ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

ÊëáóóéêÜ 

Mann Paul Thomas: ÔñõöåñÜ Åõáßóèçôïò ÉäåáëéóôÞò


  Βιογραφικü

     Ο ΠÜουλ Τüμας Μαν (Paul Thomas Mann‎) Þτανε Γερμανüς συγγραφÝας, βραβευμÝνος με Νüμπελ Λογοτεχνßας (1929). Βαθýτατα επηρεασμÝνος απü το Ýργο των ¢ρθουρ ΣοπενχÜουερ, Σßγκμουντ Φρüιντ, Γιüχαν Βüλφγκανγκ φον Γκαßτε και Φρßντριχ Νßτσε, υπÞρξε Ýνας απü τους σπουδαιüτερους συγγραφεßς του 20οý αι. Στα γραπτÜ του κυριαρχοýν ο ακριβÞς ρεαλισμüς περικλειüμενος απü βαθειÝς συμβολικÝς νüτες, η ειρωνεßα, οι πολυμερεßς αντιθÝσεις, καθþς επßσης και μια εμβριθÞς κι επßμονη αναζÞτηση σχετικÞ με τη φýση του δυτικοý αστικοý πολιτισμοý, εντüς του οποßου η διαβρωτικÞ επßγνωση της ßδιας του της φαυλüτητας αντιμÜχεται τη τρυφερÞ ευγνωμοσýνη για τα πνευματικÜ του επιτεýγματα. Σημαντικüτερα Ýργα του, το Μποýντενμπρουκ (1901), ο ΘÜνατος στη Βενετßα (1913), το Μαγικü Βουνü (1924), Ο ΙωσÞφ κι οι αδελφοß αυτοý (1933-1943), ο Δüκτωρ ΦÜουστους (1947), üπως επßσης και το Δοκßμιο για τον Σßλλερ (1955).
     ΓεννÞθηκε στο Λýμπεκ (Lübeck) της Γερμανßας, στις 6 Ιουνßου 1875. ¹ταν ο 2τοκος γιος του -ΧανσεατικÞς καταγωγÞς- γερουσιαστÞ κι εμπüρου σιτηρþν Τüμας Γιüχαν ΧÜινριχ Μαν (Thomas Johann Heinrich Mann) και της γεννημÝνης στο Ρßο ντε ΤζανÝιρο συγγραφÝως Χοýλια ντα Σßλβα Μπρουνς (Júlia da Silva Bruhns) -μιας ΒραζιλιÜνας γερμανικÞς και πορτογαλικÞς καταγωγÞς, που μετανÜστευσε στη Γερμανßα με την οικογÝνειÜ της üταν Þταν 7 ετþν. Η μητÝρα του Þτανε ΡωμαιοκαθολικÞ αλλÜ ο Μαν βαφτßστηκε στη λουθηρανικÞ θρησκεßα του πατÝρα του. Προοριζüταν αρχικÜ ν' αναλÜβει ενεργü ρüλο στη φυτεßα σιτηρþν του πατÝρα, σχÝδιο που ανατρÜπηκε απü τον αιφνßδιο θÜνατü του το 1891. ¸πειτα απü τη ρευστοποßηση της επιχεßρησης -που αριθμοýσε 100 χρüνια ζωÞς- ο Ýφηβος τüτε Μαν παρÝμεινε στο Λýμπεκ για να τελειþσει το σχολεßο και κατüπιν ακολοýθησε τη μητÝρα και τα μικρüτερα αδÝλφια του στο Μüναχο.



     Εκεß εργÜστηκε ως υπÜλληλος ασφαλιστικÞς εταιρεßας, θÝση που σýντομα εγκατÝλειψε για να παρακολουθÞσει διαλÝξεις ιστορßας, οικονομικþν, ιστορßας της τÝχνης και λογοτεχνßας στο ΠανεπιστÞμιο Ludwig Maximillians του ΜονÜχου καθþς και το Τεχνικü ΠανεπιστÞμιο του ΜονÜχου, προετοιμαζüμενος για δημοσιογραφικÞ καριÝρα. ¹τανε τüτε που Ýγραψε τη 1η του συλλογÞ διηγημÜτων με τßτλο Ο μικρüς κýριος Φρßντεμαν (1898). ¸κτοτε αφιερþθηκε στο γρÜψιμο, το 1905 νυμφεýθηκε τη ΚÜτια Πρßνγκσχαúμ με την οποßα απÝκτησε 6 παιδιÜ, 3 κορßτσια και 3 αγüρια.
     Το 1912, αυτüς κι η σýζυγüς του μετακüμισαν σε Ýνα σανατüριο στο Νταβüς της Ελβετßας, που Ýμελλε να εμπνεýσει το μυθιστüρημÜ του το 1924 Το Μαγικü Βουνü. ¹ταν επßσης τρομοκρατημÝνος απü τον κßνδυνο διεθνοýς σýγκρουσης μεταξý Γερμανßας και Γαλλßας, μετÜ τη κρßση του Αγαδßρ στο Μαρüκο κι αργüτερα απü το ξÝσπασμα του Α' Παγκ. Πολ., στη διÜρκεια του οποßου (1914-18) παρ' üλο που ο ßδιος δεν συμμετεßχε, Ýπαψε κÜθε καλλιτεχνικÞ δραστηριüτητα, καθþς υποχρεþθηκε να αναθεωρÞσει θεμελιþδεις ιδÝες και παραδοχÝς που του εßχανε καλλιεργηθεß με τη πÜροδο των ετþν. ΑυτÞ η εσωτερικÞ διανοητικÞ αναζÞτηση εκδηλþθηκε γραπτþς για 1η φορÜ στους Στοχασμοýς ενüς απολιτικοý (1918). Ακολουθοýν η Ýκδοση του Μαγικοý Βουνοý το 1924 κι η βρÜβευσÞ του με το Νüμπελ Λογοτεχνßας το 1929.
     ΥποστÞριζε τον Γερμανü αυτοκρÜτορα Βßλχελμ Β' κι Þταν αντßθετος με τον φιλελευθερισμü. ΣταδιακÜ οι πολιτικÝς του θÝσεις Üλλαξαν, Üρχισε να υποστηρßζει τον φιλελευθερισμü και τις δημοκρατικÝς αρχÝς, ενþ αργüτερα εξÝφρασε συμπÜθεια προς τις σοσιαλιστικÝς ιδÝες. ΚατÞγγειλε δημοσßως τον εθνικοσοσιαλισμü κι ενθÜρρυνε την αντßσταση εκ μÝρους της εργατικÞς τÜξης. Το 1929, Ýχτισε Ýνα εξοχικü σπßτι στο ψαροχþρι Nidden, Memel Territory (τþρα Nida, Λιθουανßα) στο Curonian Spit, üπου υπÞρχε μια γερμανικÞ αποικßα τÝχνης κι üπου πÝρασε τα καλοκαßρια του 1930–1932 δουλεýοντας για τον Joseph and His Bro. ΣÞμερα το εξοχικü εßναι Ýνα πολιτιστικü κÝντρο αφιερωμÝνο σε αυτüν, με μια μικρÞ Ýκθεση μνÞμης. Το 1930 Ýδωσε στο Βερολßνο μια διÜλεξη (¸κκληση προς τη λογικÞ) με την οποßα ζÞτησε να συγκροτηθεß Ýνα κοινü μÝτωπο καλλιεργημÝνων αστþν, μελþν της σοσιαλιστικÞς εργατικÞς τÜξης, ενÜντια στη βαρβαρüτητα του ναζισμοý.



