Βιογραφικό

     Η Pōmare IV (28 Φλεβάρη 1813 - 17 Σεπτέμβρη 1877) ήτανε βασίλισσα της Ταϊτής, της Μουρέας, των Τουαμότου της Δυτικής Τουαμότου και των Ραϊβαβάε και Τουμπουάι στις Νήσους Αυστράλ από το 1827 ως το 1877, πρώτα υπό την επιρροή Βρεττανών ιεραποστόλων και στη συνέχεια υπό το γαλλικό προτεκτοράτο . Η μόνη γυναίκα βασίλισσα της Ταϊτής, ανήκε στη ταϊτινή δυναστεία των Pōmare και βασίλεψε για 50 χρόνια, τη μεγαλύτερη βασιλεία στην ιστορία του νησιού. Το πλήρες πολυνησιακό της όνομα, ως βασίλισσα, είναι 'Aimata Pōmare IV Vahine-o-Punuateraʻitua.
     Πολέμησε μάταια ενάντια στη γαλλική επέμβαση, γράφοντας στον βασιλιά Λουδοβίκο-Φίλιππο Α ́ της Γαλλίας και στη βασίλισσα Βικτώρια, ζητώντας μάταια τη βρεττανική παρέμβαση κι εξορίστηκε στη Ραϊάτεια σ' ένδειξη διαμαρτυρίας. Αυτό που ακολούθησε ήταν ο αιματηρός πόλεμος Γαλλο-Ταϊτής που διήρκεσε από το 1843 ως το 1847, με τη συμμετοχή όλων των άλλων γειτονικών βασιλείων της Ταϊτής. Οι Ταϊτινοί υπέστησαν πολλές απώλειες, αλλά κι οι γαλλικές ήταν επίσης σημαντικές. Αν κι οι Βρεττανοί δεν βοήθησαν ποτέ τους Ταϊτινούς, καταδίκασαν ενεργά τη Γαλλία και σχεδόν ξέσπασε πόλεμος μεταξύ των δύο δυνάμεων του Ειρηνικού. Αυτές οι συγκρούσεις έληξαν με την ήττα των δυνάμεων της Ταϊτής στο φρούριο της Φατάουα. Οι Γάλλοι νίκησαν, αλλά δεν μπόρεσαν να προσαρτήσουν το νησί λόγω διπλωματικής πίεσης από τη Βρεττανία. Ως εκ τούτου, η Ταϊτή κι η Μουρέα συνέχισαν να κυβερνώνται από τη Pōmare υπό το γαλλικό προτεκτοράτο. Μια ρήτρα στον πολεμικό διακανονισμό όριζε ότι οι σύμμαχοι της βασίλισσας Pōmare, δηλαδή τα βασίλεια Huahine, Ra'iatea και Bora Bora, θα επιτρεπόταν να παραμείνουν ανεξάρτητοι. Το γαλλικό προτεκτοράτο επιβεβαιώθηκε το 1847 με τη γαλλοαγγλική σύμβαση του Jarnac. Τελικά υποχώρησε και κυβέρνησε υπό γαλλική διοίκηση από το 1847 μέχρι το θάνατό της. Είναι θαμμένη στο βασιλικό μαυσωλείο, Papa'oa, Arue. Ο γιος της, Pōmare V, τη διαδέχθηκε ως βασιλιάς της Ταϊτής το 1877.



     Το όνομα γέννησής της, Aimata (ai =τρώω, mata =μάτι και προφέρεται Ιμάτα) προέρχεται, σύμφωνα με τη Teuira Henry, από τον Alexandre Juster, από το αρχαίο έθιμο της παρουσίασης του ματιού ενός ανθρώπινου θύματος στον ηγεμόνα με την ευκαιρία θρησκευτικών τελετών στις marae. Το όνομα Pōmare δεν είναι όνομα, ούτε πατρώνυμο, αλλά τίτλος της δυναστείας Pōmare. Ονομάστηκε Aimata στη γέννηση, ήταν επίσημα κόρη του Pōmare II, βασιλιά της Ταϊτής και της πριγκήπισσας Teremoemoe Tamatoa, κόρης του Tamatoa III, βασιλιά της Raiatea. Ωστόσο, ο πατέρας της απέρριψε αυτή την εκδοχή στη διάρκεια της ζωής του, περιγράφοντάς τη μαζί με τους ιεραποστόλους ως κόρη μοιχείας ή κόρη παλλακίδας.
     Η γέννησή της έλαβε χώρα σε κοινωνία σε πλήρη μετάβαση που καλωσόριζε νέες θρησκευτικές αντιλήψεις. Ο Pōmare II ήταν αυταρχικός και δεσποτικός βασιλιάς που εποφθαλμιούσε τα συμφέροντα προσέγγισης με τους Βρεττανούς. Ξεκίνησε αυτή τη πολιτική μέσω των ιεραποστόλων που τονε βάπτισαν το 1812. Είχε την Aimata να διδάσκεται αγγλικά από τα 2 της. Το 1819, θέσπισε κώδικα νόμου σχετικά με τις ενδείξεις των ιεραποστόλων. Οι τελευταίοι αποδίδουν μικρή σημασία στην εκπαίδευσή της κι επικεντρώνονται σε κείνη του Pōmare III. Αυτές οι αλλαγές έθεσαν τέλος σε πολλές παραδόσεις, προκάλεσαν την άρση του tapu των πολυνησιακών λατρειών. Στα 9 της, κανονίστηκε γάμος με τον Tapoa, 16χρονο αρχηγό της, ο γάμος τους έγινε το 1822.
     Στις 7 Δεκέμβρη 1821 Ο Pōmare II πέθανε, ο γιος του Pōmare III ήταν μόλις 1 έτους. Η θεία του Τεριταρία, ο θείος του κι οι μοναχοί εξασφάλισαν τότε την αντιβασιλεία, μέχρι τις 21 Μαΐου 1824, την ημερομηνία στην οποία οι ιεραπόστολοι προχώρησαν στη στέψη του, τελετή άνευ προηγουμένου στην Ταϊτή. Εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του, οι τοπικοί αρχηγοί ανέκτησαν μέρος της δύναμής τους και πήρανε τον κληρονομικό τίτλο Tavana (από τον Άγγλο κυβερνήτη). Οι ιεραπόστολοι εκμεταλλεύτηκαν επίσης την κατάσταση για να τροποποιήσουνε την οργάνωση των εξουσιών και να φέρουν τη βασιλική μοναρχία της Ταϊτής πιο κοντά σε συνταγματική μοναρχία πιο κοντά στο αγγλικό μοντέλο. Δημιούργησαν έτσι τη νομοθετική συνέλευση της Ταϊτής, που συνεδρίασε 1η φορά στις 23 Φλεβάρη 1824. Το 1827, ο νεαρός Pōmare III πέθανε ξαφνικά. Η ετεροθαλής 13άχρονη αδελφή του, Ιμάτα, το μόνο επιζών παιδί του βασιλιά, τονε διαδέχθηκε και πήρε τον τίτλο του Πομαρέ Δ'. Ωστόσο, η νομιμότητά της είναι αμφισβητήσιμη αφού, στη διάρκεια της ζωής του, ο Pōmare II ισχυρίζεται ότι ήτανε κόρη άλλου άνδρα. Εξαιτίας αυτού, η στέψη της έγινε διακριτικά.



