριο της καθηγήτριας φυσικής κι αστρονομίας του Wellesley, Sarah Frances Whiting. Ήταν  από τα καλύτερα εξοπλισμένα εργαστήρια φυσικής της χώρας στη 10ετία του 1870. 3η από αριστερά βρίσκεται η Annie (ακαδημαϊκό έτος 1895-1896)

     Το 1894 η μητέρα της πέθανε και η κατάσταση στο σπίτι έγινε ακόμη πιο δύσκολη. Η Annie τότε έγραψε στην καθηγήτρια Φυσικής και Αστρονομίας Sarah Frances Whiting ζητώντας θέση εργασίας. Η Whiting την προσέλαβε ως βοηθό της. Αυτό της έδωσε την ευκαιρία να λάβει μεταπτυχιακά μαθήματα στο κολέγιο. Επιπλέον, η καθηγήτρια Whiting την ενέπνευσε να ασχοληθεί με τη φασματοσκοπία, τη μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ ακτινοβολίας κι ύλης ως συνάρτηση του μήκους κύματος. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, ανέπτυξε τις ικανότητές της και στη τέχνη της φωτογραφίας. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στο Wellesley για μεταπτυχιακές σπουδές στη φυσική και την αστρονομία.

Ο Pickering με τις γυναίκες βοηθούς του,
μεταξύ τους κι η Annie (Μάης 1913)

     Προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε καλλίτερο τηλεσκόπιο, εγγράφηκε στο Radcliffe Women’s College στο Χάρβαρντ, το οποίο είχε πρόσβαση στο Harvard College Observatory. Το 1896 προσλήφθηκε ως βοηθός του Edward C.Pickering, Αμερικανού αστρονόμου και φυσικού, στο αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ. Έγινε λοιπόν μέλος του Χαρεμιού του Pickering (Pickering’ s women) που είχαν ως σκοπό τη συμπλήρωση του Henry Draper Catalog, ενός αστρονομικού καταλόγου αστέρων που έδινε τις φασματοσκοπικές ταξινομήσεις 225,300 άστρων, (ο Henry Draper ήτανε γιατρός κι ερασιτέχνης αστρονόμος), και τον καθορισμό όλων των αστέρων του ουρανού με φωτογραφικό μέγεθος περίπου 9.

Η Annie στο γραφείο της στο Harvard College Observatory

     Λίγο μετά την έναρξη των εργασιών πάνω στον κατάλογο Henry Draper, παρατηρήθηκε μία διαφωνία μεταξύ της ανιψιάς του Draper (Antonia Maury) και της γυναίκας που είχε την επίβλεψη της εργασίας (Williamina Fleming) ως προς τον τρόπο κατάταξης των αστεριών. Η Cannon διαπραγματεύτηκε έναν συμβιβασμό. Η κατάταξη των άστρων που ανέπτυξε βασιζότανε κυρίως στη θερμοκρασία τους. Τα αστέρια ως λαμπερά αέρια ουράνια σώματα έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εύκολα ορατό: το χρώμα τους, που σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Με βάση, λοιπόν, το χρώμα τους, του ορατού τους φάσματος, κατατάσσονται σε διαφορετικούς τύπους, τους φασματικούς. Με το γράμμα Ο η Annie απεικόνιζε τα αστέρια με γαλάζιο χρώμα, που παράλληλα ήτανε και τα θερμότερα, ενώ το γράμμα Μ δινόταν και δίνεται στα αστέρια με κόκκινο χρώμα και τη πιο χαμηλή θερμοκρασία στην επιφάνειά τους. Σε υπόλοιπους τύπους αστεριών δίνονταν τα γράμματα Β (αστέρας τύπου Β ή αστέρας στοιχείου ηλίου), Α (αστέρας τύπου Α ή αστέρας υδρογόνου), F (αστέρας τύπου F ή ιονισμένου ασβεστίου), G (αστέρας τύπου G ή ηλιακός αστέρας), Κ (αστέρας τύπου Κ ή ηλιακών κηλίδων). Με αυτό τον τρόπο διαμορφώνεται η φράση OBAFGKM από την οποία προέκυψε ο μνημοτεχνικός κανόνας Oh!Be A Fine Girl-Kiss Me, που χρησιμοποιείται από φοιτητές κι αστρονόμους για την ευκολότερη συγκράτηση της φασματικής ταξινόμησης των άστρων της Annie Jump Cannon. Καθένας από τους παραπάνω τύπους, μάλιστα, διακρίνεται σε 10 επιμέρους αριθμητικές υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Ο6, G9, K4.

Η Annie παρατηρεί με τηλεσκόπιο που χρησιμοποιούταν ως το 1900 (1895 Wellesley College).

     Το σύστημά της αυτό, που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα, αποτέλεσε επίτευγμα για την εποχή εκείνη. Εντυπωσιακή είναι επίσης η ταχύτητα με την οποία ταξινομούσε στις παραπάνω κατηγορίες τα αστέρια. Για παράδειγμα, από τη παρακάτω φωτογραφική πλάκα που απεικονίζει αστρικά φάσματα, μπορούσε να κατηγοριοποιήσει κατά μέσο όρο 3 αστέρια το λεπτό. Ο κατάλογος Henry Draper στον οποίο η Cannon συνέβαλλε σημαντικά περιελάμβανε 230.000 αστέρια. Δημοσιοποίησε μάλιστα και μία μελέτη για τα φωτεινά αστέρια του νότιου ημισφαιρίου του ουρανού, καθώς κι άλλους καταλόγους άστρων.

Φωτογραφική πλάκα
που απεικονίζει αστρικά φάσματα.

* Η Annie Cannon έλαβε διδακτορικό δίπλωμα από το πανεπιστήμιο του Delaware (1918).
* Της δόθηκε διδακτορικό δίπλωμα από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία. Ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε ποτέ με αυτόν τον τρόπο (1925).
* Έλαβε διδακτορικό δίπλαμα από το Wellesley College (1925).
* Το 1929 η Εθνική Ένωση Γυναικών Ψηφοφόρων (National League of Women Voters) την κατέταξε ως μία από τις δώδεκα σημαντικότερες εν ζωή Αμερικανίδες.
* Το 1931 της απονεμήθηκε το Βραβείο / Μετάλλιο Henry Draper από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών (ιδρύθηκε από τη χήρα του Henry Draper και απονέμεται από την αμερικανική Ακαδημία Επιστημών για τη συμβολή επιστημόνων στην αστροφυσική).
* Το 1932 της απονεμήθηκε το βραβείο Ellen Richards.
* Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα από το πανεπιστήμιο Oglethorpe (1935) και από το Mount Holyoke College (1937).
* Ήταν η πρώτη γυναίκα που εξελέγη αξιωματικός της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας.
* Κρατήρας στη σελήνη έχει πάρει το όνομά της (ο κρατήρας Cannon).
______________________________

H Φιαμέτα Γουόρθινγκτον-Γουίλσον(Fiammetta Wilson Worthington /19 Ιουλίου 1864 – 21 Ιουλίου 1920), ήταν Αγγλίδα αστρονόμος ήτις παρακολούθησε πάνω από 10.000 μετεωρίτες κι ανακάλυψε την επιστροφή το 1913 του κομήτη του Westphal. Γεννήθηκε το 1864 στο Lowestoft του Suffolk, πέθανε το 1920, κόρη της Helen Till Worthington και F.S. Worthington (ιατρός); εκπαιδευμένη από γκουβερνάντα, σπούδασε γλώσσες σε κολλέγιο στη Λωζάνη, στην Ελβετία (4 έτη) και στη Γερμανίας(1 έτος). Σπούδασε μουσική στην Ιταλία κι απ’ όσο ξέρουμε δεν έλαβε καμμίαν επίσημη εκπαίδευση στην αστρονομία. Παντρεμμένη με τον  S.A. Wilson. Γίνηκε μέλος της R.A.A. to 1914 και της R.A.S. το 1916. Δημοσίευσεν επίσης αρκετα άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά αφορώντα αστρονομικά θέματα, το πιο αξιοσημείωτο είναι το Meteoric Shower of January σε μηνιαίες ανακοινώσεις της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας (Γενάρης 1918, σελ. 198-199).

