Πόσες φορές δεν έχουμε αναρωτηθεί/αναζητήσει το τι είναι ευτυχία! Κανείς μέχρι σήμερα νομίζω, δεν έχει καταφέρει να δώσει έν' αρκούντως ικανοποιητικό, πλήρη ορισμό. (Όχι, μην ...ανησυχείτε, μήτε -αλίμονο- κι εγώ θα δώσω.) Κάτι τέτοιο είναι πολύ λογικό φυσικά, αφού είμαστε τόσο διαφορετικοί μεταξύ μας κι αφού δε γνωρίζουμε πότε και πόσον ευτυχούμε. (Δηλαδή κάπως το παίρνουμε ...μυρωδιά μα ...τέλος πάντων). Το 'χω ξαναπεί πολλές φορές και μερικές μάλιστα το 'χω γράψει, πως τα μεγαλύτερα προβλήματά μας, είναι κυρίως προβλήματα ορισμών κι ως εκ τούτου τη πατάμε σε τομείς και θέματα που νομίζουμε πως γνωρίζουμε καλά, ενώ πραγματικά, η γνώση μας επ' αυτών είναι από πλημμελής έως κι ανύπαρκτη. Φανταστείτε λοιπόν τι θα γίνεται σε θέματα που μολογάμε άνετα την άγνοιά μας, όπως σε τούτο.
Αυτά είν' αρκετά για τη μικρή εισαγωγή-εισήγηση γι' αυτό που θέλω να σας μιλήσω. Μόνο να προσθέσω πως σκέφτομαι να τοποθετηθώ, από μιαν απλή κι εύκολη σκοπιά, μιας κι ήδη ομολόγησα πως ακριβή, πλήρη κι ικανοποιητικόν ορισμό δε γνωρίζω, για την ευτυχία. Ποια σκοπιά; Όχι, μη νομίζετε πως θα πάω εκ διαμέτρου αντίθετα, με το πότε δηλαδή δυστυχούμε κι άρα το ακριβές αντίθετο, γιατί τούτο δεν εξασφαλίζει μιαν ικανή κι αναγκιαία συνθήκη. Εξασφαλίζει τι δε θα πρέπει να κάνει κανείς για να μην υποφέρει, αλλά όχι κι ότι θα πετά από χαρά. Από που λοιπόν λέτε να προσεγγίσω; Ε λοιπόν έχω μιαν ιδέα-πρόταση και την άντλησα από τα ...μαθηματικά. Σαφώς και δεν έχει νόημα να διδάσκεται κανείς κάτι και να το κλείνει στα χρονοντούλαπα της εφηβείας, αν δε μπορεί να βρίσκει κι εφαρμογές στη καθημερινή ζωή, έτσι δεν είναι;
Έχω να προτείνω λοιπόν ότι πιο αδιάσειστο κι ασφαλές, κατά τη γνώμη μου, σαν ένδειξη ευτυχίας και να προσπαθήσω να το στηρίξω λογικά κι όσο μπορώ πιο καλά. Κάτι που όταν το νιώθει οποιοσδήποτε, που πληρεί φυσικά κάποια χαρακτηριστικά, να μπορεί να σκεφτεί σίγουρα πως πλέει σε πελάγη ευτυχίας. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως κάποιος άνθρωπος μεγαλώνει σιγά-σιγά, θέτοντας κάποιους στόχους/όνειρα. Τελειώνει τις όποιες σπουδές του και τις λοιπές υποχρεώσεις, βρίσκει μια καλούτσικη δουλειά όπου τα πηγαίνει αρκετά καλά, βρίσκει κι έναν ερωτικό σύντροφο όπου αλληλοαγαπιούνται, αλληλοποθιούνται, αλληλοκατανοούνται κι αποφασίζουνε να μοιράσουνε την υπόλοιπη ζωή τους μαζί, κάνουνε και μερικά παιδάκια κι η ζωή προχωρά! Προσέξτε με όμως, πουθενά δεν έγραψα στο παράδειγμα τούτο, για Καριεράρες, για τον Εξαιρετικά Μεγάλον Έρωτα, τους Παχυλότατους Μισθάραρους και τα Τρομερά Μεγάλα Περιουσιακά Στοιχεία. Υγεία, ικανοποιητική ζωή, όχι χρέη, καλούτσικα κι ομορφούτσικα παιδάκια (πάντα τα δικά μας είναι έτσι), έρωτας σε καλό κι ικανοποιητικόν επίπεδο, σπιτάκι με τα όλα του μέσα τ' απαραίτητα κι έστω λοιπόν πως διάγοντας τον βίο, το ζευγάρι αυτό φτάνει εκεί, λιγάκι μετά τα σαράντα. Σε τούτο το ...ας πούμε, απλό παράδειγμα λοιπόν, τι πιστεύετε πως θα 'ταν ασφαλής κι ατράνταχτη ένδειξη ευτυχίας;
Ας το πάρουμεν αλλιώς. Μια γυναίκα νοικοκυρά που 'χει όλα τα παραπάνω, μιας κι ο σύζυγος παίρνει ικανοποιητικό μισθό και για τους δυο. Ή ένας εργένης εκ πεποιθήσεως, με καλή δουλειά και σχετικήν άνεση στο άλλο φύλο, που όμως δεν γουστάρει να παντρευτεί κι όπως λέω σε κάποιο άσμα, "τρυγά από πολλά δεντριά της πλάσης" χωρίς να πεινά. Ή μια εργένισσα καριερίστα, όπου τα πηγαίνει πολύ καλά στη δουλειά της, είναι σχετικά γοητευτική και τρυγά κι αυτή κατά το δοκούν. Σ' όλα τα παραδείγματα επαναλαμβάνω πως: όχι χρέη, σπιτάκι μ' όλα τα καλά κι άνετο μισθό, χωρίς τους υπερθετικούς!
