ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

ÐéíáêïèÞêç 

ÁêïôÜíôïò

                                        Βιογραφικü

     Η κρητικÞ σχολÞ ζωγραφικÞς υπÞρξε η σημαντικüτερη καλλιτεχνικÞ εκδÞλωση του ελληνισμοý μετÜ τη πτþση του Βυζαντßου. Η ΚρÞτη εßχε 20 μεγÜλες πüλεις, 10 επισκοπÝς κι αρχιεπßσκοπο -μητροπολßτη που στα πρακτικÜ των Οικουμενικþν Συνüδων κατεßχε πÜντα υψηλÞ θÝση. Παρουσßαζε λοιπüν üλες τις κατÜλληλες προûποθÝσεις για την ανÜπτυξη της χριστιανικÞς τÝχνης. Στη ΚρÞτη κατÝφυγαν πριν και μετÜ την ¢λωση, καλλιτÝχνες απü τη πρωτεýουσα κι Üλλες περιοχÝς που υποδουλþνονταν απü τους Οθωμανοýς, γιατß εκεß η βενετικÞ κυριαρχßα εξασφÜλιζε στους καλλιτÝχνες θρησκευτικÞ κι επαγγελματικÞ ελευθερßα, επßσης τους επÝτρεπε οποιαδÞποτε μετακßνηση, ενþ παρÜλληλα οι καλλιτÝχνες εßχανε την ωφÝλεια της Üμεσης Þ Ýμμεσης επαφÞς με τη Βενετßα και τη τÝχνη της. Πüσες πιθανüτητες μπορεß να εßχε ζωγρÜφος του 15ου αι. στη βενετοκρατοýμενη ΚρÞτη να γßνει διÜσημος; Και το πλÝον απßθανο: ποιος θα Þτανε τüσον ικανüς þστε να εμπνεýσει ζωγρÜφο του διαμετρÞματος του ΔομÞνικου Θεοτοκüπουλου Ýναν αιþνα αργüτερα;
     Ο ¢γγελος ΑκοτÜντος Þτανε Kρητικüς αγιογρÜφος του 15ου αι. που ζοýσε κι εργαζüτανε στη πüλη του βενετοκρατοýμενου ΧÜνδακα (σημερινü ΗρÜκλειο), οποý κατεßχε και το σημαντικü αξßωμα του πρωτοψÜλτη κι απετÝλεσε σημαντικü μÝλος της ΚρητικÞς ΣχολÞς.
Η περßοδος της καλλιτεχνικÞς δρÜσης του τοποθετεßται ανÜμεσα στο 1425 και το 1450, το Ýτος που πεθαßνει και το υποθÝτουμε επειδÞ Þτανε και πρωτοψÜλτης στο ΧÜνδακα, ισüβιος, εκεßνη τη χρονιÜ ζητÞθηκε η αντικατÜστασÞ του. ΖωγρÜφισε σε μια εποχÞ που λüγω των ιστορικþν συγκυριþν το κÝντρο της καλλιτεχνικÞς παραγωγÞς εßχε αρχßσει να μετατοπßζεται απü τη Πüλη στη πρωτεýουσα της βενετοκρατοýμενης ΚρÞτης, στον ΧÜνδακα. ΥπÝγραφε τα Ýργα του με το üνομα Χειρ ΑγγÝλου και θεωρεßται ως ο 1ος βυζαντινüς ζωγρÜφος που Ýκανε κÜτι τÝτοιο. ΚατÜ τον Αγγελο ΔεληβοριÜ, πρþην διευθυντÞ του Μουσεßου ΜπενÜκη: "Ο Αγγελος υπογρÜφει τα Ýργα του, γιατß Ýχει συνεßδηση της ποιüτητας του Ýργου του, ενþ ταυτüχρονα μας εισÜγει σε μια Üλλη συνÞθεια, την οποßα υιοθετοýν ο Ελ ΓκρÝκο (ΔομÞνικος Θεοτοκüπουλος), ο ΜιχαÞλ Δαμασκηνüς κ.Ü.". Στις αγιογραφßες του συνυπÜρχουν οι αναζητÞσεις της ζωγραφικÞς της Πüλης (δεν αποκλεßεται μÜλιστα να διδÜχθηκε απü Πολßτες ζωγρÜφους) με την εκλεκτικÞ υιοθÝτηση στοιχεßων της βενετσιÜνικης ζωγραφικÞς. 22 εικüνες φÝρουν την υπογραφÞ του ενþ Üλλες 30 αποδßδονται στον ßδιο. Η ιστορικÞ Ýρευνα Ýδειξε πως ο ζωγρÜφος που Ýβαζε αυτÞ την υπογραφÞ Þταν ο ¢γγελος ΑκοτÜντος, ευκατÜστατος αστüς, κÜτοικος ΧÜνδακα, του οποßου η ιδιüχειρη διαθÞκη μας δßνει σημαντικÝς πληροφορßες τüσο για τον ßδιο üσο και για την εποχÞ του.
      Διατηροýσε εργαστÞριο ζωγραφικÞς στη ΚÜντια (Candia) -το ΗρÜκλειο ΚρÞτης, üπως αποκαλοýνταν στο παρελθüν απü τους Βενετοýς κι εξακολουθεß σÞμερα απü τους ιταλüφωνους- απü üπου προμÞθευε εικüνες σε ελληνικÝς εκκλησßες και μοναστÞρια στην ΚρÞτη, την ΠÜτμο, τη Ρüδο κÜ. Το πλÞθος των εικüνων του που Ýχει βρεθεß, δεßχνει πως διατηροýσε μεγÜλο εργαστÞριο ζωγραφικÞς τελικÜ, üπου θα πρÝπει να μαθÞτευσαν σπουδαßοι ζωγρÜφοι, του 2ου μισοý του 15ου αι., üπως ο ΑνδρÝας Ρßτζος. Ζωγραφßζει εικüνες, τις οποßες υπογρÜφει με το μικρü του üνομα, ενþ πρüσφατα διατυπþθηκε κι η υπüθεση üτι ενδεχομÝνως να υπÞρξε και ζωγρÜφος τοιχογραφιþν. ΠροτιμÜ να ζωγραφßζει κατÜ το βυζαντινü τρüπο (alla maniera graeca), εντÜσσοντας ενßοτε δυτικÝς λεπτομÝρειες στα Ýργα του, ενþ φαßνεται να παρακολουθεß τις ζωγραφικÝς εξελßξεις της Πüλης, εßτε μÝσω Üμεσης επαφÞς με τα μνημεßα εßτε μÝσω των Πολιτþν ζωγρÜφων που Þταν εγκατεστημÝνοι στο ΧÜνδακα. Μüνο μßα δυτικüτροπη σýνθεση του αποδßδεται, η οποßα φÝρει και την υπογραφÞ του στα λατινικÜ (Angelus Pinxit) και απεικονßζει το Χριστü ως ¢κρα Ταπεßνωση με την Παναγßα και τον ΕυαγγελιστÞ ΙωÜννη, Ýνα βυζαντινü θÝμα που γνωρßζει ευρεßα διÜδοση στην ιταλικÞ τÝχνη κυρßως απü τον 14ο αι. κι εξÞς.



     Οι εικüνες του χαρακτηρßζονται απü υψηλÞ καλλιτεχνικÞ ποιüτητα, στην οποßα συνυπÜρχουν οι αναζητÞσεις της ζωγραφικÞς της Πüλης με την εκλεκτικÞ υιοθÝτηση στοιχεßων της βενετσιÜνικης ζωγραφικÞς. ΜÝχρι κι ο ΔομÞνικος Θεοτοκüπουλος επηρεÜστηκε απü τον σπουδαßο καλλιτÝχνη, τον οποßο χαρακτÞριζε «διασημüτατον ζωγρÜφο», και υπÝγραφε με τον ßδιο τρüπο: Χειρ Δομηνßκου. Ο Θεοτοκüπουλος βÝβαια κατÝφυγε στη Δýση και Ýγινε εκεß διÜσημος. Ο ΑκοτÜντος δεν εßχε λüγο να φýγει στη Δýση καθþς πÝθανε το 1450, Ýτος κατÜ το οποßο η Κωνσταντινοýπολη δεν εßχε ακüμα πÝσει στους Τοýρκους, επομÝνως η προσοχÞ του Þταν στραμμÝνη προς τα εκεß και üχι προς τη Δýση.
     Με τις εικüνες του φαßνεται να συμμετÝχει, αλλÜ και να σχολιÜζει σημαντικÜ θεολογικÜ ζητÞματα του καιροý του, πρÜγμα που φανερþνει το εýρος των προβληματισμþν και της κατÜρτισÞς του. Στα χρüνια που ζωγρÜφισε τον Ασπασμü η Ýνωση των 2 εκκλησιþν Þτανε θÝμα πολý επßκαιρο, ιδιαßτερα μετÜ τη Σýνοδο ΦερÜρας-Φλωρεντßας (1438-39). Στη ΚρÞτη υπÞρχε ελπßδα για την Ýνωση διüτι οι ΚρÞτες ζοýσαν με τους Βενετοýς απü το 1210. Καθιερþνει εικονογραφικÜ τη λατρεßα νÝων αγßων, üπως ο Üγιος Φανοýριος, προπαγανδßζει υπÝρ της ¸νωσης της ΑνατολικÞς με τη ΔυτικÞ Εκκλησßα με τις εικüνες του Ασπασμοý των αποστüλων ΠÝτρου & Παýλου, επεξεργÜζεται θÝματα με λεπτÝς θεολογικÝς αποχρþσεις, üπως ο Χριστüς η ¢μπελος, στις οποßες ενδεχομÝνως να εμπεριÝχεται και κÜποια φιλενωτικÞ διÜθεση.