     Στην Üνοδο των Ναζß στην εξουσßα το 1933, βρισκüτανε στη Ζυρßχη με τη σýζυγü του. Με προτροπÞ του γιου του, ΚλÜους, δεν επÝστρεψε στη Γερμανßα, λüγω της Ýντονης κριτικÞς που εßχε ασκÞσει στον Ναζισμü τα προηγοýμενα χρüνια. Το 1933, ενþ ταξßδευε στη Νüτια Γαλλßα, Üκουσε απü τα μεγαλýτερα παιδιÜ του, τον ΚλÜους και την ¸ρικα στο Μüναχο, üτι δεν θα Þταν ασφαλÝς για αυτüν να επιστρÝψει στη Γερμανßα. Η οικογÝνεια (εκτüς απü αυτÜ τα δýο παιδιÜ) μετανÜστευσε στο Küsnacht, κοντÜ στη Ζυρßχη, στην Ελβετßα, αλλÜ Ýλαβε τσεχοσλοβακικÞ υπηκοüτητα και διαβατÞριο το 1936. Το 1936 τοý αφαιρÝθηκε η γερμανικÞ υπηκοüτητα κι Ýνα χρüνο μετÜ τοý αφαιρÝθηκε κι ο τßτλος του επßτιμου διδÜκτορα του Πανεπιστημßου της Βüννης. Το 1939, μετÜ τη γερμανικÞ κατοχÞ της Τσεχοσλοβακßας, μετανÜστευσε στις ΗΠΑ. Μετακüμισε στο Πρßνστον του Νιου ΤζÝρσεú, üπου ζοýσε στην οδü Stockton 65 κι Üρχισε να διδÜσκει στο ΠανεπιστÞμιο Πρßνστον.
     Το ξÝσπασμα του Β' Παγκοσμßου ΠολÝμου την 1η Σεπτεμβρßου 1939, þθησε τον Μαν να προσφÝρει αντιναζιστικÝς ομιλßες (στα γερμανικÜ) στον γερμανικü λαü μÝσω του BBC. Τον Οκτþβρη του 1940 ξεκßνησε μηνιαßες εκπομπÝς, ηχογραφοýσε στις ΗΠΑ και πÝταξε στο Λονδßνο, üπου το BBC τις μετÝδωσε στη Γερμανßα στο συγκρüτημα longwave. Σε αυτÝς τις ομιλßες των 8 λεπτþν, ο Μαν καταδßκασε τον Χßτλερ και τους παλαδßνους του ως ωμοýς φιλισταßους εντελþς Üσχετους με την ευρωπαúκÞ κουλτοýρα. Σε μια σημειωμÝνη ομιλßα εßπε: "Ο πüλεμος εßναι φρικτüς, αλλÜ Ýχει το πλεονÝκτημα üτι εμποδßζει τον Χßτλερ να κÜνει ομιλßες για τον πολιτισμü".
     Το 1942, η οικογÝνεια Μαν μετακüμισε στο 1550 San Remo Drive στη γειτονιÜ Pacific Palisades του Λος ¢ντζελες, Καλιφüρνια. Οι Mann Þταν εξÝχοντα μÝλη της γερμανικÞς ομογενειακÞς κοινüτητας του Λ¢ και συναντοýσαν συχνÜ Üλλους μετανÜστες στο σπßτι των Salka και Bertold Viertel στη ΣÜντα Μüνικα και στη Villa Aurora, το σπßτι του ομογενοýς εξüριστου Γερμανοý Lion Feuchtwanger. Στις 23 Ιουνßου 1944 ο Thomas Mann πολιτογραφÞθηκε ως πολßτης των ΗνωμÝνων Πολιτειþν. Οι Manns Ýζησαν στο Λος ¢ντζελες μÝχρι το 1952.  -μετÜ τη πτþση του Τρßτου ΡÜιχ επισκεπτüτανε την Ευρþπη τακτικÜ.


     Το 1947 εκδüθηκε το μυθιστüρημÜ του Δüκτωρ ΦÜουστους. Στην Ευρþπη επÝστρεψε το 1952 κι εγκαταστÜθηκε στο Κßλχμπεργκ της Ζυρßχης üπου και πÝθανε 12 Αυγοýστου 1955. Τα ÜπαντÜ του εκδüθηκαν σε 12 τüμους στο Βερολßνο το 1956 και στη Φρανκφοýρτη το 1960. Τα βιβλßα του Μαν, σε αντßθεση με τα βιβλßα του αδερφοý του ΧÜινριχ και του γιου του ΚλÜους, δεν κÜηκαν δημüσια απü το ναζιστικü καθεστþς το 1933, ßσως επειδÞ οι Ναζß φοβηθÞκανε τον αντßκτυπο που θα 'χε η δημüσια καταστροφÞ των βιβλßων ενüς συγγραφÝα που 'χε τιμηθεß με Νüμπελ Λογοτεχνßας 4 χρüνια νωρßτερα.
     Ο Mann Þταν Ýνας απü τους λßγους δημοσßως ενεργοýς αντιπÜλους του ναζισμοý μεταξý των Γερμανþν ομογενþν στις ΗΠΑ, σε μια εκπομπÞ του BBC στις 30 Δεκεμβρßου 1945, ο Mann εξÝφρασε κατανüηση για το γιατß αυτοß οι λαοß που εßχαν υποφÝρει απü το ναζιστικü καθεστþς θα ασπÜζονταν την ιδÝα της γερμανικÞς συλλογικÞς ενοχÞς. ΑλλÜ σκÝφτηκε επßσης üτι πολλοß εχθροß μπορεß τþρα να Ýχουνε δεýτερες σκÝψεις για την εκδßκηση. Κι εξÝφρασε τη λýπη του που μια τÝτοια κρßση δεν μπορεß να βασßζεται στο Üτομο.

   "Εκεßνοι που ο κüσμος τους Ýγινε γκρßζος πριν απü πολý καιρü üταν συνειδητοποßησαν τι βουνÜ μßσους υψþθηκαν πÜνω απü τη Γερμανßα. üσοι πριν απü πολý καιρü φαντÜζονταν τις Üγρυπνες νýχτες πüσο τρομερÞ θα Þταν η εκδßκηση στη Γερμανßα για τις απÜνθρωπες πρÜξεις των Ναζß, δεν μποροýν παρÜ να βλÝπουν με αθλιüτητα üλα αυτÜ που γßνονται στους Γερμανοýς απü Ρþσους, Πολωνοýς Þ ΤσÝχους ως τßποτα Üλλο παρÜ μια μηχανικÞ και αναπüφευκτη αντßδραση στα εγκλÞματα που Ýχει διαπρÜξει ο λαüς ως Ýθνος, στα οποßα δυστυχþς η ατομικÞ δικαιοσýνη Þ η ενοχÞ Þ η αθωüτητα του ατüμου δεν μποροýν να παßξουν κανÝνα ρüλο".


