Ξεκινώ από σήμερα μια νέα σελίδα με τίτλο "Βιβλιο-Προτάσεις", όπου θα βάζω κάθε μήνα κι από μια. Σκοπό έχω να προτείνω βιβλία όχι και τόσο γνωστά ή βιβλία πολύ κλασικά που ίσως δεν έχουνε τύχει ιδιαιτέρας προσοχής, ειδικά σήμερα που μπορεί κανείς να υποστηρίξει, πως τα "σκουπίδια" κοντεύουν να μας πνίξουνε.

     Πάτροκλος Χατζηαλεξάνδρου                             Οκτώβρης 2007
---------------------------------------------------------------------------------------------

                                                Ιούνιος '08

χωρίς εξώφυλλο
                             «Χωρίς Τη Ντελόρες» Σάρα Σούλμαν

Τίτλος πρωτοτύπου: «After Delores» Sarah-Miriam Schulman
Εκδόσεις:                  Aquarius
Έτος 1ης Έκδοσης:       1988
μετάφραση:               Κατερίνα Ρεμούνδου
σελίδες:                        160

     Τούτη τη φορά θα ξεκινήσω κάπως ανάποδα τη πρόταση μου. Ρωτώ, πώς μπορεί ένα βιβλίο να ‘ναι ερωτικό, χωρίς απαραίτητα να ‘ναι; Να ‘ναι τραχύ και κοφτερό σα μαχαίρι, αλλά ταυτόχρονα να ‘ναι βαθιά τρυφερό και συναισθηματικό; Πώς μπορεί να δείχνει τόσον αδιάφορο περί των γύρω τεκταινομένων, αλλά παράλληλα να δείχνει πως ακόμα και κάτι φαινομενικά άσχετο, να πρέπει να περιγραφεί, ν' αγγιχτεί με ιδιαίτερο ζήλο και προσήλωση; Πώς μπορεί κανείς να πει τόσα πολλά, σε πολύ λίγες σελίδες; Όλα τούτα τ' απίθανα ρωτήματα, φαίνονται να βρίσκουν απάντηση στις λιγοστές σελίδες του απίθανου βιβλίου, που ‘χω τη τύχη, τη τιμή και τη χαρά, να σας προτείνω σήμερα.
     Η άγνωστη κι ανώνυμη -δε μαθαίνουμε ποτέ όνομα κι ακριβή ηλικία- ηρωΐδα, είναι γκέι χωρίς να το κραυγάζει. Επίσης -παρόλο που η συγγραφέας ανήκει στο φεμινιστικό κίνημα- δε διακρίνουμε πουθενά φεμινιστικούς φετφάδες. Μια απλή σερβιτόρα σε ημιαπασχόληση, ευαίσθητη, ερωτική και τρυφερή σα μίσχος λουλουδιού, αλλά παράλληλα σκληρή και ψυχρή σα παγωμένο κρύσταλλο, αδιαφορεί και παθιάζεται. Χάνει το ταίρι της και χάνει το κόσμο και το έρμα της. Πέφτει σε μια περίεργη, ενδιάμεση κατάσταση, που θυμίζει τη νάρκωση, που εξακολουθεί να υπάρχει, λίγο μετά το ξύπνημα. Εκεί, όλα μπορούν να συμβούν.
     Η γραφή θαυμάσια -με την εξαιρετική υποστήριξη της μεταφράστριας-, λιτή, καίρια, περιγραφική όπου πρέπει, αφαιρετική όπου απαιτείται, αιφνιδιάζει, καθηλώνει και μαγεύει. Μας... «αναγκάζει» να δούμε την όλη ιστορία με τα μάτια της και στο τέλος, αφού συμμετέχουμε νοερά, αναγκαζόμαστε να συμφωνήσουμε με την ηρωΐδα. Και ξέρουμε όλοι πόσο δύσκολο είναι για έναν άντρα αναγνώστη να περπατήσει στα χνάρια μιας γυναίκας-ηρωΐδας, κι αυτό εγώ προσωπικά, το θεωρώ μεγάλο επίτευγμα της συγγραφέως. Ένα πραγματικό βιβλίο-έκπληξη.
     Φυλάω για το τέλος λίγα λόγια για την Εκδοτική Aquarius, που πια δεν υπάρχει αυτούσια, -θαρρώ έχει ενσωματωθεί στον Εξάντα, επίσης εξαιρετική εκδοτική εταιρεία- που πριν μερικά χρόνια, μας σύστησε τον μεγάλο κι ασύγκριτο Τομ Ρόμπινς. Ποιός μπορεί να ξυπνήσει από το «Άρωμα Του Ονείρου» ή ν' αποχωριστεί την «Αμάντα: Το Κορίτσι Της Γης»; Ε λοιπόν δεν είναι μόνον ο Ρόμπινς, στη τέως Aquarius και νυν Εξάντας. Όσα βιβλία έτυχε ν' αποκτήσω κι έφεραν τη σφραγίδα της, καταφέραν να με κερδίσουνε, χωρίς να ‘ναι απαραίτητα, μεγάλοι τίτλοι, από μετρ της λογοτεχνίας. Αυτό μου δείχνει, πως εκεί στην Aquarius, οι ιθύνοντες, ξέρανε πολύ καλά το αντικείμενό τους, επιλέγανε πολύ καλούς μεταφραστές, προσέχανε πολύ το προϊόν κι έτσι δε μπορώ παρά να τους δώσω τα συγχαρητήριά μου.

                  

     Πρόκειται για ένα εξαιρετικά προικισμένο, μαχητικό και ταλαντούχο κορίτσι, που εργάστηκε όσο κανείς άλλος για ένα σωρό θέματα: για τους γκέι, τους αστέγους, τους φορείς του AIDS, δικαιώματα κι αποδοχή στη κοινωνία. Ιδιαίτερα πάσχισε και κατάφερε να στήσει μια γκέι προσωπικότητα και να υποστηρίξει μια ταυτότητα τέτοια, ώστε να χαίρει πλέον παγκόσμιας αναγνώρισης. Τέλος, τα άρθρα κι οι συνεργασίες της πολλές, σε διάφορα περιοδικά κι εφημερίδες.
     Η Sarah-Miriam Schulman γεννήθηκε στις 28/7/1958, στη Ν. Υόρκη κι είναι Αμερικανοεβραία 2ης γενιάς στη καταγωγή-, μυθιστοριογράφος, ιστορικός και θεατρική συγγραφέας. Υπήρξε πρώτη χρονικογράφος της κρίσης του AIDS  και τα κοινωνικά ζητήματα που αυτό δημιουργεί, δημοσιεύοντας άρθρα στις αρχές της 10ετίας του '80, συμπεριλαμβάνοντας σ' αυτά και τους αστέγους. Έχει εκδόσει 12 βιβλία: 9 μυθιστορήματα, 2 βιβλία non-fiction κι ένα θεατρικό. Τα πρώτα μυθιστορήματά της ξεχωρίζανε για το ψυχρό ύφος τους, μιας κι ανήκε στη καλλιτεχνική, μποέμ, γκέι ομάδα της ανατολικής πλευράς του Μανχάταν. Βιβλία όπως: "The Sophie Horowitz Story", "Girls", "Visions" & "Everything", εκδόθηκαν από μικρούς εκδοτικούς οίκους σε μικρό τιράζ, όμως καταφέρανε να τη καθιερώσουνε. Το "After Delores" εκδόθηκε από τον E. P. Dutton το 1988 έλαβε ευνοϊκή κριτική στους New York Times, μεταφράστηκε σε 8 γλώσσες και της απέφερε το American Library Association Stonewall Book Award, το 1989.
     Το επόμενο μυθιστόρημα της, το 1990, "People In Trouble" ήτανε το 1ο έργο τέχνης που μιλούσε για τους φορείς του AIDS. Το 1992 δημοσιεύει το "Empathy", πειραματικό μυθιστόρημα για τον ομοφυλοφιλικό έρωτα και κέρδισεν έπαινο από τις φεμινίστριες συγγραφείς: Fay Weldon & Kate Millet, μεταξύ άλλων. To "Rat Bohemia" (1995), νουβέλα, μπήκε στη λίστα των 100 καλυτέρων ομοφυλοφιλικών μυθιστορημάτων απ' το The Publishing Triangle. Το ιστορικό μυθιστόρημα, "Shimmer" (1998), διαδραματίζεται στη Ν. Υόρκη την εποχή του McCarthy. Πρωταγωνιστές, ένας μαύρος και μια λευκή ομοφυλόφιλη, που ίστανται σαν εμβληματικοί Αμερικανοί και μες απ' τη ματιά τους, επαναξιολογείται η μεταπολεμική εποχή.
     Τα 2 non-fiction της βιβλία μέχρι σήμερα είναι: "My American History": ομοφυλοφιλική ζωή κατά τη διάρκεια των ετών των Reagan & Bush (Rutledge, 1995). Πρόκειται για συλλογή δημοσιογραφικών άρθρων που ξεκινά πριν από την εκλογή Ρήγκαν το 1980 και καλύπτει και το ξεκίνημα της κρίσης του AIDS. Περιλαμβάνει επίσης κάποιες πολύ σπάνιες πληροφορίες για τις πρώτες μέρες της κρίσης του AIDS, που γραφτήκανε για εφημερίδες και περιοδικά. Στο βιβλίο της "Stage Struck" (1998), θέατρο, AIDS και μάρκετινγκ της γκέι Αμερικής, ανακατεύονται με θαυμαστό τρόπο, -πλοκή βασισμένη στην όπερα "La Boehm"- από τη Σούλμαν και κερδίζει ξανά το American Library Association Stonewall Book Award. Το 1999 τέλειωσε το 8ο μυθιστόρημά της, "Τhe Child". Με τη μεσολάβηση της συνθέτιδας Diamanda Galas, εκδόθηκε από τους Carroll & Graf  το 2007 κι έλαβεν άλλη μια φορά παινετικές κριτικές. Το "The Mere Future" θα δημοσιευθεί την άνοιξη του 2009. Το φουτουριστικό αυτό μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη Ν. Υόρκη, όπου η μόνη εργασία που 'χει απομείνει είναι το Μάρκετινγκ.
     Από το 1979-1982, ήταν μέλος της CARASA (επιτροπή για τα δικαιώματα άμβλωσης κι ενάντια στη κατάχρηση στείρωσης) και συμμετείχε σε μια διάσημη πλέον ενέργεια, όπου αυτή και 5 άλλες, αποκαλούμενες The Women's Liberation Zap Action Brigade (Γυναικεία Ακτιβιστική Απελεθερωτική Ταξιαρχία), αναστατώσανε μιαν ακρόαση αντι-άμβλωσης σε συνέδριο που 'τανε σε ζωντανή ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοση. Το 1987, μαζί με τον παραγωγό ταινιών Jim Hubbard ίδρυσαν το The New York Lesbian & Gay Experimental Film Festival, -τώρα λέγεται MIX- και που βρίσκεται πια στο 21ο έτος του. Την ίδια χρονιά μπήκε στο ACT UP κι ήταν ενεργό μέλος για 5 έτη. Συμμετείχε σε πολλές μικρές μεν αλλά δημόσιες δραστηριότητες κι έλαβε μέρος στην ίδρυση του Οίκου Εργασίας. Συνελήφθη όταν αυτή κι η οργάνωσή της κατέλαβαν τον Grand Central Station, διαμαρτυρόμενοι για τον 1ο πόλεμο του Κόλπου, με σύνθημα: "Χρήματα για το AIDS κι όχι για πόλεμο". Το 1992, μαζί με 5 άλλες ίδρυσαν το Lesbian Avengers, μια δραστήρια οργάνωση. Στη περιοδεία για το πλασσάρισμα του βιβλίου της "Εμπάθεια", το 1992, επισκέφθηκε τα γκέι βιβλιοπωλεία του Νότου για να ξεκινήσει συνεργασίες.
     Ζει ακόμα στην ανατολική πλευρά του Μανχάταν, που διαμόρφωσε και διαμορφώνει τον καμβά των ιστοριών που γράφει. Ένα ισόβιο ενεργό πολιτικό στέλεχος, που αρκετές ημέρες εβδομαδιαίως κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, παίρνει τον υπόγειο, πορθμείο και 2 λεωφορεία και πηγαίνει στο Ιστ Βίλατζ σε μια περιορισμένη τάξη στο College Οf Staten Island, όπου είναι μόνιμη καθηγήτρια αγγλικών. Οι σπουδαστές της κάθε 6μηνο μπορούν να 'ναι: Ιταλοαμερικανοι, Αφροαμερικανοι, Υεμένιοι, Δομινικανοί, Αϊτινοί, Λιβανέζοι, Αζέροι, από το Μπαγκλαντές, Κινέζοι, Κορεάτες, Ρώσοι, Αλβανοί, Κοσοβάροι κλπ.
     "Μερικοί μόλις μπορούν να διαβάσουν μεγαλόφωνα και μερικοί ξέρουν 5 γλώσσες", λέει η ίδια. Εν πάση περιπτώσει, μαθαίνει τα ονόματά τους από τη 2η βδομάδα κι επίσης τι σημαίνουν. Εργάζεται τόσο σκληρά μα πάντα νομίζει πως δε κάνει κάτι σημαντικό. Νομίζει πως δεν είναι και τόσο πετυχημένη, όσο πιστεύει πως της αξίζει. Κι όμως έχει βραβευθεί πολλάκις.

