Βιογραφικό

     Η Suzanne Valadon (Σουζάν Βαλαντόν), ήτανε Γαλλίδα ζωγράφος και μοντέλο καλλιτεχνών, γνωστή ως μία από τις πιο επιτυχημένες γυναίκες καλλιτέχνιδες της γενιάς της. Γεννήθηκε ως Μαρί-Κλεμεντίν Βαλαντόν στις 23 Σεπτεέμβρη 1865, στο Bessines-sur-Gartempe, Haute-Vienne. Η μητέρα της ήταν ανύπαντρη πλύστρα κι ο πατέρας της ήταν πιθανώς ένας νεαρός άνδρας που εργαζόταν στον κοντινό μύλο και σκοτώθηκε λίγο μετά τη γέννηση της Marie. Η Madeleine, η μητέρα της, μετακόμισε με το μωρό στη Μονμάρτρ για να ξεφύγει από το σκάνδαλο. Εκεί εργάστηκε ως char-woman κι η Marie μεγάλωσε πολύ μόνη της. Ενώ ήταν στην αρχή της εφηβείας της, μαθήτευσε σε μια μοδίστρα στο Παρίσι και σύντομα εντάχθηκε σε ομάδα ακροβατικών. Ήταν χαρούμενη εκεί, αλλά μετά από μια πτώση που παραλίγο να την σκοτώσει, έπρεπε να σταματήσει να παίζει με το συγκρότημα.
     Το 1894, ήτανε 1η γυναίκα ζωγράφος που 'γινε δεκτή στη Société Nationale des Beaux-Arts. Έζησε στη γειτονιά Μονμάρτρ στο Παρίσι, άρχισε να εργάζεται ως μοντέλο για καλλιτέχνες του καμπαρέ Lapin Agile, όπως ο Pierre Puvis de Chavannes, ο Pierre-Auguste Renoir και ο Jean-Louis Forain. Είχε μάθει να ζωγραφίζει γύρω στα 9. Συνάδελφοι καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Renoir, Edgar Degas κι Henri de Toulouse-Lautrec, ανταποκρίθηκαν ενθαρρυντικά στο έργο της. Πέρασε σχεδόν 40 χρόνια της ζωής της ως καλλιτέχνης, ήταν επίσης μητέρα του ζωγράφου Maurice Utrillo.
     Τα θέματα των σχεδίων και των πινάκων της, όπως Η Χαρά της Ζωής (1911), περιελάμβαναν κυρίως γυναικεία γυμνά, πορτραίτα γυναικών, νεκρές φύσεις και τοπία. Δεν φοίτησε ποτέ στην Ακαδημία και ποτέ δεν περιορίστηκε σε καθορισμένη παράδοση ή στυλ τέχνης. Παρά το γεγονός αυτό, συγκλόνισε τον καλλιτεχνικό κόσμο ζωγραφίζοντας ανδρικά γυμνά καθώς και λιγότερο εξιδανικευμένες εικόνες γυναικών σε σύγκριση με κείνες των ανδρών ομολόγων της. Υπήρξε πρότυπο για πολλούς διάσημους καλλιτέχνες. Μεταξύ αυτών, εμφανίστηκε σε πίνακες όπως Ο Χορός Στο Bougival (1883) κι Ο Χορός Στη Πόλη του Renoir (1883), η Suzanne Valadon (1885) και το The Hangover (Suzanne Valadon) (1887-89) του Lautrec.