    Η σημασßα του ζωγρÜφου αυτοý δεν Ýγκειται μüνο στο μεγÜλο αριθμü εικüνων με την υπογραφÞ που Ýχει σωθεß, αλλÜ και στην ýπαρξη της ιδιüχειρης διαθÞκης του, μÝσα απü την οποßα προβÜλλει η προσωπικüτητα ενüς καλλιτÝχνη που κατεßχε ιδιαßτερη θÝση στην κοινωνßα του βενετοκρατοýμενου ΧÜνδακα. ¹ταν Ýνας εγγρÜμματος και καλüς Üνθρωπος που διÝθετε σημαντικÞ κινητÞ κι ακßνητη περιουσßα, πλοýσια βιβλιοθÞκη, απü τη πþληση της οποßας, μετÜ το θÜνατü του, üπως ζÞτησε με τη διαθÞκη του, θα προικßζονταν Üπορα κορßτσια. Τα σýνεργα της δουλειÜς του και τα σχÝδια ζωγραφικÞς τα εßχε κληροδοτÞσει στο παιδß που θα γεννιüταν -üταν Ýγραψε τη διαθÞκη του η γυναßκα του, ΕλÝνη ΜαρμαρÜ, Þταν Ýγκυος-, αν Þταν αγüρι κι Þθελε να μÜθει τη ζωγραφικÞ τÝχνη, διαφορετικÜ τα Üφηνε στον Ýνα απü τους δýο αδελφοýς του κι επßσης ζωγρÜφο, ΙωÜννη.
     Τα περισσüτερα στοιχεßα για τη ζωÞ του πηγÜζουν απü τη διαθÞκη του την οποßα συνÝταξε το 1436 εν üψει ενüς ταξιδιοý του απü το ΧÜνδακα στη Πüλη κι η οποßα βρßσκεται στο κρατικü αρχεßο της Βενετßας. Η διαθÞκη αυτÞ ξεκινÜ ως εξÞς: "ΔιÜ την παρÜβασιν του προπÜτορος ΑδÜμ πÜντες παρεδüθημεν τω θανÜτω και τη φθορÜ και ουδεßς εστßν των ανθρþπων, ος ζÞσεται και ουχ üψεται θÜνατον. ΔιÜ τοýτο καγþ ο Αγγελος ΚοτÜντος ο ζωγρÜφος, ως Üνθρωπος θνητüς κι υπüχρεως τω θανÜτω και μÝλλων αποπλεýσαι εν Κωνσταντινουπüλει, διατÜττομαι και την εμÞν διαθÞκην ποιþ εις τα εμÜ πρÜγματα και οýτως λÝγω...". Ο σκοπüς του ταξιδιοý δεν διευκρινßζεται, αλλÜ Þταν πιθανüτατα επαγγελματικüς -ßσως μετÝβαινε εκεß για να αγορÜσει σýνεργα και χρþματα, Þ και να ενημερωθεß για τη τÝχνη του, üπως φαßνεται πως Ýκαναν κι Üλλοι συγκαιρινοß του ζωγρÜφοι.      
    Στη διαθÞκη του λοιπüν τακτοποιεß Ýνα σωρü εκκρεμüτητες και μεριμνÜ ξεχωριστÜ για τα εργαλεßα της τÝχνης του και τα τεσενιÜσματÜ του (ανθßβολα), δηλαδÞ τα σχÝδια ζωγραφικÞς που χρησιμοποιεß, ορßζοντας να μεταβιβαστοýν στο παιδß του που επρüκειτο να γεννηθεß, αν βεβαßως αυτü εßναι αγüρι και γßνει ζωγρÜφος, διαφορετικÜ τα κληροδοτεß στον αδερφü του ΙωÜννη που Þταν Þδη ζωγρÜφος -η ζωγραφικÞ αποτελοýσε εξÜλλου οικογενειακÞ υπüθεση. Η διαθÞκη καταδεικνýει üτι ο ζωγρÜφος εßχε συνεßδηση της τÝχνης του  και της αξßας του Ýργου του, γεγονüς που σημαßνει üτι ο ρüλος του καλλιτÝχνη, στον συγκεκριμÝνο χþρο και  υπü τις συγκεκριμÝνες συνθÞκες, Ýχει αρχßσει να διαφοροποιεßται.
    Τα ανθßβολα για τα οποßα τüσο νοιÜζεται, τα αγορÜζει το 1477 Ýνας Üλλος γνωστüς ζωγρÜφος της ΚρÞτης, ο ΑνδρÝας Ρßτζος (1422-1492), στοιχεßο που συνηγορεß υπÝρ της σημαντικüτητας του ΑγγÝλου και δεßχνει με ακρßβεια πως Ýνας καλλιτÝχνης μποροýσε να επιβÜλλει τη τεχνοτροπßα και την εικονογραφßα του στις επüμενες γενιÝς κι αποδεικνýει τις πολλαπλÝς επιρροÝς. Ο Ρßτζος υπογρÜφει μÜλιστα σχετικü συμβüλαιο, στο οποßο ορßζεται üτι η χρÞση των ανθιβüλων εßναι αυστηρÜ προσωπικÞ και τελικÜ, μÝνοντας πιστüς σε ρÞτρα του συμβολαßου, κρατÜ τα ανθßβολα μüνο μερικÝς ημÝρες.
    Η διαθÞκη αυτÞ εκτüς απü μοναδικÞ στο εßδος της, αφοý δεν διασþζονται Üλλα παρüμοια Ýγγραφα απü καλλιτÝχνες του 15ου αιþνα, και εκτüς απü πολýτιμη πηγÞ πληροφοριþν για τη ζωÞ του Αγγελου ΑκοτÜντου, αποκαλýπτει Ýνα νÝο εßδος καλλιτÝχνη, Ýναν καλλιτÝχνη που δεßχνει να παßρνει μÝρος στις συζητÞσεις της εποχÞς, προετοιμÜζοντας το Ýδαφος για τον διανοοýμενο της ΑναγÝννησης. Αν η διαθÞκη αποτελεß κýριο στοιχεßο για τη κατανüηση της σημασßας του ¢γγελου στη διαμüρφωση αυτοý του νÝου εßδους καλλιτÝχνη, η υπογραφÞ διαθÝτει κι αυτÞ τη δικÞ της βαρýτητα. Πολλοß συμφωνοýν üτι η υπογραφÞ υποδεικνýει απü τη μßα μια κοινωνικÞ αποδοχÞ για το Ýργο του καλλιτÝχνη κι απü την Üλλη, Ýνα εßδος αυτογνωσßας εκ μÝρους του ιδßου. Αλλα στοιχεßα εßναι üτι κατεßχε το ισüβιο αξßωμα του πρωτοψÜλτη, Þταν παντρεμÝνος και την εποχÞ που γρÜφει τη διαθÞκη η γυναßκα του περιμÝνει παιδß.
    Ο ¢γγελος ΑκοτÜντος δεν αποτελεß τυπικÞ περßπτωση συνηθισμÝνου ζωγρÜφου. Απü üσο εßμαστε σε θÝση να γνωρßζουμε, βρισκüμαστε μπροστÜ σε μια απü τις ηγετικÝς καλλιτεχνικÝς φυσιογνωμßες στον χþρο της ΚρÞτης κατÜ το 1ο μισü του 15ου αι.. ¹ταν ο πιο σπουδαßος ζωγρÜφος μιας ιδιαßτερα ενδιαφÝρουσας εποχÞς και τον οποßο πολλοß αποκαλοýνε ΔομÞνικο Θεοτοκüπουλο του 15ου αι. κι υπÞρξεν ο 1ος ζωγρÜφος εικüνων που αποφÜσισε να σπÜσει την ανωνυμßα του και να βÜλει στα Ýργα του υπογραφÞ. Τα γνωστÜ του Ýργα αποτελοýνται απü 50 εικüνες, απü τις οποßες οι 30 εßναι υπογεγραμμÝνες κι απü 20 ακüμα που αποδοθÞκανε σ' αυτüν απü αξιüπιστη Ýρευνα. ¹τανε σýγχρονος με 2 Üλλους ζωγρÜφους που ξÝρουμε πþς εργαστÞκανε τüτε στη πüλη αυτÞ, τον ΑλÝξιο ¢πüκαυκο, φßλο του ΙωσÞφ Βρυεννßου καß το Νικüλαο Φιλανθρωπηνü (1418/1419), συγγενÞ του οßκουμενικοý ΠατριÜρχη ΙωσÞφ του Β'. ΑλλÜ ενþ oι δυο αυτοß εßχαν Ýλθει στη ΚρÞτη πιθανþτατα απü τη Πüλη, εκεßνος παρÜ τÞ βενετικÞ προÝλευση του επωνýμου του (Accontanto) Þτανε γνÞσιος Κρητικüς, γεννημÝνος στο ΧÜνδακα.
     ¹ταν εýπορος, φιλÜνθρωπος, ενþ το σπßτι και το εργαστÞριü του βρßσκονταν πßσω απü τη ΒασιλικÞ του Αγßου ΜÜρκου. Εßχε μßα κüρη, τη ΒαρβÜρα και 2 αδερφοýς, τον ΙωÜννη, ζωγρÜφο επßσης, και το Θεüδωρο που Þτανε σχολÜρχης κι Üλλους συγγενεßς. Διατηροýσε σχÝσεις με το Σιναúτικü μετüχι της Αγßας Αικατερßνης στο ΧÜνδακα, üπως φαßνεται απü 2 εικüνες που κληροδüτησε στο ΜοναστÞρι. ¹τανε ζωγρÜφος κι üχι τεχνßτης. ¸νας εγγρܵµατος που γρÜφει τη διαθÞκη του μüνος του και που διαθÝτει πλοýσια βιβλιοθÞκη απü τη πþλησÞ της οποßας μετÜ το θÜνατü του, θα προικßζονταν Üπορα κορßτσια.
