Vasari Giorgio (1511-1574) mannerism     

                                              Βιογραφικό

     Ιταλός ζωγράφος, αρχιτέκτονας και (κυρίως) βιογράφος. Γεννήθηκε 30 Ιουλίου 1511, στο Αρέτζο της Τοσκάνης, (Arezzo, Tuskany), γιος του αγγειοπλάστη Αντόνιο Βαζάρι και της Μαντελένα Τάτσι. Οι πληροφορίες που διαθέτουμε για την εκπαίδευσή του προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από την αυτοβιογραφία του  και μεγάλωσε υπό τη κηδεμονία του ξαδέρφου του Luca Signorelli. Τη περίοδο 1520-1524 μαθήτευσε κοντά στους Αντόνιο ντα Σακόνε και Τζοβάνι Πολάστρα (1465-1540), αποκτώντας γνώσεις λατινικών. Στα πρώτα χρόνια της ζωής του εστάλη να σπουδάσει τέχνη, στον Guglielmo Da Marsiglia, εξαίρετο και ταλαντούχο καλλιτέχνη των βιτρώ.
     Στα 16 του, ο καρδινάλιος της Κορτόνα, Silvio Passerini (1470-1529) τονε στέλνει στη Φλωρεντία και στον Πιέριο Βαλεριάνο (1477-1558), που ήταν επίσης δάσκαλος στην αυλή των Μεδίκων κι από κει να συνεχίσει τις σπουδές του στον κύκλο του Andrea Del Sarto και των μαθητών του, Rosso Fiorentino, Μπάτσιο Μπαντινέλλι & Pontormo Jacopo. Εκεί δεν περνά απαρατήρητο το ταλέντο του και καταφέρνει να συναντήσει και να γνωριστεί με το είδωλό του,  Michelangelo. To 1529 μαθήτευσε στο εργαστήριο του Ραφαέλλο ντα Μπρέσια, ενώ παράλληλα ξεκίνησε να ασχολείται με τη χρυσοτεχνία, κάτω από την επίβλεψη του Βιττόριο Γκιμπέρτι. Eπίσης επισκέπτεται τη Ρώμη και μελετά τα έργα του Raphael κι άλλων ιταλών καλλιτεχνών της Ύστερης Αναγέννησης. Πέρασε τη πολυάσχολη και παραγωγική ζωή του ως ζωγράφος μεταξύ Φλωρεντίας,  Ρώμης, Αρέτζο, Νάπολη, αλλά κι άλλων μεγάλων πόλεων. 
     Από το καλοκαίρι του 1532, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως ζωγράφος της αυλής των Μεδίκων και ακολουθώντας την επιθυμία του δούκα της Φλωρεντίας Αλέξανδρου για έργα οχύρωσης της πόλης, ο Βαζάρι ξεκίνησε να ασχολείται εντατικά με την αρχιτεκτονική. Μετά τη δολοφονία του προστάτη του το 1537, εγκατέλειψε την αυλή των Μεδίκων με σκοπό να εργαστεί ως αυτόνομος καλλιτέχνης. Τα επόμενα χρόνια ολοκλήρωσε έργα κατά παραγγελία, κυρίως στη Φλωρεντία, στη Ρώμη, και στη Νάπολη. Από το 1554 ήταν υπεύθυνος για την ανακαίνιση και διακόσμηση του Παλάτσο Βέκιο στη Φλωρεντία, έργο που τον απασχόλησε μέχρι το 1572, μέσα από το οποίο φρόντισε να προβάλει τη συμβολή της οικογένειας των Μεδίκων στην αναγέννηση των τεχνών.
     Αρκετοί από τους πίνακες του Βαζάρι, που θα χρησιμοποιούνταν για διακοσμητικούς σκοπούς, ολοκληρώθηκαν από βοηθούς του. Σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του είχε την βοήθεια πολυάριθμων βοηθών, που συνέβαλαν καθοριστικά στην ολοκλήρωση των έργων του. Για την πλειοψηφία των πινάκων και των νωπογραφιών του, ο ίδιος ήταν αποκλειστικά υπεύθυνος για τα σχέδιά τους, τα οποία θεωρούσε ως μέρος της αληθινής δημιουργικής διαδικασίας. Συνήθιζε ακόμα να επαναλαμβάνει τις ίδιες μορφές σε περισσότερα έργα του, γεγονός που συνέβαλε στην ικανότητά του να ολοκληρώνει απαιτητικές παραγγελίες σε σύντομο χρονικό διάστημα.
     Τη περίοδο 1559-62, ανέλαβε τις πιο σημαντικές παραγγελίες για αρχιτεκτονικές κατασκευές. Ίσως το σπουδαιότερο αρχιτεκτονικό έργο του, υπήρξε η κατασκευή του παλατιού Ουφίτσι, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά για τη στέγαση δικαστικών γραφείων, σύμβολο της πολιτικής ενότητας που είχε διαμορφώσει ο Κόζιμο Α'. Τα πρώτα σχέδια για το παλάτι χρονολογούνται από το 1559. Το 1561 ξεκίνησε να εργάζεται για την ανάπλαση του κέντρου της Πίζας, κυρίως ανακαινίζοντας παλαιότερα παλάτια της περιοχής. Σχεδίασε επίσης την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου (1565-69) καθώς και την εσωτερική της διακόσμηση, ζωγραφίζοντας το ιερό της. Την ίδια περίπου περίοδο, άρχισε να ασχολείται με τη συγκέντρωση πληροφοριών για τη δεύτερη έκδοση των Βίων, ο πρώτος τόμος της οποίας τυπώθηκε το 1564 για να ακολουθήσει η έκδοση ακόμα δύο τόμων το 1568. Το Μάιο του 1563 ταξίδεψε στο Αρέτσο, στην Κορτόνα, στην Ασίζη, στην Ανκόνα και στη Βενετία, όπου συνάντησε τον Τιτσιάνο, ενώ την άνοιξη του 1566 επισκέφτηκε πόλεις της βόρειας Ιταλίας, συλλέγοντας στοιχεία και πηγές.
     Το Φλεβάρη του 1570 επισκέφτηκε τη Ρώμη για να επιθεωρήσει τρία παρεκκλήσια στο Βατικανό, τα οποία ανέλαβε να διακοσμήσει με παραγγελιοδότη τον Πάπα Πίο Ε΄, ξεκινώντας τις εργασίες για το έργο το Δεκέμβρη του ίδιου έτους. Οι νωπογραφίες ολοκληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό από συνεργάτες του. όπως ο Αλεσάντρο Φέι, ενώ ο ίδιος φιλοτέχνησε επιμελώς το ιερό για κάθε παρεκκλήσι. Τον επόμενο χρόνο ανακηρύχθηκε ιππότης από τον Πάπα κι επέστρεψε στη Φλωρεντία όπου παράλληλα με τις εργασίες για το Παλάτσο Βέκιο, ανέλαβε τη διακόσμηση του καθεδρικού ναού της πόλης, έργο που έμεινε όμως ημιτελές εξαιτίας του θανάτου του.
     Ήτανε πράγματι ένας θαυμάσιος impressario παρά ζωγράφος ο ίδιος κι ίσως λόγω της προσφοράς του σε αυτό τον τομέα έμεινε γνωστός, παρόλο που συνήθως οι αρχιτέκτονες τοποθετούν πολύ ψηλότερα της ζωγραφικής τη τέχνη τους. Τα κύρια έργα ζωγραφικής του είναι στη Φλωρεντία (νωπογραφίες στο Palazzo Vecchio και στις στοές) και τη Ρώμη (Sala Regia στο Βατικανό κι η αποκαλούμενη νωπογραφία 100 ημερών στη Cancellaria) καθώς επίσης και στο σπίτι του στο Αρέτζο, που είναι τώρα μουσείο.
     Σημαντικά έργα του ήταν η "'Αμωμος Σύλληψη" κι οι "Αλληγορίες", που υμνούν τη μεγαλειότητα των Δουκών των Μεδίκων. Σαν ζωγράφος, ήταν από τους πιο παραγωγικούς, όσον αφορά στη διακόσμηση, καλλιτέχνες της εποχής του. Τώρα πια όμως δε θεωρείται πως αντιπροσωπεύει τόσο τη τεχνοτροπία του αλλά δέχεται επιδράσεις κι από τη κλασική αναγεννησιακή περίοδο. Σαν αρχιτέκτονας έχει αφήσει καλύτερη φήμη, ειδικά για το σημαντικότερο έργο του, τη διακόσμηση του Παλάτσο Ουφίτσι (Pallaccho Uffici), στη Φλωρεντία. Σχεδίασε και διακόσμησεν επίσης και το σπίτι του στο Αρέτζο.  Εκτός όμως αυτών, ήταν επίσης κι ο πρώτος σημαντικός συλλέκτης των σχεδίων, που χρησιμοποιήθηκαν μερικώς σαν ερευνητικό υλικό για τις βιογραφίες του και για τη διορατικότητα που έδωσαν στη δημιουργική διαδικασία.
     Οι δραστηριότητες του ως ζωγράφου κι αρχιτέκτονα έχουν επισκιαστεί εντελώς από το ρόλο του ως ο σημαντικότερος όλων των καλλιτεχνικών βιογράφων. Το μεγάλο βιβλίο του, γενικά καλούμενο "Βίοι Των Καλλιτεχνών", είναι όχι μόνο η θεμελιώδης πηγή πληροφοριών για την ιταλική τέχνη της αναγέννησης, αλλά κι ένα βασικό έγγραφο και για τα μετέπειτα χρόνια ως και σήμερα. (Το βιβλίο δημοσιεύθηκε αρχικά το 1550 ως "Le Vite De' Più Eccelenti Architetti, Pittori & Scultori Italiani" - "Βίοι Tων Διαπρεπέστερων Ιταλών Αρχιτεκτόνων, Ζωγράφων & Γλυπτών". Το 1568 ξαναδημοσίευσε το βιβλίο, αλλά τούτη τη φορά οι ζωγράφοι αναφέρονται πρώτοι). Το έργο του ήταν αφιερωμένο στον Κόζιμο Α' των Μεδίκων κι η 1η έκδοσή του δημοσιεύτηκε σε 2 τόμους με συνολικά περισσότερες από χίλιες σελίδες.  Δεν περιορίστηκε στην εξιστόρηση της ζωής των καλλιτεχνών αλλά προχώρησε σε μία κριτική θεώρηση της εξέλιξης των τεχνοτροπιών και του ύφους που επέβαλαν.
     Σχετικά με τις πηγές που χρησιμοποίησε για τη συγγραφή της πρώτης έκδοσης, διαθέτουμε λίγες πληροφορίες. Ο ίδιος αναφέρεται σε κείμενα του Βιτρούβιου, σε αρχιτεκτονικές πραγματείες των Αλμπέρτι και Σεμπαστιάνο Σέρλιο, στα κείμενα του Λορέντζο Γκιμπέρτι (Commentari) καθώς και σε άλλα γραπτά του Ραφαήλ και του Ντομένικο Τζιιρλαντάιο  (σημειωτέον πως αυτός ήταν ο δάσκαλος του Μικελάντζελο) τα οποία όμως δεν έχουν καθοριστεί. Ανάμεσα σε άλλα έργα που βρίσκονταν στη διάθεσή του Βαζάρι, περιλαμβάνονται ο οδηγός του Φραντσέσκο Αλμπερτίνι για την πόλη της Φλωρεντίας, η αλληλογραφία του Πιέτρο Αρετίνο κι άλλες ανώνυμες πηγές.
     Μία 2η εμπλουτισμένη έκδοση του έργου ολοκληρώθηκε το 1568 και αυτή αποτέλεσε τη βάση όλων των μελλοντικών εκδόσεων και μεταφράσεων. Εκδόθηκε σε 3 τόμους, σημαντικά πιο εκτεταμένη από τη 1η, περιέχοντας περισσότερες από 1500 σελίδες και περίπου 30 νέες βιογραφίες. Η 2η έκδοση ανέφερε επίσης πρόσθετες πηγές, μεταξύ αυτών τα ιστορικά έργα του Παύλου Διάκονου (π. 720-799), τα χρονικά των Τζοβάνι & Ματέο Βιλάνι, καθώς και τη προσωπική του αλληλογραφία. Σημαντική συμβολή σ' αυτή την αναθεωρημένη κι εμπλουτισμένη έκδοση είχε κι ο Βιτσέντζο Μποργκίνι, που τονε συμβούλευσε να μη περιοριστεί σε βιογραφικές πληροφορίες για κάθε καλλιτέχνη, αλλά να εστιάσει στο έργο και την αξία του.
     Η έκδοσή του έργου θεωρήθηκε πολύ σημαντική στο σύνολο της Ευρώπης προκαλώντας τόσο τον άκριτο θαυμασμό όσο και την περιφρόνηση ή τα δυσμενή σχόλια από άλλους καλλιτέχνες της εποχής, μεταξύ αυτών κι ο Ελ Γκρέκο που διαφώνησε με αρκετές από τις κριτικές τοποθετήσεις του, χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς. Οι παρατηρήσεις του απηχούσαν τις απόψεις ενός ευρύτερου καλλιτεχνικού κόσμου του 16ου αι., καθώς έχουν διασωθεί κι άλλα σχόλια καλλιτεχνών και φιλότεχνων με ανάλογο περιεχόμενο.
     Έγραψεν επίσης για την επικρατούσα φιλοσοφία κι ιστορία της τέχνης. Θεώρησε ότι η τέχνη είναι το 1ο στάδιο μίμησης της φύσης κι ότι η πρόοδος στη ζωγραφική οφείλεται στη τελειοποίηση των μέσων της. Δέχτηκε τη πεποίθηση του Ιταλικού Ανθρωπισμού ότι αυτά είχανε λάβει υψηλό επίπεδο τελειότητας στη Κλασική Αρχαιότητα, από την οποία η τέχνη είχε περάσει μέσω μιας περιόδου πτώσης κατά τον Μεσαίωνα, αναβιώθηκε και τέθηκε ακόμα μια φορά στην αληθινή πορεία της από τον Giotto. Το κύριο θέμα της 1ης έκδοσης του βιβλίου του ήταν να τεθεί η αναγέννηση των τεχνών στη Τοσκάνη από τους, Giotto και Cimabue, η σταθερή πρόοδος στα χέρια καλλιτεχνών όπως Ghiberti, Brunelleschi και Donatello και το αποκορύφωμά του με τους, Leonardo, Raphael και προ πάντων τον Michelangelo, που κατά τον Βασάρι, ήταν μοναδικοί (η 2η έκδοση συμπεριλαμβάνει κι απολογισμούς διάφορων μεταγενέστερων καλλιτεχνών, καθώς επίσης και την αυτοβιογραφία του).



     Αν κι η κατάθεση του έχει αμφισβητηθεί συχνά σε ιδιαίτερα σημεία (δείτε π.χ. Andrea Del Castagno κι Andrea Del Sarto), συγκέντρωσε μαζί, για πρώτη και σοβαρή φυσικά φορά, τεράστιο μέρος ανεκτίμητων πληροφοριών και τις παρουσίασε με ζωηρόν ύφος, πλήρες αξιοσημείωτων ανέκδοτων συμβάντων. Επιπλέον, οι ποιοτικές κριτικές του έχουν αντέξει γενικά στο χρόνο. Το βιβλίο του έγινε πρότυπο για τους καλλιτεχνικούς βιογράφους σ' άλλες χώρες, όπως των, Van Mander στην Ολλανδία, Palomino στην Ισπανία και Sandrart στη Γερμανία. Περιείχε ένα προοίμιο, μία εισαγωγή στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, καθώς και τρία κύρια μέρη με τις βιογραφίες συνολικά 133 καλλιτεχνών.
     Τα υπόλοιπα γραπτά κείμενά του θεωρούνται μικρότερης αξίας, ωστόσο παρέχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με το έργο του ίδιου, ειδικότερα η αλληλογραφία του, τμήματα της οποίας εμφανίζουν αξιόλογες λογοτεχνικές αρετές, ωστόσο κατά το μεγαλύτερο ποσοστό δεν έχει διασωθεί.
     Τελικά απόλαυσε εν ζωή τη μεγάλη του φήμη κι είχε τη τύχη να φτιάξει το σπίτι του στο Αρέτζο, έτσι καταπώς ήθελε το 1547, σχεδιάζοντας και διακοσμώντας ο ίδιος τους τοίχους και τους χώρους του, ξοδεύοντας πάρα πολλά χρήματα, χρόνο, κόπο και προσωπικήν εργασία. Τέλος, το 1563 βοήθησε στην ίδρυση της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Φλωρεντίας, με κορυφαίους εκεί τον Μιχαήλ 'Αγγελο και τον Μεγάλο Δούκα των Μεδίκων κι ακόμα άλλους 36 μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής που εκλέχτηκαν ως μέλη. Την επόμενη χρονιά, ο θάνατος του ειδώλου του, τονε θλίβει κι αναλαμβάνει να στήσει ένα μνημείο προς τιμή του.
     Ο Τζόρτζιο Βασάρι πέθανε αργότερα, στις 27 Ιουνίου 1574 στη Φλωρεντία, σ' ηλικία 63 ετών ετών.

  Σημ δική μου: Επέλεξα να βάλω τον μεγάλο αυτό καλλιτέχνη στη Γλυπτική και για τη σπουδαιότερη εργασία του στην Αρχιτεκτονική -όπως έχω δηλώσει στήνοντας τούτη τη κατηγορία, εδώ θα μπαίνουν οι Γλύπτες κι οι Αρχιτέκτονες- αλλά και για την ακόμα πιο σπουδαία και μνημειακή δουλειά του στον χώρο της γνωριμίας εμών των μεταγενέστερων, με κείνα τα ιερά τέρατα όλων των τεχνών, που δεν είναι άλλη από τις βιογραφίες και τις κριτικές μελέτες του γενικά. Μια εργασία που αναγκαστικά τίθεται πάνω και πέρα από τις ίδιες αυτές τις τέχνες. Τέλος, άλλος ένας λόγος είναι που θέλω να κρατήσω χώρια τη μεγάλη τούτη φυσιογνωμία κι εδώ ακόμα είναι ο χώρος πιο κενός. Υπόσχομαι -όχι, δεσμεύομαι είναι η πιο σωστή λέξη- πάντως στο μέλλον, όταν πρόκειται να βάλω κάποιους μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής του Βασάρι και πίσω, να το κάνω χρησιμοποιώντας το βιβλίο του, για τα βιογραφικά τους στοιχεία. Π. Χ.
-------------------------------------------------------------------------------------------

 Αυτοπροσωπογραφία


 Αυτοπροσωπογραφία


 Αλληγ. Αμώμου Σύλληψης


 Αβραάμ & 3 'Αγγελοι


 Αποκαθήλωση


 Ενταφιασμός



                     Λορέντζο Ο Μεγαλοπρεπής



                              Τοιχογραφία Στο Ντουόμο (λεπτομέρεια)



                    Μνημείο Μιχαήλ Αγγέλου


 Προσκύνημα


 Προφήτης Ελισά


 'Απιστος Θωμάς


 Λιθοβολισμός Αγίου Στεφάνου



       Ακρωτηριασμός Ουρανού Από Κρόνο (λεπτομέρεια Παλάτσο)



            Μαρτυρία Του Αγίου Σιγισμούνδου