Βιογραφικü
¹ταν διακεκριμÝνος πολυγραφüτατος σοφιστÞς και συγγραφÝας του καιροý του, γεννημÝνος στη Συρßα, το 120 μ. Χ. ¸γραψε περισσüτερα απü 80 Ýργα, üλα δε στην ΑττικÞ διÜλεκτο. Ταξßδεψε σ' üλες σχεδüν τις χþρες του αρχαßου Ρωμαúκοý κρÜτους. ¸μαθε τη ρητορικÞ κι εργÜστηκεν αρχικÜ ως δικηγüρος. Αργüτερα üμως Ýγινε και σοφιστÞς, επιδεικνýοντας τη τÝχνη του στα πανηγýρια και τις εορτÝς. Στη συνÝχεια, γοητευμÝνος απü τους πλατωνικοýς, Üρχισε να επιδßδεται και στη φιλοσοφßα. Τα ωραιüτερα απü τα Ýργα του εßναι γραμμÝνα διαλογικÜ, σ' αυτÜ ειρωνεýεται (μαστιγþνοντÜς τα), τα ελαττþματα της δεισιδαιμονßας, της τυπολατρßας των γραμματιζοýμενων και της προσποßησης των ασχολοýμενων με τη φιλοσοφßα. ¸τσι, αναδεßχθηκε σε ικανüτητα των ανθρþπινων παθþν και αδυναμιþν, που με το χλευασμü τους, επεδßωξε να τα θεραπεýσει Þ Ýστω, σε σημαντικü βαθμü, να τα περιορßσει. ΑναφÝρεται üτι πÝθανε, το 200 μ. Χ., σ' ηλικßα 80 ετþν περßπου, στην ΑλεξÜνδρεια της Αιγýπτου, υποφÝροντας απü ποδÜγρα -χωρßς üμως να 'ναι τßποτε σßγουρο.
Ο Λουκιανüς γεννÞθηκε γýρω στο 120 μ.Χ. στα Σαμüσατα, πρωτεýουσα της περιφÝρειας ΚομμαγηνÞς που τüτε ανÞκε στην επαρχßα Συρßας. ΠαρÜ το γεγονüς üτι ο ßδιος στα Ýργα του μιλÜ για πολλÜ πρüσωπα και πρÜγματα της εποχÞς του, συχνÜ με εμπÜθεια, οι σýγχρονÝς του πηγÝς σιωποýν üσον αφορÜ τον ßδιο. Αυτü οφεßλεται κατÜ πÜσα πιθανüτητα στο γεγονüς üτι στον επαγγελματικü στßβο ο Λουκιανüς υπÞρξε σχετικÜ Üσημος. Τα λßγα βιογραφικÜ του στοιχεßα τα συνÜγουμε απü τα Ýργα του, και ιδιαßτερα απü τα Περß του ενυπνßου (Þτοι Βßος Λουκιανοý) και το Δις κατηγοροýμενος.
Ο Λουκιανüς καταγüταν μÜλλον απü σχετικÜ ταπεινÞ οικογÝνεια της πüλης των ΣαμοσÜτων, γιατß, ενþ κατÜφερε να πÜρει μαθÞματα ρητορικÞς, η μüρφωση και η κοινωνικÞ του θÝση δεν Þταν τÝτοια που να του επιτρÝψει γρÞγορη Üνοδο. Το τελευταßο μÝρος των σπουδþν του το πραγματοποßησε στην Ιωνßα. Στη συνÝχεια, δßδαξε ρητορικÞ, με μÝτρια μÜλλον επιτυχßα, στη ΜικρÜ Ασßα, αλλÜ και σε Üλλες περιοχÝς της αυτοκρατορßας, üπως η Γαλατßα, η Βüρεια Ιταλßα κι η Μακεδονßα. Το 163-164 μ.Χ. γνωρßζουμε üτι βρÝθηκε στην Αντιüχεια της Συρßας για Ýναν ρητορικü διαγωνισμü ενþπιον του Λεýκιου ΒÞρου, στον οποßο ωστüσο δε διακρßθηκε. Στη συνÝχεια βρßσκεται στην παφλαγονικÞ πüλη Αβþνου Τεßχος, üπου ασχολÞθηκε με το μαντεßο του Γλýκωνα και το μÜντη ΑλÝξανδρο τον Αβωνοτειχßτη. Η παραμονÞ του εκεß üμως Þταν μÜλλον σýντομη, γιατß το καλοκαßρι του 165 πÞγε στην Ολυμπßα για να παρακολουθÞσει τους αθλητικοýς αγþνες και τυχαßα υπÞρξε αυτüπτης μÜρτυρας στην αυτοπυρπüληση ενüς κυνικοý φιλοσüφου, του Περεγρßνου-ΠρωτÝα.