                                            Το σπßτι στη Λýμπεκ

     Με την Ýναρξη του Ψυχροý ΠολÝμου Þταν üλο και πιο απογοητευμÝνος απü τον ανερχüμενο Μακαρθισμü. Ως "ýποπτος κομμουνιστÞς", Ýπρεπε να καταθÝσει στην ΕπιτροπÞ Αντιαμερικανικþν ΔραστηριοτÞτων της ΒουλÞς, üπου χαρακτηρßστηκε Ýνας απü τους σημαντικüτερους απολογητÝς του ΣτÜλιν και της παρÝας του στον κüσμο. ΚαταγρÜφηκε απü το HUAC ως συνδεüμενος με διÜφορες ειρηνευτικÝς οργανþσεις Þ κομμουνιστικÜ μÝτωπα. ¼ντας με τα δικÜ του λüγια μη κομμουνιστÞς παρÜ αντικομμουνιστÞς, αντιτÜχθηκε ανοιχτÜ στους ισχυρισμοýς: "Ως Αμερικανüς πολßτης γερμανικÞς καταγωγÞς καταθÝτω τελικÜ üτι εßμαι οδυνηρÜ εξοικειωμÝνος με ορισμÝνες πολιτικÝς τÜσεις. ΠνευματικÞ μισαλλοδοξßα, πολιτικÝς εξετÜσεις και φθßνουσα νομικÞ ασφÜλεια κι üλ' αυτÜ στ' üνομα μιας υποτιθÝμενης κατÜστασης Ýκτακτης ανÜγκης. ... ¸τσι ξεκßνησε στη Γερμανßα".
     Καθþς συμμετεßχε στις διαμαρτυρßες ενÜντια στη φυλÜκιση των ΔÝκα του Χüλιγουντ και την απüλυση δασκÜλων που θεωροýνταν ýποπτοι κομμουνιστÝς, διαπßστωσε üτι τα ΜΜΕ εßχανε κλεßσει γι' αυτüν. ΤελικÜ αναγκÜστηκε να παραιτηθεß απü τη θÝση του ως Σýμβουλος ΓερμανικÞς Λογοτεχνßας στη ΒιβλιοθÞκη του ΚογκρÝσου και το 1952 επÝστρεψε στην Ευρþπη, για να ζÞσει στο Kilchberg, κοντÜ στη Ζυρßχη της Ελβετßας. Δεν Ýζησε ποτÝ ξανÜ στη Γερμανßα, αν και ταξßδευε τακτικÜ εκεß. Η πιο σημαντικÞ επßσκεψÞ του στη Γερμανßα Þταν το 1949, στα 200Ü γενÝθλια του Goethe, που παρευρÝθηκε σε εορτασμοýς στη Φρανκφοýρτη και τη ΒαúμÜρη, ως δÞλωση üτι η γερμανικÞ κουλτοýρα επεκτÜθηκε πÝρα ​​απü τα νÝα πολιτικÜ σýνορα.
     ΜετÜ τα 80α γενÝθλιÜ του, πÞγε διακοπÝς στο Noordwijk (Ολλανδßα). Στις 18 Ιουλßου 1955, Üρχισε να νιþθει πüνο και μονüπλευρο πρÞξιμο στο αριστερü του πüδι. Η κατÜσταση της θρομβοφλεβßτιδας διαγνþστηκε απü τον Δρ Mulders απü το Leiden κι επιβεβαιþθηκε απü τον Dr. Wilhelm Löffler. Ο Μαν μεταφÝρθηκε σε νοσοκομεßο της Ζυρßχης, αλλÜ σýντομα Ýπαθε κατÜσταση σοκ. Στις 12 Αυγοýστου 1955 πÝθανε. ΜετÜ τη νεκροψßα, διαπιστþθηκε üτι η κατÜστασÞ του εßχε γßνει εσφαλμÝνη διÜγνωση. Η παθολογικÞ διÜγνωση, που Ýγινε απü τον Christoph Hedinger, Ýδειξε üτι εßχε πρÜγματι υποστεß διÜτρητο ανεýρυσμα λαγüνιας αρτηρßας με αποτÝλεσμα οπισθοπεριτοναúκü αιμÜτωμα, συμπßεση και θρüμβωση της λαγüνιας φλÝβας. (Εκεßνη την εποχÞ, η σωτÞρια αγγειοχειρουργικÞ δεν εßχε αναπτυχθεß.) Στις 16 Αυγοýστου 1955, θÜφτηκε στο Village Cemetery, στο Kilchberg, στη Ζυρßχη, στην Ελβετßα.


     Η Blanche Knopf του εκδοτικοý οßκου Alfred A. Knopf παρουσιÜστηκε στον Mann απü τον H.L. Mencken ενþ βρισκüταν σε Ýνα ταξßδι αγορÜς βιβλßων στην Ευρþπη. Ο Knopf Ýγινε ο Αμερικανüς εκδüτης του Mann κι η Blanche προσÝλαβε τη μελετÞτρια Helen Tracy Lowe-Porter για να μεταφρÜσει τα βιβλßα του Mann το 1924. Ο Lowe-Porter μετÝφρασε στη συνÝχεια τα πλÞρη Ýργα του Mann. Η Μπλανς Νοπφ συνÝχισε να φροντßζει τον Μαν. Αφοý το Buddenbrooks αποδεßχθηκε επιτυχημÝνο τον πρþτο χρüνο του, του Ýστειλαν Ýνα απροσδüκητο μπüνους. Αργüτερα, στη δεκαετßα του 1930, η Blanche βοÞθησε να κανονßσουν τον Mann και την οικογÝνειÜ του να μεταναστεýσουν στην ΑμερικÞ.
     Ο Mann τιμÞθηκε με Νüμπελ Λογοτεχνßας το 1929, αφοý προτÜθηκε απü τον Anders Österling, μÝλος της ΣουηδικÞς Ακαδημßας, κυρßως ως αναγνþριση του δημοφιλοýς του επιτεýγματος με το Ýπος Buddenbrooks (1901), The Magic Mountain (Der Zauberberg, 1924) και τα πολυÜριθμα διηγÞματÜ του. (Λüγω του προσωπικοý γοýστου ενüς μÝλους της επιτροπÞς με επιρροÞ, μüνο το Buddenbrooks αναφÝρθηκε σε μεγÜλο βαθμü.) Με βÜση την οικογÝνεια του ßδιου του Mann, ο Buddenbrooks αφηγεßται τη παρακμÞ μιας οικογÝνειας εμπüρων στο Lübeck στη διÜρκεια 4 γενεþν. Το Μαγικü Βουνü (Der Zauberberg, 1924) ακολουθεß Ýνα φοιτητÞ μηχανικοý που, σχεδιÜζοντας να επισκεφτεß τον φυματικü ξÜδερφü του σ' Ýνα ελβετικü σανατüριο για 3 μüνο βδομÜδες, καθυστερεß αρκετÜ την αναχþρησÞ του. Εκεßνη τη περßοδο, αντιμετωπßζει την ιατρικÞ και τον τρüπο που βλÝπει το σþμα και συναντÜ μια ποικιλßα χαρακτÞρων, που παßζουν ιδεολογικÝς συγκροýσεις και δυσαρÝσκειες του σýγχρονου ευρωπαúκοý πολιτισμοý.
     Η 4λογßα Joseph & His Brothers εßναι Ýνα επικü μυθιστüρημα που γρÜφτηκε σε μια περßοδο 16 ετþν κι εßναι Ýνα απü τα μεγαλýτερα και πιο σημαντικÜ Ýργα του Mann. Αργüτερα, Üλλα μυθιστορÞματα περιελÜμβαναν τη Λüττε στη ΒαúμÜρη (1939), üπου επÝστρεψε στον κüσμο του μυθιστορÞματος του Γκαßτε, Οι θλßψεις του νεαροý ΒÝρθερ (1774), Doctor Faustus (1947), η ιστορßα του φανταστικοý συνθÝτη Adrian Leverkühn κι η διαφθορÜ της γερμανικÞς κουλτοýρας στα χρüνια πριν και κατÜ τη διÜρκεια του Β 'Παγκ. Πολ. και το Confessions of Felix Krull (Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull, 1954), που Ýμεινε ημιτελÝς με το θÜνατü του. ΑυτÜ τα μεταγενÝστερα Ýργα ωθÞσανε 2 μÝλη της ΣουηδικÞς Ακαδημßας να προτεßνουνε τον Mann για το Νüμπελ Λογοτεχνßας για 2η φορÜ, το 1948.