                                  Πορτραίτο του Ουτριλό

     Μεγάλωσε μες στη φτώχεια με τη μητέρα της, ανύπαντρη πλύστρα στη Μονμάρτρη. Δεν γνώριζε τον πατέρα της. Γνωστή ως αρκετά ανεξάρτητη κι επαναστατική, παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο μέχρι τα 11, όταν άρχισε να εργάζεται. Είχε σειρά από δουλειές που περιελάμβαναν εργασία σε εργαστήριο μιλινέρ, σε εργοστάσιο κατασκευής στεφάνων κηδείας, πώληση λαχανικών κι σερβιτόρα. Στα 15, βρήκε δουλειά στον πιο επιθυμητό τομέα της: παίζοντας στο τσίρκο ως ακροβάτης. Μπόρεσε να εργαστεί στο τσίρκο λόγω σύνδεσής της με τον κόμη Antoine de La Rochefoucauld και τον Thèo Wagner, συμβολιστές ζωγράφους, που συμμετείχαν στη διακόσμηση τσίρκου που ανήκε στον Medrano. Το τσίρκο επισκέπτονταν συχνά καλλιτέχνες όπως ο Lautrec κι η Berthe Morisot κι εικάζεται ότι αυτή ήταν η έμπνευση για πίνακά της από τον Morisot. Μια πτώση από ένα τραπέζι που τραυμάτισε τη πλάτη της είναι αυτό που τελικά τελείωσε τη καρριέρα της στο τσίρκο μετά από ένα χρόνο. Πιστεύεται ευρέως ότι έμαθε να ζωγραφίζει στα 9, στη Μονμάρτρ στο Παρίσι, συνέχισε το ενδιαφέρον της για τη τέχνη, αρχικά δουλεύοντας ως μοντέλο και μούσα για καλλιτέχνες, παρατηρώντας και μαθαίνοντας τις τεχνικές τους, καθώς δεν μπορούσε ν' αντέξει οικονομικά μαθήματα τέχνης η ίδια. Παρατήρησε και έμαθε από καλλιτέχνες, όπως ο Chavannes, ο Lautrec κι ο Renoir, πριν γίνει αξιοσημείωτη κι επιτυχημένη ζωγράφος από μόνη της.
     Στη τρυφερή ηλικία των 15 πήγε στη Place Pigalle, όπου την είχε οδηγήσει ένας γείτονας, για να γίνει μοντέλο καλλιτέχνη. Ο καθιερωμένος καλλιτέχνης, Puvis de Chavannes, την εντόπισε αμέσως -ήταν ένας από τους πολλούς καλλιτέχνες της Μονμάρτρ που πήγαιναν εκεί για να επιλέξουν δεκάδες άθλιους άνδρες, γυναίκες και παιδιά που συγκεντρώνονταν κάθε Κυριακή ελπίζοντας να γίνουν μοντέλα. Ο 56χρονος καλλιτέχνης έλκεται δικαιολογημένα από τη νεαρή κοπέλα, ήταν πρόωρα ηδονική, με μαλλιά στο χρώμα του κονιάκ, εκπληκτικά μπλε μάτια και μια μολυσματική αίσθηση διασκέδασης. Ο Puvis τη χρησιμοποίησε ως μοντέλο για τις νεοκλασικές ηρωίδες του κι ως ερωμένη του, αλλά όταν είδε μερικά από τα πρώτα της σχέδια, είπε "Είσαι μοντέλο, όχι καλλιτέχνης!" Η αδίστακτη συμπεριφορά του ήτανε γνωστή σ' όλη τη Μονμάρτρ κι ως πλούσιος, μπορούσε ν' αγοράσει οποιοδήποτε από τα απελπισμένα μοντέλα σε οποιαδήποτε τιμή. Αυτή η σχέση μεταξύ μοντέλου και καλλιτέχνη ήτανε κατάσταση της ζωής στη Μονμάρτρ εκείνη την εποχή.
    Αφού απορρίφθηκε από τον Chavannes, έγινε μοντέλο για τον Renoir, για τον οποίο απεικόνισε την όμορφη αθώα σε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα έργα του, όπως ο Χορός στο Bougival του 1883 και οι Λουόμενοι. Η Valadon δεν συμπαθούσε τον Renoir καλύτερα από τον Puvis, περιγράφοντάς τον ως "όλα βούρτσες και χωρίς καρδιά", αλλά εξακολουθούσε να διατηρεί σχέση μαζί του. Έμεινε έγκυος εκείνο το έτος στα 17 ετών και παρόλο που ο Ρενουάρ ήταν ύποπτος, υπήρχαν πολλοί άλλοι, συμπεριλαμβανομένου ενός άγνωστου ντιλετάντη κι ενός Βοημού που ονομαζόταν Boissy. Το μωρό ονομαζόταν Maurice Valadon, αλλά αργότερα έγινε γνωστό ως Maurice Utrillo. Η Valadon άρχισε να 'ναι πρότυπο για τον Toulouse-Lautrec μετά τη γέννηση του Maurice. Ήτανε διαφορετικός. Πιο ευγενικός από τους άλλους, είδε τις ζωγραφιές της και την ενθάρρυνε να κάνει κι άλλες. Της είπε επίσης ότι πρέπει ν' αλλάξει το όνομά της από Marie-Clémentine σε Suzanne, όνομα που θα μπορούσε να γίνει σεβαστό και να το θυμάται.
     Το 1893 κατάφερε να συναντήσει και να εντυπωσιάσει τον Ντεγκά. Με τη συμβουλή του Lautrec, πήρε τα σχέδιά της και τα έδειξε στην απομονωμένη ιδιοφυΐα. Λέγεται ότι ο Degas έριξε μια ματιά στις ζωγραφιές της για τον μικρό Maurice κα είπε, "Είσαι ένας από μας!" Στη συνέχεια αγόρασε 17 από αυτά τα σχέδια και τα κρέμασε ανάμεσα στους Σεζάν, Γκωγκέν και Βαν Γκογκ.      Εργάστηκε ως μοντέλο για πάνω από 10 χρόνια για πολλούς διαφορετικούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Berthe Morisot, Chavannes, Théophile Steinlen, Renoir, Jean-Jacques Henner και Lautrec. Έκανε μόντελινγκ με το όνομα Maria πριν της δοθεί το παρατσούκλι Suzanne από τον Lautrec, από τη βιβλική ιστορία της Susanna and the Elders, καθώς ένιωθε ότι προτιμούσε ιδιαίτερα το μόντελινγκ για παλαιότερους καλλιτέχνες. Ήταν ερωμένη του Lautrec για 2 χρόνια, που έληξαν όταν αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει το 1888. Η Valadon έμαθε και προώθησε τη τέχνη της παρατηρώντας τις τεχνικές των καλλιτεχνών που πόζαρε. Θεωρήθηκε πολύ εστιασμένη, φιλόδοξη, επαναστατική, αποφασιστική, με αυτοπεποίθηση και πάθος γυναίκα. Αρχές της 10ετίας του 1890, έγινε φίλη με τον Degas, που εντυπωσιάστηκε από τα τολμηρά γραμμικά σχέδια και τους ωραίους πίνακές της. Αγόρασε τη δουλειά της και την ενθάρρυνε. Παρέμεινε από τις στενότερες φίλες του μέχρι το θάνατό του το 1917. Η ιστορικός τέχνης Heather Dawkins πίστευε ότι η εμπειρία της Valadon ως μοντέλου πρόσθεσε βάθος στις δικές της εικόνες γυμνών γυναικών, που έτειναν να 'ναι λιγότερο εξιδανικευμένες από τις αναπαραστάσεις των γυναικών από τους άνδρες μετα-ιμπρεσιονιστές.