    Εκτüς απü την αδιαμφισβÞτητη καλλιτεχνικÞ αξßα του Ýργου του και τη συμβολÞ του στην εικονογραφßα της κρητικÞς ζωγραφικÞς του 15ου και του 16ου αι. κυρßως, η προβολÞ του Ýργου του εßναι σημαντικÞ για δýο ακüμη λüγους: 1ον, διüτι αποτελεß μοναδικÞ περßπτωση υστεροβυζαντινοý ζωγρÜφου για τον οποßο διαθÝτουμε πολλÝς πληροφορßες, μÝσω των εγγρÜφων που σωθÞκανε στα κρατικÜ αρχεßα της Βενετßας, με βασικþτερη πηγÞ πληροφοριþν το κεßμενο της διαθÞκης του και, 2ον -απüρροια του 1ου- διüτι ορßζει με σαφÞνεια τις διαφορετικÝς συνθÞκες που οδηγοýνε, στα αστικÜ κÝντρα της ΚρÞτης, στη μετÜβαση απü τον ανþνυμο βυζαντινü ζωγρÜφο που θεωρεßται Ýνας απλüς τεχνßτης, στους επþνυμους επιφανεßς ζωγρÜφους της κρητικÞς σχολÞς. Εßναι χαρακτηριστικü üτι για την ýστερη αυτÞ περßοδο του Βυζαντßου δεν γνωρßζουμε κανÝνα üνομα ζωγρÜφου απ' üσους εργÜστηκαν στα κορυφαßα μνημεßα της Πüλης, üπως, πχ, η ΜονÞ της Χþρας.
     Τη διαθÞκη του την εßχε γρÜψει με το ßδιο του το χÝρι στα ελληνικÜ, χωρßς να σημεßωσει καμμιÜ χρονολογικÞ Ýνδειξη κι ýστερα την εßχε παρουσιÜσει, σε 3 μÜρτυρες, με τη παρÜκληση να δημοσιευθεß ευθýς μετÜ το θÜνατο του, στο νοτÜριο (συμβολαιογρÜφο) του ΧÜνδακα, Γεþργιο ΒατÜτση. Αυτüς τüτε συνÝταξε, κÜτω απü το ελληνικü κεßμενο, τη σχετικÞ πρÜξη (στα λατινικÜ) και σημεßωσε την ημερομηνßα "die XXVI Aprilis, Indictione ΧΙV", παραλεßποντας üμως κι αυτüς να δÞλωσει το Ýτος. Το πρωτüτυπο αυτü της διαθÞκης, παρÜ τÞν επιθυμßα του ¢γγελου, δεν δημοσιεýτηκε -üπως θα φανεß παρακÜτω- αμÝσως μετÜ το θÜνατο του και μποροýμε να θεωρÞσωμε βÝβαιο πþς ο ΒατÜτσης (που πρÝπει να Þταν Þδη αρκετÜ ηλικιωμÝνος) πÝθανε εν τω μεταξý. Για πολλÜ χρüνια παρÜμεινε Üγνωστο, στα χÝρια κÜποιου δικοý του, ßσως του αδελφοý του ΙωÜννη, που -απü αμÝλεια Þ σκοπιμüτητα- δεν το παρουσßαζε πουθενÜ. Μüλις το ΝοÝμβρη του 1457 ο ΙωÜννης θÝλησε να το παρουσßασει στη δουκικÞ καγκελλαρßα του ΧÜνδακα, για να επικυρωθεß και να λÜβει νüμιμη δημοσιüτητα. Οι αρμüδιες αρχÝς, αφοý προσθÝσανε κÜτω απü τη παλαιüτερη πρÜξη του ΒατÜτση, 2 Ýνορκες μαρτυρßες κληρικþν (με ημερομηνßα 7 & 9 ΝοÝμβρη 1457) για τη γνησιüτητα της γραφÞς του ¢γγελου, καταχωρÞσανε πιστü αντßγραφο του πρωτοτýπου αýτου (ακüμη καß με τις διαγραφÝς που Ýφερε) καθþς καß της νοταριακÞς πρÜξης του ΒατÜτση και των 2 ενüρκων μαρτυριþν που εßχανε προστεθεß, στα επßσημα βιβλßα των πρÜξεων του Δοýκα της ΚρÞτης που μας σωθÞκανε και που εßναι γνωστÜ ως Atti antichi. ¹ καταχþρηση του αντιγρÜφου αýτοý -το πρωτüτυπο δε σþθηκε- Ýγινε στις 16 ΝοÝμβρη 1457, σýμφωνα με τη σχετικÞ πρÜξη που 'χει προταχθεß. Το αντßγραφο αυτü, με δλα τα παραπÜνω σημειþματα ποý προτÜσσονται Þ επιτÜσσονται, θα το δεßξω παρακÜτω, με τη διπλωματικÞ μÝθοδο, σýμφωνα με την αρχÞ, κατÜ την οποßα, δπου Ýχει χαθεß το πρωτüτυπο ενüς εγγρÜφου, εκδßδεται δπως το πρωτüτυπο, το παλαιüτερο (Þ το μüνο) επßσημο αντßγραφο.
    Η διαθÞκη του ΑγγÝλου αποτελεß λοιπüν τη σημαντικüτερη περßπτωση γραπτÞς πηγÞς που αφορÜ καλλιτÝχνη της ¾στερης ΒυζαντινÞς περιüδου.  Αν δμως η διαθÞκη, üπως μαρτυρεß το εκδιδüμενο αντßγραφο της, παρουσιÜστηκε στη δημοσιüτητα ΝοÝμβρη του 1457, πüτε τη συνÝταξε ο ¢κοτÜντος και τη παρουσßασε στο ΒατÜτση; Ο τελευταßος, καθþς εßδαμε, ως μüνη χρονολογικÞ Ýνδειξη, σημεßωσε την ημερομηνßα 26 Απρßλη και τη 14η ºνδικτιþνα*. Η εýλογη ερþτηση λοιπüν: ποιÜν απü τις πλησιÝστερες προς το 1457 χρονολογßες, στις üποιες αντιστοιχεß η 14η ºνδικτιþν -κι αýτες εßναι 1421, 1436 και 1451- μποροýμε να θεωρÞσωμε ως χρονολογßα της συντÜξεως της διαθÞκης απü τον ¢γγελο και της εμφανßσεως της στο ΒατÜτση; Ευτυχþς, την ασφαλÞ απÜντηση σ' αυτü το ερþτημα την Ýδωκε Ýν Üλλο Ýγγραφο, που βρÝθηκε σ' Üλλα φýλλα (μισοκαταστραμμÝνα δυστυχþς) του ßδιου κατÜστιχου των Atti antichi, και που θα το δεßξω κι αυτü παρακÜτω και για τον πρüσθετο λüγο δτι μας παρÝχει κι Üλλες πληροφορßες για την οικογÝνειÜ του. Πρüκειται για μιαν απüφαση του Δοýκα τÞς ΚρÞτης, Gerardo Dandolo, με χρονικÞ σÞμανση 24 Ιουλßου 1457 -λßγους μÞνες δηλαδÞ προγενÝστερη απü τη δημοσßευση τÞς διαθÞκης -που αναφÝρεται στη κηδεμονßα της ορφανÞς κüρης του. Το περιεχüμενο τοà εγγρÜφου εßναι περßεργο και κÜπως διασκεδαστικü. Ιδοý η περßληψη του:
     ¼ Θεüδωρος ΑκοτÜντος σχολÜρχης (rector scholarum), εκ μÝρους και του αδελφοý του ΙωÜννη, ζωγρÜφου, παρουσιÜστηκε στο Δοýκα κι ανÜφερε πως ο αδελφüς τους ¢γγελος ¢κοτÜντος, Üλλοτε ζωγρÜφος και πρωτοψÜλτης στο ΧÜνδακα εßχε πεθÜνει χωρßς διαθÞκη. Τþρα υπÜρχει η κüρη του, ΒαρβÜρα, σε ηλικßα γÜμου (in aetate nubili), που τη κηδεμονεýει η μητÝρα της ΕλÝνη. ¹ μητÝρα της αýτη, που εßναι levis cerebri (ελαφρüμυαλη Þ ανüητη), σκοπεýει να τη παντρÝψει με τον ΙωÜννη Σκουλοýδη, που πηγαινοÝρχεται διαρκþς μπρος απü τη πüρτα της. Οι δυü της θεßοι δμως επιθυμοýν να τη παντρÝψουν με καλλßτερο, ξοδεýοντας απü τη δικÞ τους περιουσßα. ¼ Θεüδωρος μÜλιστα δÝχεται να την Ýχει στο σπßτι του και ν' ÜναλÜβει τη κηδεμονßα και τÞ συντÞρησÞ της ωσπου να παντρευτεß.
     ΠαρακαλÝσανε λοιπüν το Δοýκα να δεχτεß το αßτημÜ τους και να λÜβει τα κατÜλληλα μÝτρα για τη προστασßα της ορφανÞς κüρης. ¼ Δοýκας, βρßσκοντας τη παρÜκληση εýλογη και λαμβÜνοντας ýπüψιν τη κατÜσταση της μητÝρας, αποφασßζει να εγκατασταθεß η κüρη στο σπßτι του θεßου της, διατÜσσει τη μητÝρα της να μη τη παντρÝψει χωρßς συναßνεση των θεßων της, διαφορετικÜ θα πλÞρωσει 500 ýπÝρπυρα πρüστιμο και τον υποψÞφιο γαμπρü ΙωÜννη Σκουλοýδη να μη την ενοχλεß πια, οýτε να συχνοπερνÜ οýτε να πλησιÜζει στο σπßτι της σ' απüσταση μικρüτερη απü 50 βÞματα (per passus quinquaginta), διαφορετικÜ θα φυλακßζεται και θα πληρþνει και 50 ýπÝρπυρα πρüστιμο κÜθε φορÜ.
    ¢π' δλη αυτÞ τη κÜπως αστεßα ιστορßα κεßνο που ενδιαφÝρει εßναι η μαρτυρßα üτι το 1457 Þ κüρη του ΑκοτÜντου εßχε φτÜσει σε ηλικßα γÜμου. Αν δεχτοýμε λοιπüν πως Þταν 20 περßπου ετþν, τüτε πρÝπει να γεννÞθηκε γýρω στα 1437. ΑλλÜ απü την Üλλη μεριÜ Ýχουμε τη μαρτυρßα της διαθÞκης του δτι, δταν αυτüς τη συνÝτασσε, παιδß δεν εßχε, περßμενε üμως και γι' αυτü Ýγραψε πως αν η γυναßκα του "αν γεννÞσει παιδßν αρσενικüν και ζÞσει και πανδρευθεß, αφÞνω τα οσπßτια μου του υιοý μου..., ει δε γεννÞσει παιδß θηλυκüν, να Ýναι το üσπßτι üλον εßς προικßον του θηλυκοý". ¹ ΒαρβÜρα λοιπüν πρÝπει να γεννÞθηκε λßγους μüλις μÞνες μετÜ τη σýνταξη της διαθÞκης. ΕπομÝνως συνδυÜζοντας τις 2 αυτÝς μαρτυρßες, οδηγοýμαστε στο Ýτος 1436 ως το μüνο απ' δσα αντιστοιχοýνε σε 14η ινδικτιþνα που συμβιβÜζεται με τα δεδομÝνα των 2 εγγρÜφων. Εßναι φανερü πως πρÝπει ν' αποκλειστεß τüσο το 1421, γιατß, αν εßχε τüτε γεννηθεß η ΒαρβÜρα, θα Þτανε το 1457 σωστþν 36 ετþν, Üρα σε ηλικßα που δε θα χαρακτηριζüτανε pupilla και puella, οýτε θα χρειαζüτανε κηδεμονßα, üσο και το 1451, γιατß, αν εßχε γεννηθεß τüτε, το 1457 θα Þτανε μüλις 6 ετþν, Üρα κÜθε Üλλο παρÜ σε ηλικßα γÜμου. ¸τσι καταλÞγουμε ασφαλþς πως η διαθÞκη γρÜφτηκε 26 Απρßλη 1436.