Στα μεσοδιαστÞματα αυτþν των ταξιδιþν του πρÝπει να διÝμεινε και στην ΑθÞνα, την οποßα φαßνεται απü τα Ýργα του üτι γνþριζε καλÜ. Γýρω στο 170 πÜντως εγκατÝλειψε τη ρητορικÞ για να αναλÜβει υπαλληλικÞ θÝση, συγκεκριμÝνα αυτÞν του γραμματÝα στην Αßγυπτο. Η απüφασÞ του αυτÞ φανερþνει ßσως απογοÞτευση απü το επÜγγελμÜ του και ανασφÜλεια μπροστÜ στα οικονομικÜ προβλÞματα. ΜετÜ το 180 μ.Χ. χÜνονται τα ιστορικÜ του ßχνη. Δε γνωρßζουμε αν δημιοýργησε οικογÝνεια, μÜλλον üμως δε συνÝβη κÜτι τÝτοιο. Ο θÜνατüς του τοποθετεßται μÝσα στη δεκαετßα του 180 Þ ßσως στις αρχÝς της δεκαετßας του 190 μ.Χ.
Το Ýργο του αποτελοýσε συνδυασμü σÜτιρας και ρητορικÞς, με φιλοσοφικÝς προεκτÜσεις, που σκοπü εßχε να καυτηριÜσει κακþς κεßμενα και κοινωνικÝς τÜσεις. ¸τσι, προσεγγßζοντας το Ýργο του πρÝπει κανεßς να Ýχει στο νου του τüσο τα χαρακτηριστικÜ του 2ου αι. μ.Χ. üσο και αυτÜ του κοινωνικοý περιβÜλλοντος μÝσα στο οποßο Ýζησε και Ýδρασε ο Λουκιανüς.
Ο 2ος αι. μ.Χ., και συγκεκριμÝνα η Αντωνßνεια περßοδος, που καθορßστηκε απü τη βασιλεßα του Αδριανοý (117-138), του ρωμαúκÞ ειρÞνη εßχε εδραιωθεß, νÝοι, ασφαλεßς δρüμοι διÝτρεχαν την αυτοκρατορßα απ' Üκρου εις Üκρον και εξασφÜλιζαν την απρüσκοπτη διεξαγωγÞ του εμπορßου. Επικρατοýσε ευημερßα, τουλÜχιστον μεταξý των ανωτÝρων και μεσαßων στρωμÜτων, η οποßα επÝτρεπε την ανÜπτυξη των τεχνþν και την Üνοδο του μορφωτικοý επιπÝδου. Οι περισσüτερες πüλεις ξαναχτßζονταν Þ καλλωπßζονταν με νÝα δημüσια κτÞρια. Ταυτüχρονα üμως γßνονταν πιο Ýντονες οι κοινωνικÝς αντιθÝσεις κι η φιλοσοφικÞ και θρησκευτικÞ αναζÞτηση επιχειροýσαν να καλýψουν το αßσθημα κενοý που δημιουργοýσε η ευμÜρεια.
Η γενÝτειρÜ του Λουκιανοý, τα Σαμüσατα, Þταν μια πüλη πλοýσια, συγκοινωνιακüς κüμβος του δρüμου που οδηγοýσε απü τη ΜικρÜ Ασßα στην Ινδßα. Ο πληθυσμüς αποτελοýσε Ýνα ιρανο-σημιτικü μεßγμα, επιφανειακÜ εξελληνισμÝνο. ¸τσι ο Λουκιανüς πÞρε ελληνικÞ παιδεßα, αλλÜ δεν Ýπαψε ποτÝ να αισθÜνεται Σýρος.2 Το γεγονüς αυτü, αλλÜ κι η μÝτρια επαγγελματικÞ του επιτυχßα, τον Ýκαναν να μη νιþθει ποτÝ πλÞρως ενταγμÝνος στην εποχÞ του και ιδιαßτερα στο πνεýμα χλιδÞς και εκλÝπτυνσης των ελληνορωμαúκþν πüλεων τις οποßες επισκÝφθηκε για να διδÜξει.