     Σε üλο το δοκßμιü του για τον ΝτοστογιÝφσκι, βρßσκει παραλληλισμοýς μεταξý του Ρþσου και των δεινþν του Νßτσε. Μιλþντας για τον Νßτσε, λÝει: "Τα προσωπικÜ του συναισθÞματα τον μυοýν σε αυτÜ του εγκληματßα... γενικÜ üλη η δημιουργικÞ πρωτοτυπßα, üλη η καλλιτεχνικÞ φýση με την ευρεßα Ýννοια της λÝξης, κÜνει το ßδιο. ¹ταν ο ΓÜλλος ζωγρÜφος και γλýπτης Degas που εßπε πως Ýνας καλλιτÝχνης πρÝπει να προσεγγßσει το Ýργο του με το πνεýμα του εγκληματßα που πρüκειται να διαπρÜξει Ýνα Ýγκλημα". Η επιρροÞ του Νßτσε στον Μαν εßναι βαθιÜ στο Ýργο του, ειδικÜ στις απüψεις του Νßτσε για τη φθορÜ και τη προτεινüμενη θεμελιþδη σýνδεση μεταξý ασθÝνειας και δημιουργικüτητας. Ο Mann υποστÞριξε πως η ασθÝνεια δεν πρÝπει να θεωρεßται ως εντελþς αρνητικÞ. Στο δοκßμιü του για τον ΝτοστογιÝφσκι βρßσκουμε: "αλλÜ τελικÜ και πÜνω απ' üλα εξαρτÜται απü το ποιος εßναι Üρρωστος, ποιος τρελüς, ποιος επιληπτικüς Þ παρÜλυτος: Ýνας μÝσος βαρετüς Üνθρωπος, που στην ασθÝνειÜ του οποιαδÞποτε πνευματικÞ Þ πολιτισμικÞ πτυχÞ εßναι ανýπαρκτη. Þ Ýνας Νßτσε Þ ο ΝτοστογιÝφσκι. Στη περßπτωσÞ τους βγαßνει κÜτι στην ασθÝνεια που εßναι πιο σημαντικü κι αγþγιμο στη ζωÞ και την ανÜπτυξη απü οποιαδÞποτε ιατρικÞ εγγυημÝνη υγεßα Þ λογικÞ... με Üλλα λüγια: ορισμÝνες κατακτÞσεις που γßνονται απü τη ψυχÞ και το μυαλü εßναι αδýνατες χωρßς αρρþστια, τρÝλα, Ýγκλημα του πνεýματος".
     Τα ημερολüγιÜ του αποκαλýπτουνε τους αγþνες του με την ομοφυλοφιλßα, που αντανακλÜται στα Ýργα του, κυρßως μÝσω της εμμονÞς του ηλικιωμÝνου Aschenbach για τον 14χρονο Πολωνü Tadzio στη νουβÝλα Death in Venice (Der Tod in Venedig, 1912). Η βιογραφßα του Anthony Heilbut Thomas Mann: Eros and Literature(1997) αποκÜλυψε τη κεντρικÞ θÝση της σεξουαλικüτητας του Mann στο Ýργο του. Το Ýργο του Gilbert Adair The Real Tadzio (2001) περιγρÜφει πþς, το καλοκαßρι του 1911, ο Mann εßχε μεßνει στο Grand Hôtel des Bains στο Lido της Βενετßας με τη σýζυγü του και τον αδελφü του, üταν ενθουσιÜστηκε απü την αγγελικÞ φιγοýρα του Władysław (Władzio) Moes, Ýνα 10χρονο Πολωνü. Το ημερολüγιü του γρÜφει την Ýλξη του για τον 13χρονο γιο του, "Eissi" Klaus Mann: "Klaus με τον οποßο πρüσφατα αισθÜνομαι πολý Ýλξη" (22 Ιουνßου). Στο παρασκÞνιο γßνονται συζητÞσεις για τον ερωτισμü απü Üνθρωπο σε Üνθρωπο. Μια μεγÜλη επιστολÞ γρÜφεται στον Καρλ Μαρßα ΒÝμπερ γι' αυτü το θÝμα, ενþ το ημερολüγιο αποκαλýπτει: "ΕρωτευμÝνος με τον ΚλÜους τοýτες τις μÝρες (5 Ιουνßου), "Που με μαγεýει αυτÞ τη στιγμÞ" (11 Ιουλßου). "Απüλαυση για τον Eissi, που στο μπÜνιο του εßναι τρομερÜ üμορφος. Πεßτε μου εßναι πολý φυσικü που 'μαι ερωτευμÝνος με το γιο μου... Ο Eissi ξÜπλωσε να διαβÜσει στο κρεβÜτι με τον καφÝ κορμß του γυμνü, κÜτι που με ανησýχησε" (25 Ιουλßου). "¢κουσα θüρυβο στο δωμÜτιο των αγοριþν και ξÜφνιασα τον Eissi ολüγυμνο μπρος στο κρεβÜτι του Golo, να κÜνει ανοησßες. ¸ντονη εντýπωση για το προαντρικü, αστραφτερü σþμα του. Ανησυχßα (17 Οκτþβρη 1920).



     Ο Mann Þταν φßλος του βιολονßστα και ζωγρÜφου Paul Ehrenberg, για τον οποßο εßχε αισθÞματα ως νεαρüς Üνδρας (τουλÜχιστον μÝχρι το 1903 περßπου, üταν υπÜρχουν στοιχεßα üτι αυτÜ τα συναισθÞματα εßχαν ψυχρανθεß). Η Ýλξη που Ýνιωθε για τον Ehrenberg, η οποßα επιβεβαιþνεται απü τις καταχωρÞσεις στο σημειωματÜριο, προκÜλεσε στον Mann δυσκολßα και δυσφορßα και μπορεß να Þταν εμπüδιο στο να παντρευτεß μια Αγγλßδα, τη Mary Smith, την οποßα γνþρισε το 1901. Το 1950, ο Mann γνþρισε τον 19χρονο σερβιτüρο Franz Westermeier, εκμυστηρευüμενος στο ημερολüγιü του: "Για Üλλη μια φορÜ αυτü, για Üλλη μια φορÜ αγÜπη". Το 1975, üταν δημοσιεýτηκαν τα ημερολüγια του Mann, δημιουργþντας μια εθνικÞ αßσθηση στη Γερμανßα, ο συνταξιοýχος Westermeier εντοπßστηκε στις ΗΠΑ: κολακεýτηκε üταν Ýμαθε üτι Þταν το αντικεßμενο της εμμονÞς του Mann, αλλÜ και σοκαρισμÝνος στο βÜθος της.
     Παρüλο που ο Μαν πÜντα αρνιüταν üτι τα μυθιστορÞματÜ του εßχαν αυτοβιογραφικÜ στοιχεßα, η αποσφρÜγιση των ημερολογßων του που αποκÜλυπτε πüσο καταναλþθηκε η ζωÞ του απü απλÞρωτο κι εξευγενισμÝνο πÜθος εßχε ως αποτÝλεσμα την επανεκτßμηση του Ýργου του. Ο γιος του Τüμας, ΚλÜους Μαν, ασχολÞθηκε ανοιχτÜ απü την αρχÞ με τη δικÞ του ομοφυλοφιλßα στο λογοτεχνικü του Ýργο και στον ανοιχτü τρüπο ζωÞς του, αναφερüμενος κριτικÜ στην εξÜχνωση του πατÝρα του στο ημερολüγιü του. Απü την Üλλη, η κüρη του Τüμας ¸ρικα Μαν κι ο γιος του Γκüλο Μαν βγÞκαν αργüτερα στη ζωÞ τους.
     Ο Μαν εξÝφρασε την πßστη του στη συλλογÞ επιστολþν που γρÜφτηκαν στην εξορßα, ¢κου, Γερμανßα! (Deutsche Hörer!), üτι η εξßσωση του ρωσικοý κομμουνισμοý με τον ναζιστικü φασισμü με βÜση üτι και τα δýο εßναι ολοκληρωτικÜ συστÞματα Þταν εßτε επιφανειακÞ εßτε ανειλικρινÞς για να δεßξεις μια προτßμηση στον φασισμü. Διευκρßνισε αυτÞ την Üποψη κατÜ τη διÜρκεια μιας συνÝντευξης στον γερμανικü Τýπο τον Ιοýλιο του 1949, δηλþνοντας üτι δεν Þταν κομμουνιστÞς, αλλÜ üτι ο κομμουνισμüς εßχε τουλÜχιστον κÜποια σχÝση με τα ιδανικÜ της ανθρωπüτητας κι ενüς καλýτερου μÝλλοντος. Εßπε üτι η μετÜβαση της κομμουνιστικÞς επανÜστασης σ' Ýνα αυταρχικü καθεστþς Þταν μια τραγωδßα ενþ ο ναζισμüς Þταν μüνο διαβολικüς μηδενισμüς.


