Αρχαιολογική Ερμηνεία Του Αγγέλου Του Μιλέ

     (Ερημιά. Ο Μιλέ ενέπνευσε τον Νταλί κι ειδικά ο πίνακας του "Ο 'Αγγελος". Εδώ μιά από τις πολλές μορφές που του έδωσε. Ήταν ο μόνος που διέκρινε ερωτικό στοιχείο σ' αυτό τον πίνακα. Δεν έχει σημασία αν το πέτυχε ή όχι. Σημασία έχει πως αυτός είδε σ' αυτόν, αυτό που 'θελε ή που 'ταν διατεθημένος να δει. Ερημιά. Ένας ...μέτριος χωριάτης και μια ...μέτρια χωριάτα κι ο άγγελος που κατέβηκε να ευλογήσει (;), ποιός ξέρει; Ερημιά πριν κι ερημιά μετά. Ερημιά εκεί κι ερημιά πιό πέρα. Μόνον όταν είναι αγκαλιά τούτοι οι δυό, απομακρύνουνε για λίγο την ερημιά, που επιστρέφει σα χωριστούνε. Μέτρια ερημιά. Αρχέγονη ερημιά, χωρίς άλλη ερμηνεία!)

                     Τη Χρονιά Του Μεγάλου Λιμού

     Υπήρξε κάποτε ένα βιολί που δεν ήταν όμορφο, ούτε τεχνικά άρτιο. Ένα βιολί μέτριο! Δηλαδή, θα μπορούσε κανείς άνετα κι αβίαστα να πει, πως δεν υπήρξε -ως βιολί- τίποτε το σπουδαίο! Το μόνο που θα μπορούσε κάποιος να χρεώσει στα υπέρ του, ήταν ένα περίτεχνο σχέδιο που 'χε ζωγραφισμένο επάνω του... Όχι... Όχι... το αποσύρω... Δική μου είν' αυτή η ιστορία και τη φτιάχνω όπως θέλω. Δε θα 'θελα ποτέ να πουν πως μεροληπτώ, περιγράφοντας.
     Ήταν ένα ανάξιο βιολί, χωρίς τίποτε το αξιοπρόσεκτο επάνω του, ούτε καν ένα περίτεχνα φιλοτεχνηθέν σχέδιο! Είναι πολύ σημαντικό, σ' αυτή την ιστορία που διηγούμαι, να καταλάβετε πως το βιολί αυτό, δεν άξιζε και πολλά πράγματα απ' όλες τις απόψεις.
     Ας αφήσουμε όμως για λίγο αυτό το βιολί, που 'ταν τιποτένιο κι ας πάμε σ' ένα μέτριο -από πάσης άποψης και το εννοώ επίσης αυτό- βιολιστή! Τι του 'ρθε του χριστιανού να μάθει τέτοιο όργανο; 
     'Αβυσσος η ψυχή του ανθρώπου! Έτσι λένε. Ωστόσο εγώ τώρα πια διαφωνώ κάθετα! Δεν είναι άβυσσος η ψυχή, του  καθενός από μας  αλλά τρυφερή, λουλούδινη, ευαίσθητη, όμορφη και καθόλου αβυσσαλέα. Εκείνο που 'ναι άβυσσος είναι οι μέθοδοι προστασίας που εφευρίσκουμε  για να τη προστατεύουμε απ' τις «επιβολές» των πλησίον μας! Κι επειδή όπως είναι φυσικό, καμία άμυνα δεν είναι απροσπέλαστη, -και δεν είναι γιατί εμείς οι ίδιοι αφήνουμε «κερκόπορτες» ώστε να 'μαστε προσεγγίσιμοι, μιας και δε το θέλουμε πραγματικά να χτιστούμε από τον έξω κόσμο και μιλώ για τον μέσο και στα πλαίσια του φυσιολογικού, άνθρωπο-, η «πόλις» μας αλώνεται πού και πού. Τότε προσθέτουμε κι άλλα φυσικά ή τεχνητά εμπόδια για να δυσχεράνουμε την έξωθεν απειλητική -πλην όμως επιθυμητή- προσέγγιση.
     Πολλάκις μοιάζουμε σα τη κόρη που διπλοτριπλοκλειδώνεται μέσα στο σπίτι της και στο τέλος απηυδισμένη ρίχνει τη σκάλα στον «εισβολέα»! Γιατί μπορεί να στήνουμε τις άμυνές μας αλλά γύρω μας, είτε μιλώντας, είτε με τις κινήσεις, είτε με τις αντιδράσεις μας, σκορπίζουμε ένα σωρό κλειδιά. Όχι μία μόνο κόπια απ' αυτά, αλλ' άπειρες. Για να 'μαστε σίγουροι ότι, πού θα πάει, κάποιο σωστό χέρι θα πιάσει έστω κατά λάθος, κάποια απ' αυτές τις κόπιες και θα περάσει τον περίβολό μας.
     Αλλά μακρηγορώ και κουράζω...
     Έλεγα λοιπόν για κείνο το δόλιο βιολιστή. Έμαθε λοιπόν τ' όργανο αυτό, αλλά δεν έγινε ποτέ του βιρτουόζος. Δεν ήταν βιρτουόζος και ποτέ του σε τίποτε. Μία χρυσή μετριότης σε όλα. Όχι ... όχι... ούτε καν χρυσή!
     Όταν μάθαινε κι ειδικά στα πρώτα στάδια, χρησιμοποιούσε ένα χιλιόπαθο βιολί του δασκάλου του. Καλό μεν αλλά όχι τέλειο. Σαφώς καλύτερο απ' το βιολί της ιστορίας μου, πλην όμως ταλαιπωρημένο και φθαρμένο. Όταν έπαιζε ο δάσκαλος, ακουγόταν όμορφα, αλλά στα χέρια του φίλου μας αυτό μετατρεπόταν σε κλαγγή και φασαρία!
     Πάντως, σιγά-σιγά άρχισε να γίνεται απλά υποφερτός. Το 'νιωσε κι ο ίδιος πως κάπως βελτιωνόταν κι αυτό του χάρισε πολύ όμορφες στιγμές. Ήταν νέος κι ενθουσιώδης όσο γι' αυτό... ναι... μπορούμε να το δεχθούμε! 'Η μάλλον όχι... Πάλι ίσως μεροληπτώ... Ήταν απλά ένας άνθρωπος μέτριος. Τελεία και παύλα!
     Είναι κακό να παραμυθιαζόμαστε συνεχώς, να μιλάμε με υπέροχα λόγια (που δεν ειπώνονται ποτέ επί πραγματικώ), να περιγράφουμε ανθρώπους-ήρωες (που στη πραγματικότητα δεν υπάρχουν ή αν θέλετε επίσης, όλοι μας είμαστε) και να διηγούμαστε κατορθώματα και καταστάσεις (που συχνά άλλο δεν είναι, παρά είτε αποκυήματα φαντασίας, είτε ιδωμένα από περιορισμένη οπτική θέση, χρώμα και φωτισμό, να μεγεθύνονται και να παίρνουν διαστάσεις, είτε να 'ναι τυχαία και συμπτωματικά κι εμείς να τους αποδίδουμε πιότερη αξία απ' όσο έχουν στ' αλήθεια), γιατί έτσι μετατοπίζουμε σαφώς το κέντρο βάρους του ανθρώπινου λογισμού.
     Τα παραμυθάκια είναι όμορφα για μικρά παιδάκια που κτίζουν τον κόσμο τους μέρα την μέρα -αν κι αυτό ίσως τελικά να 'ναι επίσης κακό- κι όχι για τους μεγάλους! Κι όπως δεν το 'πα απ' την αρχή αλλά μπορώ να σας το διαβεβαιώσω τώρα δα, τούτη η ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή. Το ορκίζομαι επί το λόγο της τιμής μου! Είναι ότι πιο αληθινό μπόρεσα ποτέ να μεταφέρω στο χαρτί.
     Έτσι λοιπόν θέλω ν' αποφύγω όλες τις φραστικές κι εμπλουτιστικές περικοκλάδες και να σας εκθέσω το γεγονός αυτό καθ' αυτό και να ελπίσω πως θα με πιστέψετε, θα με καταλάβετε... αλλά πάλι μακρηγορώ...
     Λοιπόν, όπως ήδη θα σας έχει γίνει αντιληπτό, οι δύο «ήρωες» αυτής της αληθινής ιστορίας, ήταν μοιραίο να συναντηθούν. Εδώ, για να κρατηθώ φειδωλός στις κουβέντες, θα παρακάμψω όλες τις ευνοϊκές ή μη διεργασίες της μοίρας για το πώς αυτό τελικά συνέβηκε. 'Αλλωστε δε μας αφορά και δεν είναι εκεί που εγώ θέλω να το πάω. Εσείς κρατήστε απλά αυτό το γεγονός -πώς συναντήθηκαν- και πάμε παρακάτω. Εδώ όμως μας ενδιαφέρουν όλες οι, μέχρι πριν την ιστορική αυτή συνάντηση, λεπτές παράμετροι και των δύο πρωταγωνιστών μου.
     Το βιολί μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή κι από τότε που γεννήθηκε -και μάλιστα έτσι μετριούλι-, δεν είχε γνωρίσει, όπως ήταν αναμενόμενο και φυσικό, μεγάλες πιένες! Ο κατασκευαστής σαν είδε πως έβγαλε ένα τεχνικά μέτριο όργανο, το παραπέταξε σε μία γωνία χωρίς να το σενιάρει και να το στολίσει μιας και πίστεψε πως δεν άξιζε τον κόπο. Κακώς! Πολύ κακώς, θα μου πείτε, γιατί σ' αυτή τη ζωή όλα αξίζουν, απ' το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο. Όλες οι διαβαθμίσεις είναι απαραίτητες και ζωτικές!
     Πάλι πάω να φλυαρήσω...
     Το βιολί λοιπόν έμεινε στο ...ράφι, για κάμποσο χρονικό διάστημα και δε πουλιόταν. Ούτε το μάτι το 'πιανε, ούτε το έμπειρο χέρι, ούτε ο μαγαζάτορας το προωθούσε κι έτσι τελικά πουλήθηκε σαν ένα απλό μουσικό παιχνίδι, σ' ένα αγοράκι που του άρεσε ο θόρυβος. Όταν το αγοράκι το βαρέθηκε, το παραπέταξε σε μίαν άκρη κι ασχολήθηκε με κάποιο άλλο θορυβώδες παιχνίδι.
     Αυτό, στα χέρια του μικρού άκουσε για πρώτη φορά τον ήχο που 'βγαζε το κορμί του κι ένιωσε ντροπή! Έκτοτε και μέχρι την ιστορικής σημασίας συνάντησή του, πέρασε από μερικά χέρια, άκουσε τον ήχο του κάπως βελτιωμένο, από μερικούς μαθητευόμενους, ένιωσε κάπως καλύτερα, άκουσε τη λαλιά του από κάποιους γνώστες -αλλά για λίγο- και ψιλομαγεύτηκε. Είδε τι μπορούσε να βγάλει, είδε τι έβγαζε μέχρι τότε και παρακαλούσε να 'χε λιγάκι διάρκεια αυτό το θείο (κατά τη γνώμη του) παίξιμο κι όχι μερικά δευτερόλεπτα (όσο δηλαδή θα χρειαζόταν για ένα τεχνίτη να καταλάβει την έλλειψη δυνατοτήτων του)!
     Εδώ θα 'θελα λιγάκι να καθυστερήσω το ρου για να σας εξηγήσω το πρόβλημα.