     ¼μως, τελικÜ αυτÞ η ιστορßα εßχε συνεχεια. Δε ξÝρουμε τι μεσολÜβησε και παρÜ το σκληρü κι απειλητικü ýφος της απüφασης του Δοýκα, 3 μÞνες μετÜ στις 2 Οκτþβρη 1457, υπογρÜφεται προικοσýμφωνο ανÜμεσα στη ΒαρβÜρα και τον πατÝρα του ΙωÜννη Σκουλοýδη, ΜικαλÝτο του Φιλßππου. ¸να τελευταßο Ýγγραφο, που συντÜσσεται στις 17 ΔεκÝμβρη 1500, αποτελεß συμφωνητικü ενοικιÜσεως με το οποßο ο ΜικαλÝτος
του Φιλßππου Σκουλοýδης, γιος της ΒαρβÜρας κι εγγονüς του ΑγγÝλου, νοικιÜζει στο ΜιχÜλη απü τη ΝÜπολη το μαγαζß με τη δεξαμενÞ που βρßσκεται στο ΧÜνδακα κÜτω απü το σπßτι του κυρ-ΑγγÝλου ΑκοτÜντου, κοντÜ στις αποθÞκες των σιτηρþν. ¸τσι μποροýμε να εντοπßσουμε που βρισκüτανε το σπßτι του ΑκοτÜντου στο ΧÜνδακα κι ßσως και το εργαστÞριο ζωγραφικÞς του. Το 1436 πÜντως, δεν εßναι καθüλου βÝβαιο πþς Þτανε και το Ýτος του θανÜτου τοà ΑγγÝλου, γιατß τη διαθÞκη του την Ýκαμε, καθþς μας λÝει, επειδÞ επρüκειτο να ταξιδÝψει στη Πüλη, üχι επειδÞ Þταν ετοιμοθÜνατος Þ Üρρωστος. Δεν αποκλεßεται λοιπüν να ζοýσε ακüμη, δταν σε λßγους μÞνες γεννÞθηκε η κüρη του ΒαρβÜρα. ¸τσι μÜλιστα θα μποροýσαν να εξηγηθοýνε κι οι μεταγενÝστερες διαγραφÝς ποý Ýκαμε στο κεßμενο της διαθÞκης του και που επαναλÞφθηκαν πιστÜ στο αντßγραφο που μας σþθηκε.
     Αν θÝλαμε τþρα να δþσωμε κÜποιαν εξÞγηση και στο ü,τι η διαθÞκη Ýμεινε τüσα χρüνια αδημοσßευτη, δημοσιεýτηκε üμως αμÝσως σχεδüν μετÜ την απüφαση του Δοýκα για τη κüρη του, θα μποροýσαμε ßσως να κÜμωμε τÞν εξÞς υπüθεση: Οß αδελφοß του Θεüδωρος κι ΙωÜννης δεν εßχανε καμμιÜν εμπιστοσýνη στη χÞρα του ΕλÝνη και γι' αυτü φρüντισαν ν' αποσπÜσουν απü τη κηδεμονßα της τη ΒαρβÜρα, μüλις Ýφτασε σε ηλικßα γÜμου, αποκρýπτοντας τη διαθÞκη, που þριζε επßτροπο και τη γυναßκα του και που Üφηνε και χρÞματα για τη συντÞρηση της γυναßκας του και του παιδιοý του και δηλþνοντας στο Δοýκα πως ο ¢γγελος πÝθανε χωρßς διαθÞκη. Μüλις δμως πÝτυχαν τη νÝα απüφαση ν' αναλÜβουν αυτοß τη κηδεμονßα της ΒαρβÜρας, Ýκριναν σκüπιμο να παρουσιÜσουνε τη διαθÞκη, για ν' αναγνωριστοýνε τα κληρονομικÜ δικαιþματα τÞς ανηψιÜς τους, τþρα που η μητÝρα της δε μποροýσε πια να Ýχει ανÜμειξη στη διαχεßριση της περιουσßας.
    Με τη διαθÞκη αυτÞ ο ¢κοτÜντος, αφοý ορßζει εκτελεστÝς τη γυναßκα του, τον ανηψιü του ΜιχελÞ Πρßγκηπα και το ΜανουÞλ ΜαρμαρÜ, κληροδοτεß το πατρικü του σπßτι στο παιδß του που πρüκειται να γεννηθεß Þ αν αυτü πεθÜνει, στον αδελφü του ΙωÜννη. ΑφÞνει επßσης διÜφορα ποσÜ σε συγγενεßς του, σε εκκλησßες για μνημüσυνα και σε: "...σπßτια πτωχþν καλþν ανθρþπων üπου ÝπαρÜρθασιν" (=εξÝπεσαν). Απü τις Üλλες διατÜξεις της διαθÞκης του ιδιαßτερο ενδιαφÝρον παρουσιÜζουν τα γραφüμενÜ του δτι: "...και το παιδßν üπου θÝλει γεννηθÞν, αν Ýναι αρσενικüν, θÝλω να μÜθει πρþτον τα γρÜμματα καß τüτε την ζωγραφικÞν τÝχνην και, αν τη μÜθει, αφÞνω τον τα τεσενιÜσματÜ μου κι δλα τα πρÜγματα της τÝχνης, ει δε κι ουδÝν τη μÜθει, τη τÝχνη λÝγω, αφÞνω τα τεσενιÜσματÜ μου, τουτÝστιν τα σκιÜσματα κι δλα τÞς τÝχνης του αδελφοý μου τον ΙωÜννου.", που δεßχνουνε πως Þταν επαγγελματßας ζωγρÜφος κι επιθυμοýσε να μÜθει και το παιδß του και ν' ÜκολουθÞσει τη τÝχνη του.
     ΕνδιαφÝρουσες επßσης εßναι οß πληροφορßες που μας δßδει για διÜφορες εικüνες που εßχε στο σπßτι του: τη "κεφαλÞ της Αγßας Αßκατερßνας το εικüνισμαν το στρογγυλüν", που το κληροδοτεß στους ΣιναÀτες του ΧÜνδακα, "το εικüνισμα τον Χριστüν το μÝγαν", που το αφÞνει στον αδελφü του ΙωÜννη και την ΑνÜσταση και τη ΓÝννηση του Χριστοý, που θÝλει να τα εκθÝτουνε σε προσκýνημα τις μεγÜλες γιορτÝς στην εκκλησßα. Δεν αναφÝρει αν οι εικüνες αυτÝς Þτανε δικÜ του Ýργα Þ αν απλþς τις εßχε στη κατοχÞ του ως πολýτιμες. ΤÝλος, αξßζει να σημειωθεß δτι στη διαθÞκη μνημονεýεται κι "ο πνευματικüς του Βαρσαμονεροý ο κυρ ΙωνÜς"**, ποý πρÝπει να τον ταυτßσωμε με τον ιερομüναχο ºωνÜ ΠαλαμÜ, το γνωστü απü την επιγραφÞ κτÞτορα κι ανακαινιστÞ (1426-1431) της κρητικÞς μονÞς ΒαλσαμονÝρου με τις περßφημες τοιχογραφßες.
___________________________
 * Η Ινδικτιþν Þταν η αστρονομικÞ χρονικÞ περßοδος των 15 ετþν. Καθιερþθηκε στα χρüνια των Ρωμαßων, λüγω κÜποιου φüρου, ο οποßος διατÜχθηκε να υπολογßζεται κÜθε 15 Ýτη. Γι' αυτü κι η ετυμολογßα της λÝξης εßναι λατινικÞ και προÝρχεται απü το indictio, üπως ονüμαζαν οι Ρωμαßοι τη διαταγÞ. ΔιατηρÞθηκε επß Βυζαντßου καθþς και στη ΚαθολικÞ εκκλησßα για την εßσπραξη ορισμÝνου φüρου κÜθε 15 χρüνια. Γι' αυτü ονομÜζεται κι επινÝμηση. Πüτε ακριβþς καθιερþθηκε δεν εßναι γνωστü. ΕικÜζεται üτι επß Διοκλητιανοý Þ επß Μ. Κωνσταντßνου το 312 Üρχισε να χρησιμοποιεßται ως χρονολογικÞ αναφορÜ. Οι ΠÜπες της Ρþμης χρησιμοποιÞσανε το θεσμü αυτü απü το 315 αρχßζοντας να μετρÜνε τα Ýτη απü 1ης ΓενÜρη και τους κýκλους απü το Ýτος 3 π.Χ.. Ο ΚÜρολος ο ΜÝγας καθιÝρωσε τη χρονολüγηση αυτÞ απü το Ýτος 800 κι αρχßζοντας απü τις 24 ΣεπτÝμβρη. Το ßδιο κÜνανε κι οι ΑυτοκρÜτορες της Γερμανßας. ΜετÜ τη κατÜλυση της ΒυζαντινÞς Αυτοκρατορßας απü τους Οθωμανοýς, οι ΠατριÜρχες διασþσανε το θεσμü αρχßζοντας απü τη 1η ΣεπτÝμβρη, χωρßς üμως να γρÜφουνε τον κýκλο. Ο κýκλος της ινδικτιþνος στην ορθüδοξη εκκλησßα προκýπτει απü την διαßρεση του απü Κτßσεως Κüσμου Ýτους /15, κι ινδικτιþν εßναι το καταλειπüμενο.
     Για να υπολογßσουμε τον κýκλο και την ινδικτιþνα ενüς Ýτους, απü το Ýτος αφαιροýμε το 313 και τη διαφορÜ τη διαιροýμε με το 15. Το πηλßκο εßναι ο κýκλος και το υπüλοιπο +1 εßναι η ινδικτιþν. Π.χ. για το Ýτος 2010: 2010-313 = 1697, 1697:15 = πηλßκο 113 κι υπüλοιπο 2, Üρα 113ος κýκλος και 3η ινδικτιþν.

