Τα δÜκρυα εßναι Ýνα ακραßο χαμüγελο.
Η λογικÞ δεν εßναι οýτε τÝχνη οýτε επιστÞμη, αλλÜ υπεκφυγÞ.
Το καλýτερο στυλ εßναι αυτü που δεν γßνεται αντιληπτü.
Βιογραφικü
Ο Μαρß-Ανρß Μπελ (Marie-Henri Beyle), γνωστüς με το φιλολογικü του ψευδþνυμο ΣταντÜλ (Stendhal), Þτανε ΓÜλλος συγγραφÝας. Οι βαθýτατες ψυχολογικÝς αναλýσεις του στα «μυθιστορÞματα μαθητεßας» που Ýγραψε, τον τοποθετοýν στην πρþτη σειρÜ των μυθιστοριογρÜφων του 19ου αιþνα. Τα περιφημüτερα απü τα μυθιστορÞματα αυτÜ, Το Κüκκινο και το Μαýρο και Το μοναστÞρι της ΠÜρμας, αναφÝρονται σε νÝους με ρομαντικοýς πüθους, δýναμη αισθημÜτων και üνειρα δüξας. εκτιμÜται ιδιαßτερα για την οξεßα ανÜλυση της ψυχολογßας των χαρακτÞρων του και θεωρεßται Ýνας απü τους οι πρþτοι και κορυφαßοι ασκοýμενοι του ρεαλισμοý. Αυτοαποκαλοýμενος εγωτικιστÞς, επινüησε το ßδιο χαρακτηριστικü στους χαρακτÞρες του Beylism (Η τÜση να 'χει κανεßς μεγαλýτερη εκτßμηση για τον εαυτü του απ' ü,τι δικαιολογεßται απ' τα γεγονüτα και να καυχÜται για τις ικανüτητες και τα κατορθþματÜ του. Η υπερβολικÞ εκτßμηση για τη σπουδαιüτητα ενüς ατüμου για τον εαυτü του, εγωισμüς, Ýπαρση. Η στÜση που καθορßζεται απü την αντßληψη üτι βασικüς κανüνας της συμπεριφορÜς εßναι η επιδßωξη της ατομικÞς τελειοποßησης.).
Θεωρεßται Ýνας απü τους μεγαλýτερους γÜλλους λογοτÝχνες του 19ου αι. κι ορισμÝνα μυθιστορÞματÜ του, üπως το Κüκκινο και το Μαýρο Þ Το ΜοναστÞρι της ΠÜρμα, συγκαταλÝγονται στα αριστουργÞματα της παγκüσμιας λογοτεχνßας. Διορßστηκε στο Συμβοýλιο της Επικρατεßας (Conseil d'État) το 1810 κι Ýλαβε μÝρος ως αξιωματικüς της Επιμελητεßας στην εκστρατεßα του ΝαπολÝοντα στη Ρωσßα (1812). ΕγκαταστÜθηκε μετÜ στο ΜιλÜνο ως το 1821 και διετÝλεσε πρüξενος της Γαλλßας στη ΤεργÝστη και στη ΤσιβιταβÝκια. ΥπÞρξε λÜτρης της ΤÝχνης, της Ιταλßας και των γυναικþν.
ΓεννÞθηκε στη Γκρενüμπλ στις 23 ΓενÜρη 1783, της ΙζÝρ, τις παραμονÝς της μεγÜλης ΓαλλικÞς ΕπανÜστασης, την Ýζησε στα παιδικÜ και νεανικÜ του χρüνια και πÝρασε την ωριμüτητÜ του στον απüηχü της αλλÜ και της ÜρνησÞς της, στα χρüνια που ο ιστορικüς ΧoμπσμπÜουμ αποκÜλεσε "ΕποχÞ των ΕπαναστÜσεων", και στα 7 Ýμεινε ορφανüς απü μητÝρα, ¹τανε δυστυχισμÝνο παιδß, που αντιπαθοýσε τον χωρßς φαντασßα πατÝρα του και θρηνοýσε τη μητÝρα του, που λÜτρευε με πÜθος. Ο πατÝρας Þταν εýπορος δικηγüρος και κτηματßας. ΠÝρασε τα πιο ευτυχισμÝνα χρüνια της ζωÞς του στο εξοχικü Beyle στο Claix κοντÜ στη Γκρενüμπλ. Η στενüτερη φßλη του Þταν η μικρüτερη αδερφÞ του, Pauline, με την οποßα διατηροýσε σταθερÞ αλληλογραφßα καθ' üλη τη διÜρκεια της 1ης 10ετßας του 19ου αι.. Η οικογÝνειÜ του Þταν μÝρος της αστικÞς τÜξης κι Þτανε προσκολλημÝνη στο αρχαßο καθεστþς, εξηγþντας τη διφοροýμενη ÜποψÞ του για τον ΝαπολÝοντα, την αποκατÜσταση των Βουρβþνων και τη μοναρχßα αργüτερα.
Το 1799 Ýφυγε για το Παρßσι, κυρßως για να ξεφýγει απü τη πατρικÞ εξουσßα. ΚατατÜχθηκε στον στρατü του ΝαπολÝοντα το ΜÜη του 1800 κι Ýλαβε μÝρος στις εκστρατεßες στην Αυστρßα, στη Γερμανßα και στη Ρωσßα. Ο στρατιωτικüς κι ο θεατρικüς κüσμος της 1ης ΓαλλικÞς Αυτοκρατορßας Þταν μια αποκÜλυψη για τον Beyle. ΟνομÜστηκε ελεγκτÞς με το Conseil d'État στις 3 Αυγοýστου 1810 και στη συνÝχεια Ýλαβε μÝρος στη γαλλικÞ διοßκηση και στους Ναπολεüντειους πολÝμους στην Ιταλßα. Ταξßδεψε πολý στη Γερμανßα κι Þτανε μÝρος του στρατοý του ΝαπολÝοντα στην εισβολÞ του 1812 στη Ρωσßα. ¼ταν Ýφτασε, εßδε το κÜψιμο της Μüσχας λßγο Ýξω απü τη πüλη καθþς και τη χειμερινÞ υποχþρηση του στρατοý.
Διορßστηκε Επßτροπος Πολεμικþν Προμηθειþν και στÜλθηκε στο ΣμολÝνσκ για να προετοιμÜσει τις προμÞθειες για τον στρατü που επÝστρεφε. ΔιÝσχισε τον ποταμü Berezina βρßσκοντας μια χρησιμοποιÞσιμη γÝφυρα παρÜ τη κατακλυσμÝνη γÝφυρα, που πιθανüτατα Ýσωσε τη ζωÞ του και των συντρüφων του. ¸φτασε στο Παρßσι το 1813, αγνοþντας σε μεγÜλο βαθμü το γενικü φιÜσκο που εßχε γßνει η υποχþρηση. Ο ΣταντÜλ Ýγινε γνωστüς, στη διÜρκεια της ρωσικÞς εκστρατεßας, για το üτι του Ýλεγε το μυαλü του κι üτι διατÞρησε το τραγουδισμÝνο και καθαρü μυαλü του. ΔιατÞρησε επßσης τη καθημερινÞ του ρουτßνα, ξυριζüτανε κÜθε μÝρα στη διÜρκεια της υποχþρησης απü τη Μüσχα.
ΜετÜ τη ΣυνθÞκη του Φοντενεμπλü του 1814 και τη πτþση του ΝαπολÝοντα, Ýφυγε για την Ιταλßα, üπου εγκαταστÜθηκε στο ΜιλÜνο. Το 1830 διορßστηκε ΓÜλλος πρüξενος στην ΤεργÝστη και τη ΤσιβιταβÝκια. Διαμüρφωσε Ýνα ιδιαßτερο δÝσιμο με την Ιταλßα, üπου πÝρασε μεγÜλο μÝρος της υπüλοιπης καρριÝρας του, απ' üπου απελαýνεται ýστερα απü 7 Ýτη ως ýποπτος κατασκοπεßας. ΕπιστρÝφει στο Παρßσι και διαμÝνει εκεß ως το 1831, οπüτε επανÝρχεται στην Ιταλßα ως πρüξενος στην ΤσιβιταβÝκια, κοντÜ στη Ρþμη. Ταυτßστηκε με τον εκκολαπτüμενο φιλελευθερισμü κι η παραμονÞ του στην Ιταλßα τον Ýπεισε üτι ο ρομαντισμüς Þταν ουσιαστικÜ το λογοτεχνικü αντßστοιχο του φιλελευθερισμοý στη πολιτικÞ. ¼ταν διορßστηκε σε προξενικü γραφεßο στη ΤεργÝστη το 1830, ο Metternich αρνÞθηκε το ΔιÜταγμα -με το οποßο η κυβÝρνηση μιας χþρας εξουσιοδοτεß Ýνα ξÝνο πρüξενο να ασκεß τα καθÞκοντÜ του στη χþρα αυτÞ- λüγω του φιλελευθερισμοý και του αντικληρικαλισμοý του.
Το μυθιστüρημÜ του Το ΜοναστÞρι Της ΠÜρμα (The Charterhouse of Parma), γραμμÝνο σε 52 ημÝρες, διαδραματßζεται στην Ιταλßα, που τη θεωροýσε πιο ειλικρινÞ και πιο παθιασμÝνη χþρα απü την ΑναγεννημÝνη Γαλλßα. ¸να Üλλο μÝρος σε κεßνο το μυθιστüρημα, που αναφÝρεται σε Ýναν χαρακτÞρα που σκÝφτεται να αυτοκτονÞσει αφοý τον τσακþσουν, μιλÜ για τη στÜση του απÝναντι στη πατρßδα του: "Για να καταστÞσω σαφÞ αυτÞ τη πορεßα δρÜσης στους ΓÜλλους αναγνþστες μου, πρÝπει να εξηγÞσω üτι στην Ιταλßα, μια χþρα πολý μακριÜ μακριÜ μας, οι Üνθρωποι εξακολουθοýν να οδηγοýνται στην απüγνωση απü την αγÜπη".
Ο ΣταντÜλ Þτανε δανδÞς κι ευφυÞς στη πüλη του Παρισιοý, καθþς κι εμμονικüς γυναικÜς. Η γνÞσια ενσυναßσθησÞ του προς τις γυναßκες εßναι εμφανÞς στα βιβλßα του. Η Σιμüν ντε ΜποβουÜρ μßλησε με θετικÜ λüγια για αυτüν στο Δεýτερο Φýλο. Απü τα 1α του Ýργα εßναι το On Love, μια ορθολογικÞ ανÜλυση του ρομαντικοý πÜθους που βασßστηκε στον ανεκπλÞρωτο ÝρωτÜ του για τη Mathilde, τη Countess Dembowska, που τη γνþρισε ενþ ζοýσε στο ΜιλÜνο. Αργüτερα, θα υπÝφερε επßσης με ανησυχßα στο πνεýμα, üταν μια απü τις παιδικÝς του φßλες, η Victorine παντρεýτηκε. Σ' γρÜμμα προς τη Pauline, τη περιÝγραψε ως τη γυναßκα των ονεßρων του και θα εßχε ανακαλýψει την ευτυχßα αν γινüτανε σýζυγüς της. ΑυτÞ η συγχþνευση κι η Ýνταση μεταξý της ξεκÜθαρης ανÜλυσης και του ρομαντικοý συναισθÞματος εßναι χαρακτηριστικÞ των μεγÜλων μυθιστορημÜτων του, θα μποροýσε να θεωρηθεß ρομαντικüς ρεαλιστÞς.
ΥπÝφερε απü Üθλιες σωματικÝς αναπηρßες στα τελευταßα του χρüνια καθþς συνÝχισε να παρÜγει μερικÜ απü τα πιο διÜσημα Ýργα. ΠροσβλÞθηκε απü σýφιλη ΔεκÝμβρη του 1808. ¼πως σημεßωσε στο ημερολüγιü του, Ýπαιρνε ιωδιοýχο κÜλιο και ζωικü ασÞμι για να θεραπεýσει τη σεξουαλικÞ του νüσο, με αποτÝλεσμα πρησμÝνες μασχÜλες, δυσκολßα στη κατÜποση, πüνους στους συρρικνωμÝνους üρχεις του, αûπνßα, ζÜλη, βοýισμα στ' αυτιÜ, ταχυπαλμßα και τρÝμουλο, τüσο πολý που μετÜ βßας μποροýσε να κρατÞσει Ýνα πιροýνι Þ Ýνα στυλü. Η σýγχρονη ιατρικÞ Ýχει δεßξει üτι τα προβλÞματα υγεßας του οφεßλονταν πιüτερο στη θεραπεßα παρÜ στη σýφιλη. ΑναζÞτησε τη καλýτερη θεραπεßα σε Παρßσι, ΒιÝννη και Ρþμη.
ΠÝθανε στις 23 ΜÜρτη 1842, σ' Ýνα δρüμο του Παρισιοý, üπου εßχε επανÝλθει με αναρρωτικÞ Üδεια. Εßχε Þδη συνθÝσει την επιτýμβια επιγραφÞ του: "¸ζησα, Ýγραψα, ερωτεýτηκα" και θÜβεται στο Cimetière de Montmartre. Η ζωÞ του Þτανε γεμÜτη περιπλανÞσεις κι ερωτικÜ πÜθη. Στα νεανικÜ του χρüνια αποπειρÜθηκε να γρÜψει θÝατρο. ¸μαθε να ζωγραφßζει και φιλοτÝχνησε αßθουσες στο Παρßσι. ¸γραψε μυθιστορÞματα, βιβλßο για την ιταλικÞ ζωγραφικÞ, βιογραφßες του ΧÜιντν και του Μüτσαρτ, ταξιδιωτικÝς εντυπþσεις. Στο αριστοýργημα του Το Κüκκινο και το Μαýρο, η Ιστορßα συνδÝεται με τις προσωπικÝς ιστορßες εμβληματικþν χαρακτÞρων. ¸χει χαρακτηρισθεß το μεγαλýτερο μυθιστüρημα του 19ου αι. κι εßναι η 1η πραγματεßα για την "επιτυχßα", τη νÝα κοινωνικÞ θεüτητα.
Η αναζÞτησÞ του προχωρÜ σε 2 επßπεδα. Το 1ο επßπεδο συγκροτεßται απü το Ýργο του και τον τρüπο που ο λογοτÝχνης επεξεργÜζεται σ\ αυτü τα βιþματÜ του -τον ενθουσιασμü του, τις ελπßδες, τις απÝχθειες και τις απογοητεýσεις του- απü τη συναρπαστικÞ περßοδο της ΕπανÜστασης και του ΝαπολÝοντα. Καθþς üμως, και σε αυτÞ την περßπτωση, το Ýργο επÝζησε του δημιουργοý του, η ΔιπλÞ ΖωÞ αναζητÜ σε 2ο επßπεδο τις εναλλαγÝς της δεξßωσης του Ýργου του απ' τη λογοτεχνικÞ κριτικÞ και τη κοινωνßα. Μας οδηγεß εδþ απü τη περιορισμÝνη απÞχηση που 'χε το Ýργο στη πλειονüτητα των συγχρüνων του ΣταντÜλ, αλλÜ και την απüρριψÞ του απü τους Ουγκþ και ΦλωμπÝρ, στην ανÜδειξÞ του στο 2ο μισü του 19ου αι. σε αγαπημÝνο θÝμα της λογοτεχνικÞς κριτικÞς απü τον Ταιν μÝχρι τον Προυστ. Οι μεταπτþσεις της κριτικÞς συνεχßστηκαν και στον 20ü αι. üπου οι πολυσχιδεßς üψεις του Ýργου του επÝτρεψαν σ' εκ διαμÝτρου αντßθετα πολιτικÜ και λογοτεχνικÜ κινÞματα και συγγραφεßς -π.χ. τη φιλομοναρχικÞ οργÜνωση Action francaise, τον ΓκÝοργκι Λοýκατς και τον Μαξßμ Γκüρκυ- να θεωρÞσουν üτι βρÞκανε σ' αυτü τα στοιχεßα που αναζητοýσαν.
Πριν καταλÞξει στη συγγραφÞ τελικÜ και στο ΣταντÜλ πιο συγκεκριμÝνα, δημοσßευσε με πολλÜ ψευδþνυμα, συμπεριλαμβανομÝνων των "Louis Alexandre Bombet" και "Anastasius Serpière". Το μüνο βιβλßο που δημοσßευσε με τ' üνομÜ του Þτανε το The History of Painting (1817). Απü την Ýκδοση Ρþμης, ΝÜπολι, Φλωρεντßας (ΣεπτÝμβρης 1817) και μετÜ δημοσßευσε τα Ýργα του με το ψευδþνυμο «M. de Stendhal, officier de cavalerie». Δανεßστηκε αυτü το nom de plume απü τη γερμανικÞ πüλη Stendal, γενÝτειρα του Johann Joachim Winckelmann, ενüς ιστορικοý τÝχνης και αρχαιολüγου διÜσημου εκεßνη την εποχÞ. ΠαρÝμεινα σ' αυτü, üταν το 1807, ερωτεýτηκε μια γυναßκα που ονομαζüταν Wilhelmine, που την ονüμασε Minette και για χÜρη της οποßας στη πüλη. "Δεν Ýχω καμμßα τÜση, τþρα, εκτüς απü τη ΜινÝτ, γι' αυτÞν τη ξανθιÜ και γοητευτικÞ ΜινÝτ, αυτÞ τη ψυχÞ του ΒορρÜ, üπως δεν Ýχω ξαναδεß παρüμοια στη Γαλλßα Þ την Ιταλßα" και πρüσθεσε Ýνα επιπλÝον "H" για να κÜνει πιο σαφÞ τη γερμανικÞ προφορÜ.
Χρησιμοποιοýσε πολλÜ ψευδþνυμα στα αυτοβιογραφικÜ του γραπτÜ και στην αλληλογραφßα του και συχνÜ üριζε ψευδþνυμα σε φßλους, ορισμÝνοι απü τους οποßους υιοθÝτησαν τα ονüματα για τον εαυτü τους. Χρησιμοποßησε περισσüτερα απü 100 ψευδþνυμα, που Þταν εκπληκτικÜ διαφορετικÜ. ΚÜποια τα χρησιμοποßησε üχι περισσüτερο απü μßα φορÜ, ενþ Üλλα τα κρÜτησε σε üλη του τη ζωÞ. Το "Dominique" και το "Salviati" χρησßμευαν ως οικεßα ονüματα κατοικßδιων. Δημιουργεß κωμικÜ ονüματα που τον κÜνουν ακüμα πιο αστü απü ü,τι πραγματικÜ εßναι: Cotonnet, Bombet, Chamier». Χρησιμοποιεß πολλÜ γελοßα ονüματα: Don phlegm, Giorgio Vasari, William Crocodile, Poverino, Baron de Cutendre κλπ. ¸νας απü τους ανταποκριτÝς του, ο Prosper Mérimée, εßπε: "ΠοτÝ δεν Ýγραψε γρÜμμα χωρßς να υπογρÜψει Ýνα ψεýτικο üνομα". Το περιοδικü του και τ' αυτοβιογραφικÜ κεßμενα περιλαμβÜνουνε πολλÜ σχüλια για τις μÜσκες και τις απολαýσεις του "να νιþθεις ζωντανüς σε πολλÝς εκδοχÝς, κοßτα τη ζωÞ σαν μια καλυμμÝνη μπÜλα", εßναι η συμβουλÞ που δßνει στον εαυτü του στο ημερολüγιü του για το 1814. Στο Memoirs of an Egotist γρÜφει: "Θα με πιστÝψουν αν πω üτι θα φοροýσα μια μÜσκα με ευχαρßστηση και θα Þμουν ευχαριστημÝνος να αλλÜξω το üνομÜ μου;...για μÝνα η υπÝρτατη ευτυχßα θα Þταν να μεταμορφωθþ σε μια μικρÞ, ξανθιÜ Γερμανιδοýλα και να περπατÞσω Ýτσι στο Παρßσι".
Οι σýγχρονοι αναγνþστες δεν εκτßμησαν πλÞρως το ρεαλιστικü ýφος του στη ρομαντικÞ περßοδο που Ýζησε. Δεν εκτιμÞθηκε πλÞρως μÝχρι τις αρχÝς του 20οý αι.. ΑφιÝρωσε τη γραφÞ του στους The Happy Few (αγγλικÜ στο πρωτüτυπο). Αυτü μπορεß να ερμηνευθεß ως αναφορÜ στο Canto 11 του Δον ΖουÜν του Βýρωνα, που αναφÝρεται στους χßλιους ευτυχισμÝνους λßγους που απολαμβÜνουνε την υψηλÞ κοινωνßα Þ στη γραμμÞ "εμεßς λßγοι εßμαστε, λßγοι κι ευτυχισμÝνοι, εμεßς η ομÜδα των αδερφþν" του Σαßξπηρ Henry V, αλλÜ η χρÞση του Stendhal πιο πιθανüν αναφÝρεται στον The Vicar of Wakefield του Oliver Goldsmith, πυ μÝρη του εßχε απομνημονεýσει για τη διÜρκεια της διδασκαλßας του αγγλικÜ. Εκεß λοιπüν το, "οι λßγοι ευτυχισμÝνοι" αναφÝρεται ειρωνικÜ στο μικρü αριθμü κοινοý που διαβÜζει τη σκοτεινÞ και παιδαγωγικÞ πραγματεßα του χαρακτÞρα του τßτλου για τη μονογαμßα. Ως κριτικüς λογοτεχνßας, üπως στο Racine και Shakespeare, υπερασπßστηκε τη ρομαντικÞ αισθητικÞ συγκρßνοντας δυσμενþς τους κανüνες και τις αυστηρüτητες του κλασσικισμοý του πρþτου με τον πιο ελεýθερο στßχο και τις ρυθμßσεις του Üλλου, υποστηρßζοντας τη συγγραφÞ θεατρικþν Ýργων σε πεζογραφßα.
Σýμφωνα με το θεωρητικü της λογοτεχνßας Kornelije Kvas, στο μυθιστüρημÜ του Το Κüκκινο & Το Μαýρο, ο ΣταντÜλ αναφÝρεται σ' Ýνα μυθιστüρημα ως Ýναν καθρÝφτη που μεταφÝρεται σε καλÜθι. Η μεταφορÜ του ρεαλιστικοý μυθιστορÞματος ως καθρÝφτη της σýγχρονης πραγματικüτητας, προσιτÞ στον αφηγητÞ, Ýχει ορισμÝνους περιορισμοýς, τους οποßους γνωρßζει ο καλλιτÝχνης. ¸να πολýτιμο ρεαλιστικü Ýργο ξεπερνÜ τη πλατωνικÞ Ýννοια της τÝχνης ως αντßγραφο της πραγματικüτητας. ¸νας καθρÝφτης δεν αντικατοπτρßζει τη πραγματικüτητα στο σýνολü της, οýτε ο στüχος του καλλιτÝχνη εßναι να τη τεκμηριþσει πλÞρως. Στο Κüκκινο & Το Μαýρο, ο συγγραφÝας τονßζει τη σημασßα της επιλογÞς üταν πρüκειται για τη περιγραφÞ της πραγματικüτητας, με σκοπü την πραγματοποßηση της γνωστικÞς λειτουργßας ενüς Ýργου τÝχνης, που επιτυγχÜνεται μÝσω των κατηγοριþν της ενüτητας, της συνοχÞς και της τυπικüτητας. ΘαυμαστÞς του ΝαπολÝοντα και του μυθιστορÞματüς του Le Rouge et le Noir θεωρεßται ο λογοτεχνικüς φüρος τιμÞς του στον αυτοκρÜτορα.
ΣÞμερα, τα Ýργα του Stendhal τραβοýν τη προσοχÞ για την ειρωνεßα, τις ψυχολογικÝς κι ιστορικÝς τους διαστÜσεις. ¹τανε φανατικüς θαυμαστÞς της μουσικÞς, ιδιαßτερα των Ýργων των συνθετþν Domenico Cimarosa, Wolfgang, Mozart και Rossini. ¸γραψε μια βιογραφßα του Rossini, Vie de Rossini (1824), που τþρα εκτιμÜται πιüτερο για την ευρεßα μουσικÞ κριτικÞ της παρÜ για το ιστορικü της περιεχüμενο. Εξιδανßκευσε επßσης την αριστοκρατßα, σημειþνοντας την αντι-ισüτητα της, αλλÜ εκτιμþντας πüσο φιλελεýθερη εßναι στην αγÜπη της για την ελευθερßα.
Στα Ýργα του, επανÝλαβε αποσπÜσματα απü τους Giuseppe Carpani, Théophile Frédéric Winckler, Sismondi κι Üλλους.
ΡΗΤ¢:
* Η αγÜπη Þταν πÜντα η πιο σημαντικÞ επιχεßρηση στην ζωÞ μου, Þ μÜλλον η μüνη.
* Η εξουσßα, μετÜ την αγÜπη, εßναι η πρþτη πηγÞ ευτυχßας.
* Η πιο χρÞσιμη ιδÝα για τους τυρÜννους εßναι η ιδÝα του Θεοý.
* Η σεμνοτυφßα εßναι Ýνα εßδος φιλαργυρßας, το χειρüτερο απ' üλα.
* ΚÜποιος μπορεß να αποκτÞσει τα πÜντα στη μοναξιÜ, εκτüς απü χαρακτÞρα.
* Το βασικü προσüν ενüς ιστορικοý εßναι να μην Ýχει την ικανüτητα να επινοεß.
* Μια σαραντÜρα γυναßκα Ýχει αξßα μüνο για τους Üντρες που την αγÜπησαν στα νιÜτα της!
* Οι ηδονÝς της αγÜπης εßναι πÜντα ανÜλογες με τους φüβους μας.
* Οι Ρþσοι μιμοýνται τους γαλλικοýς τρüπους, αλλÜ πÜντα απü μια απüσταση πενÞντα χρüνων.
* Η μüνη δικαιολογßα που Ýχει ο Θεüς για üλα αυτÜ που συμβαßνουν, εßναι üτι δεν υπÜρχει.
* ¼λες οι θρησκεßες εßναι θεμελιωμÝνες στο φüβο των πολλþν και στην πονηριÜ των λßγων.
* Η λογικÞ δεν εßναι οýτε τÝχνη οýτε επιστÞμη, αλλÜ υπεκφυγÞ.
* Στην ΑμερικÞ υπÜρχει πολý λιγüτερο φθüνος απ’ ü,τι στη Γαλλßα. Και πολý λιγüτερο πνεýμα.
* Τα δÜκρυα εßναι Ýνα ακραßο χαμüγελο.
* Η απüλαυση συχνÜ καταστρÝφεται προσπαθþντας να την περιγρÜψουμε.
* ΠαρÜξενο πρÜγμα: Η φωτεινÞ περßοδος στην Ιταλßα üταν οι μικροß αιμοδιψεßς τýραννοι αντικαταστÜθηκαν απü μετριοπαθεßς μονÜρχες.
* ΠρÝπει να δßνει κανεßς στην κατÜκτηση μιας γυναßκας την προσοχÞ που δßνει σε μια παρτßδα μπιλιÜρδο.
* Η ζωÞ εßναι πολý σýντομη και ο χρüνος που σπαταλιÝται σε χασμουρητÜ δεν μπορεß να αναπληρωθεß.
* Το στυλ εßναι ο ξεχωριστüς τρüπος του καθενüς να εκφρÜζει το ßδιο πρÜγμα.
* ¼λες οι θρησκεßες εßναι θεμελιωμÝνες στο φüβο των πολλþν και στην εξυπνÜδα των λßγων.
* Το καλýτερο στυλ εßναι αυτü που δεν γßνεται αντιληπτü.
* Η ζωÞ εßναι πολý σýντομη και ο χρüνος που σπαταλιÝται σε χασμουρητÜ δεν μπορεß να αναπληρωθεß.
* Η ομορφιÜ εßναι μια υπüσχεση ευτυχßας.
* Το καλýτερο στυλ εßναι αυτü που δεν γßνεται αντιληπτü.
* ¼,τι και να λÝνε οι διπλωμÜτες και οι ποιητÝς, το βασικü πλεονÝκτημα της γλþσσας εßναι η σαφÞνεια.
* Η τýχη σ’ αρπÜζει απ’ τα μαλλιÜ, αλλÜ η ßδια εßναι φαλακρÞ.
¸ΡΓΑ:
Armance (1827)
Le Rouge et le Noir (The Red and the Black, 1830)
Lucien Leuwen (1835, unfinished, published 1894)
The Pink and the Green (1837, unfinished)
La Chartreuse de Parme (1839) (The Charterhouse of Parma)
Lamiel (1839–1842, unfinished, published 1889)
Mina de Vanghel (1830, later published in the Paris periodical La Revue des Deux Mondes)
Vanina Vanini (1829)
Italian Chroniques, 1837–1839
Vittoria Accoramboni
The Cenci (Les Cenci, 1837)
The Duchess of Palliano (La Duchesse de Palliano)
The Abbess of Castro (L'Abbesse de Castro, 1832)
A Life of Napoleon (1817–1818, published 1929)
A Life of Rossini (1824)
Τα σýντομα απομνημονεýματÜ του, Souvenirs d'Égotisme (Απομνημονεýματα ενüς εγωιστÞ) δημοσιεýθηκαν μεταθανÜτια το 1892. Δημοσιεýτηκε επßσης Ýνα πιο εκτεταμÝνο αυτοβιογραφικü Ýργο, λεπτþς μεταμφιεσμÝνο ως Η ζωÞ του Henry Brulard.
The Life of Henry Brulard (1835–1836, published 1890)
Souvenirs d'Égotisme (written in 1832 and published in 1892) (Memoirs of an Egotist)
Journal (1801–1817) (The Private Diaries of Stendhal)
Rome, Naples et Florence (1817)
De L'Amour (1822) (On Love [fr])
Racine et Shakespéare (1823–1835) (Racine and Shakespeare)
Voyage dans le midi de la France (1838; though first published posthumously in 1930) (Travels in the South of France)
¢λλα Ýργα του περιλαμβÜνουν διηγÞματα, δημοσιογραφßα, ταξιδιωτικÜ βιβλßα (A Roman Journal), μια διÜσημη συλλογÞ δοκιμßων για την ιταλικÞ ζωγραφικÞ και βιογραφßες πολλþν εξÝχων προσωπικοτÞτων της εποχÞς του, συμπεριλαμβανομÝνων των ΝαπολÝοντα, ΧÜυντν, Μüτσαρτ, Ροσßνι και ΜεταστÜσιο.
Στο κλασσικü On Love του 1822 του Stendhal περιγρÜφει Þ συγκρßνει τη γÝννηση της αγÜπης, στην οποßα το αντικεßμενο αγÜπης κρυσταλλþνει στο νου, ως μια διαδικασßα παρüμοια Þ ανÜλογη μ' Ýνα ταξßδι στη Ρþμη. Στην αναλογßα, η πüλη της Μπολüνια αντιπροσωπεýει την αδιαφορßα κι η Ρþμη αντιπροσωπεýει τη τÝλεια αγÜπη:
"¼ταν βρισκüμαστε στη Μπολüνια, εßμαστε εντελþς αδιÜφοροι. Δεν μας ενδιαφÝρει να θαυμÜσουμε με κανÝναν ιδιαßτερο τρüπο το Üτομο που ßσως μια μÝρα θα εßμαστε τρελÜ ερωτευμÝνοι. Ακüμη λιγüτερο η φαντασßα μας τεßνει να υπερεκτιμÜ την αξßα τους. Με μια λÝξη, στη Μπολüνια η κρυστÜλλωση δεν Ýχει αρχßσει ακüμα. ¼ταν ξεκινÜ το ταξßδι, η αγÜπη φεýγει. Φεýγει κανεßς απü τη Μπολüνια, ανεβαßνει στα ΑπÝννινα και παßρνει το δρüμο για τη Ρþμη". Η αναχþρηση, σýμφωνα με τον Stendhal, δεν Ýχει καμßα σχÝση με τη θÝληση κÜποιου. εßναι ενστικτþδης στιγμÞ. ΑυτÞ η διαδικασßα μετασχηματισμοý ενεργοποιεßται με βÜση τÝσσερα βÞματα κατÜ τη διÜρκεια ενüς ταξιδιοý:
* Θαυμασμüς - θαυμÜζει κανεßς τις ιδιüτητες του αγαπημÝνου προσþπου.
* Αναγνþριση - αναγνωρßζει κανεßς την ευχαρßστηση του να Ýχει κερδßσει το ενδιαφÝρον του αγαπημÝνου του προσþπου.
* Ελπßδα - οραματßζεται κανεßς να κερδßσει την αγÜπη του αγαπημÝνου προσþπου.
* Απüλαυση - απολαμβÜνει κανεßς üταν υπερεκτιμÜ την ομορφιÜ και την αξßα του ατüμου που την αγÜπη ελπßζει να κερδßσει.
Αυτü το ταξßδι Þ η διαδικασßα κρυστÜλλωσης περιγρÜφηκε λεπτομερþς απü τον Stendhal στο πßσω μÝρος ενüς τραπουλüχαρτου ενþ μιλοýσε στη Madame Gherardi, στη διÜρκεια του ταξιδιοý του στο αλατωρυχεßο του ΣÜλτσμπουργκ.
Ο Ιππüλυτος ΤÜιν θεþρησε üτι τα ψυχολογικÜ πορτραßτα των χαρακτÞρων του Þτανε πραγματικÜ, γιατß εßναι πολýπλοκα, πολýπλευρα, ιδιαßτερα και πρωτüτυπα, üπως τα ζωντανÜ ανθρþπινα üντα. Ο Émile Zola συμφþνησε με την εκτßμηση του Taine για τις δεξιüτητες του Stendhal ως ψυχολüγου και παρüλο που επαινοýσε τη ψυχολογικÞ ακρßβειÜ του και την απüρριψη της σýμβασης, αποδοκßμασε τα διÜφορα απßθανα των μυθιστορημÜτων και τη σαφÞ συγγραφικÞ παρÝμβαση του.
Ο Γερμανüς φιλüσοφος Nietzsche αναφÝρεται στον Stendhal ως ο τελευταßος μεγÜλος ψυχολüγος της Γαλλßας στο Beyond Good and Evil του (1886). Τον αναφÝρει επßσης στο Twilight of the Idols (1889) στη διÜρκεια μιας συζÞτησης για τον ΝτοστογιÝφσκυ ως ψυχολüγο, λÝγοντας üτι η συνÜντηση μαζß του Þτανε το πιο üμορφο ατýχημα της ζωÞς μου, περισσüτερο απü την ανακÜλυψÞ μου για τον ΣταντÜλ.
Ο Φορντ ΜÜντοξ Φορντ, στο Αγγλικü μυθιστüρημα, ισχυρßζεται üτι στον Ντιντερü και στον ΣταντÜλ το μυθιστüρημα οφεßλει το επüμενο μεγÜλο του βÞμα προς τα εμπρüς. "...Σε κεßνο το σημεßο Ýγινε ξαφνικÜ φανερü üτι το μυθιστüρημα αυτü καθαυτü μποροýσε να θεωρηθεß ως μÝσο βαθιÜς σοβαρüτητας και πολýπλευρη συζÞτηση κι επομÝνως ως μÝσο βαθειÜς σοβαρÞς Ýρευνας για την ανθρþπινη υπüθεση".
Ο ¸ριχ ¢ουερμπαχ θεωρεß üτι ο σýγχρονος σοβαρüς ρεαλισμüς ξεκßνησε με τον ΣταντÜλ και τον ΜπαλζÜκ. Στο Mimesis, παρατηρεß μια σκηνÞ στο Λüκκινο & Το Μαýρο üτι "θα Þταν σχεδüν ακατανüητο χωρßς μια πιο ακριβÞ και λεπτομερÞ γνþση της πολιτικÞς κατÜστασης, της κοινωνικÞς διαστρωμÜτωσης και των οικονομικþν συνθηκþν μιας απüλυτα καθορισμÝνης ιστορικÞς στιγμÞς, δηλαδÞ αυτü στο οποßο βρÝθηκε η Γαλλßα λßγο πριν την ΕπανÜσταση του Ιουλßου". ΚατÜ την ÜποψÞ του, στα μυθιστορÞματα του Stendhal "οι χαρακτÞρες, οι στÜσεις κι οι σχÝσεις του dramatis personæ, λοιπüν, συνδÝονται πολý στενÜ με τις σýγχρονες ιστορικÝς συνθÞκες, οι σýγχρονες πολιτικÝς και κοινωνικÝς συνθÞκες εßναι υφασμÝνες στη δρÜση με τρüπο πιο λεπτομερÞ και πιο αληθινü απü ü,τι εßχε συμβεß. Ýχει εκτεθεß σε οποιοδÞποτε προηγοýμενο μυθιστüρημα και μÜλιστα σε οποιοδÞποτε Ýργο λογοτεχνικÞς τÝχνης, εκτüς απü εκεßνα που ρητÜ ισχυρßζονται üτι εßναι πολιτικοσατυρικÜ κομμÜτια".
Ο κατÜλογος γυναικþν που 'χε αγαπÞσει, μπÞκε στο Life of Henry Brulard, το 1835:
"Ονειρευüμουνα βαθιÜ αυτÜ τα ονüματα και τις εκπληκτικÝς ηλιθιüτητες και βλακεßες που μου κÜνανε".
Απü αριστερÜ προς δεξιÜ: Virginie Kubly, Angela Pietragrua, Adèle Rebuffel,
Mina de Griesheim, Mélanie Guilbert, Angelina Bereyter, Alexandrine Daru,
Angela Pietragrua,[b] Matilde Dembowski, Clémentine Curial,
Giulia Rinieri, Madame Azur-Alberthe de Rubempré.
Η Simone de Beauvoir τονε χρησιμοποιεß ως παρÜδειγμα φεμινιστÞ συγγραφÝα. Στο The Second Sex γρÜφει "Ο Stendhal δεν περιγρÜφει ποτÝ τις ηρωßδες του ως συνÜρτηση των ηρþων του: τους παρÝχει τη μοßρα τους". Επισημαßνει επιπλÝον üτι "εßναι αξιοσημεßωτο το γεγονüς üτι ο ΣταντÜλ εßναι τüσο βαθιÜ ρομαντικüς και τüσο αποφασιστικÜ φεμινιστÞς. Οι φεμινßστριες εßναι συνÞθως λογικÜ μυαλÜ που υιοθετοýν μια καθολικÞ Üποψη για üλα τα πρÜγματα. αλλÜ δεν εßναι μüνο στο üνομα της ελευθερßας γενικÜ, αλλÜ και στο üνομα της ατομικÞς ευτυχßας που ο Στανταλ ζητÜ τη χειραφÝτηση των γυναικþν". Ωστüσο, τον επικρßνει γιατß, αν και θÝλει μια γυναßκα να εßναι ßση του, το μüνο πεπρωμÝνο που οραματßζεται για αυτÞ παραμÝνει Ýνας Üντρας.
Ακüμη και τα αυτοβιογραφικÜ Ýργα του, üπως The Life of Henry Brulard Þ Memoirs of an Egotist, συνδÝονται "πολý πιο στενÜ, ουσιαστικÜ και συγκεκριμÝνα με πολιτικÞ, κοινωνιολογßα κι οικονομßα της περιüδου απü ü,τι, για παρÜδειγμα, τα αντßστοιχα Ýργα του Ρουσσþ Þ Γκαßτε· νιþθει κανεßς üτι τα μεγÜλα γεγονüτα της σýγχρονης ιστορßας επηρÝασαν τον ΣταντÜλ πολý πιο Üμεσα απ' ü,τι τ' Üλλα δýο· ο Ρουσσþ δεν Ýζησε για να τα δει κι ο Γκαßτε εßχε καταφÝρει να μεßνει μακριÜ τους". Κι ο Auerbach συνεχßζει λÝγοντας: "Μποροýμε να αναρωτηθοýμε πþς προÝκυψε üτι η σýγχρονη συνεßδηση της πραγματικüτητας Üρχισε να βρßσκει λογοτεχνικÞ μορφÞ για πρþτη φορÜ ακριβþς στον Henri Beyle της Γκρενüμπλ. Ο Beyle-Stendhal Þταν Ýνας Üνθρωπος με Ýντονη ευφυÀα, γρÞγορος και ζωντανüς, διανοητικÜ ανεξÜρτητος και θαρραλÝος, αλλÜ üχι αρκετÜ σπουδαßα φιγοýρα. Οι ιδÝες του εßναι συχνÜ ισχυρÝς κι εμπνευσμÝνες, αλλÜ εßναι ακανüνιστες, αυθαßρετα προχωρημÝνες και, παρÜ τη τüλμη τους, στεροýνται εσωτερικÞς βεβαιüτητας και συνÝχειας. ΥπÜρχει κÜτι αδιευκρßνιστο σ' üλη τη φýση του: η διακýμανσÞ του μεταξý της ρεαλιστικÞς ειλικρßνειας γενικÜ και της ανüητης μυστικοπÜθειας στις ιδιαιτερüτητες, μεταξý της ψυχρÞς αυτοκυριαρχßας, της αρπακτικÞς εγκατÜλειψης σε αισθησιακÝς απολαýσεις και της ανασφαλοýς και μερικÝς φορÝς συναισθηματικÞς ματαιοδοξßας, δεν εßναι πÜντα εýκολο να υποβληθεß. Το λογοτεχνικü του ýφος εßναι πολý εντυπωσιακü κι αναμφισβÞτητα πρωτüτυπο, αλλÜ εßναι σýντομο, üχι ομοιüμορφα επιτυχημÝνο και σπÜνια καταλαμβÜνει και διορθþνει πλÞρως το θÝμα. ΑλλÜ, üπως Þταν, προσφÝρθηκε στη στιγμÞ. Οι περιστÜσεις τον Ýπιασαν, τον πÝταξαν και του Ýδωσαν Ýνα μοναδικü και απροσδüκητο πεπρωμÝνο. τον διαμüρφωσαν Ýτσι þστε αναγκÜστηκε να συμβιβαστεß με την πραγματικüτητα με τρüπο που κανεßς πριν απü αυτüν δεν εßχε κÜνει".
Ο Βλαντιμßρ Ναμπüκοφ Þτανε περιφρονητικüς για τον ΣταντÜλ, στο Strong Opinions αποκαλþντας τον "αυτü το κατοικßδιο üλων εκεßνων που τους αρÝσει η γαλλικÞ πεδιÜδα τους". Στις σημειþσεις στη μετÜφρασÞ του για τον Eugene Onegin, του Ποýσκιν ισχυρßζεται üτι το Le Rouge et le Noir εßναι πολý υπερεκτιμημÝνο κι üτι ο Stendhal Ýχει ασÞμαντο στυλ. Στο Pnin, ο Nabokov Ýγραψε σατιρικÜ: "Τα λογοτεχνικÜ τμÞματα εξακολουθοýσαν να δουλεýουν με την εντýπωση üτι ο Stendhal, ο Galsworthy, ο Dreiser και ο Mann Þτανε σπουδαßοι συγγραφεßς". (Ε αφοý το λÝει ο συγγραφεÜρας εμεßς... περισσεýουμε! Δεν Ýγραφε βλÝπεις για μικρÜ κοριτσÜκια τßποτε! Σιχτßρια κι Ýχω και πßεση!)
Ο ΜÜικλ Ντßρντα θεωρεß τον ΣταντÜλ "τον σπουδαιüτερο ΓÜλλο συγγραφÝα üλων των περιστÜσεων -του συγγραφÝα 2 απü τα 20 κορυφαßα γαλλικÜ μυθιστορÞματα, του συγγραφÝα μιας εξαιρετικÜ πρωτüτυπης αυτοβιογραφßας (Vie de Henry Brulard), Ýναν υπÝροχο ταξιδιωτικü συγγραφÝα και μια απαρÜμιλλη παρουσßα στις σελßδες ενüς συγγραφÝα που θα μπορÝσεις να συναντÞσεις εκεß".
Το 1817 ο Stendhal φÝρεται να ξεπερÜστηκε απü τον πολιτιστικü πλοýτο της Φλωρεντßας που συνÜντησε üταν επισκÝφτηκε για 1η φορÜ τη πüλη της ΤοσκÜνης. ¼πως περιÝγραψε στο βιβλßο του Naples and Florence: A Journey from Milan to Reggio: "Καθþς Ýβγαινα απü τη βερÜντα του Santa Croce, μ' Ýπιασε Ýνας σφοδρüς παλμüς της καρδιÜς (το ßδιο σýμπτωμα που, στο Βερολßνο, αναφÝρεται ως επßθεση των νεýρων). το πηγÜδι της ζωÞς στÝρεψε μÝσα μου και περπατοýσα με διαρκÞ φüβο μην πÝσω στο Ýδαφος".
_________
Το Σýνδρομο ΣταντÜλ (Stendhal Syndrome) εßναι μια ψυχοσωματικÞ ασθÝνεια που συμβαßνει ως αντßδραση στην τÝχνη και εßναι επßσης γνωστü ως υπερκουλτοýρα. Η συγκεκριμÝνη κατÜσταση παρÜγει μια συντριπτικÞ αντßδραση σε Ýνα... overdose Ýργων τÝχνης που βρßσκονται σε Ýνα μÝρος Þ δημιουργεßται αν Ýνα μεμονωμÝνο Ýργο τÝχνης εßναι ιδιαßτερα ελκυστικü για τον θεατÞ. Το σýνδρομο ΣταντÜλ παρÜγει πραγματικÜ σωματικÜ συμπτþματα ως αποτÝλεσμα της ψυχολογικÞς και συναισθηματικÞς αντßδρασης στην τÝχνη. ΟνομÜστηκε Ýτσι προς τιμÞ του διÜσημου ΓÜλλου συγγραφÝα, ΣταντÜλ, που βßωσε συντριπτικÜ συμπτþματα Üγχους και μÜλιστα λιποθýμησε παρακολουθþντας Ýργα τÝχνης στην Ιταλßα. Ηταν, ωστüσο, μüλις το 1970 üταν η Ιταλßδα ψυχολüγος ΓκρατσιÝλα Μαγκερßνι χρησιμοποßησε αυτü τον üρο για ασθενεßς της με συμπτþματα παρüμοια με αυτÜ που περιγρÜφει 1η φορÜ ο ΣταντÜλ τον 19ο αι. Τα συμπτþματα περιλαμβÜνουν Üγχος, ταχυπαλμßα, ζÜλη, αποπροσανατολισμü και λιποθυμßα. ΟρισμÝνα Üτομα που βιþνουν αυτÞ την κατÜσταση Ýχει παρατηρηθεß πως παρουσιÜζουν ακüμα και ψευδαισθÞσεις, την þρα που παρατηροýν σπουδαßα Ýργα τÝχνης.
Μπορεß να το βιþσει οποιοσδÞποτε συγκλονιστεß απü καλλιτεχνικÜ αριστουργÞματα. ΣυχνÜ εμφανßζεται, ωστüσο, σε Üτομα που επισκÝπτονται Ýργα τÝχνης στη Φλωρεντßα της Ιταλßας για το λüγο αυτü ονομÜζεται επßσης σýνδρομο Φλωρεντßας. Το συγκεκριμÝνο εμφανßζεται μÜλιστα τüσο συχνÜ εκεß, þστε το νοσοκομειακü προσωπικü που εργÜζεται στη περιοχÞ αναφÝρει üτι πολλÝς φορÝς αποπροσανατολισμÝνοι ασθενεßς φτÜνουν στα νοσοκομεßα της πüλης αμÝσως μετÜ την επßσκεψÞ τους σε μουσεßα Þ γκαλερß, üπου εßδαν απü κοντÜ κÜποια σημαντικÜ Ýργα τÝχνης.
Οι ταξιδιωτικοß πρÜκτορες συχνÜ συμβουλεýουν τους τουρßστες να μην προσπαθοýν να επισκεφθοýν üλα τα Ýργα τÝχνης μονομιÜς üταν ταξιδεýουν στην Ιταλßα, προκειμÝνου να αποφýγουν την ανÜπτυξη του συνδρüμου ΣταντÜλ. Τους συμβουλεýουν, επßσης, να εξισορροποýν το χρüνο τους ανÜμεσα στις επισκÝψεις σε μουσεßα και βüλτες στην αγορÜ, Þ στην παρακολοýθηση αθλητικþν εκδηλþσεων. Με τον τρüπο αυτü μειþνονται οι πιθανüτητες ο τουρßστας να συγκλονιστεß απü την υπερβολικÞ καλλιτεχνικÞ ομορφιÜ και κατÜ συνÝπεια μειþνονται κι οι πιθανüτητες να εμφανßσει τα συμπτþματα του συνδρüμου ΣταντÜλ.
Στο βιβλßο της για το σýνδρομο ΣταντÜλ η δρ Μαγκερßνι εξηγεß πως το σýνδρομο αυτü εßναι μια σπÜνια ψυχοσωματικÞ ασθÝνεια που εμφανßζεται συνÞθως στους τουρßστες που αγχþνονται επειδÞ θÝλουν να προλÜβουν να τα δουν üλα μονομιÜς κι επισκÝπτονται σε πολý σýντομο χρονικü διÜστημα μουσεßα, γκαλερß τÝχνης και ιστορικÜ μνημεßα. Παρüμοια σýνδρομα, üπως το σýνδρομο του Παρισιοý Þ το σýνδρομο της ΙερουσαλÞμ Ýχουν συμβεß σ’ αυτÝς τις πüλεις, καθþς τα Üτομα βλÝπουν σημαντικÜ πολιτιστικÜ Þ θρησκευτικÜ μνημεßα. Για μερικοýς τα συμπτþματα των συνδρüμων αυτþν Ýχουν οδηγÞσει ακüμα και σε νοσηλεßα κι Ýχουν δημιουργÞσει την ανÜγκη σε κÜποια Üτομα να υποβληθοýν σε αντικαταθλιπτικÝς θεραπεßες.
__________
Σε φüρο τιμÞς στον Stendhal, η Trenitalia ονüμασε τη νυχτερινÞ σιδηροδρομικÞ υπηρεσßα απü το Παρßσι στη Βενετßα Stendhal Express, αν και δεν υπÜρχει καμμßα σωματικÞ δυσφορßα που να συνδÝεται μ' αυτÞν.
========================
Το ΜοναστÞρι Της ΠÜρμα
(απüσπ.)
Κεφ. 1o: Το ΜιλÜνο στα 1796
Στις 15 ΜÜη 1796, Ýμπαινε στο ΜιλÜνο ο στρατηγüς ΒοναπÜρτης, οδηγþντας τη νεαρÞ εκεßνη στρατιÜ που, πριν απü λßγο, εßχε διαβεß τη γÝφυρα του Λüντι7. Κι üλος ο κüσμος Ýμαθε πως, ýστερα απü τüσους αιþνες, φÜνηκε πια ο διÜδοχος του Καßσαρα και του ΑλεξÜνδρου. Η Ιταλßα εßδε με τα ßδια της τα μÜτια, μÝσα σε λßγους μÞνες, τüσα θαýματα παλικαριÜς και μεγαλοφυÀας, που ξýπνησαν Ýναν λαü κοιμισμÝνο. Οκτþ μüλις μÝρες πριν απü τον ερχομü των ΓÜλλων, οι ΜιλανÝζοι τους Ýβλεπαν σαν Ýναν συρφετü απü ληστÝς, που πÜντα το Ýβαζαν στα πüδια üταν αντßκριζαν το στρατü της Αυτοý ΑυτοκρατορικÞς και ΒασιλικÞς Μεγαλειüτητας.
Το Μεσαßωνα οι Λομβαρδοß δημοκρÜτες το εßχανε δεßξει πως Þτανε παλικÜρια, σαν τους ΓÜλλους. ΚαλÜ τους κÜναν λοιπüν οι Γερμανοß αυτοκρÜτορες και δεν Üφησαν πÝτρα πÜνω στην πÝτρα üταν πÜτησαν την πüλη τους. Απü τüτε που Ýγιναν πιστοß υπÞκοοι, η πιο σπουδαßα τους δουλειÜ Þταν να τυπþνουν σονÝτα πÜνω σε μικρÜ μαντιλÜκια απü ροζ ταφτÜ, üταν γινüταν ο γÜμος ενüς νÝου κοριτσιοý απü κÜποια αριστοκρατικÞ Þ πλοýσια οικογÝνεια. Κι αφοý περνοýσαν δυο-τρßα χρüνια μετÜ απü τη μεγÜλη τοýτη στιγμÞ της ζωÞς της, η κοπÝλα αποκτοýσε μüνιμο καβαλιÝρο: μερικÝς φορÝς το επþνυμο του επιβÞτορα, που διÜλεγε πÜντα η οικογÝνεια του συζýγου, κατεßχε τιμητικÞ θÝση στο προικοσýμφωνο. Πüσο διαφορετικÞ, απü τα θηλυπρεπÞ αυτÜ Þθη, φÜνταζε η βαθιÜ συγκßνηση, που τους συγκλüνισε με τον ξαφνικü ερχομü του γαλλικοý στρατοý! Σε λßγο ξεπρüβαλαν Þθη καινοýρια, γεμÜτα πÜθος. ¸νας λαüς ολüκληρος Ýνιωσε, στις 15 ΜαÀου 1796, πως üλα üσα εßχε σεβασθεß ως τüτε Þταν απßθανα γελοßα, και πολλÝς φορÝς αηδιαστικÜ. Η αναχþρηση του τελευταßου αυστριακοý συντÜγματος Þταν το σýνθημα για το γκρÝμισμα üλων των παλιþν ιδεþν. ¸γινε της μüδας να μη λογαριÜζουν τη ζωÞ τους. Εßδαν πως για να εßναι ευτυχισμÝνοι Ýπρεπε, ýστερα απü αιþνων αßσθηση μαλθακüτητας, να αγαπÞσουν την πατρßδα τους με αληθινü Ýρωτα και με ηρωικÝς πρÜξεις.
¹τανε βυθισμÝνοι σε νýχτα βαθειÜ, üσο κρατοýσε ο καχýποπτος δεσποτισμüς του Καρüλου του 2ου. ΓκρÝμισαν τ' αγÜλματÜ τους και, ξÜφνου, üλα πλημμýρισαν φως. Τþρα και καμιÜ πενηνταριÜ χρüνια, κι ενþ η Εγκυκλοπαßδεια κι ο Βολταßρος συγκλüνιζαν τη Γαλλßα, οι καλüγεροι διαλαλοýσαν στον καλü λαü του ΜιλÜνου πως το να μαθαßνει κανεßς γρÜμματα, Þ ü,τι Üλλο, στον μÜταιο τοýτο κüσμο, Þταν Ýνας κüπος ολüτελα περιττüς, και πως, πληρþνοντας με ακρßβεια τη δεκÜτη στο παπÜ της ενορßας, κι εξιστορþντας του üλα τα μικροαμαρτÞματÜ του, Þταν περßπου σßγουρος για μια καλÞ θÝση στον ΠαρÜδεισο. Και για να αποδυναμþσει μια για πÜντα το λαü αυτüν, που κÜποτε Þταν τüσο φοβερüς, κι üλα τα ψιλολογοýσε, η Αυστρßα του εßχε εκχωρÞσει, σε καλÞ τιμÞ, το προνüμιο να μη στÝλνει κληρωτοýς στον στρατü της.
Το 1796, ο μιλανÝζικος στρατüς εßχε, üλους κι üλους, εßκοσι τÝσσερις μασκαρÜδες, ντυμÝνους στα κüκκινα, που φρουροýσαν την πüλη, σε συνεργασßα με τÝσσερα μεγαλüπρεπα συντÜγματα Οýγγρων γρεναδιÝρων. Η ελευθεριüτητα των ηθþν Þταν απεριüριστη, το ερωτικü üμως πÜθος σπανιüτατο. ¢λλωστε, εκτüς απü το δυσÜρεστο γεγονüς να πρÝπει να τα εξιστορεß κανεßς üλα στον παπÜ της ενορßας, υπü ποινÞ κολασμοý ακüμα και στον μÜταιο ετοýτο κüσμο, τον καλü λαü του ΜιλÜνου τον ταλαιπωροýσαν και μερικÜ ακüμα μοναρχικÜ περδικλþματα που, üσο να 'ναι, Þταν εξοργιστικÜ. Ο αρχιδοýκας, λüγου χÜρη, που Ýδρευε στο ΜιλÜνο, και κυβερνοýσε εν ονüματι του αυτοκρÜτορα, εßχε συλλÜβει την επικερδÞ ιδÝα να κÜνει αυτüς ο ßδιος το εμπüριο του σταριοý. ΚατÜ συνÝπεια, απαγüρευε στους χωριÜτες να πουλοýν το στÜρι τους, þσπου η Αυτοý Υψηλüτης να γεμßσει τις αποθÞκες της.
Το ΜÜη του 1796, τρεις μÝρες μετÜ τον ερχομü των ΓÜλλων, Ýνας νεαρüς, εκκολαπτüμενος ζωγρÜφος, λßγο τρελοýτσικος, ονüματι Γκρο που αργüτερα Ýγινε διÜσημος και που τüτε εßχε Ýρθει μαζß με τον στρατü, Üκουσε να εξιστοροýν στο μεγÜλο καφενεßο των ΣÝρβι (πολý της μüδας τον καιρü εκεßνο) τα κατορθþματα του αρχιδοýκα που, κοντÜ στ' Üλλα Þταν και θεüρατος. ΠÞρε τον κατÜλογο των παγωτþν, τυπωμÝνο με αραιÜ στοιχεßα πÜνω σ' Ýνα φýλλο κßτρινο παλιüχαρτο και στην πßσω μεριÜ του φýλλου ζωγρÜφισε τον χοντρü αρχιδοýκα. ¸νας ΓÜλλος στρατιþτης τον λüγχιζε στην κοιλιÜ, κι αντß για αßμα Ýβγαινε απü μÝσα του μια απßθανη ποσüτητα σταριοý. Το πρÜγμα αυτü, επονομαζüμενο αστεßο Þ γελοιογραφßα, Þταν Üγνωστο στον τüπο εκεßνο, που τον κυβερνοýσε ως τüτε Ýνας κουτοπüνηρος δεσποτισμüς. Ο Γκρο παρÜτησε το σκßτσο στο τραπÝζι του καφενεßου των ΣÝρβι. ΘεωρÞθηκε ουρανοκατÝβατο θαýμα. Το τýπωσαν την ßδια νýχτα, και την Üλλη μÝρα πουλÞθηκαν εßκοσι χιλιÜδες αντßτυπα.
Την ßδια μÝρα τοιχοκολλÞθηκε μια ανακοßνωση που μιλοýσε για μια πολεμικÞ εισφορÜ Ýξι εκατομμυρßων φρÜγκων, για τις ανÜγκες του γαλλικοý στρατοý, που μüλις πριν απü λßγο εßχε νικÞσει σε Ýξι μÜχες και κατακτÞσει εßκοσι επαρχßες, μα που του Ýλειπαν μονÜχα οι αρβýλες, τα πανταλüνια, τα ροýχα και τα πηλßκια.
Η ευτυχßα και η αγαλλßαση που πλημμýρισαν τη Λομβαρδßα, μαζß με τους πÜμπτωχους αυτοýς ΓÜλλους, Þταν τüσο μεγÜλες που μüνο οι παπÜδες, και μερικοß αριστοκρÜτες, Ýνιωσαν το βÜρος αυτÞς της εισφορÜς των Ýξι εκατομμυρßων, που σε λßγο ακολουθÞθηκε απü πολλÝς Üλλες. Οι ΓÜλλοι στρατιþτες γελοýσαν και τραγουδοýσαν üλη μÝρα. ¹ταν üλοι τους κÜτω απü τα εικοσιπÝντε, και τον αρχιστρÜτηγο, που Þταν εßκοσι επτÜ χρονþν, τον θεωροýσαν σαν το πιο ηλικιωμÝνο του στρατοý τους. Η ευθυμßα, τα νιÜτα, η ανεμελιÜ Þταν η χαροýμενη απÜντηση στα λυσσαλÝα κηρýγματα των καλογÝρων που, απü Ýξι μÞνες πριν, ανÜγγελλαν, απü του ýψους του ιεροý Üμβωνος, πως οι ΓÜλλοι Þταν τÝρατα, υποχρεωμÝνοι, επß ποινÞ θανÜτου, να τα κÜψουν üλα και να σφÜξουν üλο τον κüσμο και πως τÜχα κÜθε σýνταγμα βÜδιζε με την καρμανιüλα μπροστÜ.
Στα χωριÜ Ýβλεπες στην πüρτα κÜθε καλυβιοý τον ΓÜλλο φαντÜρο να νανουρßζει το μωρü της γυναßκας του σπιτιοý και, σχεδüν κÜθε βρÜδυ, κÜποιος τυμπανιστÞς, παßζοντας βιολß, αυτοσχεδßαζε Ýναν χορü. Κι επειδÞ οι καντρßλιες Þταν πολý περßτεχνες και πολýπλοκες για να μπορÝσουν οι στρατιþτες, που Üλλωστε δεν τις Þξεραν, να τις διδÜξουν στις γυναßκες του τüπου, εκεßνες Ýδειχναν στους νεαροýς ΓÜλλους τη Μονφερßνα, τον Πηδηχτü κι Üλλους ιταλικοýς χοροýς...
(τÝλος αποσπ...)