       Γεννήθηκε στο Lowestoft στη περιοχή Waveney, του Suffolk, στην Αγγλία, στις 19 Ιουλίου 1864. Οι γονείς της, Helen Till Worthington (1839-1922) και Dr. Francis Samuel Η Worthington (1837-1912), είχανε εγκατασταθεί εκεί από το 1820 κι η Φιαμέτα ήτανε το μεγαλύτερό τους παιδί. Εκεί, ο πατέρας της πήρε τη θέση του δικού του πατέρα σαν ιατρός και χειρουργός και το 1862 νυμφεύτηκε την Helen Felicite Till, κόρη του κ. Bichard Till, από το Clapham. Η Φιαμέτα έλαβε όλη τη βασική εκπαίδευση στο σπίτι υπό τη φροντίδα γκουβερνάντας, αλλά ο πατέρας της μπορεί να ήταν η μεγαλύτερη εκπαιδευτική της επιρροή. Ο Δρ Worthington εκτός από γιατρός χειρουργός ήτανε κι ένας αχόρταγα ενθουσιώδης χομπίστας φυσικός επιστήμονας που πέρασε στη συνταξιοδότηση κι από κει και πέρα ξεκίνησε να κάνει μικροσκοπικές μελέτες. Αν κι η κόρη του ήταν εξαιρετικά προικισμένη στις γλώσσες και τη μουσική, τη παρώτρυνε και την ενθάρρυνε μάλιστα να μελετήσει και να μάθει καλά τη φύση κι όλα όσα τη διέπουνε.
     Η Fiammetta παρακολούθησε ιδιωτικά σχολεία στη Λωζάνη της Ελβετίας 4 έτη και στη Γερμανία 1 έτος, για την εκμάθηση γλωσσών και μιλούσε θαυμάσια γαλλικά, γερμανικά κι ιταλικά. Στη συνέχεια πήγε στην Ιταλία για να σπουδάσει μουσική για 1 έτος κι επέστρεψε στο Λονδίνο, για να ξεκινήσει μια καρριέρα ως δασκάλα στη Σχολή Μουσικής Guildhall, εκεί όπου επίσης διηύθυνε και την ορχήστρα. Διακρίθηκε μάλιστα διοργανώνοντάς τη περίφημα, ειδικά στα έγχορδα κι έγραψε κι η ίδια μερικά κομμάτια. Δόθηκε και στη μουσική με πάθος, όπως έκανε συνήθως με κάθε τι που της άρεσε, ολόκληρη τη ζωή της. Πριν στραφεί στην Αστρονομία συνέθεσε μιιαν εξαιρετική συμφωνία.
     Της άρεσε πολύ ο χορός και λάτρευε τα ζώα, πάντα όταν κυκλοφορούσε είχεν ένα σκύλο στο πλάι της για συντροφιά, επίσης ήταν εξαίρετη ιππέας, έπαιζε καλό τέννις και της άρεσε να μαθαίνει ξένες γλώσσες όπως ιταλικά, γαλλικά και γερμανικά κι απολάμβανε τα ταξίδια. Μετά την Ιταλία και τις σπουδές στη μουσική, επισκέφθηκε τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Έγραφε κιόλας, έχει δημοσιεύσει κάμποσα διηγήματά της σε διάφορα περιοδικά και με επιτυχία. Τέλος, είχε μεγάλη ευχέρεια στο να κάνει φιλίες κι όχι μόνον αυτό, έκανε πολύ καλή συντροφιά κι είχε και το ταλέντο να ‘ναι διασκεδαστικότατη. 
     Όχι πολύ αργότερα από τότε, παντρεύτηκε τον S. A. Wilson κι από κει και πέρα άρχισε να στρέφει το ενδιαφέρον της προς την επιστήμη, αλλά χωρίς ακόμα ξεκάθαρο στόχο, που όμως δεν άργησε να έρθει. Όταν παρακολούθησε μια σειρά 6 διαλέξεων του αστροφυσικού Alfred Fowler το 1910, άρχισε να ενδιαφέρεται ζωηρά για την αστρονομία. Στην ουσία, ξετρελλάθηκε τόσο με το νέο της χόμπυ, που όλα τ’ άλλα είχανε τελειώσει, παράτησε τη μουσική και σχεδόν ολάκερη τη κοινωνική της ζωή, αλλά το αδάμαστο πνεύμα κι η ενέργειά της την έκαναν περιστασιακά απρόσεκτη με τον εαυτό της, πράγμα που την έκανε κάμποσες φορές να υποφέρει. Ζητούσε πάντα ειλικρινή κι αυστηρή κριτική κι ας την υποτιμούσαν ακόμα, αν ήταν απαραίτητο, αλλά ο συγγραφέας ο οποίος έλαβε όλα της τα έργα είπε πως για το μόνο που χρειάστηκε κι αναγκάστηκε να πει ήταν έπαινος!!! Ήταν επίσης εκτός της ακρίβειάς της και γρήγορη. Ένα παράδειγμα μπορεί να αρκεί ως απόδειξη. Στις 14 Δεκέμβρη 1914 είδε ένα φωτεινό μετεωρίτη στις 6.25 μ.μ., κι αμέσως απέστειλε τις λεπτομέρειες με τηλεγράφημα. Ο παραλήπτης είχε δει το ίδιο αντικείμενο κι έτσι η πραγματική πορεία του θα μπορούσε να υπολογιστεί μέσα σε περίπου δύο ώρες από το αναβόσβήσιμό του στον ουρανό, κι αυτό αποτελεί ένα ρεκόρ τόσο για την αποστολή όσο και για την εμπειρία της.
    Στη περίπτωση του ακτινοβολούμενου σημείου των Lyrids, χρειάστηκαν πολύ περισσότερα στοιχεία για την εμφανή του κίνηση και στις 26 Απρίλη του 1916, 6 νύχτες μετά το peak τους, παρατηρήθηκε ένας λαμπερός μετεωρίτης στο Μπρίστολ. αλλά χρειάστηκε μια 2η ματιά για να πακτωθεί το εύρημα. Λίγες μέρες αργότερα η Wilson έστειλε στοιχεία για το ίδιο αντικείμενο, το οποίο είχε συλλάβει ανάμεσα στα σύννεφα κι έτσι το ακτινοβολούν σημείο βρέθηκε με ακρίβεια στις 278^o + 350, κι η κίνηση του χαράχτηκε με ακρίβεια καθώς προστέθηκεν ο κρίκος αλυσίδας των στοιχείων που ελειπε.
    Έγινε μέλος της Βρεττανικής Αστρονομικής Ένωσης κι ειδικεύτηκε σε αστρονομικές παρατηρήσεις μετεωριτών. Ως μέλος, παρατήρησε και δημοσίευσε στοιχεία για τις ακτίνες, το ζωδιακό φως, τους κομήτες και τους μετεωρίτες. Για να προωθήσει την έρευνά της και να βεβαιωθεί πως οι πληροφορίες της ήταν ακριβείς, χτίστηκε μια ξύλινη πλατφόρμα (την αποκαλούσε perch=κούρνια) στον κήπο της, έτσι ώστε να μπορεί να παρατηρεί στο χώρο χωρίς να την εμποδίζουνε τα δέντρα. Σε όλη της την αστρνομική καρριέρα, υπήρξεν εργατικότατη, υπομονετική κι επίμονη. Μπορούσε να κάθεται με τις ώρες και να παρατηρεί -πολλάκις κι 6 ώρες- ακόμα και με όχι καλήν ορατότητα σε μουντό καιρό, μόνο και μόνο να πετύχει μια καλή παρατήρηση ενός μετεωρίτη.
     Φυσικά κι αντιμετώπισε δυσκολίες ποικίλλες, είτε λόγω της φύσης της εργασίας της, είτε από άλλους παράγοντες, όπως εκείνη τη φορά που κόντεψε να συλληφθεί σα Γερμανή κατάσκοπος, όταν ένας αστυνομικός που εντόπισε στη νύχτα το φακό της και θέλησε να τη συλλάβει. Συνέχιζε μάλιστα τη παρατήρησή της ακόμα κι όταν τα ζέππελιν βομβαρδίζανε και τα θραύσματα των σράπνελς σκάγανε δίπλα της επικίνδυνα. Μιαν άλλη φορά, παρατηρούσε στο Looe, στην ακτή του Cornish και ξαφνικά ξεσπά μια τρομερή θύελλα, από την οποία φυσικά σώθηκε μα είχε γίνει μούσκεμα. Άλλες πάλι φορές παρατηρούσε από τη ταράτσα του σπιτιού ενός φίλου στο Χάροντ και κάμποσες φορές έπεσε από σκάλα. Κι όλ’ αυτά τα θεωρούσε εμπειρίες, πορεία προς το θελκτικό άγνωστο, πράγμα που έδινε την αίσθηση συναρπαστικής περιπέτειας στο αγαπημένο της χόμπυ, παρά κάτι που θα την αποθάρρυνε ή θα τη τρόμαζε κι όλα τούτα πάντα με τρομερή μανία για την απόλυτη ακρίβεια! Βέβαια, αυτό στη παρατήρηση μετεωριτών ή άλλων ουρανίων σωμάτων ή συμβάντων, είναι τρομερότατα δύσκολο… Μπορεί κανείς μόνο να προσεγγίσει το ιδανικό κι απλά όσο πιο καλά μπορεί. Ωστόσο εκείνη πάντα προσπαθούσε…
     Ο Α’ Παγκ. Πόλ. τη βρήκε διευθύνει (μαζί με την A. Grace Cook) του Μετεωρολογικού Τμήματος της Βρεττανικής Αστρονομικής Κοινότητας. Από το 1910 ως το 1920, παρατήρησε πάνω από 10.000 μετεωρίτες εκ των οποίων, με τη μανία της για την ακρίβεια, είχε διπλογράψει τους 650, με τις υπολογισμένες επακριβώς τροχιές τους και παρέδωσε στοιχεία εκείνη την εποχή για περίπου τα 3/4 των ουρανίων σωμάτων που παρατηρούσε. Έγινε επίσης εμπειρογνώμον σε κομήτες, ζωδιακό φως, και το aurora borealis. Το 1913 ανακάλυψε κατά την επιστροφή του τον κομήτη του Westphal με τηλεσκόπιο Zeiss, ισχύος 8, αλλά την είχε προλάβει ο Delavan λίγες μέρες. Μετά τη δημοσίευση αρκετών άρθρων για τους μετεωρίτες, εξελέγη μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας στις 14 Γενάρη του 1916, στο English Mechanic, στη γαλλκή Société astronomique de France και στην επίσης γαλλική Société d’astronomie d’ Anvers.
     Τον Νοέμβρη του 1916 έγραψε ένα θαυμάσιο άρθρο για το περιοδικό του ΒΑΚ, το Clusters & Hebulæ visible with Small Optical Means, κι άλλα δυο άρθρα αργότερρα: το ένα περιέγραφε όλες τις παρατηρήσεις της στους μετεωρίτες, το 1914 και το άλλο, Meteoric Shower of January (Γενάρης 1918, σελ. 198-199). Τέλη Ιουλίου του 1920, το Παρατηρητήριο του Χάρβαρντ της προσέφερε την υποτροφία E.C. Pickering. Ωστόσο, είχεν ήδη πεθάνει 21 Ιουλίου 1920, 2 μέρες αφού είχε γιορτάσει τα 56α γενέθλιά της, έτσι δεν πρόφτασε να μάθει για τη τιμή που της έγινε. Είχε πολύ μεγάλο κύκλο φίλων καθώς ήτανε χαρισματικός άνθρωπος κι ευχάριστος, υποστηρικτικός καθώς παρώτρυνε θετικά και τους δίπλα τους να συνεχίζουνε τις προσπάθειες και να μη τα παρατάνε. Η ακρίβεια των στοιχείων της δε, δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και πολλάκις για να βοηθηθούνε διάφοροι μετέπειτα επιστήμονες, ανατρέξανε στα αρχεία των παρατηρήσεών της. Θεωρήθηκε δίκαια ως το λαμπρότερο στολίδι κι η πιο συναρπαστική παρουσία στη μικρή κοινότητα των αστρονομικών παρατηρητών. Όχι μόνο χάθηκε ο ενθουσιασμός κι η σπινθηροβόλα έμπνευση μάζι με το κουράγιο της, αλλά κι οι ακριβείς και πολυάριθμες αστρονομικές παρατηρήσεις της, άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό φεύγοντας η Φιαμέτα, ένα κενό που δεν μπορεί να γεμίσει.
     Τελειώνοντας να πω, πως όλο τούτο το βιογραφικό οφείλεται κυρίως στην αδελφή της Φιαμέτα, τη κυρία Jervase-Hatt.
_____________________

Η Άλις Έβερετ(Alice Everett /15 May 1865 – 29 July 1949), ήτανε Βρετταννή αστρονόμος που μεγάλωσε στην Ιρλανδία. Συνέβαλε επίσης στους τομείς της οπτικής και της πρώιμης τηλεόρασης. Πιθανόν είναι πιο γνωστή για το γεγονός ότι ήταν η 1η γυναίκα που έπρεπε να πληρωθεί για την εργασία της στο Βασιλικό Παρατηρητήριο Γκρήνουιτς, όταν ξεκίνησεν εκεί το Γενάρη του 1890.
     Γεννήθηκε στη Γλασκώβη 15 Μάη 1865 και μετακόμισε στο Μπέλφαστ όταν ήταν 2 ετών, όταν ο πατέρας της, Joseph David Everett,, διορίστηκε καθηγητής Φυσικής Φιλοσοφίας στο Queen’s University στο Μπέλφαστ. Θα παραμείνει στη θέση μέχρι την αποχώρησή του 30 χρόνια αργότερα. Η Άλις φοίτησε στο Methodist College Belfast, όπου ήτανε μάλιστα βραβευμένη μαθήτρια.
    Εκείνη την εποχή το μοναδικό μέσο πρόσβασης σε πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ιρλανδία για γυναίκες ήταν μέσω του Βασιλικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας, το οποίο έδινε πτυχία μόνο με εξετάσεις. Το 1882 το Queen’s College, στο Μπέλφαστ άρχισε να δέχεται φοιτήτριες, επιτρέποντάς τους να παρακολουθήσουνε διαλέξεις για τη προετοιμασία των εξετάσεων του Βασιλικού Πανεπιστημίου. Η Everett υπέβαλε αίτηση για αυτή την επιλογή και το 1884 έλαβε τη 1η θέση στις επιστημονικές εξετάσεις, αλλά το κολλέγιο αρνήθηκε να χορηγήσει την υποτροφία σε μια γυναίκα. Το 1886 μετακόμισε στο κολεγιακό κολέγιο Girton College του Cambridge. Το 1887 κατάφερε και πέρασε με τιμή του Βασιλικού Πανεπιστημίου στα μαθηματικά και τη μαθηματική φυσική και θα της απονεμηθεί το Master of Arts από το ίδιο σώμα δύο χρόνια αργότερα το 1889. Επίσης, το 1889, πέρασε το Μαθηματικό Τρίποδο στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Οι γυναίκες είχανε δυνατότητα να παρακολουθήσουνε τις εξετάσεις, αλλά το πανεπιστήμιο δεν θα χορηγούσε πτυχία σ’ αυτές μέχρι το 1928. Το 1889 σημάδεψε το τέλος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσής της και την έναρξη μιας πρωτοποριακής σταδιοδρομίας στην αστρονομία.
    Οι κανόνες δημόσιας διοίκησης του Ηνωμένου Βασιλείου που εφαρμόστηκαν στο Βασιλικό Παρατηρητήριο του Greenwich καταστήσανε πολύ δύσκολη την απασχόληση των γυναικών. Ωστόσο, το 1890 ο Βασιλικός Αστρονόμος William Christie ενδιαφέρθηκε να απασχολήσει τις γυναίκες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο που άρχισαν να αποφοιτούν από τα αγγλικά πανεπιστήμια και πληρώνοντας τις γυναίκες ως υπεράριθμους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και δεν τους έβαλε στη μόνιμη μισθοδοσία. Απασχόλησε 4 γυναίκες, όχι ως υπεράριθμους υπολογιστές αλλά ως δευτερεύοντες βοηθούς, οι οποίοι ανέλαβαν και τις δύο παρατηρήσεις και τον υπολογισμό. Μεταξύ άλλων προσέλαβε την Everett, που έγινε η 1η γυναίκα που εργάστηκε για το Βασιλικό Παρατηρητήριο Greenwich το Γενάρη του 1890. Εκεί της ανατέθηκε να εργαστεί στο Αστρογραφικό Τμήμα συμβάλλοντας στο διεθνές έργο Carte du Ciel. Εκτός από την εργασία της ως ηλεκτρονικού υπολογιστή, εκπαιδεύτηκε να χρησιμοποιήσει το νέο αστρογραφικό τηλεσκόπιο του Παρατηρητηρίου (που εγκαταστάθηκε το 1890) για να τραβήξει φωτογραφίες. Η εργασία της αφορούσε επίσης τη μέτρηση των πλακών, τον υπολογισμό των συντεταγμένων των αστεριών και τη μείωση των δεδομένων του καταλόγου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έκανε επίσης παρατηρήσεις και σε άλλα τμήματα εργασιών.
     Το 1891, έπεισε τη φίλη της Annie Russell (παρακάτω) να υποβάλλει αίτηση για εργασία στο Βασιλικό Παρατηρητήριο και τον Σεπτέμβρη άρχισε κι εκείνη.  Είχανε παρακολουθήσει το Girton College παρέα κι οι δυο είχανε περάσει τη δύσκολη εξέταση Tripos (παρακάτω) μαζί. Το 1892 οι Everett, Russell και Elizabeth Brown προσπάθησαν να εκλεγούν για υποτροφία στην Royal Astronomical Society. Καμία από τις γυναίκες δεν έγινε δεκτή, διότι δεν συγκεντρώσαν όλες τις απαιτούμενες ψήφους. Ομοίως, ο διορισμός της Isis Pogson είχε απορριφθεί το 1886. Έτσι αντ’ αυτού εντάχθηκαν και συνέβαλαν ενεργά στην ερασιτεχνική βρεττανική αστρονομική ένωση (BAA). Η Everett θα δημοσιεύσει το έργο της στο περιοδικό BAA, το Παρατηρητήριο, και θα δημοσιεύσει επίσης τις μηνιαίες ειδοποιήσεις της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας κι αλλού.