** ¼ πνευματικüς τοà Βαρσαμονεροû ο κυρ ºωνας. Πρüκειται ασφαλþς για τον Ιερομüναχο ºωνÜ ΠαλαμÜ, ηγοýμενο της μονÞς ΒαλσαμονÝρου, που με Ýξοδα του ανοικοδομÞθηκε το 1426 κι ιστορÞθηκε το 1431 ο εκεß ναüς του Αγßου Φανουρßου, σýμφωνα με τη κτητορικÞ επιγραφÞ τη δημοσιευμÝνη απü τον G. Gerοla, Monumenti Veneti nell'isola di Creta, τüμ. IV, Venezia 1932, σ. 539-541 (αριθ. 1). ¼ ¢κοτÜντος φαßνεται πως σχετιζüταν με το δραστÞριο αυτü ανακαινιστÞ, που του χρωστοýμε Ýν απü τα Üξιολογþτερα συγκροτÞματα τοιχογραφιþν της ΚρÞτης για τ'ις τοιχογραφßες του ΒαλσαμονÝρου. Αν δμως εßχε κι ανÜμειξη þς ζωγρÜφος στη τοιχογρÜφηση της μονÞς -πρÜγμα πολý πιθανü- δÝν Ýχουμε καμμιÜ μαρτυρßα.
-------------------------------.
===========================