                                                          Πάτροκλος Χατζηαλεξάνδρου

-------------------------------------------------------------------------------------------

                                                 Απρίλης '08

     "Γαλαξιακή Αυτοκρατορία"

Συγγραφέας: Ισαάκ Ασίμοφ
Τίτλος πρωτοτύπου: "Foundation Series" 6 τόμοι 1951
Εκδόσεις:  ΚΑΚΤΟΣ 1978 κι εντεύθεν
Μεταφραστές: Α. Ρικάκης, Χ. Ξενούλης, Μ. Ζουμπουλάκη, Σ. Κωνσταντινέα

     Πριν προχωρήσω στη παρουσίαση αυτής της σειράς βιβλίων του θαυμάσιου αυτού συγγραφέα και για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησα τούτες τις παρουσιάσεις, θα πιαστώ από κάτι αρνητικό. Οι μεταφράσεις είναι μάλλον απαίσιες, ο ορθογραφικός έλεγχος και κατ' επέκταση κι η επιμέλεια, θα μπορούσανε να χαρακτηριστούνε φρικτές κι ευτυχώς που το έργο αυτό είναι εξαιρετικό, ειδεμή θα 'χε καταποντιστεί στα ρηχά λασπόνερα της λήθης, στη χώρα μας. Επειδή όμως είναι έργο καταπληκτικό αναγκάζομαι να παρακάμψω αυτές τις ...κακές λεπτομέρειες και να μιλήσω γι' αυτό σα να το διάβασα στο πρωτότυπο.
     Με τούτο το έργο, ο Ασίμοφ ξαναχτίζει, σαν άλλος Δημιουργός, ολάκερο τον κόσμο, την ανθρωπότητα, το σύμπαν, ξαναπεριγράφει τη πορεία από το ακατέργαστο, στο κατεργασμένο, ξαναστήνει την όλη φιλοσοφία κι ξαναπομυθοποιεί, με πολύ βαθιές τομές, ό,τι πολλοί αγαπούνε, ή ό,τι πολλοί μισήσανε. Στο βιβλίο του "Ακόμα Κι Οι Θεοί", που επίσης συνιστώ ανεπιφύλακτα, οικοδομούσε τη τρισυπόστατη φύση των ανθρώπων, μ' ένα μοναδικό μύθο κι επειδή συνέβη να το διαβάσω πρώτο, είχα μείνει με κομμένη την ανάσα. Αλλά όταν διάβαζα τη "Γαλαξιακή Αυτοκρατορία" οι αντιδράσεις μου ήταν απερίγραπτες. Ριγούσα ολάκερος με κάθε σελίδα, με κάθε παράγραφο, με κάθε κεφάλαιο και σε κάθε τόμο του. Ερωτεύτηκα πραγματικά, αυτό το πόνημα και θαύμασα στο έπακρο τον δημιουργό του.
     Σκεφτείτε λέει, να γινότανε, μαθηματικά, να μπορεί κανείς να υπολογίσει τις ενέργειες της πλειοψηφίας του κόσμου, με πολύ μεγάλη προσέγγιση, σε μιαν εξελιγμένη κοινωνία του μέλλοντος. Σκεφτείτε τον άνθρωπο που θα μπορούσε να φέρει σε πέρας ένα τέτοιο έργο, μια τέτοια ιδέα και φυσικά σκεφτείτε τις αλληλεπιδράσεις από κυβερνώντες, επαναστάτες, σφετεριστές κι υποψήφιους ...διαδόχους θρόνων... Σκεφτείτε επίσης ένα κόσμο τέλειο, κομμένο όμως σε πολλά μικρότερα κομμάτια. Σκεφτείτε, τα κομμάτια αυτά, που αντί να θέλουν να ενωθούν ώστε να δημιουργήσουν μιαν όσο πιο καλή τελειοτήτα, να θέλουν να εξαλείψουν τα υπόλοιπα, ώστε να μείνουνε μόνα. Τέλος σκεφτείτε τί ρόλο θα μπορεί να παίξει η Εκκλησία, σε όλα τούτα και πως. Ε λοιπόν ό,τι και να σκεφτείτε, όσο και να σκεφτείτε, ο Ασίμοφ το 'χει καλύψει, το 'χει μελετήσει και σαν άλλος προφήτης γράφει, πριν πάνω από 50 χρόνια, πράματα που βρήκαμε, βρίσκουμε και θα βρίσκουμε μπρος μας. Γιατί μπορεί ν' αλλάξεις τον κόσμο, αλλά όχι και την ανθρώπινη αδυναμία. Αυτή είναι προπάντων και περίπου πανομοιότυπη.
     Πριν κλείσω, θα 'θελα να κάνω μνεία και σε δυο ακόμα μοναδικά του έργα: Τη "Νύχτα" και τον "Δισεκατονταετή 'Ανθρωπο". Το πρώτο είναι το πιο πολυβραβευμένο κείμενο ΕΦ και θεωρείται πλέον από τα κορυφαία διηγήματα του είδους και το δεύτερο έγινε -μεταξύ άλλων- μια πολύ καλή ταινία στον κινηματογράφο. Η ΕΦ, μπορεί να 'χει φανατικούς φίλους ή φανατικούς εχθρούς, εγώ, που δε μπορώ να πω πως συγκαταλέγομαι μήτε στους μεν ή στους δε, δηλώνω πως είναι κι αυτό ένα λογοτεχνικό είδος, που στις τάξεις του μπορεί κανείς να βρει διαμάντια πανάκριβα. Γι' αυτό λοιπόν πριν απορρίψει κανείς κάτι, καλόν είναι να το δοκιμάσει χωρίς καμμιά προκατάληψη. Τέλος, επανέρχομαι σ' αυτό που είπα στην αρχή. Σκεφτείτε αυτό το έργο να 'χε τύχει καλύτερης αντιμετώπισης από τον εκδοτικό... Κρίμα κι ειλικρινά λυπάμαι.