     Τα 1α χρόνια, φαίνεται ότι ήθελε ν' απομακρυνθεί από τη προτεσταντική θρησκεία, που είχε γίνει επίσημη στη βασιλεία του πατέρα της, ευνοώντας τοπική λατρεία, την αίρεση Mamaia. Ο Jacques-Antoine Moerenhout δείχνει ότι επανενσωματώνει πολλούς χορούς και μουσική της Ταϊτής που οι ιεραπόστολοι θεωρούν άσεμνα. Συμμετείχε ενεργά στις διάφορες πρακτικές, καθώς και στη σεξουαλική ασυδοσία αυτών των τελετουργιών, τόσο πολύ ώστε οι ιεραπόστολοι πίστευαν ότι προσβλήθηκε από σύφιλη. Από την αρχή της βασιλείας της, ήταν επίσης εχθρική προς τους νέους νόμους που θέσπισε ο πατέρας της το 1819, μερικές φορές βρέθηκε κοντά στο να προκαλέσει σύγκρουση με τους αρχηγούς που έσπευσαν να ενισχύσουν την εξουσία τους μέσω του To'ohitu. Η συμμετοχή της σε απαγορευμένους χορούς προκάλεσε την οργή 2 μελών του δικαστηρίου, που επικαλέστηκαν την απειλή δημόσιας δίκης.
     Το 1830, στη διάρκεια επίσκεψης στη Raiatea, απαίτησε τη διεξαγωγή παραδοσιακής τελετής που διακόπηκε το 1819 από τον Pōmare II. Οι ιεραπόστολοι της πρότειναν να απαιτήσει ετήσια συνδρομή αντί να εκτελέσει αυτή τη τελετή, αλλά κείνη αρνήθηκε. Η επιρροή των ιεραποστόλων που ζούσανε στον κόλπο της Papeete από το 1818 είχε αναπτυχθεί αρκετά ώστε αρκετοί αρχηγοί αντιτάχθηκαν στην απόφαση της βασίλισσας και την απείλησαν με απόλυση. Επικαλούμενος εξέγερση αυτή θεώρησε στρατιωτική καταστολή, αλλά οι ιεραπόστολοι κατάφεραν να την αποτρέψουν και να βρούνε συμβιβασμό μεταξύ των αρχηγών, συμφωνώντας στη διεξαγωγή της παραδοσιακής τελετής.
     Το 1832, η κατάσταση εσωτερικής σύγκρουσης ώθησε τον σύζυγό της Tapoa να οδηγήσει τους αρχηγούς της Bora Bora σε άστοχη επίθεση στον Tamatoa IV της Raiatea. Θεωρούμενη ως προδότρια, υπέβαλε αίτηση διαζυγίου και παντρεύτηκε τον Ariifaaite Tenani'a, τον μεγαλύτερο αδελφό του Tamatoa IV. Αυτή η ένωση του επιτρέπει να ενισχύσει τις συνδέσεις στα Υπήνεμα Νησιά. Ωστόσο, οι διάφοροι ηγέτες που αντιτάχθηκαν στη πολιτική εξουσία της επικαλέστηκαν τους ιεραποστόλους και τους νόμους σχετικά με τους γάμους για να την ακυρώσουν. Όμως οι τελευταίες δεν ήταν ομόφωνες. Ταυτόχρονα, οι οπαδοί της λατρείας της Mamaia άδραξαν την ευκαιρία να διογκώσουν τη σύγκρουση απαιτώντας τη κατάργηση του νομικού κώδικα του 1819. Οι δυνάμεις της Pōmare επικράτησαν κι οι ηγέτες εχθρικοί προς τη βασίλισσα εξορίστηκαν από τη Ταϊτή.