                                          Η ΔΙΑΘΗΚΗ

Δια την παρÜβασιν τον προπÜτορος ΑδÜμ πÜντες παρεδþθημεν τω θανÜτω και τη φθορÜ και ουδεßς εστßν των ανθρþπων, ος ζÞσεται κι üψεται θÜνατον. Δια τοûτο κÜγþ δ ¢γγελος ΚοτÜντος ο ζωγρÜφος, ως Üνθρωπος θνητüς κι ýπüχρεως τω θανÜτω και μÝλλω Üποπλεûσαι εν Κωνσταντινονπüλει, διατÜτομαι και την εμÞ διαθÞκην ποιþ εßς τα εμÜ πρÜγματα κι οûτως λÝγω. ΘÝλω πρþτο να εßναι κουμενδÜριοι ο κυρ ΜανουÞλ ΜαρμαρÜς δ χρυσοχüς, δ σýντεκνüς μου, η γυναßκα μου κι ο ανεψιüς μου ΜιχελÞ Πρßγκηπας. "Επειτα ορδηνιÜζω πρþτο να δωθοûν ýπÝρπυρα δεκαÝξι ελεημοσννη δια την ÜγÜπην τον Θεüν εις 8 σπÞτια πτωχþν καλþν ανθρþπων δποû επαρÜρθασιν κι αφÞνω να γÝνονν δýο σαραταÞμερα, το ëvav va πßση δ πνευματικüς τον Βαρσαμονερüν ο κυρ ºωνας και τü Üλλον νÜ γÝνη εßς τον Χριüταν τον ΚεφαλÜ' και Þ δοýλη μον Ι6 Þ Λουτζßα μετÜ τον θÜνατον μου να εναι ελεýθερη να επÜρη και üσα ροýχα της εχω καμωμÝνα· και εÜν θÝλει Þ γυναßκα μου νÜ επÜρη τα προικιÜ της κατζÞβελα τÝτια ωσÜν μον τα εδωκεν και δσα μου εδωκεν εως εδÜ εßς δηνÝρια, νÜ τÜ επÜρει δηνÝρια' αν θÝλει οûτως, αφÞνω της και τα χαρßσματα της, ει δε και θÝλει να τα επÜρει δηνÝρια, ουδÝν της αφÞνω τα χαρßσματα' και αν γεννÞσει παιδιν Üρσενικüν και ζÞσει και πανδρενθÞ, αφÞνω τÜ οσπÞτια μον τον νιου μου, εßς το δποÀον |9 σπÞτην εγþ κατοικþ, και νÜ μηδÝν ÝμπορεÀ νÜ τü πωλÞσει Þ νÜ τü αφÞσει τινüς, Üμε νÜ παγÝνη Üπα παιδιν ως παιδ'ιν και νÜ εναι κρατημÝνος δ υιüς μον \'° να δßδει δια την ψυχÞν μου ýπÝρπυρα τÝσσαρα κÜθα χρü-νον τεσσÜρων πτωχþν καλþν ανθρþπων χριαζομÝνων ει δε και αποθÜνει δ υιüς μου χωρßς να κüμη παιδιν ι ι εýλογητικüν, {θÝλω να παγÝνη τü σπÞτη μου εις τον Üδελφüν μου τον ºωÜννην και να εναι κρατημÝνος 6 'ΙωÜννης ναδßδει κÜθα χρüνον üδιÜ την ψυχÞν μου υπÝρπυρα δþδεκα εßς Ýξη üσπÞτια καλþν ανθρþπων üπου επαρÜρθαν και να μηδÝν ε μπορεß 6 'ΙωÜννης το üσπÞτη μου νÜ το πουλÞσει Þ να το αφÞσει τινüς, Üμε να παγÝνη εßς το παιδιν του και Üπα παιδßν εως παιδιν Üρσενικüν και να δßδει πÜντα ψνχικüν üπου üρδινιÜζο, ει δε και αποθÜνει ο αδελφüς μου ο 'ΙωÜννης δßχως παιδιν Üρ\14σε- νικüν, να παγÝνη το üσπÞτην εßς την ¢γßαν Αßκατερßναν εßς τους ΣιναÀτας, να πληρþνουν πρþτον το ταρÜδεγον εις την κÜμαραν, το ü]ποúον ταρÜδεγον Ýναι δλον τοû ÜνωγÝου üπου κατοικþ εγþ με το μαγατζÝν τον μικρüν üπου εχω ÜποκÜτω, και τοû κατογÝου üπου το Ýδωκεν ü κýρης μας τοû Üδελφοû μου τοû 'ΙωÜννη, üταν τον επÜνδρευσεν, ýπÝρπυρα εßκοσι και γρþσια τρßα και εßμεθα κρατημÝνοι εγþ και ü 'ΙωÜννης να το πλερþνομεν, εγþ τÜς δýο μοßρας και ü 'ΙωÜννης την μßαν, ωσÜν το εφηκεν δρδηνßαν ü κýρις μας' [και τüτε να εßναι κρατημÝνοι οι ΣιναÀταις να δßδουν κÜθα χρüνον δια την ψυχÞν μου νπÝρπυρα δεκατÝσσαρα εßς επτÜ üσπÞτια καλþν ανθρþπων üπου επαρÜρθαν και τα επßλοιπα, üπου θÝλουν πÝρνην απü το νßκην τοû σπιτιοý, να τα πÝμπουσιν εßς τον ΣινÜ üρονς~\' |'9 ει δε γεννÞσει Þ γυναßκα μου παιδιν θηλυκüν, να εναι τü üσπÞτη [δ]λον εßς προικßον τοû θηλυκοû, να δßδει πÜν- τüτε τα τÝσσαρα υπερπυρα το ψυχικον οποý \ αφηκα η το θηλυκüν μον παιδιν Þ το Üρσενικüν üπου τü θÝλει κληρονομÞσει και να μηδÝν Ýμπορεß τü θηλνκüν να πανδρενθÞ εως τοû να γÝνη δεκαπÝντε χρονþν, ει δε αποθÜνει πρßχου πανδρευθÞ τü θηλυκüν, [να παγÝνη εßς τον Üδελφüν || μου || τον ºωÜννην με τÝτοιαν κοντετζιüν üπου τοû αφÞνω, το γρÜφω παραπÜνω]' και τü παιδßν üπου θÝλει γεννηθÞν, αν εναι Üρσενικüν, θÝλω να μÜθη πρþτον \\ τα [| γρÜμματα και τüτε την ζωγραφικÞν τÝχνην και, αν την μÜθη, ÜφÞνο του τα τεσενιÜσματÜ μου και üλα τα πρÜγματα της τÝχνης, ει δε και ουδÝν την μÜθη, την τÝχνην λÝγω, αφÞνω τα τεσενιÜσματÜ μου, τουτÝστιν τα σκιÜσματα και üλα της τÝχνης τοû Üδελφοà μον τοû ºωÜννον. ¢κομÞ θÝλω üτι Þ /ßδσαρεß'α μονÞ περßσσεια και εú τι μου θÝλει [ευρÝθη εις] χρυσÜφι και εß[ς Ü]σßμι να πωληθοûν και μÝ Üλλα δηνÝρια üπου μοà θÝλουν εýρεθÞν, να τα βÜλουν εßς τüπον συγοýρον, üπ[οý να δßδουν διÜφορον, Üπα τü üποιο διÜφορον να Üποκρατεßται Þ γυναßκα μου εστοντα χÞρα μÝ τü παιδßν εως δτον να πανδρενθÞ τü παιδßν ει δε αποθÜνει τü παιδßν πρ[ßχου πανδρευθÞ, να παßρνη Þ γυναß]ψκα μον νπÝρπυρα εκατüν εστοντα να στÝκει χÞρα' [και απü τü επß- λιπüν μου καλüν αφÞνω τοû Üδελφüν μον τοû Θεοδþρου ýπÝρπυρα πενÞντα και τοû ºωÜ[ννου νπÝρπνρα...] και της αδελφÞς μον της ΜπÜρμπινας, της γυναßκας τοû κνρ Γεωργßου ΜπÜρμπο, τοû μπαρμπÝρη, αφÞνω ýπÝρπυρα δÝκα και τοû Üνεψιον μου} τοû ΜιχελÞ Πρßγκιπα ýπÝρπυρα και της ΜτολÜς μου της ¢πλαδοûς της χÞρας αφÞνω ýπÝρπυρα πÝντε και τα επßλοιπÜ, εúτι θÝλουν περισσεýσει, νÜ δωθοûν εßς προικιþν Üλλων παιδιþν θηλυκþν εßς υπανδρεßαν και εÜν θÝλη Þ γυναßκα μου να γυρεýσει τÜ προικιÜ της και να τα επÜρη να τα ζητÞσει δηνÝρια, θÝλω δτι να πωληθοýν δλα τα κατζÞβελα δποà μοû εδωκεν εßς τα προικιÜ και να τÜ επÜρη εξω Üπα τα χαρßσματα της· και τα βιβλßα μου αφÞνω τοû παιδιοý μου, αν Ýναι Üρσενικüν, να μÜθη να Üναγινþσκει και να παγÝνουν Üπα παιδßν ως παιδßν, ει ôε και αποθÜνει μικρüν το παιδßν, να πωλοýνται τα βιβλßα, να δωθοûν τα στÜμενα ελεημοσÞνη εις καλοýς ανθρþπους πτωχοýς üπου Þλθασιν εις πτωχßαν και εßς χηρÜδες  γυναßκες πτωχαúς και εßς ýπανδρεßαν θηλυκþν πτωχþν. Ακüμη θÝλω Þ κεφαλÞ της ¢γιας Αßκατερßνας το εßκüνισμαν το στρογγιλüν μετÜ θÜνατον μου να δωθÞ εßς τους ΣιναÀταις, να το στÝνουν πÜσα χρüνον εßς την ÝορτÞν της Αγßας εßς μνημüσυνüν μου ακüμη θÝλω μετÜ τον θÜνατον μου τα δýο εικονßσματα της κÜμερας μου, την ¢νÜστασιν τοû ºησοû Χριστοý και το Üλλον, την ΓÝννησιν τοý Χριστοý, να τα παγÝνουν εßς τον Χριστον τον ΚεφαλÜν, να τα στÝνουν εßς το μÝσον, με τον πüδαν, τον εχω επιταυτοû, τÞν ¢νÜστασιν την ΛαμπρÜν και τÞν ΓÝννησιν τα Χριστοýγεννα και απü τα καλÜ μου να κÜμνουσιν τρεις λειτουργßαις, τÞν ΛαμπρÜν τÞν ΚυριακÞν μßαν και τÞν βο.ν Üλλην και τÞν Τρßτην αλλην μßαν και τÜ Χριστοýγεννα Üλλην μßαν εßς τÜς τÞν επßδεον ÞμÝραν τþν ΧριστουγÝννων, και πÜλιν νÜ γιαγÝρνουν εßς το σπÞτι και οýτως να Ýναι κρατημÝνον να κÜμνη το παιδßν üπου θÝλει γεννηθÞ, Üρσενικüν Þ θηλυκüν, Þ ζÞση, κÜθα χρüνον ει δÝ και αποθÜνει το παιδßν, αφÞνω τα δýο εικονßσματα τοýτα, τÞν ¢νÜστασιν και τÞν ΓÝννησιν, εßς τον Χριστüν τον ΚεφαλÜν και δποà τÜ ψυχικÜ δποà αφÞνω νÜ κÜμου δýο κληζιüλαις σκλÝταις με ταις πüρταις, νÜ τÜ σφαλßζουν μÝσα, νÜ κρÝμουνται ψιλÜ, τÞν ΛαμπρÜν νÜ στÝνουν το Ýνα εßς το μÝσον και το Üλλον τÜ Χριστοýγεννα και αφÞνω και τον πüδαν με το κοντÜριν της εκκλησßας, οδιÜ νÜ στÝνουν και δ αδελφüς μου ο ΙωÜννης, δποà θÝλει κληρονομÞσει το σπÞτη μου, νÜ Ýναι κρατημÝνος ταις τρεις λειτουργßαις νÜ κÜμνη κÜθα χρüνον, της ΛαμπρÜς ταις τρεις και τÞν μßαν τÜ Χριστüγεννα παιδιþν του' εßδε εßσεβÞ και πÝση το σπÞτην εßς τους ΣινÜιταις, νÜ εßναι κρατημÝνοι νÜ ποιοûσιν τÜς τÝσσαρες λειτουργßαις εßς τον Χριστüν τον ΚεφαλÜν κÜθα τÞν ΛαμπρÜν και τÜ Χριστüγεννα κÜθα χρüνον' αν ÜποθÜνει το παιδßν, το μÝλλει νÜ γεννηθÞ, το εßκüνισμαν τον Χριστüν το μÝγαν, δποý κρÝμεται εßς το πüρτεγον κατÜ πρüαωπον της πüρτας, αφÞνω του αδελφφοý μου του ΙωÜννη.

