Ο συμπαθέστατος κι αείμνηστος Φρέντυ Γερμανός είχε, κατά τη προσωπική μου άποψη, μια πάρα πολύ καλή αίσθηση χιούμορ και με τα περισσότερα βιβλία του το 'δειχνε κι αρκετά διασκεδαστικά. Χάρη των συλλογισμών που θα παραθέσω, θα ανασύρω ένα μόνο αστείο του, για να το χρησιμοποιήσω σα παράδειγμα.
Έγραφε λοιπόν, υπό μορφήν ...απορίας: "Δε καταλαβαίνω γιατί μόλις εμφανίζεται, στις ελληνικές ταινίες, ένας άντρας με σώβρακο, ξεσπούν όλοι κι όλες σε χάχανα, ενώ αντίθετα, αν εμφανιστεί μια γυναίκα με παρόμοια περιβολή, πέφτει νεκρική σιγή στην αίθουσα"! Προσωπικά πιστεύω, πως πίσω απ αυτό κρύβεται γυναικείος ..."δάκτυλος", κάτι σαν προβοκάτσια ένα πράμα. Καταφέρνει να υπονομεύσει, σημαντικά την αντρική κυριαρχία, μεταξύ άλλων υπούλων ενεργειών, και να τον κατεβάσει από τη θέση του πατέρα-αφέντη-εραστή-συζύγου-κυνηγού-οδηγού στο τραίνο της ζωής.
Αλλά δεν είναι το θέμα μας αυτό. Ας δούμε το παράδειγμα κι ας αναρωτηθούμε πραγματικά, πόσοι και πόσες από μας, θα ξεσπούσαν σε χάχανα, με κάτι τέτοιο. Δε ξέρω πόσο αστείος μπορώ να δείξω αν εγώ κυκλοφορήσω έτσι και πόσοι-ες θα γελούσαν. Εγώ ένα ξέρω: Ποτέ μου δε γέλασα όταν είδα κάτι τέτοιο σε ταινία! Φυσικά -προς Θεού- επίσης δε γέλασα μήτε βλέποντας μια γυναίκα με εσώρρουχα!
Είναι φυσικό, ότι και στην αίσθηση του χιούμορ, υπάρχουν ένα σωρό διαφορές μεταξύ των ανθρώπων κι αυτό είναι λογικό, υγιές, σεβαστό μα εν προκειμένω, αδιάφορο. Εκείνο που εγώ θέλω να θίξω με το παρόν, δεν είναι η ουσία του παραδείγματος φυσικά -κι αστειεύτηκα πριν-, μα η τυχούσα ασυμβατότητα, -εκτός του χρόνου, που είχα σημειώσει σε άλλο κείμενο μου- που μπορεί να προκύψει από διαφορετικής οπτικής, χιούμορ.
Όλοι μας έχουμε ανάγκη το γέλιο, για πολλούς λόγους κι όλοι μας επίσης, κάνουμε ή δεχόμαστε αστεία. Αυτό είναι τόσο σίγουρο, όσο και το ότι έχουν ξεκινήσει πάμπολλοι καυγάδες, μεταξύ φίλων ή μεταξύ ερωτικών συντρόφων ή άλλων στενών σχέσεων, εξ αιτίας ενός ατυχούς τέτοιου! Υπήρξε η κύρια αιτία ή αν θέλετε, η αφορμή και ...προσοχή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΤΕΙΟ!
Ο καθένας μας ορίζει με δικούς του μηχανισμούς (που είναι επίσης αδιάφορο να αναλυθούν εδώ), τι εννοεί αστείο και σοβαρό! Σκεφτείτε ένα μαγνήτη, όπου ο μαγνητικός βορράς -σοβαρό- το ουδέτερο κέντρο κι ο μαγνητικός νότος -αστείο-, βρίσκονται σε αλληλουχία. Οι ορισμοί κι η επιλογή του παραδείγματος με το μαγνήτη, είναι αυθαίρετοι και μόνο σαν ένα παραλληλισμό το χρησιμοποίησα.