     Στη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, η Pōmare πλησίασε ορισμένους ιεραποστόλους που ήταν ευνοϊκοί γι 'αυτή, προκειμένου να νομιμοποιήσει τις ενέργειές της και να ενισχύσει την κατάστασή της ως Ari'i Ahi (μονάρχης της Ταϊτής). Ωστόσο, βρέθηκε αντιμέτωπη με αυξανόμενη παρέμβαση από τους διάφορους Ευρωπαίους που διήλθαν από το νησί και δεν ήταν σε θέση να επιβάλει τους νόμους στους ναυτικούς. Ο William Ellis αναφέρει ότι τα αμερικανικά πλοία διαστρέφουν τους ντόπιους πουλώντας ρούμι σε χαμηλές τιμές. Υπό τη συμβουλή των ιεραποστόλων και με τη σύμφωνη γνώμη των πολυνησιακών δικαστών, απαγόρευσε τη πώληση αλκοόλ το 1834. Παρά το γεγονός αυτό όμως, πολλοί έμποροι αψηφούν την απαγόρευση χωρίς να διώκονται. Η κατάσταση είναι τέτοια που θεωρείται μορφή ξένης επιθετικότητας.
     Μετά από μια εχθρική πρώιμη βασιλεία εναντίον του Χριστιανισμού, αποφάσισε να αλλαξοπιστήσει το 1836 με την ελπίδα της προσέγγισης με τη Βρεττανική Αυτοκρατορία. Στη 10ετία του 1830, βασικό ρόλο διαδραμάτισε ο πάστορας George Pritchard, ο κύριος σύμβουλός της, που πρότεινε στη βασίλισσα να κάνει αυτό το βήμα ως μέρος της δημιουργίας ευεργετικών σχέσεων. Στη πραγματικότητα, η άφιξη του Βέλγου ιερέα Jacques-Antoine Moerenhout, που προσλήφθηκε από τους Αμερικανούς, παρακίνησε τις προθέσεις του να επιταχύνει αυτή τη μετατροπή, ακόμη κι αν ήταν μόνο πρόσοψη. Επομένως η επιλογή Προτεσταντισμού έγινε σ' αντίθεση με τη παρέμβαση των νεοαφιχθέντων Γάλλων Καθολικών ιεραποστολών. Η δύναμή της έγινε πιότερο συμβολική παρά πραγματική και σε αρκετές περιπτώσεις ζήτησε μάταια το προτεκτοράτο της Αγγλίας. Το 1839, ο Πρίτσαρντ πρότεινε στον Πάλμερστον να γίνει η Ταϊτή βρεττανικό προτεκτοράτο, αλλά ο Πάλμερστον αρνήθηκε. Το Νοέμβρη του 1835, ο Κάρολος Δαρβίνος επισκέφθηκε την Ταϊτή, με το HMS Beagle (Captain Robert FitzRoy). Το 1842, η Wilkes Expedition, United States Exploring Expedition επισκέφθηκε την Πολυνησία. Οι Charles Wilkes, James Dwight Dana και Alfred Thomas Agate παρείχαν πολύτιμες πληροφορίες με τις παρατηρήσεις τους.



     Το 1834, μια γαλλική καθολική ιεραποστολή (Τάγμα των Πατέρων του Πίκπου) ιδρύθηκε στα νησιά Gambier. Το 1836, η αποστολή έφτασε στη Ταϊτή κι η Pōmare απαίτησε την απόσυρσή τους σύμφωνα με τους νόμους της Ταϊτής, οι οποίοι δεν είχαν ακόμη αποφανθεί για την έγκριση του κηρύγματος του καθολικισμού. Ταυτόχρονα, ο Pritchard έπεισε την αμερικανική κυβέρνηση να αποσύρει τον Moerenhout από την αποστολή του. Προσκλήθηκε να υπηρετήσει στο γαλλικό προξενείο. Εκείνη την εποχή, αναπτυσσόταν μια γαλλική πολιτική στον Ειρηνικό, με στόχο τον περιορισμό της επέκτασης της βρεττανικής κυριαρχίας, η οποία είχε εγκατασταθεί στην Αυστραλία και πήρε τον έλεγχο της Νέας Ζηλανδίας το 1840.
     Σε απάντηση, το 1838 η Γαλλία έστειλε τον ναύαρχο Abel Aubert du Petit-Thouars να διερευνήσει τη μεταχείριση και τους λόγους για την απέλαση των Γάλλων ιερέων και να εγγυηθεί την ασφάλεια των Γάλλων κατοίκων στο νησί. Ο Moerenhout σημείωσε μια σειρά καταχρήσεων εναντίον των Γάλλων, στις οποίες βασίστηκε ο ναύαρχος για να απαιτήσει αποζημίωση. Η Pōmare συμφώνησε να πληρώσει την αποζημίωση και να υπογράψει μια συνθήκη για τη προστασία των Γάλλων πολιτών υπό την απειλή ναυτικού βομβαρδισμού από τον ναύαρχο.
     Το 1841, ο Cyrille Pierre Théodore Laplace έφτασε στο νησί κι οργάνωσε με τον Moerenhout την υπογραφή μιας συνθήκης που καταργούσε τους νόμους που απαγόρευαν την άσκηση του καθολικισμού. Εκμεταλλεύτηκαν την απουσία της Pōmare, η οποία βρισκότανε στη διαδικασία τοκετού στο νησί Moorea, και του Pritchard για να πείσουνε τους αρχηγούς και τους δικαστές του πολυνησιακού νόμου. Ο τελευταίος συμφώνησε να υπογράψει ένα γαλλικό έγγραφο προτεκτοράτου. Όταν το αντιλήφθηκε, η Pōmare κατήγγειλε το απαράδεκτο του εγγράφου, προκαλώντας την επιστροφή το 1842 του ναυάρχου Petit-Thouars, ο οποίος την ανάγκασε να υπογράψει υπό την απειλή ναυτικού βομβαρδισμού.