ΡΗΤΑ:

* Εßναι παρÜξενο που η ελευθερßα και η ισüτητα, οι δýο βασικÝς αρχÝς της δημοκρατßας, εßναι σ’ Ýνα βαθμü αντßθετες. ΛογικÜ, η ελευθερßα και η ισüτητα δεν μποροýν να συνυπÜρχουν, ακριβþς üπως η κοινωνßα και το Üτομο δεν μποροýν να συνυπÜρχουν.
* Αυτüς που αγαπÜει περισσüτερο εßναι ο κατþτερος και πρÝπει να υποφÝρει.
* Η συμπεριφορÜ των ανθρþπων γßνεται κατανοητÞ, αν λÜβουμε υπüψη τους σκοποýς, τις ανÜγκες και τα κßνητρÜ τους.
* Ο πüλεμος εßναι μια δειλÞ απüδραση απü τα προβλÞματα της ειρÞνης.
* Αν σε διακατÝχει Ýμμονα μια ιδÝα, τη βρßσκεις να εκδηλþνεται παντοý. Μπορεßς ακüμα και να τη μυρßσεις.
* ¸νας Üνθρωπος δεν ζει μüνο την προσωπικÞ του ζωÞ, σαν Üτομο, αλλÜ επßσης, συνειδητÜ Þ ασυνεßδητα, και τη ζωÞ της εποχÞς του και των συγχρüνων του.
* Μια μεγÜλη αλÞθεια εßναι μια αλÞθεια της οποßας το αντßθετο εßναι επßσης μια αλÞθεια.
* Η ανοχÞ γßνεται Ýγκλημα üταν εφαρμüζεται στο κακü.
* Η Ασßα μας καταπßνει. ¼που και αν κοιτÜξεις, ΤαρτÜρικες φÜτσες.
* ¸χει σωθεß ποτÝ ο κüσμος απü οτιδÞποτε Üλλο εκτüς απü τη ΣκÝψη και το μαγικü της μÝσο, το Λüγο;
* ΕκφυλισμÝνος σε Ýνα Üθλιο μαζικü επßπεδο, το επßπεδο ενüς Χßτλερ, ο Γερμανικüς Ρομαντισμüς ξÝσπασε σε μια υστερικÞ βαρβαρüτητα.
* ΚÜθε λογικüς Üνθρωπος θα πρÝπει να εßναι Ýνας μετριοπαθÞς σοσιαλιστÞς.
* Η ανθρþπινη λογικÞ το μüνο που χρειÜζεται εßναι να θÝλει περισσüτερο απü τη μοßρα, και γßνεται μοßρα.
* Τα πÜντα εßναι πολιτικÞ.
* Οι ιδÝες δεν επιβιþνουν αν δεν Ýχει κανεßς την ευκαιρßα να παλÝψει γι’ αυτÝς.
* Η Ομιλßα εßναι απü μüνη της πολιτισμüς.
* ΚÜθε αγÜπη για την ανθρωπüτητα εßναι Üμεσα συνδεδεμÝνη με το μÝλλον.
* Κουλτοýρα και ιδιοκτησßα, αυτÞ εßναι η μικροαστικÞ σας τÜξη.
* Συμβαßνει συχνÜ, μια παλιÜ οικογÝνεια, με παραδüσεις καθαρÜ πρακτικÝς, ρηχÝς και μικροαστικÝς, να περνÜει στις μÝρες του ξεπεσμοý της σε Ýνα εßδος καλλιτεχνικÞς μεταμüρφωσης.


                                          Το Σπßτι Του Στη Νßντα

ΒΙΒΛΙΑ:

μυθιστορÞματα:

* Buddenbrooks. Verfall einer Familie (Μποýντενμπροκ. Η παρακμÞ μιας οικογÝνειας, 1901)
Η ιστορßα της μεγαλοαστικÞς οικογÝνειας εμπüρων της Λýμπεκ Μποýντενμπροκ, απü τη δημιουργßα της εμπορικÞς φßρμας το 1830 μÝχρι την εξαφÜνισÞ της μαζß με τον τελευταßο απüγονο, τον ΧÜννο.
* Königliche Hoheit (Η Αυτοý ΒασιλικÞ Υψηλüτης, 1909)
Ο πρßγκιπας ΚλÜους ΧÜινριχ μÝσα απü τον ÝρωτÜ του για τη δεσποινßδα Σπüελμαν θα γνωρßσει τη νÝα εποχÞ με το ανοιχτü πνεýμα και τους διευρυμÝνους ορßζοντες και θα ανακαλýψει το πραγματικü νüημα της ýπαρξης, απελευθερωμÝνος απü τις αγκυλþσεις του παρελθüντος.
* Der Zauberberg (Το μαγικü βουνü, 1924)
¸νας τελειüφοιτος μηχανικüς σχεδιÜζει να επισκεφθεß για 3 εβδομÜδες τον ξÜδερφü του, που νοσηλεýεται σ' Ýνα σανατüριο στο Νταβüς της Ελβετßας. ΤελικÜ θα παραμεßνει εκεß 7 χρüνια. ¸ργο που Üσκησε μεγÜλη επßδραση στη λογοτεχνßα του 20ου αι., απü τις πρþτες ανιχνεýσεις της ιδρυματοποßησης.
* Joseph und seine Brüder (Ο ΙωσÞφ κι οι αδελφοß αυτοý, 1933-1943, 4λογßα)
* Der junge Joseph (Ο νÝος ΙωσÞφ, 1934)
* Joseph in Ägypten (Ο ΙωσÞφ στην Αßγυπτο, 1936)
* Joseph der Ernährer (ΙωσÞφ ο τροφοδüτης, 1943)

ΑναπλÜθει τη γνωστÞ ιστορßα της βßβλου σε αυτÞ τη 4λογßα, που θεωρεßτο απü τον ßδιο το magnum opus του. Πρüκειται για μια απüπειρα να ενωθοýν οι πολýπτυχες εκφÜνσεις των πραγμÜτων και του κüσμου, οι διαφορετικÝς αφηγηματικÝς νüρμες, ο θρýλος, η βιβλικÞ ιστορßα, τα πραγματικÜ γεγονüτα, η ανθρωπογεωγραφßα, üλα αυτÜ μÝσα απü τη προβολÞ ενüς μοναδικοý προσþπου.
* Die Geschichten Jaakobs (Οι ιστορßες του Ιακþβ, 1933)

* Lotte in Weimar (Η Λüτε στη ΒαúμÜρη, 1939)
Η Λüττε, η αγαπημÝνη του Γκαßτε στα νεανικÜ του χρüνια, που απαθανÜτισε στον ΦÜουστ, επισκÝπτεται τη ΒαúμÜρη για να ξανασυναντÞσει τον Γκαßτε, ýστερα απü 44 χρüνια.
* Doktor Faustus (Δüκτωρ Φαοýστους, 1947)
Ο συνθÝτης ¢ντριαν ΛÝβερκυν (Adrian Levekühn) θα Ýλθει σε συμφωνßα με τον διÜβολο ζητþντας üχι πλοýτη Þ δüξα, αλλÜ τη δυνατüτητα πραγματοποßησης του καλλιτεχνικοý του ορÜματος. Σε αυτü το βιβλßο ο Τüμας Μαν θα ασχοληθεß με βασικÜ θÝματα, üπως η τÝχνη, η ζωÞ, η αγÜπη, η λαγνεßα και η μουσικÞ. ΑλλÜ το κυριüτερο εßναι πως θα φτιÜξει μια αλληγορßα για τη γιγÜντωση του Ναζισμοý στη Γερμανßα, θα λοιδορÞσει την ßδια τη τοιχογραφßα της μπουρζουαζßας που στÞνει μπρος στα μÜτια μας, θα καταφερθεß εναντßον της γερμανικüτητας και ταυτüχρονα θα την υμνÞσει.
* Der Erwählte (Ο εκλεκτüς, 1951)
Με αφορμÞ λαúκοýς μεσαιωνικοýς θρýλους, θα στÞσει την ιστορßα του Γρηγüριου, που απü φτωχüς ψαρÜς γßνεται πολεμιστÞς και τÝλος δοýκας στη πατρßδα του τη ΦλÜνδρα. Απü εκεß θα ακολουθÞσει μια πορεßα μÝχρι το Βατικανü και τη παπικÞ τιÜρα.
* Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull (ΕξομολογÞσεις του απατεþνα ΦÝλιξ Κρουλ, 1954), ανολοκλÞρωτο
Ο ΦÝλιξ Κρουλ αναλαμβÜνει να πÜρει τη θÝση ενüς νεαροý μαρκησßου, που οι γονεßς του, προμηθεýοντÜς τον με Ýνα μεγÜλο χρηματικü ποσü, τον αναγκÜζουν να φýγει σε πολýχρονο ταξßδι, για να τον απομακρýνουν απü την ανεπιθýμητη γι' αυτοýς αγαπημÝνη του. Ο Κρουλ θα αντικαταστÞσει τον ΜαρκÞσιο και θα αναλÜβει μÜλιστα και την αλληλογραφßα με τους γονεßς του.


                                        Η Κηδεßα Του Τüμας Μαν

ΔιηγÞματα & νουβÝλες:
* 1893: Vision (Οπτασßα)
(περιÝχεται στη συλλογÞ 13 διηγημÜτων του ΣυγκεχυμÝνα ανÝρχονται τα λησμονημÝνα, üπως κα üλα τα διηγÞματα με αστερßσκο που ακολουθοýν)
* 1894: Gefallen (Η χÜρη)
* 1896: Der Wille zum Glück (Η βοýληση για ευτυχßα) *
* 1897: Der Tod (Ο θÜνατος)
* 1897: Der kleine Herr Friedemann (Ο μικρüς κýριος ΦρÞντεμαν)
* 1897: Der Bajazzo (Ο παλιÜτσος)*
* 1898: Tobias Mindernickel (Τομπßας Μßντερνßκελ)*
* 1899: Der Kleiderschrank (Το ιματιοφυλÜκιο)
* 1899: Gerächt (Εκδßκηση)*
* 1900: Luischen (ΛουιζÜκι) *
* 1900: Der Weg zum Friedhof (Ο δρüμος για το κοιμητÞριο)
* 1902: Gladius Dei (Το ξßφος του Θεοý)
* 1903: Tristan (ΤριστÜνος)*
* 1903: Das Wunderkind (Το παιδß θαýμα)*
* 1903: Die Hungernden (Οι πεινασμÝνοι)
* 1903: Tonio Kröger (Τüνιο ΚρÝγκερ), νουβÝλα
* 1904: Ein Glück (Μια κÜποια ευτυχßα)*
* 1904: Beim Propheten (ΠαρÜ τω ΠροφÞτη)*
* 1905: Schwere Stunde (Δýσκολη þρα)
* 1908: Anekdote (ΑνÝκδοτο)*
* 1909: Das Eisenbahnunglück (Το σιδηροδρομικü ατýχημα)*
* 1911: Wie Jappe und Do Escobar sich prügelten (Πþς παßξανε ξýλο ο ΓιÜπε και ο Ντο ΕσκομπÜρ)
* 1912: Der Tod in Venedig (Ο θÜνατος στη Βενετßα)
* 1918: Herr und Hund. Ein Idyll (Σκýλος & αφÝντης)
* 1919: Gesang vom Kindchen (Το τραγοýδι του παιδιοý)
* 1921: Wälsungenblut (Το αßμα των Βελσοýνγκεν)
* 1923: Tristan und Isolde (ΤριστÜνος & Ιζüλδη)
* 1925: Unordnung und fruhes Leid (ΑναστÜτωση & πρþιμος πüνος)
* 1930: Mario und der Zauberer (Ο ΜÜριο & ο μÜγος)
* 1940: Die Vertauschten Köpfe (Τα αλλαγμÝνα κεφÜλια)
* 1944: Das Gesetz (Ο Νüμος)

* 1953 Die Betrogene (Η απατημÝνη), νουβÝλα


                          Ο Οικογενειακüς ΤÜφος Του

Δοκßμια (ΕπιλογÞ):
* 1918: Betrachtungen eines Unpolitischen (Στοχασμοß ενüς απολßτικου).
* 1932: Goethe und Tolstoi. Zum Problem der Humanität (Γκαßτε & Τολστüι).
* 1933: Leiden und Größe Richard Wagners (ΠÜθος & μεγαλεßο του Ρßχαρντ ΒÜγκνερ).
* 1934: Meerfahrt mit Don Quijote (Ταξßδι με τον Δον Κιχþτη), μεταθανÜτια Ýκδοση.
* 1936: Freud und die Zukunft (Ο Φρüυντ & το μÝλλον).
* 1938: Schopenhauer
* 1947: Nietzsches Philosophie im Lichte unserer Erfahrung (Η φιλοσοφßα του Νßτσε υπü το φως της εμπειρßας μας).
* 1955: Versuch über Schiller (Δοκßμιο για τον Σßλλερ).
* 1963 Wagner und unsere Zeit (Ο ΒÜγκνερ & η εποχÞ μας), μεταθανÜτια Ýκδοση.

ΑυτοβιογραφικÜ:
* 1950: Meine Zeit (Η εποχÞ μου), σκÝψεις του συγγραφÝα σε αυτοβιογραφικü τüνο.
* Theodor W. Adorno-Thomas Mann: Briefwechsel, 1943-1955 (Theodor W. Adorno-Thomas Mann: Αλληλογραφßα 1943-1955).
* Herman Hess Thomas Mann:Briefwechsel (¸ρμαν ¸σσε- Τüμας Μαν: Αλληλογραφßα 1910-1955), επιστολογραφßα.

¸ργα σχετικÜ με τον Μαν στα ΕλληνικÜ:
* Γκüλο Μαν: ΑναμνÞσεις απü τον πατÝρα μου Τüμας Μαν,1965.
Σýντομη βιογραφßα του συγγραφÝα απü τον γιü του.
* Μπρßτα ΜπÝλερ: Τüμας Μαν, οι τρεις κρßσιμες μÝρες (De Beslissing).
ΛογοτεχνικÞ ανακατασκευÞ της συγγραφÝως με βÜση τα ημερολüγια του Μαν των ημερþν που προηγÞθηκαν της ανοιχτÞς επιστολÞς που Ýστειλε ο συγγραφÝας στις εφημερßδες της Γερμανßας καταγγÝλοντας τον Ναζισμü.

* Klaus Betzen: Ο Τüμας Μαν και το πρüβλημα του ανθρωπισμοý.
Απü διÜλεξη στο Ινστιτοýτο Γκαßτε το ΔεκÝμβρη του 1975.