Αν το επÜγγελμÜ του δεν του χÜρισε τις τιμÝς που προσδοκοýσε εν ζωÞ, του Ýδωσε ωστüσο τη δυνατüτητα να ταξιδεýει διαρκþς, να παρατηρεß και να διευρýνει τους ορßζοντÝς του. ΥπÞρξε Ýτσι αυτüπτης μÜρτυρας γεγονüτων κι εξελßξεων σημαντικþν για την εποχÞ του, τα οποßα μπüρεσε να αποτυπþσει στα Ýργα του υπü το πρßσμα του βαθιÜ συντηρητικοý ανθρþπου, που ξÝρει ωστüσο να διακωμωδεß αυτÜ με τα οποßα δε συμφωνεß. Τα σημαντικüτερα Ýργα-μαρτυρßες για την εποχÞ του και κυρßως για τους φιλοσοφικοýς κýκλους εßναι το αυτοβιογραφικü Δις κατηγοροýμενος, üπου παρουσιÜζεται η σχÝση του προς την Ακαδημßα και το Λýκειο στην ΑθÞνα, καθþς και ο Νιγρßνος, üπου απεικονßζεται η διδασκαλßα της φιλοσοφßας στη Ρþμη απü τον πλατωνικü φιλüσοφο Νιγρßνο, με τον οποßο ο Λουκιανüς εßχε προσωπικÞ επαφÞ κατÜ τη σýντομη παραμονÞ του εκεß.
Το πολυσχιδÝς του χαρακτÞρα του Ýκανε και το συγγραφικü του Ýργο να παρουσιÜζει σημαντικÝς διαφορÝς και διακυμÜνσεις. Ο Λουκιανüς, ιδιαßτερα στην αρχÞ της καριÝρας του, ασχολÞθηκε κυρßως με Ýργα φιλοσοφικοý περιεχομÝνου σε μορφÞ διαλογικÞ Þ ρητορικÞ. Ρητορικü ýφος εßχαν Üλλωστε και οι πραγματεßες που συνÝταξε την ßδια εποχÞ, γνωστÝς με το χαρακτηρισμü «προλαλιαß». ¼πως üμως φαßνεται απü τα Ýργα αυτÜ, ο Λουκιανüς δε μπüρεσε ποτÝ να απομονþσει τα λεγüμενÜ του απü την προσωπικÞ του διÜθεση καυστικοý σχολιασμοý της πραγματικüτητας και να αναπτýξει υψηλü φιλοσοφικü Þ ρητορικü ýφος, üπως Ýκαναν Üλλοι διÜσημοι σοφιστÝς την περßοδο εκεßνη, üπως ο Αßλιος Αριστεßδης.
Το γεγονüς üτι τα Ýργα του δεν Ýγιναν ευρÝως γνωστÜ φαßνεται üτι τον Ýκανε να στραφεß στα μÝσα ßσως της δεκαετßας του 150 Þ και λßγο αργüτερα, πιο Ýντονα προς τη σÜτιρα, γρÜφοντας παραδοξολογßες με ρητορικü Þ αφηγηματικü στυλ, üπως η κλασικÞ πια ΑληθινÞ ιστορßα, Ýνα απü τα πιο πρþιμα διηγÞματα επιστημονικÞς φαντασßας, παρüμοιο με την Ουτοπßα του Ιαμβοýλου που αφηγεßται ο Διüδωρος Σικελιþτης στην ΙστορικÞ ΒιβλιοθÞκη.4 ΕπηρεασμÝνος απü τον κωμωδιογρÜφο ΜÝνιππο Ýγραψε επßσης μια σειρÜ διαλüγων που ακροβατοýν μεταξý φαντασßας και πραγματικüτητας.
ΜετÜ το 160 μ.Χ. üμως ασχολÞθηκε σχεδüν αποκλειστικÜ με τους σατιρικοýς διαλüγους, λογοτεχνικü εßδος που εμπνεýστηκε ο ßδιος, καθþς και με την καυστικÞ σÜτιρα κατÜ ακραßων φιλοσοφικþν και πνευματικþν τÜσεων της εποχÞς του. Στην τελευταßα κατηγορßα ανÞκουν μεταξý Üλλων τα Ýργα ΑλÝξανδρος Þ Ψευδüμαντις, üπου σχολιÜζει τον ΑλÝξανδρο τον Αβωνοτειχßτη,5 και η Περεγρßνου τελευτÞ, üπου αφηγεßται την αυτοκτονßα ενüς κυνικοý φιλοσüφου, σκιαγραφþντας παρÜλληλα με ειρωνικü τρüπο την αßσθηση του κενοý που εßχε αρχßσει να δημιουργεß στους ανθρþπους η ευμÜρεια του 2ου αιþνα οδηγþντας τους σε ποικßλες πνευματικÝς και θρησκευτικÝς αναζητÞσεις.
Στο στüχαστρο του Λουκιανοý βρÝθηκαν κυρßως τρßα θÝματα: οι ανθρþπινες αδυναμßες, η φιλοσοφßα, ιδιαßτερα η κυνικÞ κι η θρησκεßα, ιδιαßτερα üταν εκδηλωνüταν με φαινüμενα θρησκοληψßας και ευπιστßας απü πλευρÜς των ανθρþπων. Ο γνωστüς μελετητÞς της αρχαßας λογοτεχνßας A. Lesky υποστηρßζει üτι η σαρκαστικÞ τÜση του Λουκιανοý για πρÜγματα υψηλÜ οφειλüταν στη δικÞ του ανεπÜρκεια να ασχοληθεß με αυτÜ και σε Ýνα αßσθημα κατωτερüτητας που εßχε αναπτýξει εξαιτßας ιδßως της επιπüλαιης και επιφανειακÞς επαφÞς του με τον κüσμο της διανüησης. Ωστüσο, γßνεται τüσο ζωντανüς στις περιγραφÝς του και καßριος στα πρÜγματα τα οποßα επιλÝγει να καυτηριÜσει, þστε το Ýργο του αποκτÜ διαχρονικüτητα, πρÜγμα που σπÜνια συμβαßνει με ανθρþπους ανßκανους κι επιπüλαιους.
ΑρκετÜ απü τα Ýργα του βρÞκαν μιμητÝς, ενþ η τÜση του να χρησιμοποιεß ψευδþνυμα δημιουργεß ερωτηματικÜ σχετικÜ με την πατρüτητα Üλλων Ýργων. Μεταξý αυτþν που αποδßδονται στο Λουκιανü με αμφιβολßες εßναι τα: Πατρßδος εγκþμιον, Δßκη συμφþνων, ΨευδοσοφιστÞς Þ ΣολοικιστÞς καθþς και το Περß της Συρßης θεοý. ΑνεξÜρτητα απü το ποιος εßναι ο συγγραφÝας, το τελευταßο Ýργο αποτελεß μια απü τις σημαντικÝς φιλολογικÝς πηγÝς για τη λατρεßα της ΑτÜργατης στο ναü της Βαιτοκßκης.
ΠαρÜ τη μÝτρια επιτυχßα του εν ζωÞ, ο Λουκιανüς Þταν απü τους συγγραφεßς που τα Ýργα τους γνþρισαν μεγÜλη διÜδοση μεταγενÝστερα. Παραδüξως, ο Λουκιανüς üχι μüνο διαβαζüταν στο ΒυζÜντιο κι Þταν αγαπητüς στους κýκλους διανοουμÝνων, üπως ο ΠατριÜρχης Φþτιος κι ο ΙωÜννης ΤζÝτζης, αλλÜ αποτελοýσε διδακτικÞ πηγÞ, üπως φαßνεται απü το Γνωμολüγιον του ΙωÜννη Γεωργßδη (τÝλος 9ου αιþνα) Þ απü την ΕκλογÞ αττικþν ονομÜτων και λÝξεων του ΘωμÜ Μαγßστρου (14ος αιþνας). Το σατιρικü του ýφος Þταν μÜλιστα τüσο επιτυχημÝνο, þστε αρκετοß Βυζαντινοß συγγραφεßς τον αντÝγραψαν, με πρþτο και κυριüτερο το ΛÝοντα το Σοφü (10ος αιþνας).7 ΒÝβαια, ο σκεπτικισμüς του, αλλÜ κι η ενασχüλησÞ του με θÝματα θρησκευτικÜ και το γεγονüς üτι σε αρκετÜ απü τα Ýργα του καταφÝρεται κατÜ των χριστιανþν Ýκανε Üλλους Βυζαντινοýς, üπως τον ΑρÝθα (β´ μισü 9ου αιþνα) και το συντÜκτη της Σοýδας να τον κατακρßνουν με τρüπο πολý αυστηρü.
Στην ¾στερη περßοδο του Βυζαντßου, στα τÝλη του 14ου και τις αρχÝς του 15ου αιþνα, η αναγεννþμενη Ιταλßα Üρχισε να Ýχει πιο Ýντονες επαφÝς με τους πνευματικοýς κýκλους του εκλεπτυσμÝνου Βυζαντßου. Πολλοß συγγραφεßς «ταξßδεψαν» τüτε στη Δýση, μÝσα στις αποσκευÝς Βυζαντινþν λογßων που πÞγαιναν προσκεκλημÝνοι σε ιταλικÝς πüλεις και αυλÝς μοναρχþν. ¸νας απü αυτοýς Þταν και ο Λουκιανüς. ΚατÜ την περßοδο αυτÞ τα Ýργα του αντιγρÜφηκαν απü ιταλοýς γραφεßς και μÝχρι τα μÝσα του 15ου αιþνα εßχαν κÜνει την εμφÜνισÞ τους και οι πρþτες μεταφρÜσεις στα λατινικÜ, üπως αυτÝς του Guarino da Verona (1374-1460) και του Poggio Bracciolini (1380-1459). Οι Λατßνοι μεταφραστÝς και φιλüλογοι εκτßμησαν ιδιαßτερα το χιοýμορ, το διεισδυτικü πνεýμα αλλÜ και το αßσθημα ηθικÞς του Λουκιανοý και δεν πτοÞθηκαν απü την ανοιχτÜ αντιχριστιανικÞ του διÜθεση, ßσως λüγω της αμφισβÞτησης της εκκλησιαστικÞς εξουσßας στη Δýση την ßδια εποχÞ. Ο Λουκιανüς εßχε ανακαλυφθεß την κατÜλληλη στιγμÞ. ΜιμητÝς εμφανßστηκαν και εδþ: ο Maffeo Vegio (1407-1458) με το Ýργο Defelicitateemiseria Þ Palinurus και ο Leon Batista Alberti (1404-1472) με το Virtus dea που αποτελοýσε μÝρος της συλλογÞς του Intercoenales. Απü την Ιταλßα, στα τÝλη του 15ου αιþνα ο Λουκιανüς πÝρασε τις ¢λπεις και Ýγινε γνωστüς στη Γαλλßα και την κεντρικÞ Ευρþπη. ΥπÞρξε Ýνας απü τους λßγους σχετικÜ αρχαßους συγγραφεßς των οποßων εκδüθηκαν τα ¢παντα. Το Ýργο εκδüθηκε απü το τυπογραφεßο του Laurentius de Alopa το 1496, αλλÜ την επιμÝλεια της ÝκδοσÞς του εßχε μÜλλον ο Ιανüς ΛÜσκαρης.
Η μεγÜλη διÜδοση üμως του Λουκιανοý οφειλüταν στο θÝατρο. Οι σατιρικοß του διÜλογοι παßζονταν συχνÜ, συνÞθως διασκευασμÝνοι, για λüγους παιδευτικοýς, ενþ Ýνας απü αυτοýς, ο Τßμων Þ ΜισÜνθρωπος Ýγινε κλασικü Ýργο και γνþρισε πÜνω απü 12 αντιγραφÝς και απομιμÞσεις, με χαρακτηριστικÞ αυτÞ του Σαßξπηρ. ΤÝλος, το φανταστικü ταξßδι της ΑληθινÞς ιστορßας Ýδωσε φτερÜ στη φαντασßα και Üλλων δυτικþν συγγραφÝων, üπως ο Swift, που Ýγραψε τα Ταξßδια του Γκιοýλιβερ. ΠÜντως, οι μελετητÝς φαßνεται να συμφωνοýν üτι μεγÜλη επßδραση Üσκησε ο Λουκιανüς στο σýνολο του Ýργου δýο μεγÜλων Ευρωπαßων στοχαστþν, του ¸ρασμου (16ος αιþνας) και του ¢γγλου συγγραφÝα και λογοτÝχνη Henry Fielding (18ος αιþνας).