Εγώ λοιπόν λέω-προτείνω πως ασφαλής ένδειξη ευτυχίας όλων αυτών των παραδειγμάτων είναι η αίσθηση ...βαρεμάρας. Σας ακούγεται οξύμωρο και κουτό; Μα... Είμαι πια αρκετά μεγάλος, έχω συνομιλήσει, παρακολουθήσει, συναναστραφεί με πάρα πολύ κόσμο και να 'μαι που κατέληξα σε τούτο το συμπέρασμα. Είναι γνωστό, απολύτως λογικό και φυσιολογικό, όταν κυνηγάμε κάποιους στόχους, να μη βαριόμαστε ποτέ, ειδικά αν αυτή η πορεία, έστω αργά μα σταθερά, εξελίσσεται θετικά. Βαριόμαστε σε δυο περιπτώσεις: όταν βλέπουμε πως οι στόχοι κι οι κόποι μιας ζωής δε περπατάνε ή ίσως να σκαλώσαν άσχημα κι όταν έχουμε πετύχει ό,τι ποθήσαμε και μείναμε χωρίς επόμενο στόχο, είτε γιατί δε το 'χαμε σκεφτεί εξ αρχής, είτε γιατί φτάσαμε στα όρια που εμείς πιστέψαμε πως είχαμε αρχικά. Σκεφτείτε το και θα δείτε πως συμφωνείτε μαζί μου.
Αφού λοιπόν ισχύουν αυτά, τότε φυσικά κι είναι απόλυτα σωστή ένδειξη ευτυχίας αυτή η ...βαρεμάρα! Γιατί όμως; Γιατί τα μαθηματικά αγαπούνε τους πλήρεις κύκλους και τη τάση αδράνειας κι ισορροπίας. Ένας κύκλος που δε κλείνει δεν είναι καν κύκλος. Ένας λοιπόν κύκλος -ας προτείνω- στη ζωή ενός ανθρώπου είναι, γέννηση, μεγάλωμα, εκμάθηση/εκπαίδευση, ασχολία και χόμπυ, οικογένεια -ή μη- και μετά από την επίτευξη ικανοποιητικού αριθμού στόχων και σε ικανοποιητικο βαθμό μάλιστα, η ανάπαυση με σκοπό να μπορέσει κανείς να δρέψει τα κόπια όλων τούτων των ετών, να μπορέσει να ..."εξαργυρώσει" (αν μου επιτρέπετε τη φράση) επιτέλους, όλα όσα πέτυχε. Σε συνδιασμό με την φυσική φθορά του σώματος και την αυξημένη βελτίωσή του με τη πάροδο του χρόνου, να μπορέσει επιτέλους να ...λασκάρει.
Σκεφτείτε τον μύθο εκείνου που του επιτρέψανε να περιτρέξει έκταση γης, κι όση κατάφερνε να κλείσει μέχρι τη δύση του ήλιου θα την έκανε δική του. Θυμηθείτε τον άκλειστο κύκλο, από την απληστία και τελικά πως πέτυχε να πάρει μονάχα τα δυο μέτρα που του αναλογούσανε για ένα αξιοπρεπές μνήμα. Δεν είχε νόημα λοιπόν η προσπάθεια του, παρ' όλο που θα 'χε χαρακτηριστεί ως ...καλή. Διότι εδώ δεν υπάρχει αργυρό ή χάλκινο μετάλλιο, παρά μονάχα το χρυσό κι ευτυχώς δεν είναι μονάχα ένας ο νικητής, αλλά μπορούνε να 'ναι πολλοί, αν όχι όλοι.