===========================



                Η διαθÞκη στο σωζþμενο χειρüγραφο της εποχÞς

         Το πολýτιμο αυτü κεßμενο συντÜχθηκε το 1436 απü τον ßδιο τον ζωγρÜφο αλλÜ καταχωρßστηκε στα αρχεßα του Δοýκα της ΚρÞτης το 1457, επτÜ χρüνια μετÜ τον θÜνατο του ζωγρÜφου. Το εντüπισε στα κρατικÜ αρχεßα της Βενετßας ο Μανοýσος Μανοýσακας, ο οποßος και το δημοσßευσε το 1961. Εßκοσι χρüνια αργüτερα, το 1981, η Μαρßα ΒασιλÜκη, στηριζüμενη στις πληροφορßες της διαθÞκης, προχþρησε στη ταýτιση του ζωγρÜφου ΑγγÝλου που υπÝγραφε με το μικρü του üνομα (ως τüτε χρονολογημÝνου στις αρχÝς του 17ου αι.) με τον συντÜκτη της διαθÞκης, ζωγρÜφο ¢γγελο ΑκοτÜντο. Ο ¢γγελος Þτανε γνωστüς για το πλοýσιο ζωγραφικü του Ýργο αλλÜ δεν διαθÝταμε καμμßαν Üλλη πληροφορßα γι' αυτüν, ενþ Þτανε γνωστüς μüνον απü τις αρχειακÝς πηγÝς, δηλαδÞ απü τη διαθÞκη του κι Üλλα νοταριακÜ Ýγγραφα, ενþ το Ýργο του λÜνθανε. Η ταýτιση του κι η επαναχρονολüγησÞ του οδÞγησε στην επαναξιολüγηση του συνüλου του Ýργου του και της θÝσης που αυτü κατÝχει στη διαμüρφωση εικονογραφικþν τýπων της κρητικÞς σχολÞς.
    Στις αρχÝς της δεκαετßας του '60, ο Μανοýσος Μανοýσακας, διευθυντÞς τüτε του Ελληνικοý Ινστιτοýτου Βυζαντινþν και Μεταβυζαντινþν Μελετþν που εδρεýει στη Βενετßα, ανακÜλυψε τη διαθÞκη ενüς Üγνωστου Κρητικοý ζωγρÜφου, του ΑγγÝλου ΑκοτÜντου, ο οποßος εßχε ζÞσει στο βενετοκρατοýμενο ΧÜνδακα. 
     ΜεταγενÝστεροι επþνυμοι ΚρÞτες ζωγρÜφοι που φαßνεται να επηρεÜζονται απü τη τεχνοτροπßα και τις εικονογραφικÝς του προτιμÞσεις, επιλÝγονται οι εξÞς, δειγματοληπτικÜ: 15ος αι. ΑνδρÝας Ρßτζος, ΑνδρÝας Παβßας, Νικüλαος Τζαφοýρης, 16ος αι. ΜιχαÞλ Δαμασκηνüς, ΔομÞνικος Θεοτοκüπουλος και 17ος αι. ΕμμανουÞλ ΤζÜνες, ΕμμανουÞλ ΛαμπÜρδος που απηχοýν εικονογραφικÝς και τεχνοτροπικÝς επιρροÝς απü το Ýργο του. Θεωρεßται καινοτüμος, εφüσον εισÜγει νÝους εικονογραφικοýς τýπους, που φαßνεται να επικρατοýνε στους κατοπινοýς ζωγρÜφους της ΚρητικÞς ΣχολÞς. Δεßχνει, για παρÜδειγμα, ιδιαßτερη προτßμηση στον ¢γιο Φανοýριο, του οποßου η λατρεßα εßναι νεοφερμÝνη στην ΚρÞτη -εισÜγεται απü τη Ρüδο στις 1ες μüλις 10ετßες του 15ου αι. επειδÞ ο συγκεκριμÝνος Üγιος βοÞθησε και προστÜτευσε, λÝγεται, τη ΚρÞτη. Συνδεüταν με σημαντικÜ μοναστÞρια του νησιοý, τα οποßα υπÞρξανε και παραγγελιοδüτες του, üπως η ΜονÞ ΒαλσαμονÝρου, η ΜονÞ Βροντησßου κι η ΜονÞ Οδηγητρßας, γεγονüς που αποδεικνýει και τη φÞμη του, ενþ διατηροýσε επαφÝς και με το σιναÀτικο μετüχι της Αγßας Αικατερßνης στο ΧÜνδακα. ¼λ' αυτÜ προσδιορßζουν με ακρßβεια το ρüλο και τη σημασßα του αλλÜ και τη συμβολÞ του στη διαμüρφωση της τÝχνης της ΚρÞτης στο 1ο μισü του 15ου αι. ¼σο κι αν η κατÜρτιση, η αυτοσυνειδησßα κι η κοινωνικÞ καταξßωση των ζωγρÜφων στα αστικÜ κυρßως κÝντρα της βενετοκρατοýμενης ΚρÞτης προχωρÜ σε δρüμους παρÜλληλους με τη Δýση, ο ρüλος τους ωστüσο δεν θα αποκτÞσει ποτÝ τη βαρýτητα του καλλιτÝχνη της ΑναγÝννησης.

     Στις αρχÝς της 10ετßας του '60, ο Μανοýσος Μανοýσακας, διευθυντÞς τüτε του Ελληνικοý Ινστιτοýτου Βυζαντινþν και Μεταβυζαντινþν Μελετþν που εδρεýει στη Βενετßα, ανακÜλυψε τη διαθÞκη ενüς Üγνωστου ΚρÞτα ζωγρÜφου, του ΑγγÝλου ΑκοτÜντου, που εßχε ζÞσει στο βενετοκρατοýμενο ΧÜνδακα. "ΤÝθηκε τüτε το ερþτημα αν ο ΑκοτÜντος της διαθÞκης εßναι το ßδιο πρüσωπο με τον ζωγρÜφο", λÝει η κ. ΒασιλÜκη. "Διüτι πßστευαν üτι ο Αγγελος που υπογρÜφει τις εικüνες εßναι Ýνας ζωγρÜφος των αρχþν του 17ου αι.. Κι αυτü, διüτι υπÞρχε μια ανεξακρßβωτη πληροφορßα, σýμφωνα με την οποßα, στον Αγιο Γεþργιο της παλιÜς πüλης του ΚαÀρου υπÞρχε μια εικüνα με την υπογραφÞ Χειρ Κυρ ΑγγÝλου του Κρητüς και τη χρονολογßα Α Χ Δ, που σημαßνει 1604. Ετσι καταλÞξανε στο συμπÝρασμα üτι εßναι ο Üγνωστος Χειρ ΑγγÝλου".
     Το 1981, η κ. ΒασιλÜκη, προτεßνει σε συνÝδριο üτι ο ζωγρÜφος που υπογρÜφει Ýτσι, εßναι το ßδιο πρüσωπο με κεßνο της διαθÞκης κι Üρα, με δεδομÝνη τη χρονολογßα της διαθÞκης (1436), Þτανε ζωγρÜφος του 15ου αι., κι üχι του 17ου. "Εχοντας διαβÜσει προσεκτικÜ τη διαθÞκη, κατÜλαβα üτι πρüκειται για το ßδιο πρüσωπο. Δεν χρησιμοποιοýσε το «Κυρ» ο Αγγελος και το ΣινÜ επισκÝπτονταν συχνÜ Κρητικοß ζωγρÜφοι για να επιζωγραφÞσουνε φθαρμÝνες εικüνες. ΞÝρουμε üτι ο ΙωÜννης ΚορνÜρος, Κρης του 18ου αι., Þταν Ýνας απ' αυτοýς και στην υπογραφÞ του προσÝθετε το «Του Κρητüς», κÜτι που κÜνανε πολλοß Κρητικοß κεßνη την εποχÞ. Πολλοß πρüσθεταν και το «Κυρ» για να δεßξουν üτι εßναι ανþτερης τÜξης". Η κ. ΒασιλÜκη θεμελßωσε τη θεωρßα της κυρßως πÜνω στη περßπτωση του Αγßου Φανουρßου. "Ηταν Ýνας Üγιος που Ýγινε ξαφνικÜ πολý διÜσημος στη ΚρÞτη. Τον Üγιο αυτüν διÝδωσε στο νησß ο ηγοýμενος μιας μονÞς, ο ΙωÜννης ΠαλαμÜς. Τον Üνθρωπο αυτü üμως κατονομÜζει στη διαθÞκη του ο Αγγελος ΑκοτÜντος ως τον ιερÝα που επιθυμεß να ψÜλλει το μνημüσυνü του των 40μερþν του. ¢ρα ο ΑκοτÜντος γνþριζε τον ΠαλαμÜ, ενþ ο ζωγρÜφος που υπÝγραφε «Χειρ ΑγγÝλου» εßχε φιλοτεχνÞσει πολλÝς παραστÜσεις με τον Αγιο Φανοýριο, μερικÝς απü τις οποßες περιλαμβÜνονται στην Ýκθεση. Οταν τα εßπα üλ' αυτÜ το 1981, υπÞρξε δυσαρÝσκεια. ΣÞμερα πια, εßναι λßγο πολý αποδεκτü üτι εßναι το ßδιο πρüσωπο αλλÜ για μας το ζητοýμενο εßναι να Ýρθει ο κüσμος να θαυμÜσει Ýναν εξαιρετικü ζωγρÜφο, üχι απλþς Ýναν αγιογρÜφο αλλÜ ζωγρÜφο ισÜξιο των Ευρωπαßων της εποχÞς του".
     Αν δοýμε τι κυκλοφοροýσε απü πλευρÜς ζωγραφικÞς πριν την εμφÜνιση του ΑκοτÜντου βλÝπουμε τι εßδους τÝχνη παρÜγεται στη Πüλη κεßνη την εποχÞ διüτι απ' αυτÞ τη ζωγραφικÞ ξεκßνησε η τÝχνη του. Λüγω των ιστορικþν συνθηκþν στη Πüλη (συνεχεßς πολιορκßες απü τους Οθωμανοýς), μεγÜλος αριθμüς Πολιτþν ζωγρÜφων εγκαθßσταται στη ΚρÞτη. Γι' αυτü κι η ζωγραφικÞ στη ΚρÞτη ακμÜζει. ΚÜποιος απ' αυτοýς πρÝπει να Þταν δÜσκαλος του. "Ο Αγγελος εßναι Ýνας διανοοýμενος ζωγρÜφος", λÝει η Μ. ΒασιλÜκη. "Θßγει το ζÞτημα της ενüτητας των εκκλησιþν, κÜτι που στα χρüνια του, στα 1438-39 συζητιüτανε πολý, στη Σýνοδο ΦερÜρας-Φλωρεντßας. Στη ΚρÞτη ελπßζανε στην Ýνωση των εκκλησιþν διüτι ζοýσαν με τους Βενετοýς απü το 1210. Τα Ýργα του με τον ασπασμü των δýο Αποστüλων, του ΠÝτρου (Δýση) και του Παýλου (ΑνατολÞ), εντÜσσονται σε αυτü το πνεýμα, κι υπÜρχουν Üλλες 7 εικüνες μ' αυτü το θÝμα. Ο Αγγελος Ýχει τÝτοια θεολογικÞ κατÜρτιση που απü τα κεßμενα δημιουργεß εικüνες, üπως την εικüνα με την Αμπελο, βασιζüμενος αποκλειστικÜ σε χωρßο της Αγßας ΓραφÞς" (κι η οποßα να προσθÝσω εγþ με τη λßγη μου γνþση, πως εßναι ü,τι καταπληκτικþτερο Ýχω δει σε εκκλησιαστικÝς ζωγραφιÝς! Π.Χ..). 
     Εκεßνο που δεν Ýχουµε üµως καταφÝρει να µÜθουµε εßναι η αξßα των Ýργων του. "Ενþ Ýχουµε την εκπληκτικÞ τýχη να βροýµε τη διαθÞκη του, την οποßα Ýγραψε ενüψει ενüς ταξιδιοý του στην Κωνσταντινοýπολη κι αγνοοýµε αν πραγµατοποιÞθηκε τελικÜ, δεν Ýχει σωθεß οýτε Ýνα συµβüλαιο παραγγελßας þστε να γνωρßζουµε σε τι τιµÝς πωλοýσε τα Ýργα του", εξηγεß η κ. ΒασιλÜκη. Ισως τα συγκεκριµÝνα συµβüλαια να χÜθηκαν üταν ναυÜγησε το Ýνα απü τα 4 πλοßα που µεταφÝρανε τ' αρχεßα των Βενετþν απü τη ΚρÞτη στη ΓαληνοτÜτη. Ισως üµως και να καταστρÜφηκαν απü τις πληµµýρες που Ýπλητταν τα υπüγεια του Αγßου ΜÜρκου, üπου και φυλÜσσονταν αρχικÜ.