     Οι μεν αδαείς περί της μουσικής και πιο συγκεκριμένα περί του οργάνου αυτού, δεν έπαιζαν καλά. Οι δε μάστορες του είδους, είτε «το 'κοβαν με το μάτι» πως αυτό ήταν ατελές και δεν το άγγιζαν καν, είτε όταν ξεγελιόνταν και το 'πιαναν, έπαιζαν ελάχιστα -εκείνο ξετρελαινόταν- και το άφηναν αμέσως. Το γνωστό κακό του  ...«ανάμεσα»!
     Έτσι λοιπόν το βιολί έφτασε σ' αυτή τη συνάντηση απογοητευμένο απ' τη μέχρι τότε ύπαρξή του, με φόβο και λαχτάρα για τα «χέρια» που θα το έπιαναν και με κρυφή ελπίδα πως κάποια στιγμή κάποιος επιτέλους θα προσέξει πως υπάρχει κι αυτό. Κάποια δάκτυλα που να το πιάσουν και να το παίξουν, που θα το αγαπήσουν έτσι ακριβώς όπως είναι. Κάποιος που θα το δει ότι είναι όμορφο, ότι είναι καλό και θα παραβλέψει τις ατέλειές του. Θα 'θελε ν' ακούσει τον καλύτερο ήχο που μπορούσε να βγάλει από μέσα του, έστω και μία χορταστική φορά, προτού ο χρόνος και η φθορά το αφανίσει!
     Ο βιολιτζής έφθασε στη συνάντηση όπως είπαμε, μέτριος σ' όλα του και παρακαλώ, αυτό μη το ξεχάσετε. Επιμένω! Είχε παίξει σε πολύ καλύτερα όργανα αλλά αυτό στην αρχή της ...καριέρας του, που ακόμα μάθαινε κι ως ήταν φυσικό δε του άρεσε ότι έβγαινε απ' τα χέρια του. Με το καιρό κι επειδή, είτε λόγω ανέχειας, είτε λόγω έλλειψης τρομερού ενδιαφέροντος, η ποιότητα των οργάνων σταδιακά έπεφτε, αντιθέτως, μεγάλωνε η παικτική ικανότητα κι η εμπειρία του. Το αποτέλεσμα όμως του ήχου κρατιόταν σε μία σχετική σταθερή κατάσταση. Ας πούμε πως μια αμυδρή βελτίωση γινόταν, πλην όμως δεν ικανοποιούσε τ' αυτιά του. Η ζωή γύρω που κυλούσε, οι πόνοι, οι χαρές κι όλα γενικώς καλλιεργούσαν σιγά-σιγά το μέσα του κι έτσι έμαθε -αν όχι να παίζει καλά- να βάζει τη ψυχή του πίσω απ' το παίξιμό του, αλλά δεν είχε πια όργανο να παίξει.
     Όταν συναντήθηκαν (χωρίς να μας νοιάζει το πώς και το γιατί) κι οι δύο το χαρήκανε! Εκείνος γιατί βρήκε επιτέλους ένα βιολί κι εκείνο ένα βιολιτζή.
     Πέρασαν ώρες μαζί. Εκείνος έπαιζε με τη καρδιά, το μυαλό, τη ψυχή του -όσο μπορούσε καλύτερα βέβαια- κι εκείνο άκουγε επιτέλους τον εαυτό του επί μακρόν από 'να γνώστη. Ο ήχος άρεσε και στους δύο! Σ' αυτόν γιατί είδε ότι είχε βελτιωθεί πάρα πολύ και πρώτη φορά άκουγε κάτι τέτοιο να βγαίνει από τα δάκτυλά του, κι εκείνο, γιατί κάποιος επιτέλους ασχολιόταν μαζί του αρκετά! Κάποιος που δεν έβλεπε τις ατέλειές του. Βέβαια ο ήχος του δεν ήταν ο καλύτερος που αυτό είχε ίσως ακούσει, αλλά ήταν σχετικά καλός και παρατεταμένος.
     Εδώ θα συμπληρώσω εγώ, για να μη πετάμε και στα σύννεφα, πως ούτε αυτός είχε γίνει βιρτουόζος ξαφνικά, ούτε το βιολί είχε μετατραπεί στα ...«μαγικά» του δάκτυλα σε κάτι υπέροχο! Όχι μη πετάμε... Μέτριο σύνολο! Ας πούμε ένα ...MODUS VIVENDI, μία ευνοϊκή συγκυρία καταστάσεων! Ένα δίδυμο που 'βγαζε το άθροισμά του, ας πούμε -και χίλια συγγνώμη γι' αυτή τη φράση- τηρουμένων των επικρατούντων αναλογιών.
     Εδώ τελειώνει όλη η αληθινή ιστορία ή αν θέλετε τελειώνει όλο το κύριο μέρος της. Το τέλος της μπορεί κανείς να το εικάσει, να το φτιάξει ή να το υποθέσει, κρίνοντας εξ ιδίων ή κι εξ αλλότριων. Το τέλος δεν έχει και τόση σημασία, όσο το μέχρι τώρα δόμημα!
     Εγώ όπως σας είπα, δεν έχω καμία πρόθεση να σας παραμυθιάσω και σα συμβουλή μου θα επιμείνω: μείνετε στη γη και μη πετάτε στα σύννεφα! Πάει λοιπόν πολύ να πιστέψετε ότι θα σας πω, πως το δίδυμο αυτό έζησε ομοούσιο κι αδιαίρετο όλη την υπόλοιπη ζωή του, χαρίζοντας αυτές τις όμορφες (όχι τις τέλειες έστω) στιγμές ο ένας στον άλλο. Όχι πως αποκλείεται να συμβαίνει. Απλά αυτή η ιστορία είναι αληθινή, δεν είναι παραμύθι.
     *Ο βιολιτζής, ακούγοντας αυτό τον ήχο μαγεύεται, με το πέρασμα του χρόνου μαθαίνει όλα τα «κουμπιά» του οργάνου κι αποδίδει ακόμα καλύτερα, ωστόσο (φευ) κατανοεί πως το βιολί του είναι ...ατελές! Έτσι, μαζεύει χρήματα για ν' αγοράσει ένα άλλο καλύτερο, σκεπτόμενος πως αφού παίζει μ' αυτό τόσο μαγικά -για εκείνου τα αυτιά-, τότε φαντάσου πώς θα 'παιζε μ' ένα αρτιότερο! Ξεχνώντας ότι με την εξάντληση των δυνατοτήτων του οργάνου του, είναι κοντά σχεδόν κι η εξάντληση των δικών του δυνατοτήτων. Έπειτα το καλό βιολί είναι ...δύστροπο και δε θα μάθει αυτό καλά μαζί του, παρακαλώντας να το αφήσει ήσυχο!
     *Το βιολί αφού χόρτασε ν' ακούει τον εαυτό του, είδε πως δεν είχε άλλο να λάβει απ' αυτόν εδώ τον ...ατζαμή. Σκέφτηκε πως εφόσον αυτός ο παλαβούτσικος, άσχετος βγάζει αυτόν τον ήχο, ίσως κάποιος άλλος έστω λίγο καλύτερος από αυτόν, θα το 'κανε να «πετά» ψηλότερα. Έτσι δυστρόπησε κι άρχισε να πνίγει μερικούς φθόγγους -υπήρχε τέχνασμα να το κάνει αυτό-, μέχρι που ο παίχτης το βαρέθηκε και το παράτησε μη ικανοποιούμενος πια.
     Όποιο από τα δύο αυτά πιθανά σενάρια επιλεχθεί, είναι απολύτως το ίδιο! Ο κοινός παρανομαστής και στα δύο, είναι δύο μαγικές συνήθεις και φαινομενικά αληθείς -πλην όμως τόσο ψεύτικες- φράσεις, που θα μπορούσαν να 'χουν επικαλεστεί κι οι δύο ήρωες της αληθινής -επιμένω να επαναλαμβάνω- ιστορίας!
     "Τι ζήτησα απ' τη ζωή μου; Τίποτε σπουδαίο! Δε ζήτησα και κανένα (εδώ βάζουμε κατά το δοκούν είτε)  μεγάλο μαέστρο! (είτε) ένα τέλειο όργανο"!
     "Εγώ έδωσα πάντως το καλύτερό μου εαυτό! Ότι είχα και δεν είχα! Τα 'δωσα όλα κι ακόμα παραπάνω σε αυτό το σμίξιμο, αλλά η άλλη πλευρά δε με καταλάβαινε, ήταν ανεπαρκής κι εγώ ήθελα να περνάω καλά"!
     Που 'ναι το λάθος και που το σωστό; Δεν είμαι μάγος, ούτε ειδικός, ούτε καν έξυπνος άνθρωπος. Είμαι ένας μέτριος κι εγώ σε όλα μου! Έτσι, δε μπορώ να απαντήσω ευθέως και ρητά σε αυτό!
     "Ο εχθρός του καλού, είναι το καλύτερο" λέει μία εμπορική, πωλησιακή παροιμία. Σωστή φράση, αλλά παγίδα, που πέσαμε, πέφτουμε και θα πέφτουμε πάντα όλοι μας. Η λέξη κλειδί είναι "εχθρός" κι η παγίδα που μας στήνει είναι το τελείωμα της φράσης! Το "καλύτερο" ναι, αλλά υπάρχει; Κι αν υπάρχει, βρίσκεται; Κι αν βρίσκεται, είναι για μας; Κι αν είναι για μας, είμαστε για τον άλλο εμείς, "καλύτερο";
     Έχουμε λοιπόν μία φράση με δύο σκέλη: μία βεβαιότητα, "ο εχθρός του καλού", πράγμα που σημαίνει, "αυτό πάει πια ξεχάστε το, είναι... εχθρός" και μίαν αμφιβολία: "είναι το καλύτερο", πράγμα που μεταφράζεται σε «πιάσ' το αυγό και κούρευτο»!
     Γιατί είμαι τόσο απόλυτος; Γιατί είναι απλό! "Ο εχθρός του καλύτερου, είναι το ακόμα καλύτερο". Δεν είναι κακό να αναζητάμε το καλύτερο πάντα. Ίσα-ίσα! Ωστόσο, εκτός ότι αυτό δεν έχει τέλος κι ότι ρυπαίνουμε το εκάστοτε καλύτερο τη στιγμή που το 'χουμε, σκεπτόμενοι την αμέσως επόμενη μελλοντική διαβάθμιση, είναι και το ότι εμείς μέχρι πόσο αξίζουμε; Τι μας πρέπει; Είμαστε ικανοί; Έχουμε δυνατότητες; Μήπως οι δυνατότητές μας εκτεταμένες στο έπακρον αδυνατούν να καλύψουν την επόμενη διαβάθμιση;
     Όποιος μπορεί το λίγο, ίσως να μπορεί και το πολύ και το πιο πολύ και το πιότερο και το ακόμα περισσότερο και το μέγα. Μα για να 'χει αξία όλο τούτο, πρέπει να μη ξεχνά πως μπορεί ακόμα και τότε, να κάνει το... λίγο!
     Εδώ, χρειάζεται πολύ καλή επίγνωση και τιμιότητα με τον εαυτό μας.
     Εδώ χρειάζεται και το χαλινάρι, εκείνο που επέμεινα στην αρχή αυτής της αληθινής ιστορίας!
     "Να μη πετάμε στα σύννεφα και να μη παραμυθιαζόμαστε".
     Είναι ωραία τα παραμύθια αλλά εδώ είναι πραγματική ζωή!

                                                                       Φλεβάρης 2003