Munch – Peri-Grafis

Βιογραφικό

Ο Έντβαρντ Μουνκ (Edvard Munch, 1863-1944, Expressionism), υπήρξεν ο μεγαλύτερος Νορβηγός ζωγράφος κι ένας από τους πιο πρωτότυπους καλλιτέχνες της εποχής του. Η τραγική παιδική του ηλικία σημάδεψε βαθιά τη καλλιτεχνική διαδρομή και κατά συνέπεια του κληροδότησε απαισιόδοξο και καταθλιπτικό χαρακτήρα, με βαθύτατη υπαρξιακή αγωνία, που διέπνευσε έντονα τα έργα του. Επισκιάστηκε από ασθένεια, πένθος και το φόβο μήπως κληρονομήσει μια ψυχική κατάσταση που διέτρεχε την οικογένειά του. Σπουδάζοντας στη Βασιλική Σχολή Τέχνης και Σχεδιασμού στη Χριστιανία (σήμερα Όσλο), άρχισε να ζει μποέμικη ζωή υπό την επήρεια του μηδενιστή Χανς Γέγκερ, που τον παρότρυνε να ζωγραφίσει τη δική του συναισθηματική και ψυχολογική κατάσταση («ζωγραφική ψυχής»). Από αυτό προέκυψε το ξεχωριστό του ύφος.

Οι κριτικοί αρχικά σκανδαλίστηκαν από τις “ασυνάρτητες μουτζούρες” του, αλλά σύντομα τους κατέκτησε το πάθος κι ο αυθορμητισμός της τέχνης του κι έτσι κέρδισε το θαυμασμό τους. Ακριβώς όμως την εποχή π’ άρχισε να γίνεται γνωστός και να κερδίζει χρήματα, ο νευρικός κλονισμός κι η σωματική κατάρρευση, εξ αιτίας του αλκοόλ, του υπερβολικού φόρτου εργασίας και της έντονης ζωής, τον ανάγκασαν να διακόψει τις δραστηριότητές του για κάποιο χρονικό διάστημα.
Τη Κραυγή -που αποτελεί έναν από τους εμβληματικούς πίνακες της παγκόσμιας τέχνης.- την εμπνεύσθηκε στη Χριστιανία. Σύμφωνα με τον ίδιο περπατούσε έξω το σούρουπο, όταν «άκουσε την τεράστια, άπειρη κραυγή της φύσης». Το αγωνιώδες πρόσωπο του πίνακα ταυτίζεται ευρέως με το ΄΄angst΄΄ (αγωνία, φόβος, άγχος) του σύγχρονου ατόμου.

Όταν συνήλθε προσπάθησε να ξεκινήσει νέα ζωή, αναζητώντας την εσωτερική γαλήνη, εγκατέλειψε τη μελαγχολία κι άρχισε να ζωγραφίζει σε πιο εξωστρεφές στυλ, που παλλόταν από ζωντάνια κι εξυμνούσε τις δυνάμεις της φύσης. Εξακολούθησε να εργάζεται ακαταπόνητα ως τα βαθιά γηρατειά κι όταν πέθανεν ήτανε πλεον ένας από τους πιο αξιοπρόσεκτους, αξιοσέβαστους κι αγαπητούς καλλιτέχνες του 20ού αι.
Γεννήθηκε στις 12 Δεκέμβρη 1863 στο χωριό Λέτεν της Νότιας Νορβηγίας, κοντά στη Χριστιανία (σημερινό Όσλο), γιος του στρατιωτικού γιατρού, Κρίστιαν και της Λάουρας κι ήτανε το 2ο από τα 5 που ‘χανε συνολικά. Στα 2 του μετακομίζουνε στη Χριστιανία. Στα 5 του χάνει τη μητέρα και στα 14 την μεγάλη του αδελφή, εξ αιτίας φυματίωσης κι αυτό τονε σημαδεύει βαθιά, μα κυρίως, έφταιξε η αλλαγή του πατέρα του, μετά τα 2 αυτά αλλεπάλληλα χτυπήματα της μοίρας. Μετατράπηκε σ’ ένα θρησκομανή κι εξαιρετικά βίαιο άνθρωπο κι ως εκ τούτου αλλοπρόσαλλο κι αυτό επέδρασε στο παιδικό ψυχισμό του.

Το 1881 εγκαταλείπει την ιδέα να σπουδάσει μηχανικός και γράφεται στη Κρατική Σχολή Τεχνών & Επαγγελμάτων Χριστιανίας. 2 χρόνια μετά, επισκέπτεται το Παρίσι κι ανακαλύπτει τα έργα των Ιμπρεσσιονιστών και Μετα-Ιμπρεσσιονιστών κι επηρεάζεται απ’ αυτά. Το 1886 ζωγραφίζει το “‘Αρρωστο Παιδί” που κατακεραυνώνεται από τους κριτικούς. 3 χρόνια μετά, εκθέτει έργα του σε μιαν ατομικήν έκθεση κι έχει θετικήν υποδοχή, πράγμα που του εξασφαλίζει υποτροφία σπουδών για 3 χρόνια στο Παρίσι.
Το 1892 διοργανώνεται στο Βερολίνο, έκθεση έργων του που γνωρίζει μεγάλην επιτυχία. Αποφασίζει να μείνει στη Γερμανία και τον επόμενο κι όλας χρόνο, νοικιάζει ατελιέ κι αφοσιώνεται στις σπουδές και στα προσχέδια του έργου “Η Ζωφόρος Της Ζωής”.

Το 1908 παθαίνει νευρικό κλονισμό και νοσηλεύεται για 8 μήνες περίπου σε κλινική της Κοπεγχάγης. Την επόμενη χρονιά επιστρέφει στη Νορβηγία κι αναλαμβάνει να φιλοτεχνήσει σειρά τοιχογραφιών για το Πανεπιστήμιο Χριστιανίας. Το 1916 αγοράζει σπίτι στο Έκελι, κοντά στη πρωτεύουσα κι απομονώνεται ολοένα και πιότερο, αφοσιωμενος στη ζωγραφική. Το 1933, κλείνοντας τα 70 του χρόνια, δέχεται πάμπολλες τιμές.
Η Κραυγή υπάρχει σε 4 εκδόσεις: 2 παστέλ (1893 και 1895) και 2 ζωγραφικές (1893 και 1910). Υπάρχουν επίσης αρκετές λιθογραφίες της (1895 κι ύστερα). Το παστέλ του 1895 πωλήθηκε σε δημοπρασία στις 2 Μάη 2012, 119.922.500 $, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας. Είναι η πιο πολύχρωμη από τις εκδόσεις και διακρίνεται για τη στάση κοιτώντας προς τα κάτω μιας από τις μορφές στο βάθος. Είναι επίσης η μόνη έκδοση που δεν ανήκει σε μουσείο της Νορβηγίας.