     H καθηγÞτρια ΒυζαντινÞς τÝχνης στο ΠανεπιστÞµιο Θεσσαλßας, Μαρßα ΒασιλÜκη, που 'χει κÜνει σημαντικÞ Ýρευνα πÜνω στη ζωÞ και το Ýργο του ¢γγελου, αναφÝρει: "Ο ζωγρÜφος ¢γγελος υπÞρξεν ο πιο σημαντικüς ζωγρÜφος του πρþτου μισοý του 15ου αιþνα, μιας εποχÞς κατÜ την οποßα το κÝντρο της καλλιτεχνικÞς παραγωγÞς μεταφÝρεται απü τη πρωτεýουσα του Βυζαντινοý κρÜτους Κωνσταντινοýπολη στη πρωτεýουσα της βενετοκρατοýμενης ΚρÞτης: το ΧÜνδακα".

     Ιδιαßτερη θÝση στο Ýργο του κατÝχουν οι εικüνες του Αγßου Φανουρßου κÜποιες απü τις οποßες τον απεικονßζουν να σκοτþνει δρÜκο Ýχοντας μεγÜλη ομοιüτητα με αυτÝς του Αγßου Γεωργßου. ΚατÜ πÜσα πιθανüτητα η συγκεκριμÝνη επιλογÞ Ýγινε Ýπειτα απü θαýμα κατÜ το οποßο ο Αγιος Φανοýριος μεσολÜβησε για την απελευθÝρωση τριþν Κρητικþν απü τους Τοýρκους. Το Μουσεßο ΜπενÜκη παρουσßασε την Ýκθεση Χειρ ΑγγÝλου. Ενας ζωγρÜφος εικüνων στη βενετοκρατοýμενη ΚρÞτη, απü τις 17 ΝοÝμβρη ως τις 16 ΓενÜρη 2011. Στο Βυζαντινü και Χριστιανικü Μουσεßο της ΑθÞνας φυλÜσσονται 4 μεγÜλες φορητÝς εικüνες του ¢γγελου ΑκοτÜντου με την υπογραφÞ ΧΕΙΡ ΑΓΓΕΛΟΥ: η Παναγßα η Καρδιþτισσα (αρ. Τ. 1582), ο ¢γιος ΙωÜννης ο Πρüδρομος (αρ. Τ. 2639), τα Εισüδια της Θεοτüκου (αρ. Λ. 209, ΣΛ. 208) κι ο ¢γιος Θεüδωρος ο ΤÞρων Δρακοντοκτüνος (αρ. Λ. 335, ΣΛ. 285).
     Η Παναγßα η Καρδιþτισσα διακρßνεται για τη πρωτοτυπßα της σýνθεσης, καθþς συνδυÜζει δημιουργικÜ παλαιüτερους εικονογραφικοýς τýπους. Εικονßζεται η Θεοτüκος να κρατÜ το μικρü Χριστü στα δεξιÜ της, κλßνοντας το κεφÜλι στη στÜση της Γλυκοφιλοýσας και τεßνοντας το αριστερü χÝρι της στη χειρονομßα της ΟδηγÞτριας που δεßχνει στον πιστü το δρüμο. Ο Χριστüς ανοßγει τα χÝρια για να αγκαλιÜσει το πρüσωπο της Θεοτüκου κι ακουμπÜ το πηγοýνι του στο μÜγουλü της ανασηκþνοντας το κεφÜλι και το βλÝμμα. Απü τα ακÜλυπτα πüδια του Χριστοý κρÝμεται το Ýνα σανδÜλι αφÞνοντας να φανεß το γυμνü πÝλμα ως στοιχεßο πÜθους.
     Στον ΙωÜννη τον Πρüδρομο ο ¢γιος, εικονßζεται φτερωτüς σε ορεινü τοπßο της ερÞμου να στρÝφεται προς το Χριστü που εμφανßζεται απü τον ουρανü στη πÜνω δεξιÜ γωνßα. Σε αντßθεση με τη τραχýτητα του τοπßου, του προσþπου του Αγßου και της αποτμημÝνης κεφαλÞς του σε λεκÜνη στη κÜτω δεξιÜ γωνßα της σýνθεσης βρßσκεται η καινοτüμα προσθÞκη χαριτωμÝνης τρυγüνας που ραμφßζει μικρü δενδρýλλιο στη κÜτω αριστερÞ γωνßα σýμφωνα με τη παρομοßωση του καθßσματος: "Τρυγὼν ἡ φιλÝρημος, ὁ ἱερὸς ΒαπτιστÞς, κηρýξας μετÜνοιαν καὶ φανερþσας Χριστüν, γενüμενον ἄνθρωπον, πÜντων ἁμαρτανüντων, ἐγεννÞθη προστÜτης, πᾶσι χειμαζομÝνοις, βοηθῶν ἀενÜως, αὐτοῦ ταῖς ἱκεσßαις ΧριστÝ, σῶσον τὸν κüσμον σου".

================














                  Ο ¢γιος Φανοýριος ΠατÜει Το ΔρÜκο



                                       Η ΔÝηση



     Η Θεοτüκος Κι Ο ¢γιος ΙωÜννης Ο Πρüδρομος & ΒαπτιστÞς



                       Η Παναγßα Η ΟδηγÞτρια



              Ο ¢γιος Θεüδωρος Σκοτþνει Το ΔρÜκο



                      Τα Εισüδεια Της Θεοτüκου



                     Η Παναγßα & Το Θεßο ΒρÝφος



                      Η Αγßα ¢ννα Με Τη Θεοτüκο



          Ο ¢γιος Γεþργιος ΚαβαλÜρης Σκοτþνει Το ΔρÜκο



              Ο ¢γιος ΙωÜννης Ο Πρüδρομος & ΒαπτιστÞς



                          Η Παναγßα Η Γλυκοφιλοýσα



                          Η Παναγßα η Καρδιþτισσα



                          Η Σýναξη Των ΑρχαγγÝλλων



                             Ο ¢γιος Φανοýριος



                             Ο Χριστüς Η ¢μπελος



                    Η ¢μπελος λεπτ. ΠÜνω ΑριστερÜ



                        Η ¢μπελος λεπτ. ΠÜνω ΔεξιÜ



                      Η ¢μπελος λεπτ. ΚÜτω ΑριστερÜ



                Η ¢μπελος λεπτ. ΚÜτω ΔεξιÜ






          -----=====#####@@&@@#####=====-----

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers