Correggio – Peri-Grafis

Βιογραφικό

Ο Αντόνιο Αλλέγκρι “Κορρέτζο” (Antonio Allegri “Correggio”, 1489-1534, Mannerism), πήρε το προσωνύμιο από τη γενέτειρά του. Ήταν Ιταλός ζωγράφος, φιλοτέχνησε κυρίως θρησκευτικά έργα που τα θέματά τους παρουσιάζονται σα μυστικιστικά οράματα, ενώ η πλήρους πνευματικότητας μυθολογικές απεικονίσεις του εκφράζουνε την αισθητική των πριγκηπικών αυλών της εποχής. Εφάρμοσε προσωπική ερμηνεία ζωγραφικής, της Ύστερης Αναγέννησης (Late Rennaissance), συνδυάζοντας τη μαγική παιδεία που ‘λαβε στη Μάντοβα, από τον Αντρέα Μαντένια, με την υποβλητικότητα του Ντα Βίντσι και τα χρώματα των Τζιορτζιόνε και Τιτσιάνο. Παίρνοντας λοιπόν το σύνθημά του απ’ τον πολιτισμό του 15ου αι. και τους μεγάλους δασκάλους της εποχής, εγκαινίασε νέο τρόπο σύλληψης της ζωγραφικής κι ανέπτυξε τη δική του πρωτότυπη καλλιτεχνική πορεία, που τονε τοποθετεί μεταξύ των μεγάλων του 16ου αι.
Το ταξίδι του στη Ρώμη τονε βοήθησε να γνωρίσει και να υιοθετήσει τις νέες ζωγραφικές τάσεις, αυτές που γεννηθήκανε στους κύκλους της Παπικής Αυλής από Ραφαήλ και Μικελάντζελο. Η ενσωμάτωση των επιρροών αυτών εκφράστηκε μες απ’ το συνδυασμό αρχιτεκτονημάτων, που αποδοθήκανε με τη τεχνική της προοπτικής σε σμίκρυνση και νατουραλιστικών τοπίων με την αισθησιακήν απόδοση του ανθρώπινου σώματος, στοιχείο που διακρίνεται με σαφήνεια στα πρόσωπα των αγίων και των μυθολογικών ηρώων του.

Λόγω της εκφραστικής γλυκύτητας των χαρακτήρων του και της ευρείας χρήσης της προοπτικής, σε ιερούς και σε βέβηλους πίνακες, καθιερώθηκε στη κοιλάδα του Πάδου ως ο πιο σύγχρονος και τολμηρός φορέας των ιδανικών της Αναγέννησης. Στη πραγματικότητα, αντιπαρέβαλε την έκρηξη του βενετσιάνικου χρώματος και του ρωμαϊκού μανιερισμού με ρευστό, φωτεινό ύφος ισχυρής συναισθηματικής συμμετοχής. Στη προσπάθειά του να πετύχει τη μέγιστη έκφραση ελαφρότητας και χάρης, ήτανε πρόδρομος της ψευδαισθητικής ζωγραφικής. Εισήγαγε το φως και το χρώμα για να λειτουργήσει ως αντίβαρο στις φόρμες κι έτσι ανέπτυξε νέα εφφέ chiaroscuro, δημιουργώντας ψευδαίσθηση πλαστικότητας με μερικές φορές σκληρές συντμήσεις και τολμηρές επικαλύψεις. Ο φωτισμός κι η διαγώνια συνθετική δομή του επέτρεψαν επίσης να πετύχει σημαντικό χωρικό βάθος στους πίνακές του, χαρακτηριστικό του στυλ του. Τα μεγαλοπρεπή τέμπλα της 10ετίας του 1520 είναι θεαματικής σύλληψης, με συνενωμένες χειρονομίες, χαμογελαστές εκφράσεις, ενδιαφέροντες χαρακτήρες, πειστικά χρώματα. Το φως, φθίνον σύμφωνα με ένα απαλό και λεπτό κιαροσκούρο, το έκανε απ’ τα σημεία χωρίς επιστροφή της ζωγραφικής, ικανό να επηρεάσει καλλιτεχνικά κινήματα τόσο διαφορετικά όσο το μπαρόκ του Giovanni Lanfranco και του Baciccio κι ο νεοκλασσικισμός του Anton Raphael Mengs. Ήταν εκείνος που σηματοδότησε τη μετάβαση από την Ύστερη Αναγέννηση, στον Μανιερισμό.
Γεννιέται τον Αύγουστο 1489 στο Κορρέτζο, κοντά στο Reggio Emilia, πρωτεύουσα της ομώνυμης κομητείας, από όπου πήρε μετά το προσωνύμιο, από τον Πελεγκρίνο Αλλέγκρι και τη Μπερναντίνα Ορμάνι (Bernardina Piazzoli degli Ormani). Η οικογένεια του πατέρα καταγόταν από τη Φλωρεντία: ο παππούς του Ντομένικο είχε εξοριστεί το 1433, λόγω της αντίθεσής του στον Κόζιμο Μέντιτσι κι είχε εγκατασταθεί στην Εμίλια. Κείνη την εποχή, το Correggio ήταν από τα μικρά ανεξάρτητα φέουδα που ήταν διάσπαρτα στην Εμίλια, κυβερνώμενη απ’ τους κόμητες του Correggio, της αρχαίας αριστοκρατίας που ήταν αρκετές φορές συγγενείς με τους Farnese της κοντινής Πάρμα.
Η οικογένειά του είναι καλλιτεχνική κι έτσι στα 14 του πια ζει και μαθητεύει στη Μόντενα, στο εργαστήρι του Φραντζέσκο Μπιάνκι Φερράρι. Περίπου το 1506 εργάζεται στη Μάντοβα, στο ατελιέ του Μαντένια, συμμετέχοντας στη διακόσμηση του ταφικού παρεκκλησιού του δασκάλου του, στο ναό του Αγίου Αντρέα. Το 1514 υπογράφει συμβόλαιο με τη Μονή Φραγκισκανών στο Κορρέτζιο, για την εκτέλεση του έργου “Η Παναγία Του Αγίου Φραγκίσκου”. 3 χρόνια μετά, αναλαμβάνει να διακοσμήσει την Αγία Τράπεζα (σήμερα χαμένη) για το ναό του Σαν Προσπέρο, στην Αλμπινέα.