     Μετά από 5 χρόνια στο Greenwich, βαρέθηκε να δουλεύει τόσο σκληρά και να αμείβεται τόσο λίγο κι άρχισε να ψάχνει για εργασία αλλού. Δεν κατάφερε να πάρει θέση στο Παρατηρητήριο του Dunsink στο Δουβλίνο κι έλαβε 3ετή προσωρινή θέση στο Astrophysical Observatory του Πότσνταμ, που είναι το κορυφαίο ίδρυμα της Ευρώπης για αστροφυσικές έρευνες. Άρχισε να εργάζεται στο παρατηρητήριο ως επιστημονικός βοηθός τον Οκτώβρη του 1895 και συνέχισε να εργάζεται για το έργο Carte du Ciel. Κατά τη διάρκεια του χρόνου της στο Πότσνταμ μέτρησε αστέρια σε φωτογραφικές πινακίδες. Έφυγε από το Πότσνταμ τον Ιούλιο του 1899, μετακόμισε ένα χρόνο μετά στο παρατηρητήριο του κολλεγίου Vassar στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο James Keeler, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Lick, ήλπιζε να τη προσλάβει για το φασματοσκοπικό πρόγραμμα στο παρατηρητήριο, αλλά δεν μπόρεσε να λάβει κεφάλαια. Αντ’ αυτού, θα επέστρεφε στο Λονδίνο το 1900 όπου έστρεψε το ενδιαφέρον της στην οπτική.
    Το ενδιαφέρον του Everett για την οπτική είχε πυροδοτήσει όταν βοήθησε τον συνταξιούχο πατέρα του να μεταφράσει ένα άρθρο στα γερμανικά σε οπτικό γυαλί Jena. Θα βοηθούσε τον πατέρα της με την έρευνά της και τα πειράματα στην οπτική μέχρι το θάνατό του το 1904. Ωστόσο, οι ευκαιρίες για τις γυναίκες σε αυτόν τον τομέα της επιστήμης (ή όντως οποιοδήποτε πεδίο της επιστήμης) ήταν ελάχιστες. Ως αποτέλεσμα, ο Everett δεν θα ήταν σε θέση να βρει τακτική αμειβόμενη εργασία μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία έδωσε πολλές γυναίκες στην ευκαιρία να εισέλθουν στο εργατικό δυναμικό. Το 1917 και στην ηλικία των 52 ετών, ο Everett εντάχθηκε στο προσωπικό του Εθνικού Φυσικού Εργαστηρίου. Ο Everett εργάστηκε στο τμήμα οπτικής μέχρι να φτάσει στην ηλικία συνταξιοδότησης το 1925.
     Η συνταξιοδότηση θα σηματοδοτήσει τη 3η πτυχή της τεχνικής καρριέρας, τη τεχνολογία. Τέλη της 10ετίας του 1920 θα περάσει τις εξετάσεις στην ασύρματη κι ηλεκτροτεχνική. Ανέπτυξε επίσης ενδιαφέρον για το νέο πεδίο της τηλεόρασης και μπορεί να ήταν μία από τις δύο γυναίκες που εμφανίστηκαν στην επίδειξη της 1ης τηλεοπτικής εικόνας του John Logie Baird το Γενάρη του 1926. Ως αποτέλεσμα, ο Everett θα γίνει ένα από τα ιδρυτικά μέλη και μέλος της νεοσυσταθείσας τηλεοπτικής κοινότητας (σήμερα Royal Television Society) τον Σεπτέμβρη του 1927. Στα τέλη της 10ετίας του 1920 και στις αρχές της 10ετίας του 1930, θα ασχοληθεί με την εταιρεία τηλεόρασης Baird και τη τηλεοπτική κοινότητα και το 1933 οι δύο θα υποβάλουν αίτηση για κοινό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σχετικά με τη τηλεόραση και την οπτική. Η Everett θα συνεχίσει να συμβάλλει στον τομέα της τηλεόρασης για το υπόλοιπο της ζωής του. Αναγνωρίζοντας τη συμβολή της στον τομέα της φυσικής, της χορηγήθηκε συνταξιοδοτική εισφορά ύψους £ 100 το 1938.
     Στις 29 Ιουλίου 1949, πέθανε στο Λονδίνο σε ηλικία 84 ετών και θα αφήσει τη βιβλιοθήκη της στην επιστημονική βιβλιοθήκη της κοινότητας.
______________

Η Αντόνια Μόρι(Antonia Maury /21 Μάρτη 1866 – 8 Γενάρη 1952), ήταν Αμερικανίδα αστρονόμος που δημοσίευσε ένα σημαντικό αρχικό κατάλογο αστρικών φασμάτων. Σπούδασε στο κολλέγιο Vassar, αποφοίτησε το 1887 με διακρίσεις στη φυσική, την αστρονομία και τη φιλοσοφία. Εκεί σπούδασε υπό την επίβλεψη της φημισμένης αστρονόμου Μαρίας Μίτσελ. Αφού ολοκλήρωσε το προπτυχιακό της έργο,  πήγε να εργαστεί στο Παρατηρητήριο του Κολλεγίου του Χάρβαρντ ως μια από τις λεγόμενες Harvard Computers, γυναίκες υψηλής ειδίκευσης που επεξεργάστηκαν αστρονομικά δεδομένα. Το πιο διάσημο έργο της υπήρξε η φασματοσκοπική ανάλυση του δυαδικού άστρου Beta Lyrae , που δημοσιεύθηκε το 1933. Tης απονεμήθηκε το βραβείο Annie Jump Cannon στην Αστρονομία το 1943.

    Η Antonia Caetana de Paiva Η Pereira Maury γεννήθηκε στο Cold Spring της Ν. Υόρκης στις 21 Μάρτη 1866. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της μητέρας, της γιαγιάς, Αντόνια Γκαετάνα ντε Πάβα Περέιρα Γκάρντντερ Ντρέηπερ, που ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια ευγενών που εγκατέλειψε τη Πορτογαλία για τη Βραζιλία εξαιτίας των πολέμων του Ναπολέοντα. Ο πατέρας της ήταν ο Αιδεσιμότατος Mytton Maury, ένας άμεσος απόγονος του Αιδεσιμότατου James Maury κι ενός από τους γιους της Sarah Mytton Maury. Η μητέρα της ήταν η Virginia Draper, κόρη της Antonia Caetana de Paiva Pereira Gardner και του Δρ John William Draper. Αξίζει να προσθέσω, πως η μικρή της αδελφή Carlotta Joaquina Maury (6 Γενάρη 1874 – 3 Γενάρη 1938), διέπρεψε αργότερα στη παλαιοντολογία. Hταν επίσης εγγονή του John William Draper κι ανεψιά του Henry Draper κι οι 2 πρωτοπόρoi αστρονόμοι. Έτσι, η νεαρή Αντόνία και τα δύο αδέλφια της γνώρισαν την επιστήμη πολύ νωρίς. Παρακολούθησε το κολλέγιο Vassar, αποφοίτησε το 1887 με διακρίσεις στη φυσική, την αστρονομία και τη φιλοσοφία. Εκεί σπούδασε υπό την καθοδήγηση της διάσημης αστρονόμου Μαρίας Μίτσελ.
    Μετά την ολοκλήρωση του μεταπτυχιακού της έργου, εργάστηκε στο Παρατηρητήριο του Κολλέγου του Χάρβαρντ ως μια από τις λεγόμενες Harvard Computers, γυναίκες υψηλής ειδίκευσης που επεξεργάστηκαν αστρονομικά δεδομένα. Ο μισθός της ήταν 25 σεντς την ώρα, το ήμισυ του ποσού που καταβάλλεται στους άνδρες εκείνη την εποχή. Δεν έχει λάβει πάντα την αναγνώριση για τις ανακαλύψεις της. Για παράδειγμα, σε μια συνάντηση το 1890 για τις ανακαλύψεις του παρατηρητηρίου, ο Edward Charles Pickering καταγράφηκε λέγοντας: “μια προσεκτική μελέτη των αποτελεσμάτων έγινε από τη κυρία Mόρι, ανεψιά του Dr. Draper” πριν συνεχίσει τη συζήτηση σχετικά με την έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε με το όνομα του.

     Με αυτή την ιδιότητα, παρατήρησε αστρικά φάσματα και δημοσίευσε ένα σημαντικό κατάλογο ταξινομήσεων των το 1897. Στο πλαίσιο αυτής της εργασίας, παρατήρησε τον περιοδικό διπλασιασμό ορισμένων γραμμών στο φάσμα του Ursae Majoris (Mizar Α) που οδήγησε στη δημοσίευση του 1ου πλανήτη με φασματοσκοπική δυαδική τροχιά. Ο Pickering, διευθυντής του παρατηρητηρίου, διαφώνησε με το σύστημα ταξινόμησης της Maury και την εξήγηση διαφορετικών διαβαθμίσεων γραμμών. Σε απάντηση αυτής της αρνητικής αντίδρασης στο έργο της, αποφάσισε να εγκαταλείψει το παρατηρητήριο. Ωστόσο, ο Δανός αστρονόμος Ejnar Hertzsprung συνειδητοποίησε την αξία των ταξινομήσεών της και τις χρησιμοποίησε στο σύστημα εντοπισμού των γιγάντων και νάνων αστέρων. Το 1922 η IAU τροποποίησε το σύστημα ταξινόμησης με βάση τις εργασίες του Maury και του Hertzsprung.
     Το 1891 ο Μάουρι έφυγε από το παρατηρητήριο κι άρχισε να διδάσκει στο Gilman στο Cambridge της Μασαχουσέτης. Ο Pickering της ζήτησε να επιστρέψει και να ολοκληρώσει τη παρατήρησή της κι απάντησε πως ήταν άβολα να ολοκληρώσει την έρευνά της αν η δουλειά της δεν αναγνωρίζεται. Επιστρέφει για ένα χρόνο το 1893 και το 1985 κι η δουλειά της δημοσιεύθηκε το 1897. Ο κατάλογος της ήτανε 1ο θέμα που έφερε όνομα γυναικών στον τίτλο, με την αναγνώριση να εμφανίζεται ως “Συζητήθηκε από την Antonia C. Maury υπό την καθοδήγηση του Edward Charles Pickering “. Μεταξύ των 1896-1918 διδάσκει φυσική και χημεία στο σχολείο του Κάστρου (προαστιακό σχολείο κοριτσιών της Miss. E. Mason στο Tarrytown της Νέας Υόρκης). Δίδαξε επίσης μαθήματα αστρονομίας στο Cornell. Το 1918 επέστρεψε στο Χάρβαρντ ως βοηθός καθηγητής. Εργάστηκε καλλίτερα με τον διάδοχο του Pickering, Harlow Shapley και παρέμεινε στο παρατηρητήριο μέχρι την αποχώρησή της το 1948. Το πιο διάσημο έργο της υπήρξε η φασματοσκοπική ανάλυση του δυαδικού άστρου Beta Lyrae, που δημοσιεύθηκε το 1933.