Αυτή λοιπόν η βαρεμάρα είναι ασφαλής ένδειξη πως πετύχαμε τους στόχους μας και τώρα μπορούμε να δρέψουμε. Δεν υπάρχει περίπτωση να ...χορτάσει ποτέ ο άνθρωπος κι ο νους του. Από πλούτη, από έρωτα, από στόχους. Οπότε είναι φαύλο να τρέχει κανείς μέχρι τέλους. Ξέρω -κι είμαι σίγουρος πως κι εσείς ξέρετε- ανθρώπους που 'χουνε πολλά, που τρέχουνε για πιότερα και δεν έχουνε χρόνο να ...φάνε τα κερδισμένα τους. Αντ' αυτού μάλιστα, είναι στη πρίζα εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Δεν έχει νόημα!
Αυτή η βαρεμάρα, η αίσθηση πως δε κάνουμε τίποτε για μας, είναι ασφαλής ένδειξη ευτυχίας και για έναν ακόμα λόγο. Σκεφτείτε πως σας είπανε το πιο καταπληκτικό κι αστείο ανέκδοτο. Ως πόση ώρα πιστεύετε πως μπορείτε να γελάτε μ' αυτό; Πέντε λεπτά; Δέκα; Δεκαπέντε; Και πολλά είπα! Το ίδιο συμβαίνει και με την ευτυχία. Το σημείο ζενίθ της είν' η ώρα της απόλυτης επίτευξης και λίγο μετά. Ύστερα τι νομίζετε πως ακολουθεί; Μα η ...βαρεμάρα κι η ρουτίνα.
Είν' ασφαλής ένδειξη λοιπόν! Αν φτάσετε σε τέτοιο στάδιο και νιώσετε έτσι, τότε... βάλτε στόχο να τη διατηρήσετε. Όχι τη βαρεμάρα φυσικά! Την ευτυχία και τα κεκτημένα της, Συνεχίστε ν' αναζητάτε στόχο το να βρίσκετε τρόπους να διατηρήσετε ζωντανό το ενδιαφέρον και την ομορφιά στην εργασία σας. Φρεσκάρετε τον πεπαλαιωμένο -ενδεχομένως- έρωτα σας. Γίνετε ακόμα καλύτερος γονέας, -αν έχετε παιδιά- χωρίς να χρειάζεται να αγοράζετε το Εμπάιρ Στέητ Μπίλντιγκ, για δώρο, γιατί ξέρετε πια καλά πως δε μετρά. Δε χρειάζεται καν να γίνεται Πρόεδρος της χώρας ή της εταιρείας σας και να ρισκάρετε -πχ- την ευτυχία και τη γαλήνη της οικογένειάς σας. Μήτε να ρισκάρετε την ασφάλεια και τη ζεστασιά του σπιτικού σας για κάποιο ...τρίτο πρόσωπο, όσο κι αν φαντάζει γλυκύ και συναρπαστικό κάτι τέτοιο. Σκεφτείτε πως όλη η γλύκα του κόσμου απ' αυτά, δεν αντισταθμίζει μια πιθανήν απώλεια, όλου του δομήματος που οι ίδιοι παλέψατε να φτιάξετε.
Αν βαριέστε λοιπόν, πέστε : "Βαριέμαι: 'Αρα είμαι ευτυχής κι αν δε προσέξω μπορεί πανεύκολα να πάψω να 'μαι. Κι έτσι, αντί να βαριέμαι απλώς, να θλίβομαι και να κοπανάω τη γκλάβα μου σε κάθε πλησιέστερο ντουβάρι ή να σούρνομαι με τη μούρη στους δρόμους. Ας κοιτάξω πως μπορώ ν' αγαπήσω πιότερο, πως μπορώ να ριχτώ με νέαν ορμή και ποίηση, στον έρωτά μου. Πως μπορώ να βελτιωθώ κι άλλο σαν άτομο για να κοιτάξω το κόσμο, με μεγαλύτερο πλούτο κι ας αγκαλιάσω/παίξω με τα παιδιά μου".
Θεωρώ πως δε χρειάζεται να συνεχίσω. Πιστεύω πως έστω κι έτσι, με τον ... ανάποδο τρόπο κι αν το καλοσκεφτούμεν όλοι μας, θα βρούμε ένα σχετικώς ικανοποιητικό ορισμό της ευτυχίας. Για να το ...ψάξουμε λιγάκι!
Σεπτέμβρης 2005