======================


                                       Το Μαγικü Βουνü

 κεφ. 1
:
Η ¢φιξη

     ¸νας απλüς νÝος Üνθρωπος ταξßδευε απü το Αμβοýργο, την ιδιαßτερη πατρßδα του, για το Νταβüς-Πλατς στο καντüνι ΓκρÜουμπυντεν. ΠÞγαινε επßσκεψη για τρεις εβδομÜδες. Απü το Αμβοýργο üμως μÝχρι εκεß επÜνω εßναι μακρý ταξßδι, πολý μακρý μÜλιστα σε σχÝση με μια τüσο σýντομη διαμονÞ. ΤραβÜει μÝσα απü χþρες πολλÝς, βουνü πÜνω βουνü κÜτω, απü το νοτιογερμανικü υψßπεδο Ýως κÜτω στις üχθες της σουηβικÞς θÜλασσας και με το πλοßο στα πηδηχτÜ της κýματα περνþντας πÜνω απü βÜθη που παλιüτερα τα θεωροýσαν απýθμενα. Απü εκεß κομματιÜζεται το ταξßδι που μÝχρι τüτε ακολουθοýσε για μεγÜλα διαστÞματα ευθεßες γραμμÝς. Στον οικισμü Ρüρσαχ, σε ελβετικü Ýδαφος, ξαναπαßρνεις το σιδηρüδρομο,
φτÜνεις üμως μüνο μÝχρι το ΛÜντκβαρτ, Ýνα μικρü σταθμü στις ¢λπεις, üπου πρÝπει να αλλÜξεις τραßνο. Εßναι Ýνα τραßνο στενÞς γραμμÞς, στο οποßο επι­βιβÜζεσαι αφοý Ýχεις σταθεß αρκετÜ σε ανεμοδαρμÝνο κι ελÜχιστα θελκτικü μÝρος κι αμÝσως μüλις η μικρÞ αλλÜ, üπως φαßνεται, ασυνÞθιστα ισχυρÞ μηχανÞ τεθεß σε κßνηση, αρχßζει το πραγματικÜ περιπετειþδες κομμÜτι του ταξιδιοý, μια απüτομη και επßμονη ανÜβαση που φαßνεται να μη τελειþνει. Γιατß ο σταθμüς ΛÜντκβαρτ βρßσκεται ακüμη σε σχετικÜ χαμηλü υψüμετρο, τþρα üμως το ταξßδι ακολουθεß Ýναν Üγριο, απüτομο, βραχþ­ δη δρüμο, πραγματικÜ στα ψηλÜ βουνÜ.
     Ο Χανς ΚÜστορπ -αυτü Þταν το üνομα του νεαροý- βρισκüταν μüνος σε Ýνα μικρü διαμÝρισμα με γκρßζα τα πετσαρßα, με τον κροκοδειλÝνιο σÜκο του, δþρο του θεßου και κηδεμüνα του, του πρüξενου Τßναππελ -για να αναφÝρουμε εδþ κι αυτü το üνομα-, το χειμωνιÜτικο παλτü του, που κουνιüταν σε Ýνα κρεμαστÜρι και το πλÝιντ του τυλιγμÝνο ρολü. Καθüταν με κατεβασμÝνο το τζÜμι του παραθýρου και, καθþς το απüγευμα γινüταν üλο και πιο ψυχρü, εßχε σηκþσει, βουτυρüπαιδο και ευ­ παθÞς καθþς Þταν, το γιακÜ του φαρδιοý σýμφωνα με τη μüδα και φοδραρισμÝνου με μετÜξι καλοκαιρινοý πανωφοριοý του. Δßπλα του, στο κÜθισμα, βρισκüταν Ýνα χαρτüδετο βιβλßο με τον τßτλο Ocean Steamships, üπου μελετοýσε κÜπου-κÜπου στην αρχÞ του ταξιδιοý’ τþρα üμως βρισκüταν εκεß παρατημÝνο, ενþ η ανÜσα της βαριÜ ασθμαßνουσας ατμομηχανÞς, μπαßνοντας μÝσα, βρüμιζε το κÜλυμμÜ του με κüκκους καρβουνüσκονης.
     Δυο ημÝρες ταξßδι απομακρýνουνε τον Üνθρωπο -και μÜλιστα το νÝο Üνθρωπο, που μüνο λßγο Ýχει ριζþσει στη ζωÞ- απü τον καθημερινü του κüσμο, απü üλα αυτÜ που ονüμαζε καθÞκοντα, ενδιαφÝροντα, Ýγνοιες, προοπτικÝς του, πολý περισσüτερο απ' üσο μποροýσε να φανταστεß πηγαßνοντας με το αμÜξι στο σταθμü. Ο χþρος που, ελισσüμενος και φευγαλÝος, απλþνεται ανÜμεσα σ' αυτüν και τον τüπο της καταγωγÞς του, διαθÝτει δυνÜμεις που συνÞθως πιστεýει κανεßς üτι αποτελοýνε προνüμιο του χρüνου, þρα με την þρα επιφÝρει εσωτερικÝς αλλαγÝς που μοιÜζουνε πολý με κεßνες που προκαλεß ο χρüνος και που üμως κατÜ κÜποιον τρüπο τις ξεπερνοýν. ¼πως κι ο χρüνος, επιφÝρει λησμονιÜ, το κÜνει üμως αποδεσμεýονιας το πρüσωπο του ανθρþπου απü τις σχÝσεις του και μεταθÝτοντας τον σε μια ελεýθερη κι αρχÝγονη κατÜσταση -ακüμα και τον σχολαστικü και τον βαθιÜ ριζωμÝνο τονε κÜνει μεμιÜς κÜτι σαν πλÜνητα. Ο χρüνος, λÝγεται, εßναι λÞθη, μα κι ο αÝρας των μακρινþν τüπων εßναι τÝτοιο πιοτü, που αν κι επιδρÜ λιγüτερο βαθιÜ, επιδρÜ üμως ταχýτερα.
     ΑυτÞ την εμπειρßα γνþρισε κι ο Χανς ΚÜστορπ. Δεν εßχε σκοπü να πÜρει αυτü το ταξßδι και τüσο σοβαρÜ, ν' ασχοληθεß εσþψυχα μ' αυτü. Αντßθετα, η γνþμη του Þταν να τελειþνει γρÞγορα, αφοý Ýπρεπε να γßνει, να επιστρÝφει ακριβþς ο ßδιος και να αρχßσει τη ζωÞ του πÜλι ακριβþς απü το σημεßο που χρειÜστηκε για μια στιγμÞ να την αφÞσει. Μüλις χθες βρισκüταν στους συνηθισμÝνους δρüμους της σκÝψης του, τον εßχε απασχολÞσει ü,τι εßχε μüλις πρüτινος συμβεß, οι εξετÜσεις του κι εκεßνο που βρισκüταν Üμεσα μπροστÜ του, η εßσοδüς του στην εταιρεßα Τοýντερ & Βßλμς (ναυπηγεßο, μηχανουργεßο και λεβητοποιεßο), υπερπηδþντας τις επüμενες τρεις εβδομÜδες με üση ανυπομονησßα επÝτρεπε ο χαρακτÞρας του. Τþρα üμως του φαινüταν σαν να απαιτοýσε η κατÜσταση üλη του την προσοχÞ και σαν να μην Þτανε δυνατü να τη πÜρει ελαφρÜ. ΑυτÞ η ανýψωση σε περιοχÝς üπου ποτÝ του πριν δεν εßχε ανασÜνει και üπου, üπως γνþριζε, επικρατοýσαν τελεßως ασυνÞθιστες, παρÜξενες, ισχνÝς και περιοριστικÝς συνθÞκες ζωÞς -Üρχιζε να τον διεγεßρει, να τον γεμßζει με Ýνα εßδος φüβου.
     Πατρßδα και τÜξη δεν βρßσκονταν απλþς πßσω μακριÜ, βρßσκονταν κυρßως πολý βαθιÜ κÜτω του και ανÝβαινε ολοÝνα και ψηλüτερÜ τους. Αιωροýμενος μεταξý αυτþν και του Üγνωστου αναρωτιüταν τι θα του συνÝβαινε εκεß πÜνω. ΜÞπως Þταν ανüητο κι ανθυγιεινü που αυτüς, γεννημÝνος και μαθημÝνος ν' αναπνÝει μüλις λßγα μÝτρα πÜνω απü την επιφÜνεια της θÜλασσας, Üφηνε να τον μεταφÝρουνε σ' αυτÝς τις υπερβολικÜ υψηλÝς περιοχÝς χωρßς τουλÜχιστον να μεßνει λßγες ημÝρες σ' Ýνα μÝρος με μÝτριο υψüμετρο; Θα 'θελε να εßχε φτÜσει, γιατß üταν βρισκüταν πια εκεß, σκÝφτηκε, θα ζοýσε üπως παντοý και τßποτε δεν θα του υπενθýμιζε, üπως τþρα που σκαρφÜλωνε, σε τι ανοßκειες σφαßρες βρισκüταν.