                                Hector Leroux: Βαλαντόν 1892

     Το σχέδιο της Morisot του 1880 της Valadon ως σχοινοβάτη προηγήθηκε, αλλά η πιο αναγνωρίσιμη πρώιμη εικόνα της είναι στο Dance at Bougival του Renoir από το 1883, την ίδια χρονιά που του πόζαρε για το Dance in the City. Το 1885, ο Ρενουάρ ζωγράφισε ξανά το πορτραίτο της ως κορίτσι που πλέκει τα μαλλιά της. Ένα άλλο από τα πορτραίτα της το 1885, η Suzanne Valadon, είναι το κεφάλι κι οι ώμοι της σε προφίλ. Η Valadon σύχναζε στα μπαρ και τις ταβέρνες του Παρισιού με τους συναδέλφους της ζωγράφους κι ήτανε το θέμα του Lautrec στην ελαιογραφία του The Hangover. Ήταν αναγνωρισμένη ζωγράφος της εποχής της, σεβαστή κι υποστηριζόμενη από σύγχρονους όπως ο Degas κι ο Renoir. Έγινε δεκτή σε επαγγελματικές ενώσεις και τα έργα της έγιναν δεκτά σε κριτικές επιτροπές. Έζησε μποέμικη ζωή με επαναστατικό όραμα. Το παλαιότερο σωζόμενο υπογεγραμμένο και χρονολογημένο έργο της είναι αυτοπροσωπογραφία από το 1883, σχεδιασμένη σε κάρβουνο και παστέλ. Παρήγαγε κυρίως σχέδια μεταξύ 1883 και 1893 κι άρχισε να ζωγραφίζει το 1892. Τα 1α της μοντέλα ήταν μέλη της οικογένειας, ειδικά ο γιος, η μητέρα κι η ανιψιά της.
     Άρχισε να ζωγραφίζει σε πλήρη απασχόληση το 1896. Ζωγράφισε νεκρές φύσεις, πορτραίτα, λουλούδια και τοπία που διακρίνονται για την ισχυρή σύνθεση και τα ζωντανά χρώματα τους. Ήταν, ωστόσο, περισσότερο γνωστή για τα ειλικρινή γυναικεία γυμνά της. Το έργο της τράβηξε τη προσοχή εν μέρει επειδή, ζωγραφίζοντας μη εξιδανικευμένα γυμνά, ανέτρεψε τις κοινωνικές νόρμες της εποχής που δημιουργήθηκαν από άνδρες καλλιτέχνες. Το παλαιότερο γνωστό γυναικείο γυμνό της εκτελέστηκε το 1892. Το 1895, ο έμπορος τέχνης Paul Durand-Ruel εξέθεσε ομάδα 12 χαρακτικών της Valadon που δείχνουνε γυναίκες σε διάφορα στάδια των τουαλετών τους. Αργότερα, εμφανιζόταν τακτικά στη Galerie Bernheim-Jeune στο Παρίσι. Ήταν η 1η γυναίκα ζωγράφος που 'γινε δεκτή ως εκθέτης στο Salon de la Nationale το 1894, που είναι αξιοσημείωτο δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός γι' αποδοχή ήτανε σκληρός.