     Ο Ισαάκ Ασίμοφ (Isaac Asimov) γεννήθηκε περίπου 2 Γενάρη 1920 -ακριβής ημερομηνία, για τεχνικούς και γραφειοκρατικούς λόγους, δεν είναι σίγουρη- στο Petrovichi of Smolensk Oblast της Ρωσίας, από την Anna Rachel Berman και τον Judah Asimov, εβραϊκή φαμίλια υφαντουργών. Μετακομίσανε στις ΗΠΑ, όταν ήτανε 3 ετών και καθώς οι γονιοί του μιλούσαν εβραϊκά κι αγγλικά στο σπίτι, ο μικρός δεν έμαθε ποτέ ρώσικα. Μεγάλωσε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και κατάφερε ν' αρχίζει να διαβάζει από τα 5 και στις 2 γλώσσες.
     Οι γονείς του ανοίξανε ψιλικατζίδικο και περιμένανε πως ο γιος τους θ' ασχοληθεί με το μαγαζί σα μεγαλώσει. Πράγματι, ξεκίνησε μικρός, μα μια μέρα, είδε στο μαγαζί ένα περιοδικό ΕΦ κι άρχισε να το διαβάζει. Αυτό ήταν. Η καριέρα του ως ψιλικατζή είχε τελειώσει. Στην εφηβεία, άρχισε να γράφει δικές του ιστορίες και γρήγορα μάλιστα άρχισε να τις πουλά σε παρόμοια περιοδικά.
     Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1939 και πήρε τίτλο Δ^ρα στη χημεία το 1948. Στο μεταξύ πέρασε 3 χρόνια, κατα τη διάρκεια του 2ου Παγκ. Πολ., δουλεύοντας στο Philadelphia Navy Yard's Naval Air Experimental Station. Όταν τέλειωσεν ο πόλεμος, παραιτήθηκε από το στρατό, 9 μήνες πριν λάβει τη τιμητική, έτσι κι αλλιώς, αποστράτευση. Κατά τη διάρκεια της συνολικής στρατιωτικής του σταδιοδρομίας, έφτασε στο βαθμό του δεκανέα, επειδή ήξερε γραφομηχανή. Απέφυγεν επιμελώς τις ατομικές δοκιμές του 1946 στην Ατόλη Βikini.
     Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Βοστώνης για να πάρει διδακτορικό και παρέμεινε κει, αλλ' όχι ως εκπαιδευτικός. Το Πανεπιστήμιο έπαψε να τον πληρώνει το 1958. Παρέμεινε στη σχολή ως Επίκουρος Καθηγητής, προάγεται το 1979 σε Πλήρη Καθηγητή και τα προσωπικά γραπτά του απ' το 1965 και μετά αρχειοθετούνται στην αναμνηστική βιβλιοθήκη Mugar του Πανεπιστημίου, πιάνοντας 464 κιβώτια, σε ράφια 71 μέτρων συνολικά! Το 1985, έγινε Πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Ανθρωπιστών και παρέμεινε σε κείνη τη θέση μέχρι το θάνατό του. Διάδοχός του ήταν ο φίλος του κι επίσης συγγραφέας, Kurt Vonnegut. Παντρεύτηκε τη Γερτρούδη Blugerman στις 26 Ιουλίου 1942, με την οποία απέκτησε 2 παιδιά, τον David (1951) και τη Robyn Joan (1955). Μετά από παρατεταμένη διάσταση, χώρισαν οριστικά το 1973 και παντρεύτηκε ξανά, την επόμενη χρονιά, τη Janet Ο. Jeppson.
     Ήταν ένας claustrophile δηλαδή απολάμβανε το κλείσιμό του σε μικρούς χώρους, μισούσε τα αεροπλάνα κι έτσι δεν έκανε μεγάλα ταξίδια. Στον α' τόμο αυτοβιογραφίας του, αναφέρει επιθυμία της παιδικής του ηλικίας να 'χει δικό του πάγκο πώλησης περιοδικών, σε σταθμό Μετρό της Νέας Υόρκης και μέσα κει φαντάστηκεν ότι θα μπορούσε να κλειστεί και ν' ακούει το βούισμα των τραίνων. Τα επόμενα έτη, βρήκε απόλαυση στα κρουαζιερόπλοια και σε πολλές περιπτώσεις έγινε μέρος της ψυχαγωγίας των κρουαζιερών, με συζητήσεις για την ΕΦ. Η φυσική επιδεξιότητά του ήτανε πολύ φτωχή. Δεν έμαθε ποτέ να κολυμπά ή να οδηγεί ποδήλατο, αν κι έμαθε να οδηγεί αυτοκίνητο και να το βρίσκει απολαυστικό. Περιέγραψε μάλιστα, στο "Asimov Jokebook" του, την οδήγηση στη Βοστώνη, ως... "αναρχία στις ρόδες".
     Πέθανε 6 Απριλίου 1992, κοντά στη 2η σύζυγό του, Janet και τα παιδιά του από τον πρώτο γάμο. 10 χρόνια μετά, η έκδοση της Janet Asimov, της αυτοβιογραφίας του, "Αυτό Είναι Μια Καλή Ζωή", αποκάλυψε πως ο θάνατός του προκλήθηκε από AIDS. Αξίζει ν' αναφερθεί πως είναι από τους κορυφαίους και πολυβραβευμένους συγγραφείς του είδους, παγκοσμίως.

--------------------------------------------------------------------------------------------

                                       Μάρτης '08

  Μάργκαρετ 'Ατγουντ: «Η Κλέφτρα Κίσσα»

Τίτλος Πρωτοτύπου:     «The Robber Bride»
Συγγραφέας:                Margaret Eleanor "Peggy" Atwood
Μετάφραση:                Έφη Καλλιφατίδη
Εκδόσεις:                     ΩΚΕΑΝίΔΑ
Α' Έκδοση:                   1993
Α' Έκδοση Ελλάδα:        1/1996
Σελίδες:                        599
Τιμή:                           14-15 Euro

     Πριν καμμιά δεκαριά χρόνια, είχα την ευχαρίστηση, τη τύχη κι ό.τι άλλο βάλει ο νους, να γνωρίσω προσωπικά την Έφη Καλλιφατίδη. Πρόκειται για ικανότατο, ευφυέστατο κι εκπληκτικό κορίτσι με δουλειά εντυπωσιακότατη, καθώς μετρά πλέον τόσες και τόσες μεταφράσεις. Μεταξύ αυτών, εκείνες τις θαυμάσιες, των έργων του Ουμπέρτο Έκο (Όνομα Του Ρόδου, Εκκρεμές Του Φουκό κ.λπ). Μια σπινθηροβόλα παρουσία, που 'χει συμβάλλει τα μέγιστα στο να προάγει τη λογοτεχνία, από το πόστο του μεταφραστή. Όπως έχω ξαναπεί και παλιότερα, ο μεταφραστής είναι σα να ξαναγράφει το βιβλίο. Δεν είναι δική του η ιδέα, αλλά μεταφέρει ένα κείμενο από τη μια γλώσσα στην άλλη κι εκτός των δυσχερειών που 'χει αυτή η εργασία, θα πρέπει και να μπορεί να περαστεί επιτυχώς και στην άλλη μεριά και να μη χάσει μήτε την ουσία, μήτε την αξία του.
     Τώρα που κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι από τότε, η τύχη το 'φερε να πιάσω στα χέρια μου μιαν άλλη δουλειά της, το βιβλίο για το οποίο θα μιλήσω τώρα. Ήθελα λοιπόν πριν αναφερθώ σ' αυτό, να εξάρω τη προσφορά της στα νεοελληνικά γράμματα κι ευκαιρίας δοθείσης να ξανασυγχαρώ τις Εκδόσεις Ωκεανίδα, για άλλη μια πολύ προσεγμένη δουλειά τους. Έφη μου, να 'σαι καλά, σε χαιρετώ.
     Η «Κλέφτρα Κίσσα» της Μάργκαρετ 'Ατγουντ είναι παράξενο βιβλίο και πολύ διαφορετικό, από τα συνηθισμένα. Αν εκτυλισσότανε μάλιστα σ' ανάλογο περιβάλλον θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εξωτικό. Η συγγραφέας, αναλύει με μαστοριά κι εκπληκτικήν ακρίβεια τους ήρωές της, στήνει θαυμάσια τον ιστό της ιστορίας, βυθίζει το νυστέρι-πένα της αρκετά βαθιά στην ανθρώπινη προσωπικότητα κι έτσι τα πρόσωπα βγαίνουνε στο φως, σε μιαν άπλετη οπτική έκθεση. Δεν είναι υπερβολή να πω, πως το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, εκτυλίσσεται κυρίως μέσα στις ηρωΐδες, -τέσσερις φίλες. Διαφορές των δυο φύλων, σχέσεις, μύχια συναισθήματα καλά ή κακά, διαπλέκονται όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά. Η πορεία δυνατή, σφριγηλή κι ακαταμάχητη, ευρηματική και συναρπαστική, καθηλώνει τον αναγνώστη.
     Η λεπτομερής κι όχι κουραστική, ανατομία των ηρώων σε καθησυχάζει κι εκεί που λες πως σ' έχει πάρει από το χέρι να σε οδηγήσει προς το ασφαλές λιμάνι της λύσης, εκεί ακριβώς σε αφήνει, σου τραβά και το χαλί κάτω από τα πόδια. Έτσι οι αμφιβολίες σ' ελεύθερη πτώση θα προσγειωθούν ανώμαλα, κάνοντας να επανεξεταστεί όλη η κατάσταση από την αρχή. Μήπως τάχα... Αν κι εφόσον...
     Πράγματι, μοναδική έμπνευση και πλοκή, πολύ καλή και βαθιά ματιά. Δικαίως θεωρείται η συγγραφέας, ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει ο Καναδάς στη Παγκόσμια Λογοτεχνία, -μαζί με τον Ματ Κοέν φυσικά. Δε χρειάζεται να προσθέσω τίποτ' άλλο, οι συντελεστές του βιβλίου εγγυώνται για την ποιότητά του.
------------------------------------------------------------------
  Η Μάργκαρετ Ελέανορ "Πέγκυ" 'Ατγουντ είναι συγγραφέας, ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας και μια εκ των πρωτοπόρων Καναδών γυναικών συγγραφέων. Γεννήθηκε στην Οττάβα του Οντάριο, στις 18 Νοέμβρη 1939. Πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο βόρειο Οντάριο και το Κεμπέκ κι άρχισε να γράφει σ' ηλικία 5 ετών "διδακτικά θεατρικά έργα, ποιήματα, εικονογραφημένες ιστορίες κι ένα ημιτελές μυθιστόρημα". Σπούδασε στο Κολέγιο Βικτόρια κι αργότερα στο πανεπιστήμιο του Τορόντο πήρε το πτυχίο της, κατόπιν πήρε Master στο Radcliff College, για ένα χρόνο μεταπτυχιακά και μετά άλλα 3 χρόνια στο Χάρβαρντ.
     Έζησε κατά καιρούς σε διάφορα μέρη της Β. Αμερικής αλλά και του υπόλοιπου κόσμου, μέχρι να επιστρέψει στο Τορόντο όπου και ζει αυτή τη στιγμή. Ταξίδεψε πολύ κι άλλαξε διάφορα επαγγέλματα: ταμίας, σερβιτόρα, σύμβουλος κατασκηνώσεων, λέκτορας της αγγλικής λογοτεχνίας και τέλος, συγγραφέας. Εκτός από καθιερωμένη ποιήτρια, είναι σήμερα η διασημότερη πεζογράφος και κριτικός του Καναδά. Πεζογραφήματά της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες. Αν κι είναι ευρέως γνωστή για τα μυθιστορήματά της, εκδίδει επίσης συνεχώς ποίηση. Τα ποιήματά της είναι συνήθως επιγράμματα. Είναι παντρεμένη με τον μυθιστοριογράφο Γκράεμε Γκίμπσον, ενώ το 1976 απέκτησε κόρη, τη Τζες 'Ατγουντ Γκίμπσον.
     Τα γραπτά της εστιάζονται συχνά σε φεμινιστικά θέματα κι ενδιαφέροντα, τα οποία μελετά κάνοντας χρήση διαφόρων καλλιτεχνικών υφών. Μερικοί κριτικοί πιστεύουν πως το πρώτο της μυθιστόρημα, «The Edible Woman» (Η Φαγώσιμη Γυναίκα), που μελετούσε τη γυναικεία δυσαρέσκεια, προμηνύει θέματα φεμινισμού δεύτερου κύματος. Επίσης έχει τη φήμη ατόμου με μεγάλο ενδιαφέρον για τον Καναδά και τη καναδική μυθοπλασία, ένα θέμα που εμφανίζεται και στα σκηνικά και την ατμόσφαιρα του μυθοπλαστικού και μη, έργου της. Στα '60ς  & '70ς συνδέθηκεν επίσης με τον καναδικό εθνικισμό.

     «Η Φαγώσιμη Γυναίκα», το πρώτο της μυθιστόρημα, κυκλοφόρησε το 1969 (ελλ.: εκδ. Γράμματα). Ακολούθησε το «Surfacing» (Ανάδυση, εκδ. Εστία) το 1972 κι «Η Διπλή Ζωή Της Τζόαν Φόστερ» το 1976 (εκδ. Γράμματα). Στη χώρα μας κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματα: «Η Ιστορία Της Πορφυρής Δούλης», «Μάτι Γάτας», "To 'Αλλο Πρόσωπο Της Γκρέις», "Ο Τυφλός Δολοφόνος» (Βραβείο Booker 2000), «Όρυξ & Κρέικ», η εκ νέου διήγηση του μύθου της Πηνελόπης και του Οδυσσέα με τίτλο «Πηνελοπειάδα» και το αυτοβιογραφικό δοκίμιο "Συνομιλώντας Με Τους Νεκρούς».
------------------------------------------------------------------------------------------

                                    Φλεβάρης '08

Ματ Κοέν:               "Και Το Λίγο Φως Τη Νύχτα Φτάνει..."
Τίτλος πρωτοτύπου:    "Elizabeth And After…"
Εκδοτικός Οίκος:          ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ
Μετάφραση:                Βίκυ Σταματάκη
Έτος A' έκδοσης:         09/2000
Σελίδες:                      320
Τιμή:                          14-15 Euro

     Οι διακοπές τελειώσανε και ξαναγυρνάμε φρέσκοι πίσω στη ρουτίνα της πόλης, ρουτίνα όμως που μπορεί να μετριάζεται ή και να ξεχνιέται τελείως όταν διαβάζει κανείς ένα καλό βιβλίο. Τούτο τον μήνα λοιπόν έχω τη χαρά να παρουσιάζω ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα ποτέ, -με άνεση θα το ενέτασσα στα είκοσι κορυφαία αναγνώσματά μου. Πρόκειται για το «...Και Το Λίγο Φως Τη Νύχτα Φτάνει...» του Ματ Κοέν.
     Αρπάζω την ευκαιρία να ξεκαθαρίσω πως δρω εντελώς παρορμητικά κι αυθόρμητα, μιας κι έχω την απόλυτη ελευθερία της επιλογής του εκάστοτε προς παρουσίαση βιβλίου, από το σύνολο των αγαπημένων αναγνωσμάτων μου κι έτσι, φυσικά και μου αρέσουν όλα όσα παρουσίασα και θα παρουσιάσω στο μέλλον. Απλά, μερικά τα ξεχωρίζω λιγάκι περισσότερο. Θα κλείσω τούτη τη παρένθεση λέγοντας πως ο αρχικός μου σκοπός ήταν να παρουσιάσω κλασσικούς συγγραφείς και τίτλους κι η αρχή με τον Ονορέ Ντι Μπαλζάκ και το "'Αγνωστον Αριστούργημά" του, το μαρτυρά. Μα ύστερα σκέφτηκα πως όλοι μας λίγο-πολύ, έχουμε ακούσει έστω και κάτι, για τους Φλωμπέρ, Σταντάλ, Ντοστογιέφσκη κ.λπ. ενώ π.χ. για τον καημένο -εκπληκτικό- Ματ Κοέν, είμαι βέβαιος πως αρκετοί από μας -κι εγώ πρώτος απ' όλους- δεν είχαμε πάρει καν μυρωδιά πως υπήρξε κι έγραψε. Έτσι αποφάσισα να παρουσιάζω σε τούτο τον πρώτο κύκλο, μερικά από κείνα τα βιβλία που βρίσκονται καθ' οδόν -κατά τη προσωπική μου γνώμη- προς τα μελλοντικά κλασσικά αναγνώσματα.
     Ε λοιπόν ο Ματ Κοέν υπήρξε κι έγραψε μεταξύ άλλων το "Elizabeth And After" -προσωπικά θα το προτιμούσα σα τίτλο, από την ελληνική εκδοχή- που το διάβασα και μαγεύτηκα. Πρόκειται για ένα χρονικό οδοιπορικό με κεντρικόν άξονα μια γυναίκα, την Ελίζαμπεθ και μια σειρά λεπτοπλόκων ιστοριών που στήνονται τριγύρω, πάνω και μέσα της και που όταν αυτή αφήνει τούτο τον κόσμο, θαρρείς και χάνεται το κοντάρι σ' αυτό το γαϊτανάκι κι οι ιστορίες τείνουν να διασπαστούνε φυγοκεντρικά, αλλά όχι αμέσως, μιας κι η δύναμη της συνήθειας και της γυναίκας αυτής, τις κρατά ακόμα κοντά. Όταν όμως πια διασπώνται σχηματίζουν νέους μικρούς καμβάδες, μικρότερης όμως ισχύος.
     Η ηρωίδα, που από την αρχή γνωρίζουμε πως έχει πια χαθεί, είναι μια ικανή, δυνατή, ερωτική και μαχητική γυναίκα, παγιδευμένη κι η ίδια στον ίδιο τον καμβά της, επιδρά στους γύρω της όσο ζει και μάλιστα θετικά κυρίως κι όταν χάνεται, ο κόσμος γύρω της αναζητά απεγνωσμένα, να βρει το χαμένο κέντρο του, ένα νέο επίκεντρο. Ο συγγραφέας αγωνίζεται σθεναρά να κρατηθεί ουδέτερος κι αόρατος παρατηρητής-οφθαλμός ος τα πανθ' ορά- δίχως να μεροληπτεί φανερά και τελικά το καταφέρνει. Επίσης καταφέρνει να στήσει και να υποστηρίξει τους χαρακτήρες του -και στήνει πάρα πολλούς χαρακτήρες με μεγάλη γκάμα σ' αποχρώσεις/εκφάνσεις. Εκεί ακριβώς είναι ένα μεγάλο μέρος της μαγείας του βιβλίου. Η τόση διασπορά ...δυνάμεων σε τόσους πολλούς χαρακτήρες δεν αποδυναμώνει το βιβλίο, μήτε κάποιος εξ αυτών εμφανίζεται πρόχειρα, αντίθετα, απογειώνει την απόλαυση της ανάγνωσης.
     Η μετάφραση εξαιρετική, η δουλειά του εκδοτικού θαυμάσια κι αυτά επίσης είναι μέρη της μαγείας του και θα πρέπει να τα πω. Έν άλλο μεγάλο μέρος της μαγείας του, τέλος, είναι η δύναμη της ίδιας της ιστορίας, που φυσικά οφείλεται στο μεγάλο ταλέντο και την έμπνευση του πρόωρα χαμένου αυτού μεγάλου Καναδού συγγραφέα. Είμαι βέβαιος πως σε λίγα χρόνια το βιβλίο αυτό θα ‘ναι κλασικό στο είδος του.

        Matt Cohen

     Γεννήθηκε στις 30 Δεκέμβρη 1942 στο Κίνγκστον του Οντάριο, Καναδά. Πήρε πτυχίο και μεταπτυχιακό στη πολιτική φιλοσοφία από το πανεπιστήμιο του Τορόντο και προς το τέλος της 10ετίας του '60, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο McMaster. Στα 26 του εξέδωσε τη πρώτη του νουβέλα. Μεταξύ 1969-99, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 20 βιβλία, συμπεριλαμβανομένων μυθιστορημάτων, διηγημάτων, ποιητικών συλλογών και 2 βιβλία για παιδιά, εντυπωσιακό έργο που του πρόσφερε τον διεθνή θαυμασμό και το Βραβείο Τεχνών Τορόντο.
     Ήτανε 2 χρονιές νικητής του National Magazine Award  για τα διηγήματά του και νικητής του John Glassco Translation Prize. Κατείχε μόνιμην έδρα σε διάφορα καναδικά πανεπιστήμια κι επίσης ήταν επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, στην Ιταλία το 1985. Δίδαξε στα εργαστήρια διάφορων συγγραφέων, διάβασε από την εργασία του κι έδωσε διαλέξεις σ' όλο τον κόσμο. Ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Συγγραφέων Καναδά, υπηρέτησε κι εκεί εξαιρετικά για πολλά χρόνια έτη.
     Ο Ματ Κοέν πέθανε στις 2 Δεκέμβρη 1999, μετά από σύντομη μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων, σ' ηλικία 57 ετών μα πρόλαβε να τιμηθεί και με το Κρατικό Βραβείο Καναδικής Λογοτεχνίας, από το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο "Elizabeth And After…" Το έργο του μεταφράστηκε σε όλο τον κόσμο, ενώ ο ίδιος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του Καναδά.
                                                                                            Π. Χ.
-----------------------------------------------------------------------------------------

                                     Γενάρης '08

Τίτλος: "Σαν Νερό Για Ζεστή Σοκολάτα"       

Συγγραφέας:  Laura Esquivel

Εκδόσεις:  ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Α' Ελληνική έκδοση:  1994

Μετάφραση:  Κλαίτη Σωτηριάδου-Μπαράχας

Σελίδες:  260

Τίτλος πρωτοτύπου:  "Like Water For Chocolate"

     Καιρός διακοπών πλέον (σσ. είχε γραφτεί για παρουσίαση Αυγούστου) κι είναι ώρα για κάτι ευχάριστο, δροσερό, γλυκό και γευστικό. Είναι καιρός για λίγη ζεστή σοκολάτα, από τα μαγικά χέρια της Λάουρα. Ξέρω πως κυκλοφορούνε πολλά βιβλία μαγειρικής, γκουρμέ ή άλλως πως. Ξέρω πως κυκλοφορούνε πολλά ερωτικά βιβλία. Θαυμάσια, καλά, μέτρια... Κείνο που δεν ήξερα κι ίσως κι εσείς, είναι πως κυκλοφορεί ένα βιβλίο που 'ναι κι από τα δυο, χωρίς να 'ναι κι απαραίτητα, μα... τέλος πάντων.

     'Ανοιξα μ' έντονο σκεπτικισμό το πόνημα τούτο, προετοιμασμένος να ...φάω στη μάπα κάτι σύνηθες, γλυκανάλατο κι ακόμα-ακόμα προετοιμασμένος να το παρατήσω στη πρώτην ευκαιρία, να πιάσω κάτι άλλο και μετά να φροντίσω να το φέρει η τύχη, να μη το ξαναπιάσω ποτέ ξανά. Έχει συμβεί, σας τ' ορκίζομαι, αυτό στο παρελθόν. Ε λοιπόν σας πληροφορώ πως τη πάτησα! Το βιβλίο αυτό κατάφερε να με καθηλώσει και μάλιστα με πολλούς τρόπους.

     Φανταστείτε μια πολυπλόκαμη σειρήνα που στην αρχή αφήνεσαι να ενδώσεις στα θέλγητρά της από περιέργεια και μόνο. Μετά, -πλοκάμι το πλοκάμι- σε κερδίζει και μένεις κοντά της. Ύστερα δε θες με τίποτα να ξεκολλήσεις και να τελειώσει κι όταν αυτό συμβαίνει, δυστυχώς, -γιατί ναι... δυστυχώς τελειώνει κάποια στιγμή, ίσως το μόνο εμφανές ...μειονέκτημά του- γυρνάς σα χαμένος τις λιγοστές, τελευταίες, σχεδόν άδειες σελίδες μπας κι έχει ξεμείνει κάτι ακόμα να γευτείς από τη μαγεία, εκεί που αναγράφει το που, το πώς, το γιατί και το πότε τυπώθηκε -μέχρι και ποιος ήτανε βάρδια νυχτοφύλακας στον εκδοτικό όταν παραδόθηκε- και τα διαβάζεις ακόμα μαγεμένος, γιατί σε κρατά το τελευταίο άρωμα αυτής της ακόμα ζεστής σοκολάτας. Σε γοητεύουν ακόμα κι αυτές οι ...άχρηστες πληροφορίες, όπως σηκώνεις την άδεια πια κούπα για να στραγγίξεις και τις τυχόν τελευταίες ρουφηξιές της. Κι όταν κλείνεις με βαριά καρδιά το εξώφυλλο, ξαναγυρνάς στην αρχή, πυρετωδώς, για να ξανακοιτάξεις μπας και σου ξέφυγε τίποτε, τίποτε τελευταία στοιχεία για τη συγγραφέα και πάει λέγοντας.

     Έτσι έκανα και τότε πρόσεξα τ' όνομα της μεταφράστριας: Κλαίτη Σωτηριάδου-Μπαράχας! Μια θαυμάσια μεταφράστρια εξειδικευμένη στις λατίνικες γλώσσες και κύρια μεταφράστρια του λατρεμένου μου Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Η γυναίκα καταφέρνει θαυμάσια πράματα στις δουλειές που 'χει κάνει, -κι έχω διαβάσει μέχρι σήμερα- και βρίσκω την ευκαιρία να τη συγχαρώ και δημόσια. Επίσης να εξάρω τη προσεγμένη έκδοση από την Ωκεανίδα. Μπράβο τους!

     Κλείνω τη παρένθεση κι επανέρχομαι στο βιβλίο. Πρόκειται για ένα έξοχο βιβλίο εξωτικής μαγειρικής, ένα ερωτικότατο βιβλίο με πάμπολλους, έντονους και κομψούς τόνους αισθησιασμού και παράλληλα χρονικό μιας εποχής, παλιάς και κάπως ... πρωτόγονης. Ένα βιβλίο θηλυκό, από μια γυναίκα ταλαντούχα, λατίνικο κι απολαυστικό μέχρι τη τελευταία ...σταγ... εεε σελίδα, -ναι! ναι... κι αυτή με τις άχρηστες πληροφορίες.

     Όχι, μην αναζητήσετε αβυσσαλέα βάθη κι υψηλή φιλοσοφική σκέψη. 'Αλλωστε ποιός ξέρει αν αυτή η μαστοριά στο να φτιάχνει κανείς μιαν εξαίσια ζεστή σοκολάτα, δε κρύβει μεγάλη δόση σοφίας. Όταν κάποτε ρωτήσαν οι μαθητές, ένα κινέζο σοφό δάσκαλο για το μυστικό της ευτυχίας, είπε: «Να φτιάχνεις έτσι το σπίτι σου, ώστε τον χειμώνα να φαντάζει ζεστό, το καλοκαίρι δροσερό και να φτιάχνεις το τσάι σωστά, παραδοσιακά, έτσι ώστε να το απολαμβάνεις πλέρια». Οι μαθητές εξανέστησαν: «Αυτό είναι Δάσκαλε το μυστικό της Ευτυχίας; Σιγά, και ποιός δε το ξέρει»; Τότε ο δάσκαλος απάντησεν ήσυχα: «Δείξτε μου έστω κι ένα που να κάνει όλα όσα είπα κι εγώ θα πάω να καθίσω στα γόνατά του να γίνω μαθητής του»!

     Αναζητήστε λοιπόν την ευτυχία του ν' απολαύσετε μιαν όμορφη ζεστή σοκολάτα τα δειλινά των διακοπών σας, γιατί όλα μαζί τα στοιχεία του βιβλίου αυτού το καθιστούν μια θαυμάσια επιλογή γι' αυτές.

  Η Λάουρα Εσκιβέλ γεννήθηκε στις 30 Σεπτέμβρη 1950 στη Πόλη Του Μεξικού, όπου και ζει με τον άντρα και τη κόρη της. 'Αρχισε τη σταδιοδρομία της διδάσκοντας και γράφοντας θεατρικά έργα για παιδιά. Έγραψεν επίσης πολλά κινηματογραφικά σενάρια. Το πρώτο της μυθιστόρημα, "Σαν Νερό Για Ζεστή Σοκολάτα" (1989), γνώρισε πρωτοφανή επιτυχία. Μεταφράστηκε σε 35 γλώσσες, ήταν πάνω από χρόνο στη λίστα των best-sellers στους New York Times και πούλησε πάνω από 3.000.000 αντίτυπα!

     Το βιβλίο γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία σε σενάριο της ίδιας με σκηνοθέτη τον Αλφόνσο Αράου, τον σύζυγό της. Γι' αυτό το σενάριο κέρδισε το 1992, το Βραβείο Αριέλ, που απονέμει η Ακαδημία Επιστημών & Κινηματογραφικών Τεχνών του Μεξικού, το Βραβείο Σίλβερ Ούγκο (στο 28ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σικάγου) και το 1993 το Βραβείο Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Χιούστον. Το 1994 της απονεμήθηκε το γνωστό Βραβείο Βιβλίου Της Χρονιάς των Αμερικανικών Βιβλιοπωλείων -πρώτη φορά σε ξένο συγγραφέα! Το 1995 εκδόθηκε το μυθιστόρημά της "Ο Νόμος Της Αγάπης" κι ύστερα τα έργα: "Intimas Suculentias", "Tratato Historico De Cocina" (1998) κι "El Libro De Las Emociones" (2000). Το μυθιστόρημα "Γρήγορος Σαν Τον Πόθο" εκδόθηκε το 2001.
                   Καλή Χρονιά Σ' Όλο Τον Κόσμο     Πατ. Χατ.

-------------------------------------------------------------------------------------------

                                       Δεκέμβρης 2007

Τίτλος: "Χιόνια Πάνω Στους Κέδρους"                         

Συγγραφέας: Ντέιβιντ Γκούτερσον
Εκδόσεις: Ψυχογιός 1997

Μετάφραση: Τραϊκόγλου Μαρία-Ρόζα

Σελίδες: 480

Τίτλος πρωτοτύπου: David Guterson's "Snow Falling On Cedars"

     Όταν μια μικρή κοινωνία βρίσκεται σε κατάστασην ηρεμίας, μπορεί να μη φαίνεται τίποτε κι όλα να βαίνουνε καλώς. Αν όμως συμβεί κάτι και σπάσει το -τελικά- εύθραυστο περίβλημα αυτής της ηρεμίας, έρχονται στην επιφάνεια, ένα σωρό πράγματα που καλύτερα θα 'ταν να μένανε κρυμμένα. Κατ' άλλους, καλύτερα να σπάζει το σπυρί και να τινάζεται το πύον, ώστε η αποθεραπεία των πάσχοντων ιστών ν' αποκαθίσταται καλύτερα, πληρέστερα, καθαρότερα κι ασφαλέστερα.

     Τελικά ποιό είναι το καλύτερο; Το βιβλίο αυτό επιχειρεί ν' ανατμήσει μια τέτοια περίπτωση, -που δυστυχώς υπήρξε πραγματικότητα, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της παγκόσμιας ιστορίας. Ο συγγραφέας καταφέρνει να κρατηθεί εκπληκτικά ουδέτερος, θαυμαστά τίμιος και να μας επιτρέψει, εμάς τους αναγνώστες, να καταχωρήσουμε στο νου μας, στηριγμένοι στα ιδανικά και τα πιστεύω μας, το καθετί. Καταφέρνει να παραμείνει φαινομενικά απαθής ακόμα κι όταν περιγράφει-εξιστορεί, περιπτώσεις προκαταλήψεων και ρατσισμού, καταφέρνει να μη παρασυρθεί στο μελό, ακόμα κι όταν μιλά για ένα μεγάλο έρωτα και σαν παρατηρητής-ξεναγός μας συνοδεύει στο κόσμο που στήνει στις σελίδες του. Φυσικά, στο τέλος, είναι ορατό ένα πικρό κλείσιμο του ματιού, όταν μας αποχαιρετά με τον επίλογό του.

     Τα χιόνια όταν έρχονται, πέφτουνε παντού. Πάνω στους κέδρους μπορεί να λυώσουν όταν έρχεται η άνοιξη. Τα χιόνια που καλύπτουνε τις ψυχές μας όμως, μπορεί να μη λύωσουνε ποτέ. Τότε το κρύο είναι αφόρητο...

     Συγχαρητήρια άλλη μια φορά και στις Εκδόσεις Ψυχογιός, όπως και στη μεταφράστριά του, για τη θαυμάσια δουλειά και σ' αυτό το βιβλίο. (Υπενθυμίζω τη προηγούμενή μου παρουσίαση στο βιβλίο "Λευκό Χαμόγελο Σε Μαύρο Φόντο" των ίδιων εκδόσεων). Πραγματικά χάρηκα τη συναρπαστικήν αυτήν ανάγνωση σ' αυτό το εξαιρετικό βιβλίο από τη πρώτη μέχρι και τη τελευταία σελίδα του.

 Ο Ντέηβιντ Γκούτερσον (David Guterson) γεννήθηκε στο Σιάτλ στις 4 Μάη 1956, γιος του διακεκριμένου δικηγόρου για ποινικά κι εγκληματολογικά θέματα, Murray Guterson. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκντον, όπου υπήρξε μαθητής του συγγραφέα Charles Johnson. Ήταν εκεί που ανέπτυξε τις ιδέες του για την ηθική λειτουργία της λογοτεχνίας: Οι "συγγραφείς δε πρέπει να υπαγορεύουν στους ανθρώπους την ηθική τους και πως πρέπει να είναι. Πιστεύω πως πρέπει να θέτουν τα ηθικά ερωτήματα κι αυτό το θεωρώ σημαντική τους υποχρέωση. Ακόμα, λίγοι συγγραφείς το κάνουν αυτό",  είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξη.

     Αργότερα μετακόμισε στο νησί Bainbridge στο Puget Sound, δίδαξε αγγλικά στο τοπικό γυμνάσιο κι άρχισε την αθλητική δημοσιογραφία και μέχρι σήμερα είναι συμβαλλόμενος συντάκτης στο περιοδικό Harper. Τα βιβλία του περιλαμβάνουν μια συλλογή διηγημάτων: "Η Χώρα Μπροστά Μας", "Η Χώρα Πίσω Μας", (προερχόμενο από το "Τρύγο Την 'Ανοιξη", 1996), οικογενειακά θέματα: "Γιατί Η Διδασκαλία Σπίτι Έχει Νόημα" και "Χιόνια Πάνω Στους Κέδρους", που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο και που με τ' οποίο κέρδισε το 1995 το PEN/Faulkner Award.

                         Χρόνια Πολλά Σ' Όλο Τον Κόσμο!!!    Χατ. Πατ.

--------------------------------------------------------------------------------------------

                                     Νοέμβρης 2007

     Τούτη τη φορά λέω να ξεκινήσω κάπως διαφορετικά... Έτσι σα παραμύθι...

Ας υποθέσουμε λοιπόν πως ένα ζευγάρι από τη Τζαμάικα, έρχεται να εγκατασταθεί στη Βρετανία. Ποιοι λόγοι θα τους έκαμαν να πάρουν αυτή την απόφαση; Πολλοί και διάφοροι. Κυρίως πιστεύω, η αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, μιας καλύτερης ζωής. Στο μεταξύ όσο αναζητούσαν αυτή τη τύχη σκεφτήκανε πως θα 'τανε καλό να κάνουν ένα παιδάκι, ένα κοριτσάκι για την ακρίβεια. Το κοριτσάκι αυτό όταν μεγάλωσε, γνωρίστηκε συμπτωματικά, κάτω από εντελώς τυχαίες συνθήκες, μ' έναν άντρα βρετανό κι επίσης κάτω από περίεργες συνθήκες, παντρευτήκανε και κάνανε κι αυτοί ένα κοριτσάκι. Πριν φτάσουμε στο κοριτσάκι όμως, ας σκεφτούμε παρακαλώ πολύ, τί βρήκαν αυτοί οι μετανάστες στη νέα τους πατρίδα; Τί κερδίσανε και τί χάσανε, τί ξεχάσανε και τί βιώσανε; Πώς έγινε η ζωή τους και πώς, μες από τις ανθρώπινες κι επαγγελματικές σχέσεις που συνάψανε, καταφέρανε να πορευτούνε στο βίο τους; Τί αντιμετωπίσανε κι ως ποιό βαθμό αλλοτριώθηκαν ή επιδράσανε στον περίγυρό τους.

     Το κοριτσάκι αυτό λοιπόν μεγαλώνοντας, κατάφερε να μπει στο πανεπιστήμιο και στο πρώτο κιόλας έτος, όχι μόνο κατάφερε να συντάξει προσχέδιο μυθιστορήματος, μ' αλήθειες και φανταστικά κομμάτια, αλλά και να το μοσχοπουλήσει σε κάποιον εκδοτικό οίκο. Έπειτα από λίγα χρόνια κατάφερε να το φέρει σε πέρας και να το κάμει ένα best-seller  που λίγο αργότερα κατάφερε να της αποφέρει ευρεία αναγνώριση και πρόσφατα, πολύ μεγάλη βράβευση! Μέχρις εδώ έχουμε παραμυθική πραγματικότητα κι ένα βιβλίο.

     Το θέμα του βιβλίου; Ε φυσικά όλα τούτα τα ερωτηματικά, που σας έθεσα στη πρώτη παράγραφο, που τα εντοπίζει και τα επεξεργάζεται με τρόπο θαυμαστό. Το θαυμαστό, δε βρίσκεται στο πως ξεδιπλώνει ένα προς ένα, τούτα τα ερωτήματα, μέσω ενός θαυμάσιου αληθινού μύθου, δε βρίσκεται μήτε στη μεγάλη επιτυχία του βιβλίου, ούτε καν στο νεαρό της ηλικίας της και στην ωριμότητά της, μόνο. Βρίσκεται στο σύνολο όλων αυτών και στο εξαιρετικό στήσιμο. Πράγματι, στήνει αριστοτεχνικά κι αριστουργηματικά το δόμημά της χρησιμοποιώντας στοιχεία από την ίδια τη ζωή της. Αν δεν ήτανε θαυμάσιο μυθιστόρημα, θα μπορούσε να 'ναι εκπληκτικό δοκίμιο για τη πολυπληθυσμικότητα στη Βρετανία, αλλά κι αλλού. Όχι! Δεν είναι ένα κουραστικό επιστημονικό δοκίμιο. Ναι! Είναι ένα θαυμάσιο, ευχάριστο μυθιστόρημα-έρευνα, γραμμένο μάλιστα με πάρα πολύ καλό χιούμορ, πράγμα που το απογειώνει ακόμα πιότερο και μας χαρίζει μοναδικές αναγνωστικές στιγμές.

     Κυρίες και κύριοι, έχω τη μεγάλη τιμή κι ευχαρίστηση να σας παρουσιάζω τη Ζέιντι Σμιθ και το βιβλίο της: "Λευκό Χαμόγελο Σε Μαύρο Φόντο", από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, που πρόσεξαν ιδιαίτερα κι επιτυχημένα τη δουλειά της μικρής αυτής κοπέλας. Πολύ καλή, προσεγμένη μετάφραση και στήσιμο κι αξίζει ένα μεγάλο μπράβο στον εκδοτικό οίκο.

 Η Ζέιντι Σμιθ (Zadie Smith) γεννήθηκε τον Οκτώβρη του 1975  στο Λονδίνο όπου και ζει μέχρι σήμερα. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Κέμπριτζ. Το 2003 συμπεριλήφθηκε στη λίστα των 20 καλύτερων νέων συγγραφέων του περίβλεπτου λογοτεχνικού περιοδικού Granta. Το 1ο της μυθιστόρημα, "Λευκό Χαμόγελο Σε Μαύρο Φόντο" τιμήθηκε με τα βραβεία Guardian for first book, Whitbread First Novel, Whitbread Book of the Year, James Tait Black Memorial, British Book Awards Newcomer of the Year, FrankfurteBook Award και Commonwealth Writer's First Book ενώ και το δεύτερο της βιβλίο, "Συλλέκτης Αυτογράφων", δε πέρασε απαρατήρητο. Τιμήθηκε με το βραβείο Jewish Quarterly Wingate Literary Prize for Fiction, ενώ ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Orange και Booker. Το "Στην Ομορφιά Που Χάνεται" είναι το αποτέλεσμα των προσπαθειών και της συγγραφικής ωριμότητάς της, αφού τιμήθηκε το 2006 με τα βραβεία Orange (βραβείο καλύτερης γυναίκας λογοτέχνιδας), Somerset Maugham  και Commonwealth Writer's Regional Award ενώ ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Booker κι IMPAC.

 Τώρα πια το κορίτσι αυτό είναι 32 ετών και ζει με τον σύζυγό της, επίσης λογοτέχνη, Νικ Λερντ (Nick Laird), από το 2004.

        Τίτλος: «Λευκό Χαμόγελο Σε Μαύρο Φόντο»

                        Συγγραφέας: Ζέιντι Σμιθ

                            Εκδόσεις: Ψυχογιός

              Α' Ελληνική έκδοση: 2001

                        Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ

                              Σελίδες: 541

             Τίτλος πρωτοτύπου: Zadie Smith "White Teeth"

----------------------------------------------------------------------------------------------

                                     Οκτώβρης 2007

     Να σας πω την αλήθεια, είχα προγραμματίσει τούτο το μήνα να μιλήσω για κάποιο άλλο βιβλίο, -δεν έχει επί του παρόντος σημασία να πω ποιό μιας και θα το δείτε προσεχώς-, αλλά η τύχη το 'φερε να πέσει στα χέρια μου το σημερινό... θέμα μου, να με κερδίσει τόσο και σε τόσους τομείς, ώστε να παρακάμψω τη σειρά. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Υπήρχανε κι άλλοι αποτρεπτικοί παράγοντες, από μιαν απλή κι ηλίθια στοίχιση κι εξηγώ αμέσως. Από ένα σημείο κι ύστερα, στη ζωή μου αντιπάθησα τους ψυχολόγους και γενικότερα δεν έχω τη καλύτερην εντύπωση για τη ψυχανάλυση. Πέστε με μεροληπτικό, προκατειλημμένο, μα τούτο δεν άλλαξε ακόμα κι όταν σχετίστηκα, εκτός ιατρείων, με τη "φάρα" αυτή. Επίσης, για να κλείσω το αρνητικό κλίμα που 'χε σωρευτεί πριν ανοίξω το βιβλίο τούτο, έχοντας διαβάσει σε πολύ μικρή ηλικία το «Τάδε Έφη Ζαρατούστρας» του Φ. Νίτσε και μην έχοντας καταφέρει να εισχωρήσω -όπως ήτανε μάλλον φυσικό- στον τρόπο σκέψης και γραφής του μεγάλου αυτού φιλοσόφου, είχα επίσης αναπτύξει, έναν αρνητισμό, εξίσου μεροληπτικό και προκατειλημμένο.
     'Ανοιξα λοιπόν μ' όλον αυτό τον αρνητισμό να με διακατέχει, το βιβλίο του Ίρβιν Γιάλομ με τίτλο: «Όταν Έκλαψε Ο Νίτσε» μόνο και μόνο από τρομερή περιέργεια, αλλά και για να διασταυρώσω τυχόν στοιχεία που θα περιείχε, για τη τρομερή Λου Σαλομέ, μιας και στο Στέκι μου έχω στήσει ένα εκτεταμένο βιογραφικό της. Ε λοιπόν χρειαστήκανε λίγες μόνο σελίδες για να γυρίσουνε τα πάντα, ανάποδα. Το βιβλίο με κέρδισε γοργά και βρέθηκα ν' αγωνιώ για τη συνέχεια και να μη μπορώ να σταματήσω το διάβασμα. Ο φόρτος όμως πολύς, ο κάματος επίσης κι οι ώρες της μέρας μόνον εικοσιτέσσερις, έτσι, κάθε φορά που αναγκαζόμουν με κόπο να διακόψω, ένιωθα λύπη και λαχτάρα μέχρι να ξαναβρώ χρόνο να συνεχίσω. Τώρα σας είπα όλη την αλήθεια κι ευτυχώς που η περιέργειά μου με βοήθησε να κερδίσω κάτι τόσο πολύτιμο, όσο τούτη η ανάγνωση.
     Κυρίες και κύριοι, σε τούτο το βιβλίο, ο χαρισματικός Γιάλομ, ξεδιπλώνει θαυμάσια μιας καταπληκτικής ευφυίας ιδέα! Στήνει ένα φανταστικό δημιούργημα, από αληθινούς ήρωες, από πολλά ψήγματα αληθινών περιστατικών κι όπου εισέρχεται η φαντασία, γίνεται με αληθοφανή τρόπο, βάσει των βιογραφικών, του τρόπου ζωής και σκέψης των ηρώων και των συνηθειών τους. Υπαρκτά πρόσωπα: ο Νίτσε, η Σαλομέ, ο Δρ Μπρόγιερ, ο Φρόιντ, μια ασθενής με το κωδικό όνομα 'Αννα Χ. κι οι συν αυτώ, με χρονικό καμβά περίπου έξι μήνες του 1882 (!), όπου ο Νίτσε έχει μαλώσει με τη Σαλομέ, 'εγκυμονεί' τον «Ζαρατούστρα» κι έχει προβλήματα υγείας και προσανατολισμού σκέψης, ο Φρόιντ δεν έχει ακόμα γνωρίσει τη Σαλομέ, δεν έχει ακόμα 'επινοήσει' τη ψυχανάλυση κι είναι ένας νεαρός, φτωχός φοιτητής, προστατευόμενος του Μπρόγιερ, που κι αυτός περνά τη δική του κρίση, αυτή της ηλικίας των σαράντα, μ' αποτέλεσμα να κινδυνεύει η οικογενειακή και ψυχική του γαλήνη. Αυτά είναι γεγονότα διαπιστευμένα.
     Πάνω κει λοιπόν ο Γιάλομ, έχοντας σαφέστατα μεγάλην έμπνευση, στήνει το δικό του παράλληλο δόμημα με πολλαπλούς στόχους. Πρώτα-πρώτα, είναι Ψυχαναλυτής ο ίδιος κι επιχειρεί να παραθέσει, υπό μορφήν ιστορίας, μια θαυμάσια κι ανθρώπινη τεχνική, της παρεξηγημένης ίσως από αρκετούς, σωστής κι αποτελεσματικής αυτής ψυχικής θεραπείας. Δε σταματά εκεί όμως, γιατί είναι και Λογοτέχνης κι επιχειρεί να προσφέρει ένα λογοτεχνικά άρτιο κείμενο. Και συνεχίζοντας την εκπληκτικήν αυτήν 'επίθεση' προχωρά κι άλλο: είναι και βαθιά σκεπτόμενος Φιλόσοφος κι επιχειρεί να προβληματιστεί και να προβληματίσει και τους αναγνώστες με μερικές μεγάλες φιλοσοφικές αγωνίες της σύγχρονης σκέψης και διανόησης. Τέλος, έστω κι από πολύ μεγάλη χρονικήν απόσταση, μας προσφέρει μερικές πτυχές, ιστορίας πλέον και μερικές αφώτιστες πλευρές του Νίτσε, αλλά και τη γένεση της ψυχανάλυσης.
     Ε λοιπόν, κυρίες και κύριοι, η γνώμη μου είναι πως τα καταφέρνει θαυμάσια σ' όλους τους τομείς που προανέφερα. Η μεθοδολογία, η τακτική, η πλοκή κι οι ίντριγκες των ηρώων, αλλά και το απογύμνωμα ακόμα και των πιο μύχιων σκέψεών τους, εμφανίζει τον υπό γένεσην όρο 'Ψυχανάλυση' τόσον εύγλωττα και τόσο κατανοητά, χωρίς επιστημονικούς όρους και... χασμουρητά, ώστε να χαρακτηριστεί ακόμα και 'ψυχαναλυτική διδασκαλία'. Λογοτεχνικά δε, πετυχαίνει να δημιουργήσει έν ευχάριστο ανάγνωσμα, με πολύ όμορφη πλοκή, που ρέει δίχως να σκαλώνει ή να κάνει τον αναγνώστη να πλήττει. Γιατί, μπορεί ένας λογοτέχνης να μην είναι υποχρεωμένος και καλά, να εμφανίζει αληθοφάνεια στα έργα του, αλλά είναι... υποχρεωμένος να ψυχαγωγεί, να προβληματίζει, να διδάσκει, να κεντρίζει, να ερεθίζει το κοινό στο οποίο αναφέρεται.
     Χρησιμοποιώντας αυτούς τους ήρωες, μ' αυτή τη συγκεκριμένη πλοκή, πετυχαίνει και τον τρίτο στόχο του. Φρεσκάρει μερικές από τις ιδέες του Νίτσε, τις περνά από διάφορες κρισάρες, όπως εκείνη του Μπρόγιερ π.χ., ή του Φρόιντ αλλά και τη δική του, προσθέτει προβληματισμούς κι απλοποιεί κάπως τα δύσκολα κι ενδεχομένως ακαταλαβίστικα, που τυχόν εμπεριέχονταν μέσα κει. Το πιο εκπληκτικό όμως που με κάνει κι ανατριχιάζω, ακόμα και τώρα, πολλές μέρες μετά την ανάγνωση τούτου του υπέροχου βιβλίου, είναι πως ουσιαστικά και τυπικά, οι ήρωές του, είναι ένας: ο ίδιος ο Ίρβιν Γιάλομ, που όμως διαθλάται μοναδικά κι εκπληκτικά σε πολλαπλά κομμάτια και το κάνει τόσο πειστικά που θαρρεί κανείς πως πραγματικά ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΑΥΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΙΛΑΝΕ κι αυτός απλά, απομαγνητοφωνεί τις... συνεντεύξεις τους. Αυτή την εντύπωση σχημάτισα εγώ διαβάζοντάς το.
     Φυσικά θα εξάρω, άλλη μια φορά τις Εκδόσεις ΑΓΡΑ, για την εξαιρετική δουλειά τους. Η έκδοση προσεγμένη μέχρι κεραίας, οι μεταφραστές θαυμάσιοι και πραγματικά ένα μεγάλο, -το πιο μεγάλο-, μπράβο που θα τους πω τώρα δημόσια, μάλλον δεν είναι αρκετό για να εκφράσει αυτό που τους αξίζει. Συγχαρητήρια ακόμα μια φορά. (Υπενθυμίζω πως η προηγούμενη παρουσίασή μου, ήτανε, «Το 'Αγνωστο Αριστούργημα» του Ονορέ Ντι Μπαλζάκ, επίσης από την ΑΓΡΑ κι εκεί τους είχα ξανασυγχαρεί). (Δείτε πιο κάτω, στη παρουσίαση του Οκτώβρη '07).
     Με μια φράση, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, μεστά, 'ζουμερά' κι ευχάριστα βιβλία που διάβασα τη τελευταία δεκαετία. Με γοήτεψε και με συγκίνησε τόσο, που αν θα 'δινα ένα δικό μου τίτλο σε τούτο δω το άρθρο, να 'στε σίγουρες/οι πως θα το 'λεγα, «Όταν Έκλαψε Ο Πάτροκλος».

  Ο Ίρβιν Γιάλομ (Irvin Yalom) γεννήθηκε 13 Ιούνη 1931 στη Washington D.C. από γονείς μετανάστες από τη Ρωσία και μεγάλωσε στη συνοικία των μαύρων. Σπούδασεν εκεί όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σήμερα είναι Επίτιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της Υπαρξιακής Σχολής στη Ψυχιατρική κι είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας. Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό κι ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία.
     Το πρώτο του βιβλίο, «Theory & Practice Of Group Psychotherapy», έχει μεταφραστεί σε 12 γλώσσες κι αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχιατρικής και ψυχοθεραπείας. Έχει γράψει πολλά ακόμα επιστημονικά βιβλία κι άρθρα.
     Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περιλαμβάνει 2 συλλογές διηγημάτων και 2 μυθιστορήματα, που όλα έχουνε γίνει best-sellers σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία είναι ιστορίες ψυχοθεραπείας κι ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού του έργου, που όπως λέει, βρίθει ούτως ή άλλως ιστοριών και διηγήσεων.

 "Όταν Έκλαψε Ο Νίτσε"   Ίρβιν Γιάλομ
                                         432 σελ. 18-19 ευρώ
                               Μετάφραση: Γιάννης Ζέρβας, Ανδριτσάνου Ευαγγελία
                               Εκδόσεις ΑΓΡΑ                1η έκδοση στην Ελλάδα: 2001

-------------------------------------------------------------------------------

                                         Σεπτέμβρης 2007

     Πρώτος σταθμός λοιπόν σε τούτη τη περιπλάνηση στη βιβλιοθήκη μου, είναι ένα... Αριστούργημα. Όχι μη βιάζεστε! Είναι αριστούργημα, μα είναι... 'Αγνωστο. Για να μη τα πολυλογώ, πρόκειται για το «'Αγνωστο Αριστούργημα» του μεγάλου και πολύ, Ονορέ Ντι Μπαλζάκ. Πρώτη έκδοση στα ελληνικά τον Ιούνιο του 1983, από τις Εκδόσεις ΑΓΡΑ, σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη κι εικονογράφηση από τον Πάμπλο Πικάσο.

                Honore Du Balzac (20/5/1799-18/8/1850). Ένας από τους πολυγραφότερους συγγραφείς όλων των εποχών. Πίστευε πως ήταν μεγαλοφυΐα, πως τα έργα του θα τον καθιέρωναν στον πνευματικό κόσμο όλης της Ευρώπης κι ότι η πένα θα του χάριζε μεγάλη περιουσία. Το τελευταίο ήτο χαμένη ψευδαίσθηση. Έζησε πνιγμένος στα χρέη και δούλευε όλο και περισσότερο για να απαλλαγεί απ' αυτά. Εργαζόταν τουλάχιστον 18-20 ώρες το 24ωρο καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες καφέ για να διατηρεί διαύγεια. Δημιούργησε 2.504 (!) ήρωες και κατέκτησε το κοινό της εποχής.
     Ο υποτυπώδης σκελετός των έργων που παρέδιδε στο τυπογραφείο, γινόταν αριστούργημα μέσα από αλλεπάλληλες τυπογραφικές διορθώσεις, σημαδεμένες από χάος προσθηκών, διαγραφών κι αλλαγών. Φόβος και τρόμος των τυπογράφων, μπορούσε να γράψει βιβλίο σε 72 ώρες (!) και να του δώσει την οριστική του μορφή, σε 60 άγρυπνες νύχτες. Όχι ιδιαίτερα καλός μαθητής, αλλά καταβρόχθισε τη σχολική βιβλιοθήκη. Απέκτησε τις όποιες γνώσεις του περί Νομικής εμπειρικά, σαν βοηθός σε δικηγορικό γραφείο και στα 20 του χρόνια κιόλας, έπεισε τον πατέρα του πως δε θα γινότανε τίποτε άλλο, παρά συγγραφέας.
    "Κάθε γενιά είναι δράμα με 4-5 εκατομμύρια πρωταγωνιστές. Αυτό το δράμα είναι το βιβλίο μου!" είπε κάποτε. Επέλεξε μάλλον τον τίτλο του προσχεδιασμένου έργου του «Ανθρώπινη Κωμωδία» σ' αντιδιαστολή με το έργο του Δάντη «Θεία Κωμωδία». Από το έργο αυτό που 'χε προσχεδιάσει να γράψει 120 βιβλία, πρόλαβε να γράψει τα 97! Τονε σταμάτησε ο πρόωρος θάνατος, σ' ηλικία 51 ετών. Τέλος να προσθέσω, πως είναι από τους αγαπημένους μου συγγραφείς κι είναι από τους κυριώτερους εκπροσώπους του Νατουραλισμού.
     Το πάθος για τη τέχνη του καθώς επίσης πάθος για την τελειότητα στη φόρμα, ήταν από τα κύρια χαρακτηριστικά του κι όμως τελικά...
     Το βιβλίο αυτό μιλά για κάποιο μεγάλο και τρανό ζωγράφο, που υπήρξε -υποτίθεται- μαθητής του Mabuse (Gossaert Jan, (1478-1532 High Renaissance), που έχει θέσει σαν στόχο ζωής, να παρουσιάσει ένα πίνακα αριστουργηματικό και μοναδικό. Στην προσπάθεια τούτη, -μη μένοντας φυσικά ικανοποιημένος από τα αποτελέσματά της κι επεμβαίνει σχεδόν σε καθημερινή βάση στο έργο του-, ξοδεύει (!) χρόνο, σκέψη, προβληματισμούς, κόπους κι αγωνία, με αποτελέσματα πολλά κι αρκετά ενδιαφέροντα, που αξίζει κανείς να παρακολουθήσει βήμα-βήμα, λέξη-λέξη, φράση-φράση, έτσι καταπώς τα 'στησε ο μαέστρος Μπαλζάκ. Η πάλη ενός δημιουργού με τον ίδιο του τον εαυτό -κριτή/αναγνώστη/ακροατή/θεατή, το δυσκολώτερο όλων- και πόσον αυτό αγγίζει και ξεπερνά τα όρια της λογικής, της φαντασίας, του φόβου... Η κυρία -δεσποινίς τάχα;- Φόρμα, γυμνή. Η κυρία Φόρμα ντυμένη ελαφρά, ντυμένη βαρύγδουπα και λαμπερά, κοιτάζει τον δημιουργό, πότε ηδυπαθώς, πότε βγάζοντάς του τη γλώσσα, πότε τρομαγμένα, πότε παγερά κι αδιάφορα. Όπως ακριβώς θα κοιτούσε το μοντέλο που ποζάρει, τον καλλιτέχνη του. Μια ξέφρενη σχέση, μια μοιραία σχέση, μια δυνατή κι ανεξέλεγκτη παθιασμένη σχέση, η σχέση Δημιουργού και Φόρμας.
     Ο maitre Frenhofer, είναι φυσικά πρόσωπο ανύπαρκτο, γεννημένο από τη γονιμότερη φαντασία, ωστόσο, εκτός του Mabuse, εισέρχονται στην ιστορία και δυο άλλα υπαρκτά πρόσωπα, σε τελείως φανταστική πλοκή βέβαια: Ο Nicolas Poussin (1594-1665 Classicism) κι ο Franz Pourbus (1570-1622 Classicism).



     Για το βιβλίο αυτό, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1831, έχουνε γραφτεί πολλά κι όλα καλά. Εγώ πρόσθεσα και τη δική μου γνώμη, χωρίς να σας πω πολλά για την υπόθεση. Σα πρόσθετα στοιχεία που συνηγορούνε στο να διαβάσετε και ν' αποκτήσετε αυτό το βιβλίο πρέπει να σας πω πως το 'χει εικονογραφήσει ο Πάμπλο Πικάσο, με μερικά από τα -κατά γενικήν ομολογία- καλύτερα χαρακτικά του, μα εκτός αυτού, ντύνει θαυμάσια το έργο. Στο βιβλίο επίσης περιλαμβάνονται μερικές σημειώσεις πολύ σημαντικές, που αξίζει να διαβάσει κανείς. Η μετάφραση του κύριου Δημήτρη Δημητριάδη μας προσφέρει πολύ δυνατές συγκινήσεις, αξιοποιώντας εξαίσια όλες τις δυνατότητες της ελληνικής γλώσσας. Η επιμέλεια είναι αριστουργηματική, όπως συνήθως στην ΑΓΡΑ -και το καλό να λέγεται.
     Όλα τούτα τα στοιχεία που παρέθεσα, μαζί μ' έν από τα πιο δυνατά κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, συνθέτουν ένα μικρό βιβλίο 113 σελίδων και με 9,5 ευρώ μπορεί κανείς να αποκτήσει ένα κομψοτέχνημα, συλλεκτικής αξίας. Ένα γνωστό «'Αγνωστο Αριστούργημα», ενός μεγάλου καλλιτέχνη.
     Προσοχή όμως στην παγίδα που στήνει ο Μπαλζάκ!

                                               Πάτροκλος Χατζηαλεξάνδρου
____________________________________________________________________

     Μια ιδέα του Μετέωρου 'Αγγελου που μου άρεσε πάρα πολύ και την υιοθετώ: Σε λίγες μέρες... λίστα 20 προτάσεων για βιβλία, ταινίες, δίσκους και γενικά όποιες ιδέες, απόψεις, που είναι κοινοποιήσιμες, απαιτώντας ή όχι τη συμμετοχή σας.
     Να ξέρετε: πάντα η συμμετοχική προσπάθεια, έχει λιγότερα περιθώρια σφαλμάτων...
     Ξεκινώ με μερικές προτάσεις του εμπνευστή τούτης της ιδέας κι αφορά στον χώρο της ξένης λογοτεχνίας, πέρα από τα διάφορα είδη αυτής:

Μετέωρος 'Αγγελος: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

"Middlesex"                                                                 Jeffrey Eugenides
"Ο Προφήτης/Ο Κήπος Του Προφήτη"                     Halil Gibran
"'Ακου Ανθρωπάκο"                                                   Wilhelm Reich
"Η Βερόνικα Αποφασίζει Να Πεθάνει"                      Paulo Coelho
"O Γλάρος Ιωνάθαν"                                                  Richard Bach
"Η Φάρμα Των Ζώων"                                               George Orwell
"Ο Mικρός Πρίγκιπας"                                                 Antoine Exupery
"Όταν Έκλαψε Ο Νίτσε"                                             Irwin Yalom
"Ο Φρουρός"                                                               Arthur C. Clarke

           ...ΚΑΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

Mulholland Drive                                                                  (by David Lynch)
Clockwork Orange                                                          (by Stanley Kubrick)
The Return                                                                (by Andrei Zvyagintsev)
Donnie Darko                                                                      (by Richard Kelly)
The Machinist                                                                   (by Brad Anderson)
American History X                                                                  (by Tony Kaye)
Requiem For A Dream                                                    (by Darren Aronofsky)
Twelve Monkeys                                                                    (by Terry Gilliam)
Brazil                                                                                     (by Terry Gilliam)
Oldboy                                                                           (by Chan-Wook Park)
Blade Runner                                                                         (by Ridley Scott)
Pulp Fiction                                                                  (by Quentin Tarantino)
Memento                                                                     (by Christopher Nolan)
American Beauty                                                                  (by Sam Mendes)
Apocalypse Now                                                     (by Francis Ford Coppola)
The Godfather                                                        (by Francis Ford Coppola)
The 7th Seal                                                                  (by Ingmar Bergman)
Nuovo Cinema Paradiso                                           (by Giuseppe Tornatore)
Three Colors:Red                                                     (by Krzysztof Kieslowski)
The last Temptation of Christ                                         (by Martin Scorsese)
___________________________________________________________