      Μετά τη συνταξιοδότηση, έστρεψε το ενδιαφέρον στη φύση και τη διατήρησή της. Απολάμβανε τη παρακολούθηση των πτηνών κι αγωνίστηκε για να σώσει τα δέντρα της Sequoia από το να κοπούνε κατά τη διάρκεια του πολέμου. Για 3 χρόνια, χρημάτησεν επίσης ως επιμελητής στο John Draper House στο Hastings-on-Hudson της Ν. Υόρκης, όπου ο παππούς κι ο θείος της είχαν κατασκευάσει παρατηρητήρια κι όπου λήφθηκαν οι 1ες φωτογραφίες του φεγγαριού, όπως αυτές φαίνονται μέσα από ένα τηλεσκόπιο.
     Η Μόρι πέθανε στις 8 Γενάρη 1952 στο Dobbs Ferry της Νέας Υόρκης, σε ηλικία 86 ετών.
______________

Η Ερριέτα Σουάν Λίβιτ (Henrietta Swan Leavitt/ 4 Ιουλίου 1868 – 12 Δεκέμβρη 1921), ήταν Αμερικανίδα αστρονόμος. Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Χάρβαρντ (Harvard College),  Επέλεξε πρώτη φορά μάθημα αστρονομίας στο 4ο έτος των σπουδών της και βαθμολογήθηκε σε αυτό με Α-. Άρχισε να εργάζεται το 1893 στο Αστεροσκοπείο του Κολλεγίου Χάρβαρντ (Harvard College Observatory) ως κατά μία έννοια “ηλεκτρονικός υπολογιστής”, εξετάζοντας φωτογραφικές πλάκες για να μετρήσει και να ταξινομήσει τη φωτεινότητα των αστέρων. Η Λίβιτ διατύπωσε μία σχέση που συνδέει την λαμπρότητα με τη περίοδο των μεταβλητών αστέρων Κηφείδων. Παρότι της αποδόθηκε ελάχιστη αναγνώριση όσο ζούσε, η ανακάλυψη της σχέσης αυτή επέτρεψε στους αστρονόμους να μετρήσουνε για 1η φορά την απόσταση μακρινών γαλαξιών από τη Γη. Μετά το θάνατο της Λίβιτ, ο Έντγουιν Χαμπλ χρησιμοποίησε τη σχέση περιόδου-λαμπρότητας για τους Κηφείδες για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το σύμπαν διαστέλλεται (νόμος του Χαμπλ).

     Γεννήθηκε στις 4 Ιουλίου 1868 στο Λάνκαστερ της Μασαχουσέτης κι ήτανε κόρη του εκκλησιαστικού λειτουργού George Roswell Leavitt και της συζύγου του Henrietta Swan (Kendrick). Το οικογενειακό επίθετο συναντάται ως Levett σε παλαιότερα έγγραφα της Μασαχουσέτης κι ήταν απόγονος του διακόνου Τζων Λίβιτ, ενός Άγγλου πουριτανού ράφτη, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην αποικία Μπέι (Bay Colony) στις αρχές του 17ου αιώνα. Tη 10ετία του 1880 ο πατέρας της ήτανε πάστορας στην Ενοριακή Εκκλησία του Pilgrim στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Η Henrietta ήταν η μεγαλύτερη από τα 7 παιδιά της οικογένειας. Τουλάχιστον 2 από τα νεότερα αδέλφια της θα πεθάνουν σε νεαρή ηλικία. Οι Leavitts ήταν σχετικά εύποροι και μορφωμένοι.
     Όταν η οικογένειά της μετακινήθηκε στο Κλήβελαντ το 1885, γράφτηκε στο Oberlin College και συμπλήρωσε 2 χρόνια προπτυχιακής εκπαίδευσης εκεί. Επέστρεψε στο Κέμπριτζ το 1888 και γράφτηκε στη Κοινότητα Ακαδημαϊκής Διδασκαλίας Γυναικών (αργότερα Radcliffe College), απ’ όπου αποφοίτησε το 1892 στα 24. Το πτυχίο της ήτανε πιστοποιητικό που δήλωνε ότι αν ήταν άντρας θα της είχε απονεμηθεί πανεπιστημιακό πτυχίο από το Harvard. Δεν επικεντρωνότανε στην επιστήμη, αλλά τα μαθήματά της περιελάμβαναν φυσική ιστορία, αναλυτική γεωμετρία και διαφορικό λογισμό. Τον τελευταίο χρόνο πήρε ένα μάθημα στην αστρονομία κι έτσι φαίνεται πως γεννήθηκε το ενδιαφέρον της γι’ αυτή την επιστήμη. Μετά την αποφοίτησή της έκανε πολλά μαθήματα πάνω σε αυτό το αντικείμενο, όμως υπέστη μια σοβαρή ασθένεια κι έμεινε σχεδόν κωφή.
     Το 1895 έγινε εθελόντρια παρατηρήτρια στο Παρατηρητήριο του Κολλεγίου Harvard. 7 χρόνια μετά, το 1902, ο Pickering (γνωστός αστρονόμος που ήταν επικεφαλής του παρατηρητηρίου Harvard College) τη προσέλαβε στο μόνιμο προσωπικό σαν ένα είδος προσωπικού υπολογιστή καθώς στις αρχές του 20ου αι. δεν επιτρεπότανε στις γυναίκες η χρήση των τηλεσκοπίων κι έπαιρνε μισθό 30 cents την ώρα. Επειδή είχε δικά της έσοδα, αρχικά δε χρειαζόταν να τη πληρώνει. Ανήκε σε μίαν ομάδα γυναικών που εργαζότανε στο αστεροσκοπείο, γνωστή και με το όνομα “Χαρέμι του Pickering”. Έχει ειπωθεί ότι ο Pickering προσλάμβανε γυναίκες προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα, γιατί θα έπρεπε να πληρώσει άνδρες με την ίδια εκπαίδευση με μεγαλύτερους μισθούς. Παρόλαυτά, απ’ όλες τις ενδείξεις, οι γυναίκες ήτανε γενικά χαρούμενες στις δουλειές τους, αν και θα ήθελαν να πληρώνονταν καλλίτερα. Ο Pickering τις αντιμετώπιζε με σεβασμό και προσπαθούσε να κάνει τις εργασίες τους ενδιαφέρουσες. Όσο για τη Leavitt, γρήγορα έγινε επικεφαλής στο τμήμα της φωτογραφικής φωτομετρίας. Αυτό το τμήμα μελετούσε τις φωτογραφίες των αστέρων, με στόχο τον καθορισμό του μεγέθους τους.

Μεγάλο & Μικρό Νέφέλωμα Μαγγελάνου (αριστ.). Μικρό Νέφ. Μαγγ. (μέση). Μεγάλο Νέφ. Μαγγ. (κάτω)

    Ο Πίκερινγκ ανέθεσε στη Λίβιτ να μελετήσει μεταβλητούς αστέρες των οποίων η λαμπρότητα μεταβάλλεται με το χρόνο. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Jeremy Bernstein, “οι μεταβλητοί αστέρες ήταν αντικείμενο ενδιαφέροντος για χρόνια αλλά όταν ο Πίκερινγκ ξεκίνησε να μελετά τις φωτογραφικές πλάκες, αμφιβάλλω αν θεωρούσε ότι θα οδηγούνταν σε μια σημαντική ανακάλυψη – τέτοια που βαθμιαία θα άλλαζε την αστρονομία“. Η Λίβιτ παρατήρησε χιλιάδες μεταβλητούς αστέρες σε εικόνες που προέρχονταν από τα Μαγγελανικά Νέφη και το 1908 δημοσίευσε τα αποτελέσματά της στο Annuals of the Astronomical Observatory of Harvard College, σημειώνοντας ότι μερικοί μεταβλητοί αστέρες παρουσίαζαν ένα μοτίβο: οι φωτεινότεροι έδειχναν να έχουν μεγαλύτερες περιόδους. Μετά από περαιτέρω μελέτη, επιβεβαίωσε το 1912 ότι οι μεταβλητοί αστέρες της κατηγορίας των Κηφείδων με μεγαλύτερη απόλυτη λαμπρότητα είχαν μεγαλύτερες περιόδους, και μάλιστα η σχέση ανάμεσα στη λαμπρότητα και στη περίοδο ήταν αρκετά στενή και προβλέψιμη. Η Λίβιτ έκανε την απλοποιημένη υπόθεση ότι όλοι οι Κηφείδες που περιέχονταν σε ένα Μαγγελανικό Νέφος απείχαν περίπου το ίδιο από τη Γη, ώστε η απόλυτη λαμπρότητα θα μπορούσε να εξαχθεί από τη φαινόμενη λαμπρότητα (η οποία είχε μετρηθεί στις φωτογραφικές πλάκες) κι από την απόσταση καθενός από τα νέφη.

Διάγραμμα περιόδου – φωτεινότητας για τους Κηφείδες. Αυτό το διάγραμμα δείχνει το γράφημα δεδομένων της Henrietta Leavitt για το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου. Δείχνει τη σχέση ανάμεσα στη περίοδο ενός μεταβλητού Κηφέα και τη μέση φωτεινότητά του. Αριστερά: το m αναφέρεται στο μέσο φαινομενικό μέγεθος του μεταβλητού αστεριού όπως αυτό παρατηρείται. Δεξιά: το M αναφέρεται στο απόλυτο μέγεθος των μεταβλητών αστεριών (αριστερή εικόνα). Η σχέση περιόδου – μεγέθους για 25 Κηφείδες στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου (κάτω).

     “Εφόσον οι μεταβλητοί αστέρες απέχουν περίπου το ίδιο από τη Γη, οι περίοδοί τους σχετίζονται προφανώς με το πραγματικό ποσό φωτός που εκπέμπουν όπως αυτό καθορίζεται από τη μάζα, την πυκνότητα και την επιφανειακή τους λαμπρότητα“. Η ανακάλυψή της έγινε γνωστή ως “σχέση περιόδου-λαμπρότητας“: Ο λογάριθμος της περιόδου σχετίζεται γραμμικά με τη μέση απόλυτη λαμπρότητα των αστέρων (η οποία ορίζεται ως ο λογάριθμος του ποσού της ενέργειας που ακτινοβολεί ένας αστέρας στο ορατό φάσμα). Σύμφωνα με τα λόγια της Λίβιτ, όπως προέκυψαν από τη μελέτη που έκανε σε 1.777 μεταβλητούς αστέρες που είχαν αποτυπωθεί στις φωτογραφικές πλάκες του Χάρβαρντ, “μία ευθεία γραμμή μπορεί εύκολα να σχεδιαστεί μεταξύ των δύο ειδών σημείων που αντιστοιχούν στο ελάχιστο και το μέγιστο, καταδεικνύοντας έτσι εύκολα ότι υπάρχει μία απλή σχέση ανάμεσα στη φωτεινότητα των Κηφείδων και στην περίοδό τους“.
      Η σχέση ανάμεσα στη περίοδο και τη φωτεινότητα των Κηφείδων τους καθιστά τα πρώτα standard candle σώματα, δηλαδή σώματα με γνωστή λαμπρότητα που χρησιμοποιούνται στην αστρονομία κι επιτρέπουνε στους επιστήμονες να υπολογίζουν αποστάσεις γαλαξιών που απέχουνε πολύ για να υπολογιστούν με τη μέθοδο της παράλλαξης. Ένα χρόνο αφότου η Λίβιτ ανακοίνωσε τα αποτελέσματά της, ο Ejnar Hertzsprung υπολόγισε την απόσταση ορισμένων Κηφείδων του γαλαξία μας (Milky Way). Χρησιμοποιώντας τη σχέση αυτή, μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια η απόσταση οποιουδήποτε Κηφείδα. Οι Κηφείδες σύντομα εντοπίστηκαν και σε άλλους γαλαξίες, όπως της Ανδρομέδας (παρατηρήθηκε από τον Edwin Hubble το 1923–24) κι αποτέλεσαν σημαντικό κομμάτι της ανακάλυψης πως κάποια σπειροειδή νέφη είναι στη πραγματικότητα ξένοι γαλαξίες που βρίσκονται μακριά από το δικό μας. Έτσι, η ανακάλυψη της Λίβιτ θα άλλαζε για πάντα την άποψη μας για το σύμπαν, μιας κι ανάγκασε τον Χάρλοου Σάπλεϊ να διώξει τον Ήλιο από το κέντρο του γαλαξία στο Great Debate και τον Έντγουιν Χαμπλ να δεχτεί ότι ο γαλαξίας μας δεν βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος. Τ’ αποτελέσματα του Αμερικανού αστρονόμου Χαμπλ, ο οποίος απέδειξε ότι το σύμπαν διαστέλλεται, βασιστήκανε και στη πρωτοποριακή έρευνα της Λίβιτ. “Η Ενριέττα Λίβιτ μας έδωσε το κλειδί για την κατανόηση του μεγέθους του σύμπαντος, και μετά με τη σειρά του ο Edwin Powell Hubble το έβαλε στη κλειδαριά και κάνοντας τις δικές του παρατηρήσεις το γύρισε στη πόρτα“, γράφουν οι David H. και Matthew D.H. Clark στο βιβλίο τους Measuring the Cosmos. Προς τιμήν του, ο ίδιος ο Hubble συχνά ανέφερε ότι η Λίβιτ άξιζε το Βραβείο Νόμπελ.