                                 Μιγκέλ Ουτριλό: Βαλαντόν 1891

     Εξέθεσε στο Salon d'Automne το 1909, στο Salon des Independants το 1911 και στο Salon des Femmes Artistes Modernes τη περίοδο 1933-1938. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ντεγκά ήταν ο 1ος άνθρωπος που αγόρασε σχέδια απ' αυτήν και τη σύστησε σε άλλους συλλέκτες, συμπεριλαμβανομένων των Paul Durand-Ruel και Ambroise Vollard. Ο Degas της δίδαξε επίσης την ικανότητα της χάραξης μαλακού πίνακος. Μετά το γάμο της με τον ευκατάστατο τραπεζίτη Paul Mousis, το 1896 έγινε ζωγράφος πλήρους απασχόλησης. Έκανε στροφή από το σχέδιο στη ζωγραφική το 1909. Τα 1α μεγάλα λάδια της για το Salon αφορούσανε σεξουαλικές απολαύσεις κι ήταν μερικά από τα 1α παραδείγματα στη σύγχρονη ζωγραφική με άνδρα να είναι αντικείμενο πόθου από γυναίκα παρόμοια με κείνη την εξιδανικευμένη μεταχείριση των γυναικών από άνδρες καλλιτέχνες. Αυτοί οι αξιοσημείωτοι πίνακες περιλαμβάνουν τον Αδάμ και την Εύα (Adam et Eve) (1909), τη χαρά της ζωής (La Joie de vivre) (1911) και το Casting the Net (Lancement du filet) (1914). Στη διάρκεια της ζωής της, παρήγαγε περίπου 273 σχέδια, 478 πίνακες και 31 χαρακτικά, εξαιρουμένων των κομματιών που δόθηκαν ή καταστράφηκαν. 
     Ήτανε γνωστή εν ζωή της, ειδικά προς το τέλος της καρριέρας της, τη 10ετία του 1920 πιο συγκεκριμένα, καθώς βοήθησε να μεταμορφωθεί το γυναικείο γυμνό που απεικόνιζε την έκφραση μέσα από την εμπειρία μιας γυναίκας. Έργα της βρίσκονται στη συλλογή του Centre Georges Pompidou στο Παρίσι, του Μουσείου Γκρενόμπλ και του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης στη Νέα Υόρκη, μεταξύ άλλων. Ο πίνακάς της με  ακροβάτη, L' Acrobate ou La Roue, πωλήθηκε το 2017 για 75.000 λίρες από τον οίκο δημοπρασιών Christie's. Δεν περιορίστηκε σε συγκεκριμένο ύφος, αλλά τόσο η συμβολιστική όσο κι η μετα-ιμπρεσιονιστική αισθητική καταδεικνύονται σαφώς στο έργο της. Εργάστηκε κυρίως με λαδομπογιά, μολύβια λαδιού, παστέλ και κόκκινη κιμωλία. Δεν χρησιμοποίησε μελάνι ή ακουαρέλα επειδή αυτά τα μέσα ήτανε πολύ ρευστά για τη προτίμησή της. Οι πίνακές της διαθέτουνε πλούσια χρώματα και τολμηρά, ανοιχτά πινέλα που συχνά διαθέτουνε σταθερές μαύρες γραμμές για να καθορίσουνε και να σκιαγραφήσουνε τις φιγούρες της.


                            Henri de Toulouse Lautrec: Valadon

     Οι αυτοπροσωπογραφίες, τα πορτραίτα, τα γυμνά, τα τοπία κι οι νεκρές φύσεις της παραμένουν αποκομμένα από τις τάσεις και τις σύγχρονες πτυχές της ακαδημαϊκής τέχνης. Τα θέματα των πινάκων της συχνά επανεφευρίσκουν τα παλιά κύρια θέματα: γυναίκες που κάνουνε μπάνιο, ξαπλωμένα γυμνά κι εσωτερικές σκηνές. Προτιμούσε να ζωγραφίζει μοντέλα της εργατικής τάξης. Η ιστορικός τέχνης Patricia Mathews προτείνει ότι η θέση της στην εργατική τάξη κι η εμπειρία της ως μοντέλου επηρέασε την οικεία παρατήρησή της γι' αυτές τις γυναίκες και τα σώματά τους. Απ' αυτή την άποψη διέφερε από τη Morisot και τη Mary Cassatt, που ζωγράφιζαν κυρίως γυναίκες, αλλά παρέμειναν εντός των ορίων της ευπρέπειας στο θέμα τους λόγω της θέσης τους στην ανώτερη μεσαία τάξη στη γαλλική κοινωνία. Η περιθωριοποιημένη θέση της επέτρεψε να εισέλθει στον σύγχρονο ανδροκρατούμενο τομέα της τέχνης μέσω του μόντελινγκ κι η έλλειψη επίσημης ακαδημαϊκής κατάρτισης μπορεί να την επηρέασε λιγότερο από τις ακαδημαϊκές συμβάσεις. Έχει σημειωθεί γι' αυτή τη διαφορά στους πίνακές της με γυμνές γυναίκες. Αντιστάθηκε στις τυπικές απεικονίσεις των γυναικών, δίνοντας έμφαση στις ταξικές παγίδες και τη σεξουαλική ελκυστικότητά τους, μέσω της ρεαλιστικής απεικόνισης μη εξιδανικευμένων κι ιδιοτελών γυναικών που δεν είναι υπερβολικά σεξουαλικοποιημένες. Ζωγράφισε επίσης πολλές γυμνές αυτοπροσωπογραφίες στη διάρκεια της καρριέρας της, που η τελευταία έδειξε ρεαλιστικά το γερασμένο σώμα της.
     Η Valadon τόνισε τη σημασία της σύνθεσης των πορτραίτων της έναντι τεχνικών όπως η ζωγραφική εκφραστικών ματιών. Τα μεταγενέστερα έργα της, όπως το Blue Room (1923), είναι πιο φωτεινά στο χρώμα και δείχνουν νέα έμφαση στα διακοσμητικά υπόβαθρα και τα υλικά με σχέδια. Το 1883, στα 18, γέννησε έναν γιο, τον Maurice Utrillo. Η μητέρα της φρόντιζε τον Maurice ενώ επέστρεφε στο μόντελινγκ. Αργότερα, ο φίλος της Miquel Utrillo υπέγραψε έγγραφα που αναγνώριζαν τον Maurice ως γιο του, αν κι η πραγματική πατρότητα δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Το 1893, ξεκίνησε βραχύβια σχέση με τον συνθέτη Erik Satie, μετακομίζοντας σε δωμάτιο δίπλα του στην οδό Cortot. Ο Satie έπαθε εμμονή μαζί της, αποκαλώντας τη Biqui του, γράφοντας παθιασμένες σημειώσεις για «ολόκληρη την ύπαρξή της, υπέροχα μάτια, απαλά χέρια και μικροσκοπικά πόδια. Μετά από 6 μήνες έφυγε, αφήνοντάς τον συντετριμμένο. 


                          Pierre Auguste Renoir: Suzanne Valadon 1885

     Η Valadon παντρεύτηκε τον χρηματιστή Paul Mousis το 1895.  Το 1896, ο γάμος της επέτρεψε ν' αφήσει πίσω τη καρριέρα της ως μοντέλο καλλιτέχνη και μέχρι το 1909, ζωγράφιζε κι εργαζόταν ως καλλιτέχνης πλήρους απασχόλησης. Για 13 χρόνια, έζησε μαζί του σε διαμέρισμα στο Παρίσι και σε σπίτι στα προάστεια. Η 1η της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1911 κι έφτασε στο απόγειο της διασημότητας και της επιτυχίας της στη διάρκεια της 10ετίας του 1920. Ζωγράφιζε συχνά ανακλινόμενες φιγούρες σε περίτεχνα διακοσμημένους εσωτερικούς χώρους, όπως στο Blue Room (1923). Έργα της Valadon περιλαμβάνονται στις συλλογές του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης Νέας Υόρκης, του Εθνικού Μουσείου Γυναικών στις Τέχνες Ουάσιγκτον, του Centre Georges Pompidou στο Παρίσι και του Art Institute of Chicago, μεταξύ άλλων. Το 1909, ξεκίνησε σχέση με τον ζωγράφο André Utter, έναν 23χρονο φίλο του γιου της. Έγινε μοντέλο για κείνη κι εμφανίζεται ως Αδάμ στο Adam et Eve, που ζωγραφίστηκε κείνη τη χρονιά. Χώρισε από τον Μουσίς το 1913, παντρεύτηκε τότε τον Utter το 1914. Αυτός διαχειρίστηκε τη καρριέρα της καθώς και κείνη του γιου της. Παρουσίαζαν τακτικά έργα μαζί μέχρι που χωρίσανε το 1934, όταν αυτή ήτανε σχεδόν 70. Συνέχισαν ωστόσο σχέση μέχρι το θάνατό της και θάφτηκαν μαζί στο νεκροταφείο Saint Ouen στο Παρίσι. Η Suzanne Valadon πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 7 Απρίλη 1938, στα 72 της και θάφτηκε στον τομέα 13 του Cimetière de Saint-Ouen, στο Παρίσι. Μεταξύ εκείνων που παρευρέθηκαν στη κηδεία ήταν οι φίλοι και συνάδελφοί της André Derain, Pablo Picasso και Georges Braque.
     Ως μία από τις καλύτερα τεκμηριωμένες Γαλλίδες καλλιτέχνιδες των αρχών του 20ού αι., το έργο της έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τις φεμινίστριες ιστορικούς τέχνης, ειδικά δεδομένης της εστίασής της στη γυναικεία μορφή. Το έργο της ήταν ειλικρινές και περιστασιακά αμήχανο, συχνά χαρακτηριζόμενο από έντονες γραμμές κι η αντίστασή της στις ακαδημαϊκές και στις πρωτοποριακές συμβάσεις για την αναπαράσταση του γυναικείου γυμνού ενθάρρυνε το ενδιαφέρον για το έργο της: Έχει υποστηριχθεί ότι πολλές από τις εικόνες των γυναικών σηματοδοτούν μορφή αντίστασης σε μερικές από τις κυρίαρχες αναπαραστάσεις της γυναικείας σεξουαλικότητας στη δυτική τέχνη των αρχών του 20ού αι.. Πολλά απ' τα γυμνά της ζωγραφισμένα στη 10ετία του 1910 και μετά έχουν μεγάλες αναλογίες και μερικές φορές αμήχανες πόζες. Οι φεμινίστριες κριτικοί ισχυρίζονται ότι έρχονται εμφανώς σε αντίθεση με τον λυγερό, θηλυκό τύπο που βρίσκεται στις εικόνες τόσο της λαϊκής όσο και της υψηλής τέχνης. Η αυτοπροσωπογραφία της από το 1931, όταν ήταν 66 ετών, ξεχωρίζει ως από τα 1α παραδείγματα γυναίκας ζωγράφου που καταγράφει τη δική της σωματική παρακμή.


                    Ρενουάρ: Κορίτσι Που Τυλίγει Τα Μαλλιά Του (Σ. Β.)

     Όπως πολλές άλλες ταλαντούχες γυναίκες καλλιτέχνιδες, αν κι είναι γνωστό ότι ήτανε σημαντική σύγχρονη καλλιτέχνιδα, δεν είχε κάνει ποτέ ατομική έκθεση σε ίδρυμα τέχνης των ΗΠΑ. Η 1η της θεσμική ατομική έκθεση εκεί, στο Ίδρυμα Barnes στη Φιλαδέλφεια, είχε προγραμματιστεί να ανοίξει τον Σεπτέμβρη του 2021.
     Ένας αστεροειδής (6937 Valadon) κι ένας κρατήρας στην Αφροδίτη ονομάζονται προς τιμή της.
     Η μικρή πλατεία στη βάση του τελεφερίκ της Μονμάρτρ στο Παρίσι ονομάζεται Place Suzanne Valadon.
     Στη κορφή του τελεφερίκ και λιγότερο από 50 μέτρα ανατολικά, βρίσκονται τα σκαλοπάτια που ονομάζονται rue Maurice Utrillo από το γιο της καλλιτέχνη.
     Μυθιστόρημα βασισμένο στη ζωή της γράφτηκε από την Elaine Todd Koren και δημοσιεύθηκε το 2001, με τίτλο Suzanne: of Love and Art.
     Ένα προηγούμενο μυθιστόρημα της Sarah Baylis, Utrillo's Mother, δημοσιεύθηκε πρώτα στην Αγγλία κι αργότερα στις ΗΠΑ.
     Το θεατρικό έργο του Timberlake Wertenbaker, The Line (2009), ανιχνεύει τη σχέση μεταξύ Valadon και Degas.
     Αρκετοί έχουν υποθέσει ότι η Valadon ήταν η βάση για το χαρακτήρα Suzanne Rouvier στο μυθιστόρημα του Somerset Maugham του 1944 The Razor's Edge. Υπήρχαν πολλοί παραλληλισμοί μεταξύ της ζωής της και κείνης του χαρακτήρα της Ρουβιέ.
     Οι σχέσεις της Valadon με τον Degas και τον Lautrec περιγράφονται στα δύο ιστορικά μυθιστορήματα φαντασίας του R.w. Meek, The Dream Collector, Book I, Sabrine &; Sigmund Freud  και The Dream Collector, Book II, Sabrine &; Vincent van Gogh.

     Η Suzanne Valadon είχε μια περίπλοκη ζωή. Ο γιος της έγινε επίσης λαμπρός ζωγράφος -δυστυχώς, ήταν επίσης ένας από τους πιο διαβόητους μέθυσους της Μονμάρτρ. Μετά από μια μακρά και ταραχώδη σχέση, η Valadon παντρεύτηκε τον Paul Mousis, έναν ευκατάστατο δικηγόρο με πολλές διασυνδέσεις στη Μονμάρτρη. Δεν επρόκειτο να διαρκέσει κι όταν ήταν 44, ο Maurice τη σύστησε στον φίλο του André Utter, έναν άλλο επίδοξο ζωγράφο. Ήταν 23 ετών και παρά τη διαφορά ηλικίας, σχημάτισαν σχέση που θα της προκαλούσε μεγάλη ευτυχία και θλίψη για το υπόλοιπο της ζωής της. Ο Maurice, επίσης, τη ταλαιπωρούσε, μπαινόβγαινε συνεχώς σε ιδρύματα για ψυχική ασθένεια και πιο συχνά, μέθη. Μες σ' όλ' αυτά έχουμε ακόμα αίσθηση του πνεύματός της. Αν και δεν ήταν η καλύτερη μητέρα, ήτανε πραγματικά ταλαντούχα καλλιτέχνιδα. Οι πίνακές της είναι βάναυσα ειλικρινείς, μας αναγκάζουν ν' αντιδράσουμε στη τόλμη και την απαίδευτη έντασή τους. Ακόμα δεν μπορεί να ταξινομηθεί σε ομάδα ή ως οπαδός κάποιου συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Δίδαξε τον εαυτό της κι έτσι διαμόρφωσε ένα δικό της στυλ. Δεν έζησε εύκολη ζωή και μόνο τώρα κερδίζει τον σεβασμό που τόσο πλούσια αξίζει ως μια από τους μεγάλους ζωγράφους του 20ού αι.. Δυστυχώς, η ζωή κι η φήμη του γιου της έχουν, με πολλούς τρόπους, επισκιάσει τη δική της, αλλά από ό,τι έχουμε μάθει για τη προσωπικότητά της, πιθανότατα δεν θα την δυσαρεστούσε ακόμη κι αυτό. Η δουλειά της εκτίθεται σε πολλά από τα καλύτερα μουσεία και γκαλερί σ' όλο τον κόσμο


                                     Ρενουάρ: Σουζαν Βαλαντόν

ΕΚΘΈΣΕΙΣ:

Ομαδικές
1894, Société Nationale des Beaux-Arts, Παρίσι
1907, Galerie Eugène Blot, Παρίσι
1909, Salon d'Automne, Grand Palais, Παρίσι
1910, Salon d'Automne, Grand Palais, Παρίσι
1911, Salon d'Automne, Grand Palais, Παρίσι
1911 - συνεχίζεται, Salon des Indépendants, Παρίσι
1917, Utrillo, Valadon, Utter, Galerie Berthe Weill, Παρίσι
1920, Δεύτερη έκθεση νεανικής γαλλικής ζωγραφικής, Galerie Manzy Joyant, Παρίσι
1921, Νεαρή ζωγραφική, Palais d'Ixelles
1926, (αναδρομική), Salon des Indépendants, Παρίσι
1927, Salon des Tuileries, Παρίσι
1928, Salon des Tuileries, Παρίσι
1933-1938, Salon des Femmes Artistes Modernes, Παρίσι

Μετά το θάνατό της
1940, 22η Biennale Internationale des Beaux-Arts, Παρίσι
1949, Μεγάλες τάσεις στη σύγχρονη ζωγραφική από τον Μανέ μέχρι τις μέρες μας, Musée des Beaux-Arts, Λυών. 1961, Maurice Utrillo V. Suzanne Valadon, Haus der Kunst, Μόναχο
1964, Documenta, Κάσελ
1969, Δέκατο τέταρτο Salon de Montrouge
1976, Γυναίκες Καλλιτέχνες (1550-1950), Los Angeles County Museum of Art
1979, Maurice Utrillo, Suzanne Valadon, Μουσείο Τουλούζης-Lautrec
1991, Albi: Utrillo, Valadon, Utter, Chateau Constant, Bessines
1991, Utrillo, Valadon, Utter: la Trilogie Maudite, Ακρόπολη, Νίκαια


                                  Λωτρέκ: Σουζάν Βαλαντόν

Ατομικές
1911, η πρώτη ατομική έκθεση του έργου της Suzanne Valadon, στην Galerie Clovis Sagot
1915, Galerie Berthe Weill, Παρίσι
1919, Galerie Berthe Weill, Παρίσι
1922, Galerie Bernheim-Jeune, Παρίσι
1923, Galerie Bernheim-Jeune, Παρίσι
1927, αναδρομική, Galerie Berthe Weill, Παρίσι
1928, Galerie des Archers, Λυών
1928, Galerie Berthe Weill, Παρίσι
1929, Galerie Bernheim-Jeune, Παρίσι
1929, Galerie Bernier, Παρίσι
1931, Galerie Le Portique, Παρίσι
1931, Galerie Le Centaure, Βρυξέλλες
1932, Galerie Le Portique, Παρίσι
1932, αναδρομική έκθεση με πρόλογο του Édouard Herriot, Galerie Georges Petit, Παρίσι
1937, Galerie Bernier, Παρίσι
1938, Galerie Pétridès, Παρίσι
1939, Galerie Bernier, Παρίσι
1942, Galerie Pétridès, Παρίσι
1947, Galerie Bernier, Παρίσι
1947, Galerie Pétridès, Παρίσι
1948, Αφιέρωμα στη Suzanne Valadon, Musée National d'Art Moderne, Παρίσι
1956, The Lefevre Gallery, Λονδίνο
1959, Galerie Pétridès, Παρίσι
1962, Galerie Pétridès, Παρίσι
1967, Musée National d'Art Moderne, Παρίσι
1996, Suzanne Valadon, Ίδρυμα Pierre Gianada, Martigny
2021, Barnes Foundation, 26 Σεπτεμβρίου 2021 έως 9 Ιανουαρίου 2022, πρώτη μεγάλη ατομική έκθεση του έργου του Βάλαντον στις ΗΠΑ
2022, Glyptoteket, Κοπεγχάγη

                            Πορτραίτο Του Γιου Μου
Μόνιμες συλλογές
Ολμπράιτ-Νοξ, Μπάφαλο
Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο
Μουσείο Τέχνης Carnegie, Πίτσμπουργκ
Μουσείο Τέχνης του Ντάλας, Ντάλας
Ινστιτούτο τεχνών του Ντιτρόιτ
Μουσεία καλών τεχνών του Σαν Φρανσίσκο
Μουσεία τέχνης του Χάρβαρντ, Κέιμπριτζ
Μουσείο Τέχνης της Ινδιανάπολης
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης
Ινστιτούτο Τέχνης της Μινεάπολης
Musée d'Unterlinden, Κολμάρ
Musée des beaux-arts de Λυών
Μουσείο Καλών Τεχνών, Χιούστον
Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Νέα Υόρκη
Εθνικό Μουσείο Γυναικών στις Τέχνες
Μουσείο τέχνης Nelson-Atkins, πόλη του Κάνσας
Petit Palais, Γενεύη
Μουσείο Τέχνης Ρόουζ, Waltham
Έξυπνο Μουσείο Τέχνης, Σικάγο
Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Ann Arbor


                                      Βαλαντόν: Μωρίς Ουτριλό
  

========================

.

                                           Αυτοπροσωπογραφία


                                            Αυτοπροσωπογραφία


                                               Αδάμ & Εύα


                                       Το Μπλε Δωμάτιο


                                        Πορτραίτο Του Ερίκ Σωτί


                                                     Γύμνια


                                                    Γυναίκες


                                                  Το Λουτρό


                                           Νεαρή Στο Λουτρό


                                       Γυμνό Σε Μπλε Σεντόνι


                                                      Γυμνά


                                    Νεαρή Δίπλα Στο Παράθυρο


                                          Λουλούδια 1920


                                            Μπουκέτο Σε Βάζο


                                        Μπουκέτο Τριαντάφυλλα


                               Νεκρή Φύση Με Άνθη & Μήλα


                            Νεκρή Φύση Με Τουλίπες & Φρούτα