     Στο πλαίσιο αυτής της συνθήκης, η Γαλλία αναγνωρίζει τη κυριαρχία του κράτους της Ταϊτής. Η βασίλισσα είναι υπεύθυνη για τις εσωτερικές υποθέσεις, ενώ η Γαλλία διευθύνει τις εξωτερικές σχέσεις και διασφαλίζει την υπεράσπιση και τη διατήρηση της τάξης. Με την υπογραφή της συνθήκης του προτεκτοράτου, ξεκίνησε ένας αγώνας για επιρροή μεταξύ Άγγλων Προτεσταντών και Γάλλων αντιπροσώπων, ο οποίος πυροδότησε μια γαλλοαγγλική διπλωματική κρίση, γνωστή ως "υπόθεση Πρίτσαρντ".
     Πράγματι, η Pōmare δεν αναγνώρισε τη συνθήκη και, με τη συμβουλή του πάστορα Pritchard, αποφάσισε να υψώσει τη σημαία της Ταϊτής και να ζητήσει το προτεκτοράτο της βασίλισσας Βικτωρίας. Σε αντίποινα, ο ναύαρχος Du Petit-Thouars απέκλεισε το νησί και τα παραρτήματα στις 6 Νοέμβρη 1843. Καθαίρεσε τη βασίλισσα κι εγκατέστησε τον κυβερνήτη Armand Joseph Bruat ως επικεφαλής της νέας αποικίας. Η προσάρτηση στη συνέχεια πυροδότησε την εξορία της βασίλισσας το 1844, καταφεύγοντας πρώτα σε ένα αγγλικό πλοίο, τον Βασιλίσκο, και στη συνέχεια στη Raiatea στα Υπήνεμα Νησιά. Από τότε, αρνήθηκε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση κατά τη διάρκεια του Γαλλο-Ταϊτινού Πολέμου, ο οποίος έλαβε χώρα από το 1844 έως το 1846, μεταξύ γαλλικών στρατευμάτων και αγγλόφιλων ανταρτών της Ταϊτής.
     Στη διάρκεια της σύγκρουσης, μια ομάδα ανταρτών κατέφυγε στο φρούριο Fautaua, στα υψώματα του Pirae. Εκδιώχθηκαν από τη κοιλάδα από τα στρατεύματα του Μπρουά που στάλθηκαν από τη μοναρχία του Ιουλίου για να καταστείλουν την εξέγερση. Τον Απρίλη του 1844, η αντίσταση της Ταϊτής μεγάλωσε κι ο κυβερνήτης Bruat αποφάσισε να αντεπιτεθεί μαζικά στέλνοντας όλα τα στρατεύματά του στη Mahaena. Ήτανε στη διάρκεια αυτών των μαχών που ο υπολοχαγός Nansouty σκοτώθηκε. Ο πόλεμος τελείωσε στις 17 Δεκέμβρη 1846 με τη κατάληψη της Φατάουα από τα γαλλικά στρατεύματα.



     Στη διάρκεια της εξορίας της κινητοποίησε διπλωματικές προσπάθειες με τη βασίλισσα Βικτώρια για να προστατεύσει την ανεξαρτησία της Ταϊτής. Βασίζεται στους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, επικαλούμενη επιχειρήματα που βασίζονται στην αλληλεγγύη μεταξύ των βασιλισσών, τη χριστιανική πίστη και τις αρχές της κυριαρχίας. Ήταν επίσης επικριτική στις επιστολές της για τη βρεττανική σιωπή και παρότρυνε την αυτοκρατορία να ολοκληρώσει την αποστολή που ξεκίνησε από τους Προτεστάντες. Ταυτόχρονα, προσπάθησε να κερδίσει τη συμπάθεια του Louis-Philippe I, χωρίς επιτυχία. Υπερασπίζεται την εξουσία της κραδαίνοντας το κυριαρχικό της δικαίωμα και ζητώντας σεβασμό για τη θέση της ως βασίλισσας και μητέρας.
     Αυτά τα αιτήματα μετατράπηκαν σε διαπραγματεύσεις των μέσων ενημέρωσης στις οποίες η εικόνα της αποτέλεσε αντικείμενο πολλών διαστρεβλώσεων ανάλογα με το αν κάποιος ήτανε στο βρεττανικό ή τον γαλλικό Τύπο. Η Ταϊτή ήτανε στα πρωτοσέλιδα πολλών ευρωπαϊκών εφημερίδων κι η Pōmare μεταμορφώθηκε σε μια ρομαντική αντιαποικιοκρατική φιγούρα ή, αντίθετα, μια μεθυσμένη βασίλισσα που συνεργάστηκε με τους Άγγλους.
     Αυτές οι εκκλήσεις παραμένουν αναπάντητες. Ωστόσο, οι επιστολές της που δημοσιεύθηκαν στους Times του Λονδίνου προκάλεσαν τη συγκίνηση του πληθυσμού. Οι στρατηγικές και διπλωματικές εκτιμήσεις αυτών των δύο μεγάλων δυνάμεων δεν οδήγησαν σε καμμία επίσημη παρέμβαση, εκτός από την επίσημη συγγνώμη του Λουδοβίκου-Φιλίππου Α ́ για τις ενέργειες που ενορχήστρωσε ο ναύαρχος Du Petit-Thouars.
Ο πόλεμος τελείωσε το Δεκέμβρη του 1846 με τη νίκη των Γάλλων. Από τότε, η Pōmare ήτανε σε θέση να επιστρέψει στη Papeete στις 9 Φλεβάρη 1847 και να ανακτήσει τη θέση της στο θρόνο αποδεχόμενη το προτεκτοράτο που επιβεβαιώθηκε από τη γαλλοαγγλική σύμβαση του Jarnac. Ο τελευταίος μειώνει σημαντικά τις εξουσίες του υπέρ εκείνων του επιτρόπου.



     Αυτό το νέο καθεστώς παρείχε στη βασίλισσα εκτελεστική εξουσία, αλλά έπρεπε να μοιραστεί τις περισσότερες από τις σημαντικές λειτουργίες με τον εκπρόσωπο της Γαλλίας, ο οποίος στη συνέχεια ορίστηκε ως Επίτροπος (βασιλικός, τότε αυτοκρατορικός): σύγκληση της νομοθετικής συνέλευσης, διορισμός αρχηγών και περιφερειακών δικαστών, έκδοση νόμων. Όλες οι ένοπλες δυνάμεις κι οι αστυνομικές δυνάμεις τέθηκαν υπό τις διαταγές του επιτρόπου. Ως εκ τούτου, βασίλεψε υπό τον έλεγχο της γαλλικής διοίκησης από το 1847 ως το 1877. Αν κι οι κυβερνήτες προσπάθησαν να περιορίσουν την επιρροή της, η Pōmare βασίστηκε στα δικαιώματα γης της, στις σχέσεις της με τους τοπικούς αρχηγούς και στις γαμήλιες συμμαχίες για να εδραιώσει και να διατηρήσει τις θέσεις της οικογένειάς της.
     Η επίσημη αποκατάστασή της πραγματοποιήθηκε στις 6 Φλεβάρη 1847 στη διάρκεια τελετής. Ήρθε με ετήσιο επίδομα 5.000 δολαρίων και ενοίκιο 3.000 δολαρίων για τα εδάφη της, υπό την επίβλεψη του κυβερνήτη Armand Joseph Bruat. Οι πράξεις κι οι κινήσεις της ελέγχονται σχολαστικά, οι εκπαιδευτικές επιλογές για τα παιδιά αμφισβητούνται κι η εγχώρια επιρροή της σταδιακά διαβρώνεται. Ήδη από το 1851, έγραψε στο Γάλλο πρόεδρο Λουδοβίκο-Ναπολέοντα Βοναπάρτη καταγγέλλοντας τη περιθωριοποίησή της, υποστηρίζοντας ότι είχε γίνει ξένη στην ίδια της τη χώρα» κι ότι ο λόγος της δεν είχε καμία αξία.
     Η βασίλισσα είναι υπεύθυνη για τις εσωτερικές υποθέσεις, αλλά οι αποφάσεις της πρέπει να γίνονται αποδεκτές από τον κυβερνήτη. Η διοίκηση της Ταϊτής περιλαμβάνει, εκτός από τη βασιλική αυλή, mutoi (αστυνομικούς) και toohitu (δικαστές υποθέσεων γης). Στα νησιά, οι κληρονομικοί αρχηγοί επαρχιών (tavana) διατηρήθηκαν αρχικά, αλλά λίγα χρόνια αργότερα αντικαταστάθηκαν από περιφερειακά συμβούλια. Το προτεκτοράτο αφορούσε τότε τα νησιά Windward, τα νησιά Tuamotu και τα νησιά Tubuai και Raivavae στα νησιά Austral. Αντίθετα, οι Υπήνεμες Νήσοι αποκλείστηκαν ρητά από το προτεκτοράτο. Οι Νήσοι Γκάμπιερ ήτανε τυπικά ανεξάρτητοι, αλλά κυβερνήθηκαν υπό τον έλεγχο των ιεραποστόλων του Τάγματος των Πατέρων του Πίκπου.



     Η έκφραση "Γαλλικά Ιδρύματα της Ωκεανίας" (EFO) άρχισε να εμφανίζεται σε επίσημα κείμενα το 1843. Η διαχείριση του προτεκτοράτου εξασφαλιζόταν από έναν Επίτροπο (αστυνομία αλλοδαπών, εξωτερικές υποθέσεις, στρατός), επικουρούμενοι από διοικητικούς υπαλλήλους, τον διατάκτη (οικονομικά), τον γενικό γραμματέα ή διευθυντή εσωτερικών (αυτόχθονες υποθέσεις) και τους επικεφαλής τομέων (βασίλειο της Ταϊτής, νήσοι Marquesas κι από το 1853 ως το 1860, Νέα Καληδονία). Από τις 28 Ιουνίου 1860, σύμφωνα με εντολή του Υπουργού Ναυτικών & Αποικιών, η οργάνωση που προβλεπόταν για τη Γουιάνα με τα διατάγματα της 27ης Αυγούστου 1828 και της 22ας Αυγούστου 1833 κηρύχθηκε εφαρμοστέα στις γαλλικές εγκαταστάσεις στην Ωκεανία.
     Οι Γάλλοι κυριαρχούσαν πλέον στο βασίλειο της Ταϊτής. Το 1863, έθεσαν τέλος στη βρεττανική επιρροή αντικαθιστώντας τις βρεττανικές προτεσταντικές ιεραποστολές με την Εταιρεία Ευαγγελικών Αποστολών του Παρισιού. Το 1865, ο κυβερνήτης προσπάθησε να ευθυγραμμίσει τους τοπικούς νόμους με τις πρακτικές άλλων γαλλικών αποικιών, περιορίζοντας παράλληλα την αυτονομία της Ταϊτής. Η Pōmare διαμαρτυρήθηκε για τη μείωση της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων της Ταϊτής και τη σταδιακή μεταφορά των υποθέσεων γης στα γαλλικά δικαστήρια. Την ίδια χρονιά, η πρώτη ομάδα κινέζων εργατών από το Γκουανγκντόνγκ (επαρχία της Καντόν) εισήχθη κατόπιν αιτήματος ενός καλλιεργητή της Ταϊτής, του William Stewart, για μια φυτεία βαμβακιού. Η εταιρεία του χρεοκόπησε το 1873 και μερικοί Κινέζοι εργάτες επέστρεψαν στη χώρα τους, αλλά μια μεγάλη ομάδα παρέμεινε στο νησί.
     Το 1866 δημιουργήθηκαν εκλεγμένα περιφερειακά συμβούλια, στα οποία δόθηκαν οι εξουσίες των κληρονομικών παραδοσιακών αρχηγών (tavana). Στο πλαίσιο της δημοκρατικής αφομοίωσης, αυτά τα συμβούλια προσπάθησαν ωστόσο να προστατεύσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των τοπικών πληθυσμών. Αλλά γενικά, η παραδοσιακή κοινωνία της Ταϊτής υπέφερε από μια διαρκή κρίση, οι παλιές κοινωνικές δομές είχανε καταρρεύσει υπό την επιρροή των ιεραποστόλων και στη συνέχεια των δημοκρατικών.



     Στα τελευταία του χρόνια, η Pōmare παρέμεινε ενεργός στη πολιτική σκηνή, αλλά περιθωριοποιήθηκε όλο και περισσότερο. Συχνά αποσύρθηκε στις επαρχίες για να αφιερωθεί σε θρησκευτικές δραστηριότητες, μαζί με μέλη της προτεσταντικής κοινότητας. Παρά τις αποσύρσεις αυτές, παρέμεινε προσεκτική στη μετάδοση της δυναστικής κληρονομιάς της. Ωστόσο, προέκυψαν εντάσεις με τους διαδόχους της, κυρίως τον γιο του Ari'iaue, του οποίου η αμφιλεγόμενη συμπεριφορά αποδυνάμωσε περαιτέρω τη βασιλική εξουσία. Το τέλος της βασιλείας της χαρακτηρίστηκε από προσωπικές και πολιτικές δυσκολίες. Αποδυναμωμένη από ασθένειες και δοκιμασμένη από οικογενειακές τραγωδίες, η ηγεμών αντιμετωπίζει σταδιακή απώλεια επιρροής κι επαναλαμβανόμενες οικονομικές πιέσεις. Η εύθραυστη υγεία της την οδήγησε να βασίζεται τόσο στη παραδοσιακή ιατρική όσο και στην εμπειρογνωμοσύνη των ευρωπαίων γιατρών. Ο θάνατος της εγγονής της επέτεινε τη θρησκευτική απόσυρση στα τελευταία της χρόνια.
     Η Pōmare πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 17 Σεπτέμβρη 1877, τερματίζοντας μια 50ετή βασιλεία που της χάρισε το παρατσούκλι "Βασίλισσα Βικτώρια των Νότιων Θαλασσών". Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Marau Ta'aroa, η βασίλισσα έχασε τις αισθήσεις της μετά τη πρωινή της έκπλυση και, παρά την άμεση παρέμβαση του βασιλικού γιατρού, δεν μπορούσε να ανανήψει. Το σώμα της ταριχεύεται χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές για την εποχή. Τοποθετημένο σε ένα αεροστεγές μολύβδινο φέρετρο, στη συνέχεια σε ένα 2ο φέρετρο από ξύλο tamanu, εκτίθεται στη μεγάλη αίθουσα του παλατιού, για να επιτρέψει στους κατοίκους της Ταϊτής και του γειτονικού αρχιπελάγους να αποτίσουνε φόρο τιμής στην ηγεμόνα τους. Η κηδεία, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 22 Σεπτέμβρη 1877, χαρακτηρίστηκε από μεγάλο πλήθος κι εκδηλώσεις πένθους σύμφωνα με τις παραδόσεις της Ταϊτής. Οι κάτοικοι των περιοχών της Ταϊτής και της Μουρέα, με τύμπανα και ντυμένοι στα μαύρα, εκφράζουνε τα συλλυπητήριά τους στη βασιλική οικογένεια.



     Η νεκρική πομπή έφυγε από τη Papeete το πρωί, με το φέρετρο της βασίλισσας να τοποθετείται σε μια οπλισμένη άμαξα και να συνοδεύεται από στρατιωτικά στρατεύματα κι ένα συμπαγές πλήθος. Η πομπή, συνοδευόμενη από ορειχάλκινες μπάντες και κανονιοβολισμούς, φτάνει στο βασιλικό τάφο στη Papaoa κάτω από ένα μαυσωλείο στο Outu'ai'ai Point (κοινότητα Arue). Ο γιος της τη διαδέχθηκε στο θρόνο. 2 χρόνια αργότερα, ο τελευταίος τελικά συναίνεσε στη προσάρτηση του βασιλείου από τη Γαλλική Δημοκρατία με αντάλλαγμα να διατηρήσει τους τίτλους του και τις κατοικίες της βασιλικής οικογένειας και να γίνει αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής.

Τα παιδιά της:

Ένα αγόρι (1833), πέθανε νέος από δυσεντερία.
Ο πρίγκηπας Henri Pōmare (1835), πέθανε νέος από δυσεντερία.
Ο Πρίγκηπας Ariʻiaue Pōmare (1838-1855): προφανής κληρονόμος του Pōmare IV, αλλά πάσχοντας από φυματίωση, πέθανε την παραμονή των 18ων γενεθλίων του.
Πρίγκηπας Teratane Pōmare (1839-1891): Pōmare V, βασιλιάς της Ταϊτής 1877-80.
Πριγκήπισσα Teriʻimaevarua Pōmare (1841–1873): Teriimaevarua II, βασίλισσα της Bora Bora.
Η πριγκήπισσα Victoria Pōmare (1844–1845) πέθανε σε ηλικία ενός έτους.
Πρίγκηπας Tamatoa Pōmare (1842-1881): Tamatoa V, βασιλιάς της Raiatea.
Πρίγκηπας Punuariʻi Teriʻitapunui Pōmare (1846–1888);
Πρίγκηπας Teriʻitua Tuavira Joinville Pōmare (1847-1875);
Ο Tevahitua Pōmare (1850-1852) πέθανε νέος.

Τα παιδιά της βασίλισσας Pōmare IV και του πρίγκηπα Ariʻifaaite φέρουν τον τιτλο τιμής της Βασιλικής Υψηλότητας.

                                      Ο Θυρεός

     Η Pōmare βρίσκεται στο επίκεντρο μιας σύνθετης διαδικασίας πολιτιστικής και λογοτεχνικής περίπτωσης σε ευρωπαϊκά κείμενα του 19ου αι.. Η φιγούρα του διαμορφώνεται από έναν αποικιακό λόγο που εναλλάσσεται μεταξύ εξωτικής γοητείας και σάτιρας. Παρουσιάστηκε με τη σειρά της ως προστατευτική μητέρα, χριστιανή μάρτυρας ή αποδυναμωμένη ηγεμόνας, μια αντανάκλαση των εντάσεων μεταξύ αποικιοκρατών κι ιεραποστόλων. Έγινε με τη σειρά της αντικείμενο κοροϊδίας και ρομαντισμού στις αφηγήσεις των ναυτικών, στην αποικιακή λογοτεχνία και στον Τύπο. Αυτές οι περιγραφές αποτελούν μέρος μιας λογοτεχνικής παράδοσης που χαρακτηρίζεται από το φαντασιακό των παραδεισένιων νησιών που κληρονόμησε από το Μπουγκαινβίλ, συχνά αναμεμειγμένο με στερεότυπα για τις αυτόχθονες γυναίκες, τον αισθησιασμό τους και την υποτιθέμενη ανικανότητά τους να κυβερνήσουν. Η όμορφη Ταϊτή δίνει έτσι τη θέση της σε μια πιο αμφίσημη φιγούρα, συχνά υποτιμημένη στα γαλλικά φυλλάδια, όπου γελοιοποιείται ως γκροτέσκα ή ξεπεσμένη φιγούρα.
     Έγινε επίσης ρομαντικός χαρακτήρας από τη πέννα του Alexandre Dumas ή του Pierre Loti, όπου σκηνοθετήθηκε ως μελαγχολική ηγεμόνας, μάρτυρας της παρακμής του βασιλείου της ενόψει της αποικιοκρατίας. Αυτοί οι συγγραφείς εκμεταλλεύονται τη μακροζωία της βασιλείας της και τη θέση της ως βασίλισσας για να τη κάνουνε σύμβολο ενός εξιδανικευμένου παρελθόντος, ενώ αποκρύπτουνε το πραγματικό πολιτικό διακύβευμα της αντίθεσής της στο γαλλικό προτεκτοράτο. Η εικόνα της, συνυφασμένη με αυτή του νησιού του, θυμίζει μια γη που παραβιάστηκε από αποικιακές δυνάμεις, ένα παραλληλισμό φορτισμένο με μια ισχυρή πνευματική και συναισθηματική διάσταση.
     Η Pōmare IV δεν ήταν η μόνη γυναίκα που κυβέρνησε υπό την πίεση των αποικιακών δυνάμεων τον 19ο αι.. Προσωπικότητες όπως η Lalla Fatma N'Soumer ή η Ranavalona I μας επιτρέπουν να τοποθετήσουμε τη Pōmare σε μια συγκριτική προοπτική. Σε αντίθεση με αυτές τις πολεμικές φιγούρες, εκείνη υιοθέτησε μια στάση διπλωματικής αντίστασης, χρησιμοποιώντας αλληλογραφία και διεθνείς συμμαχίες για να προστατεύσει το βασίλειό της. Ωστόσο, όπως κι οι σύγχρονοί της, αντιμετωπίζει την έμφυλη περιθωριοποίηση στις ευρωπαϊκές αφηγήσεις, όπου ο πολιτικός της ρόλος συχνά υποβαθμίζεται ή χλευάζεται.
     Παρά αυτές τις προκατειλημμένες σκέψεις, επιβεβαίωσε τον εαυτό της ως πραγματική ηγέτις. Οι κυμαινόμενες συμμαχίες του -πρώτα με προτεστάντες ιεραποστόλους και στη συνέχεια με τις γαλλικές αρχές- αντικατοπτρίζουν μια έντονη αίσθηση στρατηγικής. Δείχνει έτσι τη δυσκολία μιας μη Ευρωπαίας γυναίκας να επιβληθεί σε αρσενικές κι αποικιακές ιεραρχίες. Η 50ετής βασιλεία της επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα απέναντι στη ξένη κυριαρχία κι η ιστορία της, αν και διαστρεβλωμένη από τις ευρωπαϊκές αφηγήσεις, είναι αυτή μιας βασίλισσας που ήξερε πώς να χειριστεί τους πόρους που είχε στη διάθεσή της.

     Το 2022, τον ρόλο της Pōmare IV υποδύεται η Ταϊτινή ηθοποιός Tuheï Adams στη γαλλική τηλεοπτική ταινία The Last Queen of Tahiti, σε σκηνοθεσία Adeline Darraux.
     Η ζωή της βρίσκεται στο επίκεντρο του ντοκιμαντέρ Tahiti, a Queen in Legacy των Fabrice Gardel και Alexia Klingler (2022).
Εκτός από τη φωτογραφία που απεικονίζει αυτό το άρθρο, γνωρίζουμε ένα χαρακτικό που αντιπροσωπεύει τη Pōmare IV. Αυτή η εικονογράφηση εμφανίζεται στο έργο του Duperrey, Voyage autour du monde exécution par ordre du roi, sur la corvette de Sa Majesté, La Coquille, του τόμου Histoire du voyage. Πιάτο Νο 13, με τη λεζάντα: Γυναίκες του νησιού της Ταΐτης. (Νήσοι της Κοινωνίας). 1 Po-maré Vahiné, αντιβασιλέας. 2. Téré-moémoé· χήρα του Po-maré II. Lejeune και Chazal delt. De l'Impre de Rémond. Ambroise Tardieu, γλύπτης.
     Οι τίτλοι που κατείχε στη διάρκεια της ύπαρξής της είναι:

1813-1815: Η Αυτού Υψηλότητα Πριγκήπισσα 'Aimata;
1815-1821: Η Βασιλική Υψηλότητα Πριγκήπισσα 'Aimata Pōmare;
1821-1827: Η Βασιλική Υψηλότητα η Πριγκήπισσα της Ταϊτής.
1827-1877: Η Αυτής Μεγαλειότης η Βασίλισσα της Ταϊτής και των λοιπών περιοχών.

     Έτσι, η εποχή της βασίλισσας Pomaré περιλαμβάνει το τέλος της Παλινόρθωσής, τη βασιλεία του Λουδοβίκου-Φιλίππου, τη σύντομη Δεύτερη Δημοκρατία, ολόκληρη τη Δεύτερη Αυτοκρατορία και τα 7 χρόνια που είδαν τον Πρόεδρο Thiers και τον στρατάρχη Mac-Mahon στο Μέγαρο των Ηλυσίων περισσότερο από μισό αιώνα.
     Μισός αιώνας κατά τον οποίο αυτή η πριγκίπισσα των Νότιων Θαλασσών κέντρισε το ενδιαφέρον κι εξέπληξε τους ναυτικούς, προκάλεσε σοβαρές διπλωματικές διαφορές μεταξύ Γαλλίας κι Αγγλίας κι έγινε πρωτοσέλιδο, τόσο στη Ταϊτή όσο και στην Ευρώπη. Οι ποιητές έχουνε τραγουδήσει για αυτή τη γοητευτική κυρίαρχο. Ήταν η Aïmata, η βασίλισσα με τα όμορφα μάτια που θυμήθηκε τη Meaha, εικονογραφημένη από τον Byron. Οι παριζιάνικοι chansonniers δεν ήταν οι τελευταίοι που διασκέδασαν, υπό τη μοναρχία του Ιουλίου και τη Δεύτερη Αυτοκρατορία, από αυτή την εξωτική βασίλισσα, η οποία δεν ισοφάρισε τη Βικτώρια για όλη τη διάρκεια της βασιλείας της, αλλά τη ξεπέρασε σε δημοτικότητα των υπηκόων της!
     Η βασίλισσα Pomare της Ταϊτής κυριάρχησε στην ιστορία της Γαλλικής Πολυνησίας το 19ο αιώνα. Αυτό το βιβλίο ανασταίνει αυτόν την υπέροχη ηγεμόνα της Ταϊτής, αντιμέτωπη με την άφιξη στο βασίλειό της ιεραποστόλων και στη συνέχεια δυτικών κυβερνητών: η ιστορία εμψυχώνεται από πολλά κείμενα και νόστιμες επιστολές, πολλές από αυτές αδημοσίευτες, από τους πρωταγωνιστές.