     Έκανε σημαντικές ανακαλύψεις, η πιο σημαντική εκ των οποίων αφορούσε την αυστηρή μαθηματική σχέση μεταξύ της πραγματικής φωτεινότητας ενός Κηφέως και τη περίοδο μεταβολής της φαινόμενης λαμπρότητας. Δεν της επετράπη να μελετήσει δικά της θέματα λόγω του φύλου της, αλλά ερευνούσε αυτά που της προσδιόριζε το Παρατηρητήριο στο οποίο εργαζόταν. Εξαιτίας της προκατάληψης απέναντί της, λόγω του ότι ήτανε γυναίκα, δεν αναδείχθηκε στον τομέα της όσο μπορούσε και δεν έδειξε όλες τις δυνατότητές της. Ωστόσο, θεωρήθηκε από ένα συνάδελφό της ως το καλύτερο μυαλό του Παρατηρητηρίου, ενώ ένας άλλος αστρονόμος την αποκάλεσε το φωτεινό αστέρι του Harvard. Δούλεψε στο Παρατηρητήριο του Harvard μέχρι τον θάνατό της το 1921 σε ηλικία 53 ετών. Εκείνη τη χρονιά, όταν ο Harlow Shapley ανέλαβε τη θέση του διευθυντή του παρατηρητηρίου, η Leavitt έγινε επικεφαλής της αστρικής φωτομετρίας.
    Η εργασία της Λίβιτ στο Harvard συχνά συνοδευόταν από προβλήματα υγείας κι οικογενειακές υποχρεώσεις. Μία ασθένεια που την έπληξε μετά την αποφοίτησή της από το Κολλέγιο Ράντκλιφ τη κατέστησε προοδευτικά όλο και περισσότερο κωφή. Στο τέλος του ίδιου έτους, στις 12 Δεκέμβρη, υπέκυψε στον καρκίνο και θάφτηκε στον οικογενειακό τάφο των Λίβιτ στο Κοιμητήρι του Κέμπριτζ στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. “Καθισμένη στη κορφή ενός μικρού λόφου,” γράφει ο Τζώρτζ Τζόνσον στη βιογραφία της, “το σημείο διακρίνεται λόγω ενός ψηλού εξάγωνου μνημείο, στην κορυφή του οποίου (στηριγμένη σε ένα μαρμάρινο βάθρο) βρίσκεται μια υδρόγειος σφαίρα. Ο θείος της Erasmus Darwin Leavitt και η οικογένειά του βρίσκονται επίσης θαμμένοι εκεί, μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας Λίβιτ. Μία πλάκα εις μνήμη της Ενριέττα και των δυο αδερφών της που πέθαναν τόσο νέοι, Μίρα και Ρόσγουελ, υψώνεται απευθείας κάτω από την ήπειρο της Αυστραλίας. Λίγο παραπέρα βρίσκονται οι τάφοι των Henry και William James που δέχονται αρκετές επισκέψεις“.
     Ήταν επίσης μέλος πολλών οργανώσεων κι υπέρμαχος της ενασχόλησης των γυναικών με την αστρονομία. Ήταν μέλος της Phi Beta Kappa, της Αμερικανικής Ένωσης των Γυναικών Πανεπιστημίου, της Αμερικανικής Αστροφυσικής κι Αστρονομικής Κοινότητας, της Αμερικανικής Ένωσης για τη Πρόοδο της Επιστήμης κι επίτιμο μέλος της Αμερικάνικης Κοινότητας Παρατηρητών Μεταβλητών Αστέρων. Ο πρόωρος θάνατός της εκλήφθη ως τραγωδία από τους συναδέλφους της για λόγους που ξεπερνούσανε τα επιστημονικά της επιτεύγματα. Σε μια νεκρολογία της ο συνάδελφός της, Solon I. Bailey, τόνισε ότι “Πήρε τη ζωή σοβαρά. Τη διακατείχαν η αίσθηση του καθήκοντος και της δικαιοσύνης. Η ψυχαγωγία την ενδιέφερε ελάχιστα. Ήταν αφοσιωμένη στην οικογένεια της, δόθηκε ανιδιοτελώς στις φιλίες της, ήτανε σταθερά πιστή στις αρχές της, βαθιά ευσυνείδητη κι ειλικρινά προσηλωμένη στη θρησκεία της και στην εκκλησία. Είχε την ευτυχή ικανότητα να εκτιμά ότι αξίζει κι είναι αξιαγάπητο στους άλλους και κατεχόταν από μια φύση τόσο γεμάτη λιακάδα που, γι’ αυτήν, όλη η ζωή γινόταν όμορφη και γεμάτη νόημα“.
      Το 1925, ένας καθηγητής της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών και Σουηδός μαθηματικός, ο Gösta Mittag-Leffler, εντυπωσιάστηκε από την ευφυία και τις ανακαλύψεις της κι άρχισε να ετοιμάζει τα απαραίτητα έγγραφα για την υποψηφιότητά της για το Βραβείο Νόμπελ Φυσικών Επιστημών του επόμενου έτους (1926). Μάλιστα, έγραψε στο Shapley ζητώντας περισσότερες πληροφορίες για το έργο της πάνω στους μεταβλητούς Κηφείδες. Ο Shapley απάντησε, γνωστοποίησε στο Mittag-Leffler ότι είχε πεθάνει εδώ και 4 έτη κι υπονόησε ότι η πραγματική αξία βρισκόταν στη δική του (του Shapley) ερμηνεία του έργου της. Δεν ήτανε ποτέ υποψήφια, καθώς το Βραβείο Νόμπελ δεν απονέμεται μετά θάνατο.

     Η Henrietta Leavitt έκανε σημαντικές ανακαλύψεις στην αστρονομία, που βοήθησαν τη περαιτέρω έρευνα σε ορισμένα ζητήματα. Ανακάλυψε περισσότερα από 2.400 μεταβλητά αστέρια, περίπου τα μισά από όσα γνωρίζουμε σήμερα. Τα μεταβλητά αστέρια είναι αστέρια που αλλάζουν τη φωτεινότητά τους ως ότου γίνουν αμυδρά και μετά η φωτεινότητα αυξάνεται με αρκετή κανονικότητα. Μελετώντας τους φωτεινούς αστέρες προχώρησε στη πιο σημαντική ανακάλυψη της καριέρας της. Η ανακάλυψή της αφορούσε τη σχέση μεταξύ της φωτεινότητας των Κηφειδών με τη περίοδο μεταβολής της. Ανακάλυψε μια αυστηρή μαθηματική σχέση μεταξύ της πραγματικής φωτεινότητας ενός Κηφείδη και τη περίοδο της φαινομενικής λαμπρότητας: όσο μεγαλύτερη η φωτεινότητα του Κηφείδη, τόσο μεγαλύτερη η περίοδος ανάμεσα στις κορυφές της λαμπρότητας. Μετά από αυτήν την ανακάλυψη το 1912 οι Κηφείδες μπορούσαν πλέον να χρησιμοποιηθούν ως κανόνας μέτρησης για το Σύμπαν. Ήταν πλέον δυνατή η σύγκριση μεταξύ οποιωνδήποτε δύο Κηφειδών στον ουρανό κι ο υπολογισμός των σχετικών αποστάσεων τους από τη Γη. Όσο φωτεινότερο είναι ένα αστέρι, τόσο σε γενικές γραμμές είναι μεγαλύτερη η περίοδος της φωτεινότητας. Επειδή οι Κηφείδες στα Νέφη του Μαγγελάνου βρίσκονται στην ίδια απόσταση από τη Γη, συμπέρανε ότι η περίοδος που χρειάζεται για να συμπληρωθεί ένας κύκλος από την αμυδρότητα ως τη φωτεινότητα του αστεριού σχετίζεται με το μέγεθος του αστεριού και όχι με την απόσταση. Ακολούθως, από το ίδιο το μέγεθος μπορούμε να υπολογίσουμε την απόσταση του αστεριού.
     Η Leavitt δημοσίευσε τα ευρήματά της το 1912 με ένα χάρτη των 25 περιόδων των Κηφειδών και της φαινόμενης λαμπρότητας τους. Ως τότε, οι μέθοδοι για τη μέτρηση των αποστάσεων στο διάστημα δούλευαν μόνο για αποστάσεις εντός 100 ετών φωτός περίπου. Με τα ευρήματα της, οι αποστάσεις των Κηφειδών θα μπορούσαν να καθορίσουν ως και 10 εκατομμύρια έτη φωτός! Γνωρίζοντας τη σχέση αυτή βοήθησε άλλους αστρονόμους, όπως είναι ο Edwin Powel Hubble, να κάνουν τις δικές τους σημαντικές ανακαλύψεις και να αλλάξουν την όψη που είχαμε για τους γαλαξίες και το σύμπαν. Οι αστρονόμοι σαν τον Hubble χρησιμοποιούν τα οπτικά τηλεσκόπια για να βρουν ένα αμυδρό αστέρι της τάξης των Κηφειδών σε έναν απόμακρο γαλαξία. Συγκρίνοντας ύστερα τη φωτεινότητα του αστεριού που βλέπουν με την πραγματική φωτεινότητα που υπολογίζουν, με τη βοήθεια του ρυθμού που αυξομειώνεται το φως του, είναι δυνατό να υπολογιστεί η απόστασή του.

     Η Leavitt ανέπτυξε επίσης ένα πρότυπο φωτογραφικών μετρήσεων που το αποδέχθηκε η Διεθνής Επιτροπή πάνω στα Φωτογραφικά Μεγέθη το 1913 και που ονομάστηκε Harvard Standard. Για να το καταφέρει χρησιμοποίησε 299 πλάκες από 13 τηλεσκόπια και χρησιμοποίησε λογαριθμικές εξισώσεις για να ταξινομήσει τα άστρα πάνω από 17 μεγεθών φωτεινότητας. Για την υπόλοιπη ζωή της εργαζότανε πάνω σε αυτό το αντικείμενο βελτιώνοντάς το.

     Ο αστεροειδής 5383 Leavitt κι o κρατήρας Leavitt στη Σελήνη ονομαστήκανε προς τιμή της.
______________________________

Η Άννι Ράσσελ Μόντερ (Annie Scott Dill Russell Maunder / 14 Απρίλη 1868 – 15 Σεπτέμβρη 1947), ήταν Ιρλανδή αστρονόμος και μαθηματικός. Μερικές φορές περιγράφεται ως “η γυναίκα που ξεχάστηκε από την επιστήμη“, θα θυμηθεί σε μια σειρά από γεγονότα για την επέτειο της γέννησής της. Όπως αναφέρει το BBC Βόρειας Ιρλανδίας (ιρλ.: BBC Thuaisceart Éireann), η ιστορία της θα ειπωθεί στη γενέτειρα πόλη της Strabane, County Tyrone (ιρλ.: Srath Bán, Contae Thír Eoghainas) στο βόρειο τμήμα της Ιρλανδίας.
      Κόρη ενός αξιωματούχου της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας στο Strabane, η Annie Scott Dill Russell κέρδισε υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Cambridge του Girton College και το 1889 πέρασε τις εξετάσεις πτυχίου με τιμητική διάκριση, ως η κορυφαία μαθηματικός της χρονιάς στο Girton. Πήρε μάλιστα και μέρος στο Μathematical Tripos (Το Mathematical Tripos είναι η δυσκολώτερη και παλιότερη σειρά εξετάσεων στα μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Καίμπρτζ κι η 2η λέξη βγαίνει από το αρχαίο ελληνικό τρίποδα), σ’ εποχή που οι γυναίκες δεν μπορούσαν να λάβουνε κι υπήρξαν ακόμη και διαμαρτυρίες στο Cambridge ενάντια σε όλη την ιδέα της απονομής τους σε γυναίκες, έστω και στη συμμετοχή.

      Η Annie Scott Dill Russell γεννήθηκε 14 Απρίλη 1868 στο The Manse, Strabane, County Tyrone, στην Ιρλανδία, από τον William Andrew Russell και τη Hessy Nesbitt Russell (née Dill). Ο πατέρας της ήταν αξιωματούχος της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας στο Strabane μέχρι το 1882. Έλαβε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της στο Collegiate School Ladies στο Μπέλφαστ, το οποίο αργότερα έγινε το κολλέγιο Victoria. Κερδίζοντας ένα βραβείο σε μια ενδιάμεση σχολική εξέταση του 1886, ήτανε σε θέση να λάβει μέρος στην εξέταση υποτροφιών ανοιχτής εισόδου στο Girton κι έλαβε 3ετή υποτροφία. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (Girton College) και το 1889 πέρασε τις εξετάσεις πτυχίου με τιμητική διάκριση, ως κορυφαία μαθηματικός της χρονιάς στο Girton και κατετάγει ως Senior Optime (ισοδύναμο με 2η βαθμίδα σε άλλα πανεπιστήμια) στον κατάλογο αποτελεσμάτων των πανεπιστημίων. Ωστόσο, οι περιορισμοί του φύλου της κείνη την εποχή δεν της επέτρεψαν να λάβει το B.A. βαθμό (1η βαθμίδα) που αλλιώς τον είχε κερδίσει.
      Το 1891 άρχισε να εργάζεται στο Βασιλικό Παρατηρητήριο του Greenwich, όπου της ανατέθηκε η παρατήρηση του ηλιακού συστήματος. Υπηρετεί εκεί σα μια “κυρία υπολογίστρια” που της ανατέθηκε το ηλιακό τμήμα με μισθό 4 λιρών ανά μήνα. Αυτό ήταν ένα ειδικό τμήμα που δημιουργήθηκε το 1873 για να φωτογραφίσει τον ήλιο. Βοηθώντας τον Walter Maunder, πέρασε πολύ καιρό φωτογραφίζοντάς τον. Το ηλιακό μέγιστο του 1894 είχε ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο αριθμό ηλιακών κηλίδων, τις κινήσεις των οποίων παρακολουθούσε επίσης. Ο Walter κι η Annie παντρεύτηκαν το 1895, ο 2ος γάμος του Walter, κι η Annie έπρεπε να παραιτηθεί από τη δουλειά της λόγω περιορισμών στις έγγαμες γυναίκες που εργάζονται στη δημόσια υπηρεσία. Ωστόσο, οι 2 τους συνέχισαν να συνεργάζονται, ενώ η Annie συνόδευε τον Walter σε εκρήξεις έκλειψης ηλιακής ακτινοβολίας. Το 1897 η Annie έλαβε επιχορήγηση από το Girton College για να αποκτήσει μια φωτογραφική μηχανή σύντομης εστίασης με φακό 1,5 ιντσών που πήρε στις αποστολές. Κι οι 2 ταξιδέψανε σε αποστολές όπου είχεν έκλειψη ηλιακής ακτινοβολίας και παίρνανε λεπτομερείς φωτογραφίες του ήλιου και του γαλαξία. Χρησιμοποίησε αυτή τη φωτογραφική μηχανή για να φωτογραφίσει την εξωτερική ηλιακή κορώνα από την Ινδία το 1898.

      Το 1900 η Russell, μαζί με άλλα μέλη της Βρεττανικής Αστρονομικής Κοινότητας, ταξίδεψε στο Αλγέρι για να παρατηρήσει τη συνολική έκλειψη του ήλιου στις 28 Μάη κείνου του έτους. Μεταξύ των μελών της ένωσης που τη συνοδεύε ήταν η Mary Acworth Evershed, ο Lilian Martin-Leake κι ο C. O. Stevens. Δημοσίευσε το The Heavens and their Story το 1908, με το σύζυγό της Walter ως συν-συγγραφέα.  Το βιβλίο περιέχει τις φωτογραφίες από τον ήλιο και το Γαλαξία. Εκλέχτηκε ως συνάδελφος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας τον Νοέμβρη του 1916, 10 μήνες μετά την άρση του φραγμού των γυναικών-μελών. Είχε αρχικά υποδειχθεί για εκλογή 24 χρόνια νωρίτερα. Νωρίτερα είχε γίνει μέλος του Βρετανικού Αστρονομικού Συλλόγου, το οποίο ο σύζυγός της είχε βοηθήσει να βρεθεί το 1890. Αν κι ήταν μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας από το 1875, ο Maunder ήθελε μια ένωση αστρονόμων ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόμενο αστρονόμο, κάθε κοινωνικής τάξης και φύλου κι ειδικά για τις γυναίκες. Επέστρεψε στο Παρατηρητήριο Γκρίνουιτς ως εθελόντρια στη διάρκεια του Α’ ‘Παγκ. Πολ., κι εργάστηκε εκεί από το 1915 ως το 1920. Πολλές από τις παρατηρήσεις της δημοσιεύθηκαν σε δημοφιλή περιοδικά κάτω από το όνομα του συζύγου της προτού ονομαστεί μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας.
    Οι έρευνες των Maunders δείξανε συσχέτιση μεταξύ της διακύμανσης των αριθμών των ηλιακών κηλίδων και του κλίματος της Γης, οδηγώντας στην ανακάλυψη ότι η περίοδος μειωμένης ηλιακής δραστηριότητας ισχύει στη διάρκεια του Minimum Maunder*. Η Annie θεωρήθηκε ειδικός στη φωτογραφία έκλειψης και κλήθηκε να αναλάβει τη φωτογραφία της εκστρατείας της καναδικής κυβέρνησης στο Λαμπραντόρ τον Αύγουστο του 1905. Αυτή ήταν η μόνη φορά που τα έξοδα της πληρωθήκανε για επιστημονική εκστρατεία. ο καιρός κατέληξε να είναι συννεφιά και δεν ελήφθησαν καθόλου παρατηρήσεις έκλειψης.
________________________
*ΤοMaunder Minimum, γνωστό κι ως “παρατεταμένο ελάχιστο ηλιακό σημείο”, είναι το όνομα που χρησιμοποιείται για τη περίοδο γύρω στο 1645 έως 1715, που στη διάρκειά της οι ηλιακές κηλίδες έγιναν εξαιρετικά σπάνιες, όπως παρατηρούνταν από τους ηλιακούς παρατηρητές.
Ο όρος εισήχθη αφού ο John A. Eddy δημοσίευσε ένα άρθρο το 1976 στο Science. Οι αστρονόμοι πριν από τον Eddy είχαν επίσης ονομάσει τη περίοδο μετά από τους ηλιακούς αστρονόμους Annie Russell και τον σύζυγό της, τον Maunder, οι οποίοι μελετήσανε πως τα γεωγραφικά πλάτη των ηλιακών κηλίδων άλλαζαν με το χρόνο. Η περίοδος που εξέτασαν οι συζύγοι περιελάμβανε το 2ο 1/2 του 17ου αι..

 2 έγγραφα δημοσιεύθηκαν στο όνομα του Edward Maunder το 1890 και το 1894 κι ανέφερε παλαιότερα έγγραφα που έγραψε ο Gustav Spörer. Επειδή η Annie Maunder δεν είχε λάβει πανεπιστημιακό δίπλωμα, οι περιορισμοί εκείνη την εποχή δεν επέτρεψαν τη δημόσια αναγνώρισή της. Ο Spörer σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 28 ετών (1672-99) στο Maunder Minimum, οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν λιγότερες από 50 ηλιακές κηλίδες. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις τυπικά 40000-50000 ηλιακές κηλίδες που παρατηρούνται στη σύγχρονη εποχή (σε παρόμοια δειγματοληψία 25 ετών). Όπως το ελάχιστο Homeric, το ελάχιστο Dalton και το ελάχιστο Spörer, το ελάχιστο Maunder συνέπεσε με μια περίοδο χαμηλότερων από τις μέσες ευρωπαϊκές θερμοκρασίες.
^{_____________________________}

      Ο Walter κι η Annie δεν είχανε παιδιά μαζί, αν κι ο Walter είχε 5 παιδιά από τον προηγούμενο γάμο. Ο Walter πέθανε το 1928 στα 76 κι η Annie πέθανε σχεδόν 20 έτη μετά, στα 79 της, στο Wandsworth του Λονδίνου 15 Σεπτέμβρη 1947. Τον Ιούνιο του 2018 ανακοινώθηκε ότι το Βασιλικό Παρατηρητήριο Greenwich εγκατέστησε ένα νέο τηλεσκόπιο στο περίπτερο του Altazimuth Pavilion, το αστρογραφικό τηλεσκόπιο Annie Maunder (AMAT), ως μέρος μιας αναζωπύρωσης της τηλεσκοπίας στο Λονδίνο, χάρη στον καθαρότερο αέρα και τη προηγμένη τεχνολογία. Υπάρχει επίσης μια έκθεση σχετικά με την ιστορία της Maunder, στο ισόγειο του κτιρίου. Τέλος, ο κρατήρας Maunder στη Σελήνη ονομάστηκε τιμής ένεκεν από κοινού για τους Walter & Annie Maunder.

    Είναι σημαντικό να θυμόμαστε τα ξεχασμένα επιτεύγματα της Annie Maunder. Ιδιαίτερα όπως κατά τα προηγούμενα χρόνια της δουλειάς της, όπως κι άλλες γυναίκες στον τομέα της, έπρεπε να αντιμετωπίσει τις διακρίσεις. Αυτή η γυναικεία επιστήμονας με τις μεγάλες δεξιότητες κι εμπειρία, αλλά κι άλλες σαν κι αυτή, παρεμποδίστηκαν εξαιτίας του φύλου τους μέχρι τις 10ετίες  ’20 και  ’30. Το 1892, τα ονόματα της Russell και της συνάδελφου αστρονόμου στο Greenwich, Alice Everett υποβλήθηκαν για υποτροφία στην ανδροκρατούμενη Βασιλική Αστρονομική Κοινότητα. Ωστόσο, απέτυχαν να κερδίσουν τη ψήφο σε μυστική ψηφοφορία κι απορρίφθηκαν. Αντ’ αυτού, κι οι 2 εντάχθηκαν στην ερασιτεχνική τότε BAA. Η Annie Maunder τελικά έγινε συνάδελφος της Βασιλικής Κοινότητας το 1916, 24 χρόνια μετά τη 1η αίτησή της. Τα πρωτοποριακά επιτεύγματά της στο κλάδο της αστρονομίας, ιδιαίτερα της ηλιακής παρατήρησης, ήταν αξιοθαύμαστα για την εποχή. Μαζί με τον σύζυγό της είναι επίσης γνωστοί για το διάγραμμα πεταλούδας, το οποίο δείχνει πως ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων ποικίλλει με το χρόνο, και το Maunder Minimum, μια περίοδο του 17ου αι., όταν οι ηλιακές κηλίδες εξαφανίστηκαν. Πολλά από τα έργα τους εξακολουθούν να ισχύουνε σήμερα. Στην απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης υπάρχει επίσης ένας κρατήρας σε σεληνιακή κρούση, ονομάζεται κρατήρας Maunder, που ονομάστηκε από την Annie και το σύζυγό της.

     Κι αν ξεχάστηκε με το καιρό, η γενέτειρά της δεν τη ξεχνά. Κάθε χρονια στα γενέθλια ή στην επέτειο του θανάτου της γίνονται εκδηλώσεις, διαλέξεις κι ομιλίες στη βιβλιοθήκη της πολης σε συνεργασία με τα τοπικά σχολεία, το πλανητάριο και το παρατηρητήριο Armagh και μια μεγάλη πλάκα που φέρει το όνομά της έχει αναρτηθεί εκεί.
__________________

Η Άλις Γκρέης Κουκ(Alice Grace Cook/18 Φλεβάρη 1877 – 27 Mάη 1958), ήτανε Βρεττανή αστρονόμος. Εντάχθηκε στη Βρεττανική Αστρονομική Κοινότητα το 1911 κι εξελέγη μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας το 1916, μέρος της πρώτης ομάδας γυναικών που εξελέγη με υποτροφία για εκεί. Ήτανε διάσημη για το έργο της που παρατηρώντας ανακάλυψε πάμπολλους μετεωρίτες κι επίσης παρατηρούσε φαινόμενα με γυμνό μάτι, συμπεριλαμβανομένου του ζωδιακού φωτός και των ωρόρας (φυσικό ηλεκτρικό φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση κινούμενου κόκκινου ή πρασινωπού φωτός στον ουρανό, συνήθως κοντά στο βόρειο ή νότιο μαγνητικό πόλο). Στη διάρκεια του Α’ Παγκ. Πολ. η Cook, με τη Fiammetta Wilson, ηγείται του Μετεωρολογικού Τμήματος της Βρεττανικής Αστρονομικής Κοινότητας. Η Cook παρακολούθησε τους κομήτες και το Milky Way novae κι ήταν μεταξύ αυτών που ανακαλύψανε την V603 Aquilae, μια νέα νόβα που έλαβε χώρα το 1918. Αυτή η εργασία της πρόσφερε την υποτροφία Edward C. Pickering από τη Κοινότητα Μαρία Μίτσελ το 1920-21. Από το 1921 ως το 1923 η Cook ήταν μοναδική διευθύντρια του Μετεωρολογικού Τμήματος της British Astronomical Association. Με τον Joseph Alfred Hardcastle, προσπάθησαν να εντοπίσουνε και να περιγράψουνε 785 νέα Γενικού Καταλόγου ουράνια σώματα σε μια σειρά φωτογραφικών πλακών που έλαβε ο John Franklin-Adams.

      Η Κουκ -γνωστή και σκέτα Γκρέης Κουκ ή Α. Γκρέης Κουκ- γεννήθηκε 18 Φλεβάρη 1877 στο Stowmarket, στο Suffolk κι έζησε κυρίως εκεί. Παρακολούθησε το φθινόπωρο του 1909 6 διαλέξεις του Joseph Alfred Hardcastle στο Stowmarket που της προκαλέσανε τρομερά το ενδιαφέρον για την αστρονομία. Το 1911 εισήχθη στο British Astronomical Association (Β.Α.Α.). Εκεί εργάστηκε κυρίως στη παρατήρηση μετεωριτών μαζί με τον William Frederick Denning και την Fiammetta Wilson. Από το 1911 ως το 1921 ο Μάρτιν Ντέιβιντσον (1880-1968) ήταν επικεφαλής του Τμήματος Μετεωρολογίας του Β.Α.Α. Όταν έπρεπε να εγκαταλείψει το τμήμα το 1916 για να υπηρετήσει ως λοχαγός του στρατού στον Πόλεμο, τον αντικατέστησαν ως προσωρινοί διευθυντές οι Cook & Wilson μέχρι την επιστροφή του το 1919. Αργότερα διηύθυνε ξανά, εκτός από το τμήμα μετεωριτών, του Κρόνου, του πολικού αστέρα και φωτός, και του ζωδιακού λαμπερού νεφελώματος.
    Στις 14 Γενάρη 1916 ήταν μαζί με την Ella K. Church, τη Mary Adela Blagg και τη Fiammetta Wilson ως μία από τις τέσσερις πρώτες γυναίκες της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας, ενώ άλλες έξι γυναίκες ακολουθήσανε την ίδια χρονιά. Το 1920, έλαβε την υποτροφία Edward C. Pickering για να συνεχίσει τη παρατήρηση των μετεωριτών, στο παρατηρητήριο του Κολλεγίου του Χάρβαρντ. Επιπλέον, υπήρξεν ιδρυτικό μέλος του τμήματος του Ipswich της Χαλδαϊκής Κοινότητας που ιδρύθηκε το 1921, κι ίδρυσε το 1950 και το Ipswich & District Astronomical Society.
    Η Κουκ ήταν μια από κείνους που ανακαλύψανε τη nova Aquilae 1918 (V603 Aquilae), που πρωτοπαρατηρήθηκε και παρουσιάστηκε από τον Zygmunt Laskowski (1841-1928) κι επιβεβαιώθηκε από κείνη κι επίσης ταυτοποίησε και ταξινόμησε μαζί με τον Hardcastle τα “αντικείμενα” 785 NGC / IC. Έχει επίσης δημοσιεύσει άρθρα σχετικά με την αστρονομία υπό το ψευδώνυμο Mary Star στους Times του Λονδίνου.

Mια μικρούλα τόση δα ιστορία “Κοιτάζοντας Τους Ουρανούς: Γυναίκες Στην Αστρονομία”: Καθώς οι βόμβες έπεφταν στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, δύο γυναίκες συνέχιζαν να παρατηρούνε  τον νυχτερινό ουρανό. Από διαφορετικά σημεία και για διαφορετικούς λόγους εκάστη. Η Fiammetta Wilson κι η Grace Cook παρατηρούσανε τους μετεωρίτες και τα διαστημικά πέτρινα θραύσματά τους που αναφλέγονταν στον ουρανό, καθώς κατέληγαν στη γη, συνεπεία τριβής. Εξακολούθησαν να παρατηρούνε και να καταγράφουνε τους μετεωρίτες μπαίνοντας κρυφά στην ανδροκρατούμενη επιστήμη της Αστρονομίας. Κι όμως, το 1916, το ζευγάρι ήτανε μεταξύ των πρώτων τεσσάρων γυναικών που έλαβαν υποτροφία της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας -ένα σπουδαιότατο ορόσημο στην αποδοχή των γυναικών στη RAS αλλά και γενικώτερα στην επιστήμη. Αν και τα ονόματά τους έχουνε σε μεγάλο βαθμό ξεχαστεί, οι πρώτες γυναίκες της κοινωνίας θυμούνται 100 χρόνια αργότερα, το 2016.
      Η Δρ Mandy Bailey είναι αστρονόμος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο και μέλος του Συμβουλίου της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας και λέει ότι η Fiammetta Wilson κι η Grace Cook εξασφαλίσανε τη συνέχιση των επιστημονικών εργασιών σχετικά με τις παρατηρήσεις των μετεωριτών, ενώ οι άνδρες συνάδελφοί τους αγωνίζονταν στα πεδία των μαχών του Α’ Παγκ. Πολ.

   “Στα χρόνια μεταξύ του 1910 και του 1920 η Wilson παρατήρησε κάπου στη περιοχή 10.000 μετεωρίτες κι υπολογίζει με ακρίβεια τη πορεία των 650 από αυτούς -όχι και μικρό επίτευγμα!” μας παραδέχεται..

    Όπως έγραψε η Cook σχετικά με τη φίλη της το 1921, “το αχαλίνωτο πνεύμα της της επέτρεπε συχνά να πετυχαίνει εκεί που άλλοι θα αποτύγχαναν. Παρακολουθούσε μερικές φορές τον ουρανό για πέντε ή έξι ώρες, όταν μόνο μερικά αστέρια ήταν ορατά μέσα στα σύννεφα και με κακήν ορατότητα κι η επιμονή της ανταμοιβότανε συχνά με την ανίχνευση διαφόρων μετεωριτών ή κάτι άλλο“. Η ολόψυχη επιστημονική αναζήτηση της από τη Wilson κατά τη διάρκεια του πολέμου οδήγησε σε καταγγελίες για κατασκοπεία. “Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι ειδικοί αστυνομικοί εντοπίσανε το φακό που χρησιμοποιούσε για τη καταγραφή μετεωριτών και την απειλήσανε σοβαρά με σύλληψη σα Γερμανή πράκτορα“, γράφει η Cook μετά το θάνατό της.”Παρά τα ζέππελιν που ρίχνανε βόμβες στη γειτονιά, η Wilson πολλάκις συνέχιζεν ήρεμα την ολονυχτία της και τη παρατήρηση. Οι πτώσεις των θραυσμάτων από τα σράπνελς μερικές φορές κάνανε τα πράγματα πολύ επικίνδυνα, αλλά εκείνη κατόρθωνε να πάρει καλά αρχεία“. Γουίλσον και Κουκ ανοίξανε τη πόρτα σε γυναίκες από όλα τα κοινωνικά στρώματα για να  έχουνε τη δυνατότητα να γίνουν αστρονόμοι.
    Το 19ο αιώνα, η RAS είχε χορηγήσει τιμητική υποτροφία σε 2 διάσημες επιστημόνισσες  τις Caroline Herschel & Mary Somerville. Αλλά τους αρνήθηκε να επιτρέψει να γίνουνε πλήρη μέλη επειδή ήτανε γυναίκες, υποστηρίζοντας ότι οι υπότροφοι περιγράφηκαν στον βασιλικό τους Χάρτη μόνον ως HE. Η αστροφυσικός Annie Maunder προτάθηκε για υποτροφία στο RAS το 1892 αλλά απορρίφθηκεν επίσης. Η ευκαιρία δόθηκε κει στον Α’ Παγκ. Πολ. και τα κορίτσια την άρπαξαν από τα μαλλιά. Μπήκανε μεν αλλά δεν μπορούσανε να πιάσουνε με τα χέρια τους τηλεσκόπιο, δεν μπορούσανε να μπούν επαγγελματικά στις διάφορες επιστημονικές κοινότητες, πολλές ούτε καν αμοίβονταν ή αμοίβονταν επιεικώς σαν χαμαλάκια και τέλος δεν μπορούσανε να υπογράψουν την εργασία τους και να την υποβάλλουν.
     Η Κουκ εμπνεύστηκε να στραφεί με πάθος στην Αστρονομία, ακούγοντας μια σειρά διαλέξεων από τον εγγονό του αδελφού της Χέρσελ, Joseph Hardcastle. Αυτός έπειτα της χάρισε ένα τηλεσκόπιο κι αργότερα επέστρεψε την εύνοια, βοηθώντας τον να σχεδιάσει τα ευρήματά της σε ένα χάρτη αστέρων κι αστερισμών. Σε μια επιστολή,της η Cook υπενθύμισε μια αξέχαστη νύχτα που παρατηρούσε τον ουρανό, του 1918.

   “Ήταν μια από τις σημαντικώτερες στιγμές των νυχτερινών μου παρατηρήσεων όταν στις 8 Ιουνίου 1918, που βγήκα για να παρατηρήσω για αστέρες βραδείς ή αργούς φωτεινούς μετεωρίτες, σχεδόν αμέσως βρήκα ένα περίεργο αστέρι, να ξεπροβάλλει απότομα αλλάζοντας γρήγορα χρώματα, κι ήμουν η  πρώτη αστρονόμος στην Αγγλία που έκανα αυτή τη παρατήρηση-ανακάλυψη της Nova Aquilae“.

     Κι έτσι μπήκαμε γερά στον αιώνα που αλλάξανε σημαντικά, πολλά πράγματα και το κυριώτερο, ο αριθμός πλέον των γυναικών στην Αστρονομία και γενικά στις επιστήμες, έχει αυξηθεί σημαντικά, αν κι όχι στο επιθυμητό και λογικά αξιοκρατικό πλαίσιο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του RAS, 7% των καθηγητών αστρονομίας και 28% των λεκτόρων είναι γυναίκες. “Τα θηλυκά εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται, ειδικά σε ανώτερα επίπεδα, αλλά εμφανίζονται όλο κι ισχυρώτερα κάθε χρόνο“, λέει η Clare McLoughlin, ανώτερη αξιωματούχος Εκπαίδευσης και Διαφορετικότητας στο RAS. Τονίζει επίσης πως “υπάρχει μεγάλη ώθηση ώστε να ενθαρρυνθούν οι νέες γυναίκες να μελετήσουνε τη φυσική στο ανώτερο επίπεδο, ιδιαίτερα δείχνοντάς τους θετικά πρότυπα των γυναικών στην επιστήμη του παρελθόντος. Αλλά εκείνες οι τεράστιες γυναίκες του 1916 -που θα μπορούσαν να έχουν αποτελέσει σπουδαία πρότυπα στην εποχή τους και τη δική μας- δυστυχώς έχουνε ξεχαστεί σε μεγάλο βαθμό. Ήταν γνωστότατες στους αστρονομικούς κύκλους αλλά δεν νομίζω να τις είχεν ακουστά το ευρύ κοινό“, συνεχίζει η κ. McLoughlin, κι ολοκληρώνει:

    “Αυτές οι γυναίκες συνέχισαν να πιέζουνε με τον τρόπο τους, δεν σταμάτησαν να προσπαθούν ακατάβλητα κι ακατάπαυστα και λίγο-λίγο να κερδίζουνε τη θέση τους βήμα-βήμα, στάλα τη στάλα, επειδή αξίζανε πολύ αλλά και για τον σημαντικώτερο λόγο:
   Δεν τα παρατήσανε ποτέ“!!!

     Η Κουκ πέθανε 27 Μάη 1958 στα 81 της χρόνια και τιμήθηκε από φίλους και συναδέλφους ως εξαιρετικά ειδικευμένη, επίμονη κι αφοσιωμένη αστρονόμος.

Μια δουλεια κι από τις 2 φίλες και συνεργάτιδες Κουκ & Γουίλσον:

===============================================

Το Χαρέμι Του Πίκερινγκ

Το Χαρέμι Του Πίκερινγκ: (Pickering’s Harem), Edward Charles Pickering, (Harvard College Observatory), ονομάζεται χαρακτηριστικά η ομάδα των γυναικών υπολογιστριών στο Harvard College Observatory, οι οποίες εργάστηκαν για τον αστρονόμο Edward Charles Pickering. Η ομάδα περιελάμβανε τις υπολογίστριες κι αστρονόμους του Χάρβαρντ Henrietta Swan Leavitt, την Annie Jump Cannon, τη Williamina Fleming και την Antonia Maury. Πολλές επίσης ανώνυμες γυναίκες εργαστήκανε σε αστεροσκοπεία και πανεπιστήμια, αλλά καρπωθήκανε τις ανακαλύψεις και τους υπολογισμούς τους οι επικεφαλείς αστρονόμοι καθηγητές.

     Έν Απροσδόκητα Σπουδαίο Γεγονός: Το 1916 ήταν ένα έτος ορόσημο για την εξέλιξη της φυσικής επιστήμης. Δεν ήταν όμως μόνον η ασύλληπτη θεωρία του Αϊνστάιν που το σημάδεψε. Ένα αιώνα μετά, το επιστημονικό δυναμικό δείχνει πιο δυνατό από ποτέ. Σε αυτό δεν βοήθησε η θρυλική Γενική Θεωρία της Σχετικότητας αλλά κάποιες πολύ… μικρότερες ανακαλύψεις που προήλθαν από τη προσπάθεια των Fiammetta Wilson και Grace Cook, δύο γυναικών που αλλάξανε τις ισορροπίες των δύο φύλων στην επιστήμη. Ο Μεγάλος Πόλεμος ήταν στα μέσα του, οι βόμβες έπεφταν καθημερινά στους δρόμους του Λονδίνου. Οι κάτοικοι της αγγλικής πρωτεύουσας έστρεφαν τα βλέμματα τους στον ουρανό, κάθε φορά που ένα αεροπλάνο εμφανιζόταν στον ορίζοντα.
    Οι δύο Αγγλίδες, κοιτάζανε τον ουρανό για εντελώς διαφορετικό λόγο από τους υπόλοιπους. Παρατηρούσανε καθημερινά αστέρια και κομήτες, επί πολλές ώρες, με στόχο να πετύχουνε το ακατόρθωτο για την εποχή. Να μπούνε στο αυστηρά κλειστό, ανδρικό κλαμπ αστρονόμων της εποχής. Η Βασιλική Αστρονομική Κοινότητα (RAS) ήτανε πρωτοπόρος στις αστρονομικές ανακαλύψεις, όμως ως το 1916 τα μέλη της ήταν αποκλειστικά άνδρες. Οι γυναίκες δεν επιτρέπονταν σε καμία περίπτωση να γίνουν μέλη. Μάλιστα, μια άλλη (πιο διάσημη) αστρονόμος είχεν απορριφθεί από τον βρεττανικό οργανισμό, λόγω φύλου. Μέχρι και το 1916, οι γυναίκες αστρονόμοι θεωρούνταν ερασιτέχνες, χωρίς τη δυνατότητα να συμμετέχουνε σε κάποια επαγγελματική ερευνητική ομάδα αλλά ούτε και να δημοσιεύσουνε κάποιαν επίσημη εργασία.
    Εκείνη τη χρονιά, στα μέσα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Wilson και Cook άλλαξαν μια και καλή τα δεδομένα. Λίγα χρόνια μετά, η RAS προχώρησε σε μια πρωτοφανή κίνηση για τα ως τότε δεδομένα της. Αναγνωρίζοντας το έργο των δύο γυναικών, που ανακαλύψανε πρώτες τον αστέρα Nova Aquilae, τις έκανε επίσημα μέλη της κοινότητας. Τα δύο πρώτα γυναικεία μέλη της RAS, σηματοδοτούσαν μια νέα εποχή. Την εποχή της φυλετικής ισότητας στο χώρο της επιστήμης και κυρίως στον χώρο της αστρονομίας, όπου ως τότε θεωρούταν καθαρά ανδρικό επάγγελμα. Από το 1910 μέχρι και το 1920 η Wilson παρατήρησε πάνω από 10.000 μετεωρίτες, ενώ κατάφερε να μελετήσει και να προβλέψει ακριβώς τη τροχιά για περισσότερους από 650. Ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα για την εποχή. Οι δύο επιστήμονες ανοίξανε το δρόμο για τις υπόλοιπες γυναίκες, ώστε να ασχοληθούν ενεργά με την επιστήμη.
      Με αυτό τον τρόπο, το επιστημονικό δυναμικό παγκοσμίως αυξήθηκε σημαντικά, τόσο σε ποσότητα, όσο και σε επίπεδο. Ένα αιώνα μετά, τα ποσοστά των γυναικών στον χώρο της αστρονομίας αποδεικνύουνε τη τεράστια σημασία της βράβευσης των Cook και Wilson το 1916. Παράλληλα όμως, υπενθυμίζουνε πως υπάρχει πολύς ακόμα δρόμος ώστε να έρθει μια σχετική ισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών. Σύμφωνα με στοιχεία της RAS, το 7% των καθηγητών αστρονομίας είναι γυναίκες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους λέκτορες είναι 28%. “Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται, ειδικά στα υψηλότερα επίπεδα, όμως η δυναμική τους αυξάνεται κάθε χρόνο“. παραδέχεται η Clare McLoughlin, μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας. “Είναι λυπηρό που αυτές οι δύο γυναίκες, που αλλάξανε τα δεδομένα, δεν είναι γνωστές πέραν πολύ συγκεκριμένων επιστημονικών κύκλων” τονίζει, ελπίζοντας πως κάθε χρόνο η φυλετική ισότητα στην επιστήμη θα πηγαίνει κι ένα βήμα μπροστά.
      Η Αστρονομία κι η συγγενής της Φυσική είναι οι Επιστήμες που ακόμα και σήμερα ανδροκρατούνται. Μερικά στοιχεία ενδεικτικά: Μόνο το 15% των ασχολουμένων με την Αστρονομία είναι γυναίκες στο κόσμο. Μερικές χώρες δεν διαθέτουν ούτε μια γυναίκα Αστρονόμο. Από τα 440 Nobel για την επιστήμη (Φυσική, Χημεία κι Ιατρική) έχουνε δοθεί μέχρι το σήμερα μόνο 10 σε γυναίκες! Δύο μόνο από αυτά ήτανε Φυσικής. Το πρώτο το 1903 το πήρε η Μαρία Σκλοντόβσκα Κιουρί (1867-1934).που ήτανε Γαλλίδα, πολωνικής καταγωγής. Το δεύτερο το πήρε το 1963 η Αμερικανίδα φυσικός, πολωνικής καταγωγής Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ (1906-1972). Άλλο στοιχείο ανισότητας φαίνεται στα ποσοστά κατά φύλο των πτυχίων και το των μεταπτυχιακών Φυσικής κι Αστρονομίας στις Η.Π.Α. Το 1991 οι γυναίκες εκεί αντιπροσώπευαν μόνο το 15% των πτυχιούχων στη φυσική και την αστρονομία ενώ στα 1992 στις γυναίκες αναλογούσε το 11% των διδακτορικών στη φυσική και την αστρονομία.
      Στα αντίστοιχα τμήματα Αστροφυσικής στην Ελλάδα η κατάσταση δεν είναι καλλίτερη, το 2004 από πλευράς συμμετοχής των γυναικών στο διδακτικό προσωπικό των τμημάτων Αστροφυσικής. Παίρνοντας στοιχεία από τους επίσημους δικτυακούς τόπους των Ελληνικών Πανεπιστημίων διαπιστώνεται ότι το 2004 υπάρχουν αυτοτελή τμήματα Αστροφυσικής σε τρία Πανεπιστήμια, στο Καποδιστριακό των Αθηνών, στο Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στα 30 άτομα που αποτελούν το διδακτικό προσωπικό του τμήματος Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών μόνο 6 είναι γυναίκες (ποσοστό 20%), Στα 16 άτομα που αποτελούν το διδακτικό προσωπικό του τμήματος Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καμιά γυναίκα δεν υπάρχει (ποσοστό 0%). Τέλος στα 10 άτομα που αποτελούν το διδακτικό προσωπικό του τμήματος Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης μόνο μία είναι γυναίκα (ποσοστό 10%).
      Σ’ ένα άλλο επίπεδο που γίνεται εμφανής η διάκριση μεταξύ των φύλων είναι στη στελέχωση των πτήσεων στο διάστημα. Εξετάζοντας την ιστορία των διαστημικών πτήσεων με πλήρωμα διαπιστώνουμε τα παρακάτω. Η πρώτη διαστημική πτήση με άνθρωπο έγινε με από τη τότε Σοβιετική Ένωση. Ο Yuri Gagarin ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βρέθηκε στο Διάστημα. Η Σοβιετική ένωση, που ήτανε πιο διακριτική σε θέματα ισότητας των δύο φύλων έστειλε τη πρώτη κοσμοναύτισσα, τη Valentina Tereschkova, σε ανάλογη αποστολή στο διάστημα το 1963. Στην άλλη μεγάλη διαστημική δύναμη τις ΗΠΑ, τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι. Υπήρξε μια απαγόρευση στις γυναίκες να συμμετάσχουνε σ’ αυτές τις πτήσεις, Ένα χαρακτηριστικά γεγονός που το αποδεικνύει είναι το παρακάτω.

Η Ρωσίδα αστροναύτις Βαλεντίνα Τερέσκοβα
η 1η γυναίκα στο διάστημα

      Η NASA το 1959 είχε διαλέξει δύο ομάδες, μια ανδρών και μια γυναικών, για να τις προετοιμάσει να στελεχώσουνε τις διαστημικές της αποστολές. Τα μέλη και των δύο ομάδων είχανε περάσει τις ίδιες αυστηρές ιατρικές εξετάσεις κι είχανε πολλές χιλιάδες ώρες πτήσεις με αεροπλάνα. Στην ομάδα των γυναικών ανήκε κι η Jerrie Cobb, που γρήγορα ξεχώρισε από τους συναδέλφους και τις συναδέλφους της κι ήταν έτοιμη για τη στελέχωση κάποιων από τις πρώτες Διαστημικές πτήσεις. Δώδεκα ακόμα γυναίκες είχανε τα προσόντα για το ίδιο πράγμα. Προς το τέλος της εκπαίδευσης, το 1962, με αυθαίρετο τρόπο η NASA απέκλεισε όλες τις γυναίκες από τις πτήσεις, γιατί έβαλε σαν επιπλέον όρο για συμμετοχή σ’ αυτές, τη προϋπηρεσία σε στρατιωτικά αεροπλάνα. Φυσικά καμιά γυναίκα δεν είχε αυτή την εμπειρία γιατί απλώς την εποχή εκείνη δεν προσλαμβάνανε γυναίκες αεροπόρους στο στρατό.
      Η Jerrie Cobb πέρα από ότι ξεχώρισε σε όλα τα τεστ, είχε 10000 ώρες πτήσεων με αεροπλάνα ενώ ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης Scott Carpenter μόλις 2.900 ώρες κι ο γνωστός John Glenn 5.000 ώρες. Σίγουρα στη NASA τότε θα ξέραν ότι σε λίγους μήνες οι Σοβιετικοί θα στέλναν αστροναύτισσα στο Διάστημα κι ότι οι γυναίκες ήτανε πιο κατάλληλες για ανάλογες πτήσεις σα λιγότερο επίφοβες για καρδιακά επεισόδια, λιγότερο τρωτές στη μοναξιά, στο κρύο, στη ζέστη, στο πόνο και στο θόρυβο. Οι γυναίκες επιπλέον έχουν μικρότερο σωματικό βάρος κι όγκο και γι’ αυτό επιβαρύνουν οικονομικά πολύ λιγώτερο τις πτήσεις. Στις ΗΠΑ τελικά μόλις το 1983 η Sally Ride έγινε η πρώτη Αμερικανίδα, που συμμετείχε στο πλήρωμα του διαστημικού λεωφορείου Challenger και μόλις το 1999 η Eileen Collins, έγινε η πρώτη Αμερικανίδα, αρχηγός διαστημικής αποστολής, στο διαστημικό λεωφορείο Columbia.

Η Κατακλείδα

     Τώρα που φτάνω στο τέρμα αυτού του υπέροχου ταξιδιού ανά τους αιώνες, μπορώ να προσθέσω μερικά συμπεράσματα πάνω σε όλα τούτα που παρελάσαν μπρος στα μάτια μας. Ο χώρος της Φυσικής και της Αστρονομίας είναι βαθιά ανδροκρατούμενος από παράδοση αλλά κι από την ανάπτυξη μηχανισμών που διατηρούν αυτή τη κατάσταση. Είναι εντελώς λάθος οι αντιλήψεις ότι οι άνδρες είναι πιο έξυπνοι, μπορούν να μεταφέρουν πιο εύκολα τηλεσκόπια ,αντέχουνε περισσότερο στο κρύο . Οι ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, οι παρεμβάσεις για αλλαγή των αντιλήψεων για το ρόλο των γυναικών στην επιστήμη της Φυσικής και της Αστρονομίας κι η θεσμοθέτηση διαδικασιών που θα άρουν τις ανισότητες κατά των γυναικών στο χώρο, είναι αναγκαίες για την άρση της διαφοράς. Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι οι γυναίκες έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στη πορεία της ανάπτυξης κι εξέλιξης της επιστήμης. Η ιστορία της επιστήμης δεν είναι ιστορία λίγων ανδρών, όπως όλοι νομίζουμε αλλά ιστορία χιλιάδων ανθρώπων, μεταξύ αυτών και γυναίκες που συνεισέφεραν με τις ιδέες και τις εργασίες τους. Χωρίς επίσης να είμαι επιστήμονας, μπορώ να πω και κάτι τελευταίο, ως ξεκάθαρη προσωπική γνώμη: Η επιστημονική ή αξιοκρατική παρουσία μιας γυναίκας σε ένα χώρο ή τομέα, αφού τεκμηριωθεί, είναι πολύ καλλίτερο να συμμετάσχει, παρά να παραγκωνιστεί, γιατί εκτός από ανθεκτικότερες σε πολλά, όπως ειπώθηκε παραπάνω, είναι μια υπέροχη παρουσία, που “τακτοποιεί” το περιβάλλον της (δεν εννοώ νοικορωσύνη), ομορφαίνει το περιβάλλον της, το κάνει πιο βιώσιμο, κάνει τους άντρες “δυνατώτερους” κι ανταγωνιστικώτερους, ευγενικώτερους και γενικά η φυσική παρουσία της αλλάζει προς τα θετικά, τα πάντα. Ξέρω πως μπορείτε να πείτε περί σεξπαρενόχλησης και φυσικά θα υπάρξουνε και τέτοια, αλλά τέτοιου είδους κίνδυνοι πάντα θα υπάρχουνε -κακώς- και σε καθένα τομέα και σε καθένα περιβάλλον. Η γυναίκα είναι ένα άνθος που αν το περιποιηθείς θα σου δώσει άπειρες ομορφιές, σε άπειρους τομείς!
Π.Χ.