Στη σýγχρονη ΕλλÜδα, ο Λουκιανüς Ýχει γßνει αγαπημÝνος θεατρικüς συγγραφÝας, ιδιαßτερα με τους Νεκρικοýς Διαλüγους του, που ενÝπνευσαν τους συντελεστÝς του «Ελεýθερου θεÜτρου» και το ΜÜνο ΧατζηδÜκι το 1980. Η σýγχρονη φιλολογικÞ Ýρευνα Ýχει ασχοληθεß εκτεταμÝνα με το Λουκιανü, ωστüσο üχι εξαντλητικÜ. Κυριαρχοýν δýο κυρßως απüψεις, η «κλασικιστικÞ», που θεωρεß τα Ýργα του Λουκιανοý ενταγμÝνα σε μια φιλολογικÞ και λογοτεχνικÞ σχολÞ της εποχÞς του και Üρα δημιοýργημα επιτυχημÝνης αφομοßωσης καθιερωμÝνων τýπων με διÜθεση καινοτομßας κι η «κοινωνικÞ», που πιστεýει üτι η σÜτιρα του Λουκιανοý Þταν γνÞσια προσωπικü του επßτευγμα και üτι εßχε τις ρßζες της στις κοινωνικÝς αναταραχÝς και τις πνευματικÝς αναζητÞσεις της εποχÞς, σε συνδυασμü με τη προσωπικüτητα του δημιουργοý τους.
---------------------------------------------------------------------------------------
1ος.) ΧÜροντα, ΜÝνιππου & ΕρμÞ
(Το βαρκÜκι του ΧÜροντα φτÜνει στην üχθη της Αχερουσßας. Οι νεκροß βγαßνουν Ýνας-Ýνας πληρþνουν το ναýλο τους (Ýναν οβολü) στον ΧÜροντα και χÜνονται δεξιÜ. Τελευταßος βγαßνει ο ΜÝνιππος, που πÜει να φýγει χωρßς να πληρþσει. Ο ΧÜρος τονς πιÜνει απü τον þμο:)
ΧΑΡΟΣ: ΚατÝβαινε, βρε καταραμÝνε, τον ναýλο!
ΜΕΝΙΠ: Δε πα' να φωνÜζεις ΧÜρε, üσο σ' αρÝσει.
Χ: ΠλÝρωσε ρε σου λÝω, για το ταξßδι που 'καμες!
Μ: Δε μπορεßς να πÜρεις απü κÜποιον που δεν Ýχει.*
Χ: ΚαλÜ! ΥπÜρχει κÜποιος που να μην Ýχει Ýναν οβολü;
Μ: Αν εßναι και κÜνας Üλλος, δε ξÝρω. Εγþ πÜντως δεν Ýχω.
Χ: ΒρωμιÜρη. Θα σε πÜω στον Πλοýτωνα, αν δε πληρþσεις.
Μ: Κι εγþ θα σου ρßξω μßα με το κουπß και θα σου σπÜσω το κρανßο.
Χ: ΤζÜμπα ταξßδεψες δηλαδÞς;
Μ: Ο ΕρμÞς, που με κουβÜλησε 'δω, να σε πλερþσει.
Ε: Θα 'πρεπε να πουληθþ ολÜκερος αν Þταν να πλερþνω τους πεθαμÝνους.
Χ: Δε θα το κουνÞσω στιγμÞ απü κοντÜ σου.
Μ: Αν εßν' Ýτσι, βγÜλε üξω τη βÜρκα και κÜτσε. Μα δεν Ýχω μßα! Τι θα πÜρεις;
Χ: Δεν Þξερες ρε, πως Ýπρεπε να 'χεις το ναýλο;
Μ: Το 'ξερα και λοιπüν; Αφοý δεν εßχα μßα, τι να 'κανα; Να μη πÝθαινα;
Χ: ΔηλαδÞ μüνο συ θα καυχιÝσαι πως τη πÝρασες τζÜμπα;
Μ: Ε üχι και τζÜμπα ρε μÜγκα! ΝερÜ Ýβγαζα, κουπß τρÜβηξα και μüνο 'γω απ' üλους, δεν Ýκλαιγα!
Χ: ΑυτÜ δε περνÜνε σε βαρκÜρη! ΠλÝρωσε το ναýλο. Δε μπορεß να γßνει αλλιþς!
Μ: Ε τüτε γýρνα με πßσω...
Χ: Ωραßα τα λες. Να τις φÜω κι απü πÜνω απü τον Αιακü!
Μ: Ε τüτε μη μου κολλÜς.
Χ: Δεßξε μου τι Ýχεις μες στο σακß;
Μ: Λοýπινα. Θες λιγÜκι; Κι Ýνα πρüσφωρο.
Χ: Απü που μας κουβÜλησες βρε ΕρμÞ τοýτο το κοπρüσκυλο; Το τι Ýλεγε στο ταξßδι δε περιγρÜφεται! Πεßραζε και κορüúδευε üλους τους Üλλους κι Þταν ο μüνος που τραγουδοýσε ενþ κεßνοι θρηνοýσανε.
Ε: Δε ξÝρεις ΧÜρε ποιον εßχες στη βÜρκα; Τον ΜÝνιππο! 'Ανθρωπος τελεßως λεýτερος. Τßποτε δεν τονε νοιÜζει!
Ο ΜÝνιππος βρßσκει ευκαιρßα που ο ΧÜρος μιλÜ με τον ΕρμÞ και τη κοπανÜ...
Χ: Αχ και να σε πιÜσω καμιÜ φορÜ...
Ακοýγετ' η φωνÞ του ΜÝνιππου απü μακριÜ
Μ: Αν με πιÜσεις φßλε μου. Δυο φορÝς δε μπορεßς να με πιÜσεις.
*γνωστÞ φρÜση που 'μεινε παροιμιþδης: Οýκ Üν λÜβοις παρÜ του μÞ Ýχοντος!
2ος.) Νεκρþν, Πλοýτωνα & ΜÝνιππου
ΚΡΟΙΣΟΣ: Δεν τον υποφÝρουμε πια βρε Πλοýτωνα τοýτο τον σκýλο τον ΜÝνιππο να 'ναι με μας. ¹ στεßλ'τον αλλοý Þ στεßλε μας να πÜμε σ' Üλλο τüπο.
ΠΛΟΥΤΩΝ: Τι μπορεß να σας κÜνει; Νεκρüς εßναι κι αυτüς üπως κι εσεßς.
ΚΡΟΙΣΟΣ: ¼ταν εμεßς θρηνοýμε και στενÜζουμε, üταν θυμüμαστε πüσα εßχαμε στον επÜνω κüσμο, ο Μßδας χρυσÜφι, ο ΣαρδανÜπαλος δüξα και μαλθακüτητα κι εγþ τα πλοýτια μου, αυτüς μας εμπαßζει και μας βρßζει. Μας λÝει γομÜρια και καθÜρματα κι üταν κλαßμε, αυτüς τραγουδÜ και γενικÜ μας λυπεß üσο δε φαντÜζεσαι.
ΠΛΟΥΤΩΝ: Τι εßν' αυτÜ που λÝνε ΜÝνιππε;
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: ΑλÞθεια λÝνε βρε Πλοýτωνα. Τους σιχαßνομαι γιατß εßν' Üχρηστα κουφÜρια και παλιÜνθρωποι. Δεν τους Ýφτανε που ζÞσανε με τüσο κακü τρüπο, αλλÜ και πεθαμÝνοι θυμοýνται και νοσταλγοýν αυτü ακριβþς.
Καλαμπουρßζω με το δοýλεμÜ τους.
ΠΛΟΥΤΩΝ: Μα δεν εßναι φυσικü να λυποýνται; ΧÜσανε πÜρα πολλÜ!
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: ΧÜζεψες και συ Πλοýτωνα; Επικροτεßς τα παρÜπονÜ τους;
ΠΛΟΥΤΩΝ: ΚÜθε Üλλο! Απλþς δε θÝλω φασαρßες μεταξý σας.
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Λοιπüν ακοýστε με σεις που 'σασταν οι χειρüτεροι ανÜμεσα στους Λυδοýς, τους Φρýγες και τους Ασσýριους, μÜθετε πως εγþ δε θα σταματÞσω üπου κι αν πÜτε να σας ακολουθþ και να σας περιγελþ, να σας χλευÜζω και να σας βρßζω.
ΚΡΟΙΣΟΣ: ΑυτÜ δεν εßναι βρισιÝς;
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: ¼χι. ΒρισιÝς Þταν αυτÜ που κÜνατε στη ζωÞ σας. Που θÝλατε να σας προσκυνÜνε λεýτεροι Üνθρωποι και καλοπερνÜγατε χωρßς να σκεφτüσαστε το τÝλος. Απü δω κι πÝρα θα θρηνεßτε καθþς θα θυμüσαστε üσα χÜσατε.
ΚΡΟΙΣΟΣ: Εγþ, ΘεÝ μου, τα πολλÜ και μεγÜλα χτÞματα που 'χα!
ΜΙΔΑΣ: Εγþ το χρυσÜφι μου!
ΣΑΡΔΑΝΑΠΑΛΟΣ: Εγþ τη βüλεψÞ μου!
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: ¸τσι μπρÜβο. Εσεßς να θρηνεßτε κι εγþ να σας θυμßζω το γνþθι σ' αυτüν. Εßναι üτι πρÝπει για τους οδυρμοýς σας.
3ος.) ΜÝνιππου & ΕρμÞ
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: ΕρμÞ που 'ν' οι ωραßοι κι οι ωραßες; ΟδÞγησÝ με παρακαλþ, μιας κι εßμαι νιüφερτος εδþ.
ΕΡΜΗΣ: Δεν Ýχω χρüνο βρε ΜÝνιππε, αλλÜ να! παρατÞρησε 'κει δεξιÜ, βρßσκονται ο ΥÜκινθος, ο ΝÜρκισσος, ο ΝηρÝας, ο ΑχιλλÝας, η Τυρþ, η ΕλÝνη κι η ΛÞδα: üλες οι παλιÝς ομορφιÝς.
Μ: Εγþ βλÝπω μονÜχα κüκαλα και κρανßα Üσαρκα κι üμοια μεταξý τους.
Ε: Κι üμως αυτοß 'ναι που θαυμÜσαν üλοι οι ποιητÝς, αυτÜ τα κüκαλα που συ περιφρονεßς.
Μ: Δεßξε μου τουλÜχιστον την ΕλÝνη, δε μπορþ να τη διακρßνω.
Ε: Να, τοýτο το κρανßο εßναι της ΕλÝνης.
Μ: Για τοýτο 'δω το καυκß γεμßσανε χßλια καρÜβια με τα νιÜτα üλης της ΕλλÜδας και σκοτωθÞκανε τüσοι και τüσοι κι αναστατωθÞκανε τüσες πüλεις;
Ε: ΒλÝπεις εσý ΜÝνιππε δεν την εßδες ζωντανÞ. Αν την εßχες δει θα 'λεγες κι εσý: «Ας βρßσκομαι κοντÜ της κι ας υποφÝρω πολλÜ». Γιατß και τ' Üνθη αν τα δει κανεßς ξερÜ, να 'χουνε χÜσει το χρþμα και το σχÞμα, δε μπορεß να φανταστεß πüσο Þταν üμορφα üταν ανθοýσαν.
Μ: Απορþ βρε ΕρμÞ, πως δÝχτηκαν να υποφÝρουν για κÜτι που γρÞγορα και τüσον εýκολα μαραßνεται.
Ε: Δεν Ýχω χρüνο ΜÝνιππε να κÜτσω να τα φιλοσοφÞσω μαζß σου. ΔιÜλεξε Ýνα μÝρος που γουστÜρεις και βολÝψου. ΠρÝπει να φÝρω καινοýργιους νεκροýς.