Αν λοιπόν έστω, χωρίσουμε τα δυό τμήματα βορράς-κέντρο και κέντρο-νότος, έχουμε τη σοβαρή κι αστεία πλευρά, αντίστοιχα, με όλες τις ενδιάμεσες διαβαθμίσεις τους! Στις άκρες έχουμε -από τη σοβαρή πλευρά- ότι πιο ιερό κι -από την αστεία πλευρά- ότι πιο γελοίο κι αυτά με εντελώς προσωπική επιλογή. Αυτή η αλληλουχία, υπόκειται σε μια οικουμενική λογική ή ας πούμε πως έτσι το αντιλαμβάνεται ο εκάστοτε δεχόμενος ή πράττων το αστείο ερέθισμα.
Είναι λοιπόν φυσικότατο, να υπάρχουν διαφορές, αν και σε μερικά πράγματα, υπάρχει μια επίσης, οικουμενικώς παραδεκτή σύμπνοια, όπως πχ με τη μητέρα μας, που εν γένει λογίζεται ως το πιο σοβαρό κι ιερό πράγμα στο κόσμο, αλλά σε πάρα πολλά άλλα θέματα, δεν υπάρχουν απαραίτητα, κοινά σημεία αναφοράς. Όλη η άλλη γκάμα δεν είναι σίγουρο, πως αντιμετωπίζεται ίδια από όλο το κόσμο!
Έτσι μπορεί το ...φάσμα ενός ανθρώπου -όσον αφορά σε αυτές τις αντιλήψεις- να 'ναι διαφορετικό και μάλιστα πολύ, από έναν άλλο. Βλέποντας λοιπόν τι ο άλλος θεωρεί αστείο και τι όχι, μπορούμε -κινούμενοι ίσως κάπως βιαστικά- να του ..."ράψουμε ένα κοστούμι" στο περίπου, βασισμένο όμως στο δικό μας κριτήριο και βάσει της δικής μας γκάμας.
Αν δούμε κάποιον να αστειευτεί τραχιά, για κάποια μητέρα ενός άλλου, κρίνουμε πως αυτός ο άνθρωπος δεν έχει "ιερό κι όσιο"! Ίσως να πει κάποιος, πως είναι ένα βιαστικό συμπέρασμα και θα συμφωνήσω μαζί του! Μα είμαστε τόσα εκατομμύρια άνθρωποι, ο χρόνος μας περιορισμένος και ...
Αν εγώ σκοντάψω, απρόσεκτα και πέσω, κάποιοι θα γελάσουν και κάποιοι θα σπεύσουν δίπλα μου να δουν, ανήσυχοι, αν έπαθα τίποτε! Οι πρώτοι δε μου αρέσουν και σας το λέω τίμια! Προτιμώ τους δεύτερους κι ελπίζω να σεβαστείτε και να κατανοήσετε αυτή τη μεροληψία μου! Μη με αγριοκοιτάτε παρακαλώ, μίλησα απολύτως τίμια, παρόλο που αναγνωρίζω πως μπορεί να αδικήσω κάποιους, από τους κάποιους και των δυό αυτών ομάδων, μα είμαι ήδη 44 ετών, αν αυτό σας λέει κάτι...
Η αίσθηση του χιούμορ μπορεί, εξ αντιθέτου, να θεωρηθεί κι αίσθηση του σοβαρού κι αυτό είναι το κύριο θέμα μας! Κάποιος καθηγητής μου, πριν από πάρα πολλά χρόνια, σεβαστός και καλός, είχε πει: "Μια από τις διαφορές μεταξύ ανθρώπων και "κτηνών" είναι και το να ξέρουν και ν' αναγνωρίζουν το αστείο από το σοβαρό"! Πολλά χρόνια αργότερα τη προσυπόγραψα!
Το γέλιο μα κι η λύπη, μας είναι ζωτικά! Πρέπει μα τα περιφρουρούμε και τα δυό. Προσοχή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΤΕΙΟ! Αυτό σε συνδυασμό με το ότι, επίσης οι οιασδήποτε μορφής, σχέσεις μας, είναι κι αυτές ζωτικές, ούτε για αστείο δε θα πρέπει να κλονίζονται για ένα ...αστείο!
Μάρτης 2004