1518 κάνει σύντομο ταξίδι στη Ρώμη και την επόμενη χρονιά παντρεύεται τη Τζιρόλαμα Μερλίνι. Φιλοτεχνεί τις τοιχογραφίες στο αρχονταρίκι της Ηγουμένης στη Μονή του Αγίου Παύλου. Ένα χρόνο μετά ξεκινά διακόσμηση αψίδας και θόλου του ναού Αγίου Ιωάννη Ευαγγελιστή. Το 1521 γεννιέται το 1ο του παιδί, ο Πομπόντο-Κουϊρίνο και την επόμενη χρονιά υπογράφει συμβόλαιο για τη διακόσμηση χοροστασίου και θόλου του Καθεδρικού της Πάρμα. Για το λόγο αυτό μεταβαίνει εκεί και την επόμενη χρονιά τελειώνει κι επιστρέφει.
Το 1524 απκτά κόρη, την Άννα-Γκέρια, ενώ παράλληλα χάνει τον πιθανό 1ο του δάσκαλο στη ζωγραφική, τον θείο Λορέντζο Αλλέγκρι. Το 1530 φιλοτεχνεί τον κύκλο έργων “Οι Έρωτες Του Δία”, για τον Καρδινάλιο Φρειδερίκο Γκονζάγκα. Το 1534 στις 5 Μάρτη πεθαίνει στη πατρίδα του και θάβεται κει, σ’ ηλικία περίπου 45 ετών.
Απ’ όλους τους μεγάλους πρωταγωνιστές της εποχής του, είναι ο λιγότερο τεκμηριωμένος κι υπάρχουνε πολλοί θρύλοι, καθιερωμένοι στη διάρκεια των αιώνων, για τη βιογραφία του. Ωστόσο, η μαρτυρία του Vasari, του 1ου βιογράφου του ζωγράφου, για το θάνατό του, που θα ‘χε συμβεί μετά από εξαντλητικό ταξίδι με τα πόδια από τη Πάρμα, υπό το βάρος τεράστιου σάκου μικρών νομισμάτων για συνολικά 60 σκούδα, παραμένει σημαντική. Θρύλος που δεν αντέχει στην ανάλυση γεγονότων και πηγών, αλλά αποδίδει τέλεια τις αβεβαιότητες και τις δυσκολίες έγκαιρης και πλήρους ανακατασκευής της ζωής του καλλιτέχνη.

======================================