     Κοßταξε Ýξω: το τραßνο ελισσüταν καμπτüμενο σε στενü πÝρασμα -Ýβλεπες τα μπροστινÜ βαγüνια, Ýβλεπες τη μηχανÞ να κοπιÜζει βγÜζοντας καφετιÝς, πρÜσινες και μαýρες μÜζες καπνοý, που σκüρπιζαν στο πÝταγμÜ τους. ΝερÜ βοýιζαν στο βÜθος απü δεξιÜ- απü τα αριστερÜ, σκοýρα βουνßσια πεýκα Ýτειναν ανÜμεσα σε βρüχινους üγκους προς Ýνα πετρüγκριζο ουρανü. ΚÜποτε περνοýσαν απü κατασκüτεινες στοÝς κι üταν ξημÝρωνε πÜλι, πλατιÜ βÜραθρα ανοßγονταν με οικισμοýς στα βÜθη τους. ¸κλειναν ýστερα, ακολουθοýσαν στενÜ περÜσματα με απομεινÜρια χιονιοý στις ρωγμÝς και τις σχισμÜδες τους.
     Το τραßνο σταματοýσε σε σταθμοýς με κακομοßρικα κτßρια, σε τυφλοýς σταθμοýς απü üπου Ýφευγε προς την αντßθετη κατεýθυνση, κÜτι που σε μπÝρδευε, γιατß δεν γνþριζες προς τα ποý πÞγαινε το ταξßδι και Ýκανες þρα να προσανατολιστεßς. ΥπÝροχη μακρινÞ θÝα ανοιγüταν στον θεßο, φαντασμαγορικü κüσμο των κορυφþν των ψηλþν βουνþν, προς τα ýψη και το εσωτερικü του οποßου κατευθυνüταν το ταξßδι και χανüταν απü το γεμÜτο δÝος βλÝμμα με τις στροφÝς του περÜσματος. Ο Χανς ΚÜστορπ σκÝφτηκε üτι εßχε υπερβεß τη ζþνη των φυλλοβüλων,
μÜλλον και των ωδικþν, αν δεν Ýπεφτε Ýξω κι αυτÞ η σκÝψη της παýσης και της απþλειας επÝδρασε Ýτσι που τον κατÝλαβε ελαφριÜ ζÜλη και ναυτßα και σκÝπασε για μια στιγμÞ τα μÜτια με το χÝρι του. ΠÝρασε γρÞγορα. Εßδε üτι εßχε τελειþσει ο ανÞφορος, εßχανε περÜσει το πιο ψηλü σημεßο. Τþρα το τραßνο προχωροýσε πιο εýκολα στο επßπεδο βÜθος της κοιλÜδας.
    Θα Þταν οκτþ η þρα και ακüμη Ýφεγγε η ημÝρα. Μια λßμνη εμφανßστηκε στο βÜθος του τοπßου, τα νερÜ της Þταν γκρßζα και μαýροι πευκþνες σκαρφÜλωναν στους λüφους γýρω απü τις üχθες της, αραßωναν πιο ψηλÜ, χÜνονταν κι Üφηναν πßσω τους ομιχλþδες και γυμνü πÝτρωμα. ΣταθÞκανε σ' Ýνα μικρü σταθμü, Þτανε το χωριü Νταβüς, καθþς Üκουσε ο Χανς ΚÜστορπ ν' ανακοινþνουν Ýξω, σε λßγο θα βρισκüτανε στον προορισμü του. Και ξÜφνου Üκουσε δßπλα του τη φωνÞ του ΓιοÜκιμ ΤσεÞμσεν, την αργüσυρτη αμβουργÝζικη φωνÞ του εξαδÝλφου του, που Ýλεγε:
 -"'ΜÝρα! ¸λα, κατÝβα τþρα" κι üπως κοßταξε Ýξω, κÜτω απü το παρÜθυρü του στεκüτανε στο κρηπßδωμα ο ßδιος ο ΓιοÜκιμ αυτοπροσþπως με καφετß πανωφüρι, δßχως καπÝλο και φαινüτανε τüσο υγιÞς üσο ποτÝ πριν. ΓÝλασε και ξαναπε: "¸λα, κατÝβα, μη ντρÝπεσαι"!
 -"Δεν Ýφτασα üμως ακüμη", εßπε ο Χανς ΚÜστορπ ξαφνιασμÝνος κι εξακολουθþντας να κÜθεται.
 -"Πþς δεν Ýφτασες! Εδþ εßναι το χωριü. Απü εδþ εßναι πιο κοντÜ για το σανατüριο. ¸χω φÝρει αμÜξι. ¸λα, δþσ’ μου τα πρÜγματÜ σου".
     Γελþντας, μπερδεμÝνος, στην Ýξαψη της Üφιξης και του ξανανταμþματος, του Ýδωσε ο Χανς ΚÜστορπ το σÜκο και το παλτü, το πλÝιντ, το μπαστοýνι και την ομπρÝλα, τÝλος και το Ocean Steamships. ΜετÜ πÝρασε το στενü διÜδρομο και πÞδησε στο κρηπßδωμα του σταθμοý για τον πραγματικü και, τρüπος του λÝγειν, κανονικÜ προσωπικü χαιρετισμü με τον εξÜδελφü του, που Ýγινε χωρßς πολλÝς διαχýσεις, üπως γßνεται ανÜμεσα σε ανθρþπους με στεγνÝς και ψυχρÝς συνÞθειες. Ακοýγεται παρÜξενο, αλλÜ ανÝκαθεν απÝφευγαν να προσφωνεß ο Ýνας τον Üλλο με το μικρü τους üνομα, μüνο και μüνο απü φüβο προς υπερβολικÞ εγκαρδιüτητα. ΕπειδÞ üμως δεν ταßριαζε να προσφωνοýνται με το επþνυμο, περιορßζονταν στην απρüσωπη προσφþνηση. ¹τανe βαθιÜ ριζωμÝνη συνÞθεια ανÜμεσα στα δυο ξαδÝρφια.
    ¸νας Üνθρωπος με λιβρÝα και πηλßκιο με σιρßτια κοιτοýσε πþς Ýσφιγγαν γρÞγορα και λßγο αμÞχανα τα χÝρια -ο νεαρüς Τσßμσεν σε στρατιωτικÞ στÜση- και πλησßασε για να ζητÞσει το δελτßο αποσκευþν του Χανς ΚÜστορπ, Þταν ο θυρωρüς του διεθνοýς σανατορßου ΜπÝργκχοφ και προσφÝρθηκε να παραλÜβει τη μεγÜλη βαλßτσα απü το σιδηροδρομικü σταθμü Πλατς, ενþ οι κýριοι θα πÞγαιναν με το αμÜξι κατευθεßαν για το βραδινü.
     Κοýτσαινε εμφανþς κι Ýτσι αυτü Þταν το πρþτο που ρþτησε ο Χανς ΚÜστορπ τον ΓιοÜκιμ:
 -"Δε μου λες, βετερÜνος του πολÝμου εßναι; Γιατß κουτσαßνει Ýτσι";
 -"Τþρα μÜλιστα!" απÜντησε ο ΓιοÜκιμ κÜπως πικρÜ. "ΒετερÜνος! Τον Ýχει χτυπÞσει στο γüνατο -Þ τουλÜχιστον τον εßχε, γιατß μετÜ του αφαßρεσαν την επιγονατßδα".
    Ο Χανς το σκÝφτηκε üσο πιο γρÞγορα μποροýσε.
 -"Α, γι' αυτü!" εßπε, σηκþνοντας το κεφÜλι και ρßχνοντας μια φευγαλÝα ματιÜ πßσω του καθþς προχωροýσε. "Δεν θα μου πεις üμως üτι Ýχεις κι εσý τßποτε τÝτοιο; ΜοιÜζεις σα να 'χεις παραλÜβει κιüλας το ξßφος σου και να γυρßζεις απü τις ασκÞσεις". Και κοßταξε τον εξÜδελφü του απü το πλÜι.
    Ο ΓιοÜκιμ Þτανε ψηλüτερος και πιο ευρýστερνος απü τον ßδιο, πρüτυπο της νεανικÞς ρþμης και σαν πλασμÝνος για στολÞ. Ο τýπος του Þταν πολý μελαχρινüς, απü εκεßνους που δεν βγÜζει σπÜνια η ξανθιÜ του πατρßδα κι η Ýτσι Þ αλλιþς σκουρüχρωμη επιδερμßδα του εßχε γßνει σχεδüν μπροýντζινη απü το κÜψιμο του Þλιου. Με τα μεγÜλα μαýρα μÜτια του και το μικρü σκοýρο μουστÜκι πÜνω απü το γεμÜτο, καλογραμμÝνο στüμα θα Þταν σχεδüν ωραßος αν δεν εßχε πεταχτÜ αυτιÜ. ¹ταν ο μεγÜλος του καημüς κι ο μοναδικüς πüνος στη ζωÞ του μÝχρι κÜποια στιγμÞ. Τþρα εßχε Üλλες Ýγνοιες...
                       ... (τÝλος αποσπ...)

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers