Άριστη δημοκρατία είναι κείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους, ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες.
   Θαλής Ο Μιλήσιος

                                         Πρόλογος

     Με το παρόν άρθρο και δεδομένου πως δεν υπάρχει γραπτό κείμενο για τον Θαλή τον Μιλήσιο, σκέφτηκα να ψάξω και να βάλω ό,τι τον αφορά και για να μη κουράσω, να προσθέσω φωτογραφίες καθ' όλη τη διάρκεια της διήγησης, ώστε να περάσουνε πιο εύκολα οι στιγμές της. Ξεκινώ με λίγα για την ιστορία της Μιλήτου -κι έμεινα άφωνος με το ύψος του μεγαλείου που είχε φτάσει στην αρχαιότητα και μάλιστα από παλιά- και μετά συνεχίζω με τα του Σοφού, κι είναι κάμποσα. Απήλαυσα το άρθρο κάθε στιγμή κι ελπίζω κι εσείς να μη πλήξετε. Σας το ξαναλέω, όλες οι φωτογραφίες εκτός του Θαλή, είναι από τη Μίλητο.
     Καλήν ανάγνωση!          Π.   Χ.

                                  Λίγα Για Τη Μίλητο

    Η Μίλητος ήταν αρχαία ελληνική πόλη της Ιωνίας χτισμένη στις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας (στη περιοχή που σήμερα αποτελεί την Επαρχία Αϊδινίου της Τουρκίας), κοντά στις εκβολές του Μαιάνδρου ποταμού. Η περιοχή κατοικοίτο από την Εποχή του Χαλκού. Αποτέλεσε μία από τις 12 Ιωνικές πόλεις της Μ. Ασίας. Το σχέδιο πόλεως της Μιλήτου που έμοιαζε με σχάρα, σχεδιάστηκε από τον Ιππόδαμο κι έγινε το βασικό σχέδιο πόλεως για τις Ρωμαϊκές πόλεις. Η πόλη απετέλεσε στα αρχαία χρόνια λιμάνι, πριν προσχωθεί από τον Μαίανδρο.



     Σύμφωνα με μία αρχαία παράδοση, το 1500 π.Χ., άποικοι από τη Κρήτη αποίκησαν τη Μίλητο. Ο Μίλητος ήταν ο ιδρυτής της Μιλήτου και σύμφωνα με τη μυθολογία ήτανε γιος του Απόλλωνα ή εγγονός του Μίνωα. Σήμερα ανήκει στην επαρχία Αϊντίν. Η περιοχή που ιδρύθηκε η Μίλητος ονομαζόταν προηγουμένως Ανακτορία. Στον 7ο και τον 6ο π.Χ. αι.., είχε γίνει θαλάσσια αυτοκρατορία, έχοντας ιδρύσει μια σειρά από αποικίες. Στον 7ο αι., π.Χ. συγκρούστηκε με τους Λυδούς που προσπαθούσαν να επιβληθούν στις Ιωνικές πόλεις. Οι Λυδοί εισέβαλαν στη Μίλητο αρχικά το 624 π.Χ. με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο Μιλησιακός πόλεμος είχε διάρκεια 13 χρόνια και τελείωσε με συνθήκη ειρήνης μεταξύ των Μιλησίων και των Λυδών. Στα τέλη του 6ου αι., η Μίλητος πέρασε υπό Περσική κυριαρχία ως το 479 π.Χ., όταν οι Πέρσες ηττήθηκαν από τους Έλληνες. Οι αποικίες των Μιλησίων αποίκων εκτείνονταν σε όλον το χώρο της σημερινής Τουρκίας φτάνοντας μέχρι τη Κριμαία.
     Υπήρξε σπουδαίο κέντρο φιλοσοφίας και επιστημών, όπου γεννήθηκαν κι έζησαν πνεύματα όπως ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος κι ο Αναξιμένης. Γύρω στο 600 π.Χ ο Θαλής ίδρυσε στη Μίλητο τη Σχολή της Ιωνίας. Το 334 π.Χ., η πόλη απελευθερώθηκε από τη Περσική κυριαρχία από τον Αλέξανδρο το Μέγα. Ήτανε λοιπόν αρχαία πόλη της Ιωνίας, που είχε προηγμένη οικονομική ζωή σαν εμπορικό κέντρο της περιοχής, πολιτική ελευθερία και δυνατότητα επικοινωνίας και με άλλες πόλεις. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον αναπτύσσεται η Μιλήσια Φιλοσοφία, την οποία κυρίως εκπροσωπούν ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος κι ο Αναξιμένης, κατά χρονολογική σειρά.

                                               Βιογραφικό

     Ο Θαλής ο Μιλήσιος, (~624 π.Χ. ~ 548 π.Χ.) είναι ο αρχαιότερος προσωκρατικός φιλόσοφος, ο 1ος των 7 σοφών της αρχαίας, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, μηχανικός, μετεωρολόγος κι ιδρυτής της Ιωνικής Σχολής της φυσικής φιλοσοφίας στη Μίλητο. Θεωρείται ο ιδρυτής της Μιλήσιας Σχολής κι ο πρώτος όλων των φιλοσόφων. Πρεσβεύει ως πρωταρχική ουσία του κόσμου το νερό, υλιστική αντίληψη με τα σύγχρονα δεδομένα, που υποχρεώνεται να εμψυχώσει προκειμένου να προσδώσει κινητικότητα σε αυτό. Κυρίως ο Αριστοτέλης, αλλά κι άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι θεωρούνε τον Θαλή ως τον πρώτο Έλληνα φιλόσοφο. Στον διάλογο του Πλάτωνα  Πρωταγόρας, το όνομα που εμφανίζεται πρώτο στην λίστα πεπαιδευμένων ανθρώπων είναι του Θαλή. Χαρακτηριστικά ο Μπέρτραντ Ράσελ είπε: "Η Δυτική φιλοσοφία αρχίζει με τον Θαλή"..Στη συνέχεια ακολουθεί ο Αναξιμένης, που επίσης χρησιμοποιεί τον αέρα ως πρωταρχική ουσία, αισθητή φυσική οντότητα, που όμως έχει σύμφυτη τη κίνηση κι ως εξ αυτού δύναται να καταταγεί στους ενεργειακούς ή ιδεαλιστές Φυσικούς Φιλοσόφους.
     Τέλος, η Σχολή της Μιλήτου κλείνει με τον Αναξίμανδρο, που θεωρεί ως θεμελιώδη και μοναδική οντότητα το άπειρο, που προφανώς είναι μία άλλη δυναμική ουσία, μη δυνάμενη να χαρακτηρισθεί ούτε ως ύλη, ούτε ως ενέργεια. Άποψη σύμφωνη και με σύγχρονες αντιλήψεις της Φυσικής Επιστήμης και που ενισχύονται από την αμφίδρομη μετάπτωση των σωματιδίων σε ύλη κι ενέργεια στα πειράματα με επιταχυντές λίαν υψηλών ενεργειών ή και την ισοδυναμία μάζας κι ενέργειας του Albert Einstein.
    Μπορεί να μη διασώθηκαν αυθεντικά επιστημονικά και φιλοσοφικά έργα του Θαλή, ως επίσης κι οι μαρτυρίες που διασώθηκαν να είναι λίγες στον αριθμό, μιλούν ωστόσο για τη δημιουργική του σοφία, είναι ικανές, ώστε να επιβεβαιώνουν τη φήμη, ότι υπήρξε ο πρώτος των σοφών. Όχι μόνο ως προς τη γένεση της Φιλοσοφίας στο πρόσωπό του, αλλά και για το ύψος των επιστημονικών και φιλοσοφικών του δημιουργιών, η αξία των οποίων αναδεικνύεται τόσο από το συσχετισμό τους με τις σύγχρονες θεωρίες της Φυσικής επιστήμης, όσο κι από την ισχύ των επινοήσεών του στην επιστήμη της Γεωμετρίας. Τελικά, για όλα είχε μιλήσει ο από την Ελληνική Φοινίκη καταγόμενος Θαλής.



     Ο Θαλής, όπως αναφέρουν ο Ηρόδοτος, ο Δούρις κι ο Δημόκριτος, ήταν γιος του Εξάμβου και της Κλεοβουλίνης, από τους απογόνους του Θηλέα, που ήσαν Φοίνικες από πολύ ευγενική γενιά, προερχόμενη από τον Κάδμο και τον Αγήνορα. Με τη διευκρίνιση ότι γενάρχης των Φοινίκων υπήρξε ο Αγήνορας, νυμφεύτηκε τη Τηλεφάσσα, απέκτησε 4 παιδιά: την Ευρώπη, τον Κάδμο, τον Φοίνικα και τον Κίλικα. Εξ αυτών ο Κάδμος εγκαταστάθηκε στη Θήβα κι ο Φοίνικας στη Φοινίκη, οι πόλεις της οποίας διατήρησαν τον Ελληνισμό τους, παρά την εγκατάσταση κι άλλων φύλων σε αυτή.
    Υπ' αυτές τις συνθήκες ο γνήσιος Έλληνας από τη Φοινίκη, εξορίστηκε από αυτή και μετοίκησε στη Μίλητο, όπου πολιτογραφήθηκε κανονικός πολίτης της κι ως εκ τούτου δικαίως ονομάσθηκε Θαλής ο Μιλήσιος. Επομένως είναι γνήσιος Μιλήσιος Ελληνικής καταγωγής. Διαψεύδονται αυτοί που για άλλους λόγους σκοπιμότητας επιδιώκουν να παραποιήσουν την Ελληνική καταγωγή του, καθόσον και στη Φοινίκη ήσαν Έλληνες. Όσον αφορά στη δημιουργία της δικής του οικογένειας, κάποιοι λένε πως νυμφεύτηκε κι απέκτησε γιο με το όνομα Κύβισθος, άλλοι ότι έμεινε άγαμος κι υιοθέτησε τον γιο της αδελφής του. Λέγεται επίσης ότι όταν τον ρώτησαν γιατί δεν κάνει παιδιά, απάντησε: "από αγάπη στα παιδιά". Λένε ακόμα πως όταν η μητέρα του επέμενε, είπε: "πέρασε πια ο καιρός". Το συμπέρασμα το οποίο μπορεί να εξαχθεί από αυτές τις αμφιλεγόμενες μαρτυρίες γύρω από τη προσωπική του οικογένεια είναι ότι πιθανόν να είχε αποκτήσει γιο από κάποιο ελεύθερο γάμο. Επομένως δεν μπορεί να αποκλεισθεί η περίπτωση να απέκτησε τον Κύβισθο από κάποιον έρωτα που παρέμεινε αφοσιωμένος μέχρι το τέλος του. Το τέλος της ζωής του ήλθε σε ηλικία μάλλον περί τα 92 έτη, γιατί σύμφωνα με πληροφορίες γεννήθηκε κατά το έτος της 35ης Ολυμπιάδας, δηλαδή το έτος 640 π.Χ. και πέθανε τη πεντηκοστή όγδοη Ολυμπιάδα, δηλαδή το έτος 548 π.Χ, ενώ φαίνεται πως υπήρξε σύγχρονος του Κροίσου.
    Όπως διαπιστώνεται κι από άλλες μαρτυρίες πέθανε καθώς παρακολουθούσε αθλητικούς αγώνες, από τη ζέστη, τη δίψα, πιθανή ηλίαση και την αδυναμία της μεγάλης ηλικίας. Διατυπώσας προ του θανάτου του την επιθυμία να ενταφιασθεί σε άσημο χώρο της Μιλήτου, που είχε προφητεύσει πως ο χώρος μελλοντικά θα γινόταν αγορά της Μιλήτου. Επί του μνήματος του γράφηκαν επιγραφές αντάξιες του μεγάλου ηθικού και σοφού αναστήματος του. Βέβαια οι σωζόμενες μαρτυρίες δεν διευκρινίζουν σε ποια πόλη παρακολουθούσε τους αθλητικούς αγώνες, όπου συνέβη ο θάνατος του. Ορισμένες αναφέρουν ότι πέθανε στη Τένεδο, που αν πράγματι είναι αληθές, σημαίνει ότι πέθανε σε αθλητικούς αγώνες οι οποίοι γίνονταν και κατά επιθυμία του ενταφιάσθηκε στη φιλόξενη γη της Μιλήτου, που προφανώς είχε πολύ αγαπήσει. Γεγονός πάντως παραμένει, ότι έστω και σε μεγάλη ηλικία πέθανε όρθιος, δηλώνοντας μέχρι αυτή την ηλικία το αγωνιστικό ήθος του, πάντα αποβλέποντας στο καλό της κοινωνίας. Ενώ συγχρόνως αποκαλύπτει, ότι σα γέρος αισθανόταν ικανοποιημένος γι' αυτά που είχε επιτύχει στη ζωή του αφού είχε καταξιωθεί στη κοινωνία για το πολύπλευρο έργο του.



     Διατυπώνει χρήσιμες γνώμες για τα πολιτικά πράγματα της Ιωνίας και της Μιλήτου, που κατέστησαν αυτόν διαπρεπή άνδρα. Αλλά, όπως ιστορεί ο Ηρακλείδης, προτίμησε τη μοναχικότητα και την απόσταση από την ανάμιξη του στην ενεργό πολιτική. Μία τέτοια πρότασή του απέβη σωτήρια για τη Μίλητο μετά την επικράτηση του Κύρου, καθόσον είχε συμβουλεύσει τους Μιλησίους να μη συμμαχήσουν με τον Κροίσο. Ενώ μία άλλη μαρτυρία φέρει τον Θαλή να συμβουλεύει τους Ίωνες για τη καλλίτερη διοίκηση των πόλεων της Ιωνίας, να δημιουργήσουνε κεντρική συμπολιτεία στη Τέω, με τη προϋπόθεση πως οι πόλεις της Ιωνίας θα εξακολουθούσαν να κατοικούνται και να διοικούνται όπως οι συνήθεις δήμοι. Αλλά, όπως δείχνουν τα πράγματα, από αυτή την ενασχόληση του με την πολιτική πρέπει να απογοητεύτηκε, διότι φέρεται μετά να αφιερώνεται στη μελέτη της φύσης.
     Λίαν αποκαλυπτική του μεγαλείου του ήθους του Θαλή αποτελεί κι η μη αποδοχή του τρίποδα ως βραβείου στον πρώτο των Ελλήνων σοφό. Ο τρίποδας αυτός, παρ' όλες τις εκδοχές της προέλευσής του και της πορείας του, όπως εκτίθενται από τον Διογένη τον Λαέρτιο, κατατέθηκε από τον Θαλή στους Δελφούς, διότι πρώτος στη σοφία, έλεγε, είναι ο θεός Απόλλων. Η πράξη του αυτή δηλώνει την απλότητα, τη σεμνότητα και τη θεοσέβεια του Θαλή, ο οποίος δείχνει να ενεργεί για το καλό της κοινωνίας και της επιστήμης και όχι από ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών. Η ειλικρινής αφοσίωση του για την εξέλιξη της επιστήμης και την πρόοδο της κοινω-νίας και η περιφρόνηση του απεναντίας για τον πλούτο, αποδεικνύονται από το γεγονός, ότι ενώ οι άλλοι περιγελούσαν τον Θαλή για τη φτώχεια του, λέγοντας ότι ήταν εντελώς ανώφελη η σοφία του, αυτός όμως παρ' όλες τις κατηγορίες, μελετώντας τα άστρα από τον χειμώνα, είχε προβλέψει την πλούσια σοδειά του λαδιού κατά τη χρονιά που ακολούθησε. Έτσι με λίγα χρήματα που εξοικονόμησε μίσθωσε έγκαιρα όλα τα ελαιοτριβεία της Μιλήτου και της Χίου, με αποτέλεσμα να συγκεντρώσει πολλά χρήματα όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου. Κατά αυτόν τον τρόπο απέδειξε στους επικριτές του ότι οι σοφοί είναι εύκολο να πλουτίσουν, αλλά δεν είναι αυτή η επιδίωξη τους.
     Αν και λέγεται πως εμπόριο έκανε πέραν του Θαλή κι ο μαθηματικός Ιπποκράτης, ενώ κι ο Πλάτων εξοικονόμησε τα έξοδα του ταξιδιού του στη Σικελία πουλώντας λάδι στην Αίγυπτο. Προφανώς οι σοφοί, εάν πράγματι έκαναν εμπόριο, έπρατταν έτσι για να εξοικονομήσουν τα απαραίτητα έξοδα τους, όπως ο Πλάτων για το γνωστό ταξίδι του στη Σικελία, προκειμένου να επιτελεσθούν ανώτεροι κοινωνικοί σκοποί. Η επιδίωξη των σοφών είναι να διδάσκουν αλήθειες χωρίς αμοιβή, την οποία δεν δέχθηκε ο Θαλής όταν του προτάθηκε κάτι τέτοιο από τον μαθητή του Μανδρόλυτο από τη Πριήνη, για τη νέα γνώση που απέκτησε αυτός σχετική με την τροχιά του ήλιου, λέγοντας ότι: "Αρκετή αμοιβή θα είναι για μένα, αν αυτό που διδάχθηκες από μένα και θα αρχίσεις να το μεταφέρεις σε άλλους, δεν το οικειοποιηθείς, αλλά να αναφέρεις ότι πρόκειται για δική μου ανακάλυψη κι όχι κάποιου άλλου". Αποδεικνύοντας και σε αυτή την περίπτωση την αποστροφή του προς τον πλουτισμό (όπως και στην καλή σοδειά του λαδιού) και την αγάπη του προς την επιστήμη. Συγχρόνως όμως αποκαλύπτει κι ως άνθρωπος τη προσωπική του φιλοδοξία να μείνει στην αιωνιότητα μέσα από την επιστήμη, όταν προτρέπει τον Μανδρόλυτο να αναφέρει το όνομα του για τη νέα γνώση, αναφορά που είναι μεν έντιμη πράξη, αλλά δηλώνει συγχρόνως και τη φιλοδοξία του κάθε μελετητή κι ερευνητή της επιστήμης.


     Τέλος από το Διογένη Λαέρτιο μεταφέρονται ορισμένα αποφθέγματα, που αποδίδονται στο Θαλή, ορισμένα είναι δηλωτικά του ήθους αλλά και της σοφίας του κι αυτά είναι:

* Πώς θα μπορούσαμε να ζήσουμε όσο το δυνατόν καλλίτερα και δικαιότερα; Κι ο ίδιος απαντά: "Αν δεν κάνουμε τα ίδια για τα οποία κατηγορούμε τους άλλους".
* Ποιος είναι ευτυχισμένος; "Αυτός ο οποίος έχει σώμα υγιές, μυαλό εφευρετικό και έμφυτη κλίση προς τη μόρφωση".
* Λέει ακόμα να θυμόμαστε τους φίλους κι όταν είναι παρόντες κι όταν λείπουν.
* Να μη φροντίζουμε ιδιαίτερα την εξωτερική μας εμφάνιση αλλά να είμαστε καλοί στη συμπεριφορά μας.

    Γενικά όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά δηλώνουν μία προσωπικότητα του Θαλή, που έχει ως επίκεντρο των ενδιαφερόντων του τη κοινωνία κι όχι το άτομό του, επομένως δεν δύναται να χαρακτηριστεί ως ατομοκεντρική, αλλά ως κοινωνιοκεντρική προσωπικότητα από πλευράς ήθους χαρακτήρα. Όπως λέει ο Πλάτων στον Πρωταγόρα, ο Θαλής ήταν ένας από τους Επτά Σοφούς κι ονομάσθηκε ο 1ος σοφός, όταν ήταν επώνυμος άρχοντας στην Αθήνα ο Δαμάσιος, στην εποχή του οποίου πήραν το όνομα τους οι Επτά Σοφοί σύμφωνα με πληροφορία που μας μεταφέρει ο Δημήτριος ο Φαληρέας στο έργο του Αρχόντων Αναγραφή. Αλλά είναι ερώτημα αν η πρωτιά αυτή που του αποδόθηκε έχει σχέση με την πολυσοφία του ή διότι πρώτος πήγε στην Αίγυπτο κι έφερε τις γνώσεις της γεωμετρίας στην Ελλάδα. Ωστόσο είχε πολλές επινοήσεις και συνέβαλε σε πολλές μεταγενέστερες ανακαλύψεις. Επίσης άλλη μαρτυρία, φέρεται ότι δάσκαλός του δεν υπήρξε κανείς, μόνο στην Αίγυπτο πήγε κι έζησε ένα διάστημα μαζί με τους ιερείς. Μαρτυρίες που τεκμηριώνουν ότι μετέβη στην Αίγυπτο για κάποιον εμπλουτισμό των δικών του γνώσεων κι επινοήσεων στη γεωμετρία, που για την ανάπτυξή της, την εποχή εκείνη είχε φήμη η Αίγυπτος. Γεγονός που δεν μειώνει την αξία της σοφίας του Θαλή, διότι είχε πολλές δικές του επινοήσεις στη γεωμετρία, όπως ομολογείται και θα διαπιστωθεί από την πλήρη ανάπτυξη των ιδεών του.
     Υπήρξε εγκυρότατος ερευνητής της φύσης κι ικανότατος μελετητής των άστρων, όπως θα διαπιστωθεί και στη πορεία. Πρώτος λοιπόν, κατ' εξοχήν σοφός, που έχει και δικά του πάρα πολλά αποφθέγματα, όπως το θρυλικό "Γνώρισε τον εαυτό σου", που υπήρξε ως απάντηση στο ερώτημα τι είναι δύσκολο, ενώ στην ερώτηση τι είναι εύκολο απάντησε "Να συμβουλέψεις τον άλλον". Έτσι με τη διαπίστωση ότι κι ο Θαλής διατύπωσε το απόφθεγμα της αυτογνωσίας, συμπεραίνεται ότι αυτό έχει μία συνέχεια, της οποίας την οριστική στροφή έδωσε ο Σωκράτης, ο οποίος καθόρισε την αυτογνωσία ως πρώτη σοφία κι ήθους αρετή. Πράγματι, η αυτογνωσία είναι πολύ δύσκολη, διότι αφενός απαιτεί γνώσεις ψυχολογίας, δηλαδή σοφία, για να γνωρίζεις όλα της ψυχής τα γνωρίσματα. Αφ' ετέρου είναι δύσκολο πολύ ως πρώτη του ήθους αρετή, να αποδεχθεί το εγώ κάθε ανθρώπου τα αρνητικά γνωρίσματα του εαυτού του, γι' αυτό κι από τον Πλάτωνα αργότερα η νίκη εναντίον των παθών της ψυχής μας χαρακτηρίσθηκε πρώτη και αρίστη. Δύσκολο να ελέγξουμε τον εαυτό μας για τα πάθη της ψυχής μας, ζητώντας την εξιλέωση με το να συμβουλεύουμε τους άλλους, μένοντας με τη ψευδαίσθηση, ότι θεραπευτήκαμε από τα δικά μας πάθη της ψυχής.



     Μπορεί να υποστηριχθεί πως η αυτογνωσία αποτελεί και τη μοναδική του ανθρώπου αρετή, που εμπεριέχει όλες τις άλλες επί μέρους αρετές, όπως αυτές αναπτύχθηκαν στη συνέχεια κι από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Αλλά η μοναδικότητα αυτή προϋποθέτει συγχρόνως ανώτερη καλλιεργημένη κι ολοκληρωμένη προσωπικότητα εντός του κοινωνικού συνόλου. Η καλλιέργεια τέτοιας προσωπικότητας επιτυγχάνεται με τον αυτοέλεγχο των παθών της ψυχής μας, που καθιστά και τον άνθρωπο ελεύθερο και πιο κοντά προς τη φύση. Πιθανόν κι ο Θαλής, ως μελετητής της φύσης να διέβλεψε την αυτογνωσία ως μοναδική αρετή πλησιέστερη προς τη φύση του ανθρώπου. Τέτοια υπήρξαν η σοφία και το ήθος του Θαλή, που γίνανε τραγούδια από τον Αλκαίο και ψάλλονταν όταν η Λέσβος είχε κάποια γιορτή. Μαρτυρία που επιβεβαιώνεται κι από τον Τίμωνα, που τον επαινεί στους Σίλλους του λέγοντας: "Σαν τον Θαλή που ήταν ένας από τους Επτά Σοφούς, εξαίρετος αστρονόμος".
     Ακόμα η δόξα του επιβεβαιώνεται κι από το άγαλμα που του φιλοτέχνησαν οι Μιλήσιοι με την εξής επιγραφή: "Τούτον τον Θαλή ανέθρεψε η Ιωνική Μίλητος κι από τους αστρονόμους όλους πρώτον σε σοφία τον ανέδειξε". Επίσης τη σοφία του εκφράζει μέσα από τη διατύπωση των περί Θεού και κόσμου απόψεις του λέγοντας: "Ο Θεός είναι αγέννητος, δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος κι επομένως είναι άφθαρτος κι αιώνιος. Ο δε κόσμος είναι ο πιο όμορφος, γιατί είναι δημιούργημα του Θεού, γι' αυτό κι όλος ο κόσμος είναι έμψυχος και γεμάτος από Θεούς".. Σαφείς θεολογικές απόψεις που δεν εγείρουν ουδεμία αμφισβήτηση πως ο Θεός ταυτίζεται με το ανώτατο δημιουργικό του κόσμου Ον, που βρίσκεται εκτός τούτου, αλλά κι εντός των δημιουργημάτων, κατά μεταφορά των ιδιοτήτων του.
     Ο Θαλής δηλαδή δηλώνει καθαρά πως ο κόσμος είναι δημιούργημα του Θεού, γι' αυτό κι είναι ωραίος και τέλειος. Αυτές οι απόψεις του επαληθεύονται κι από άλλη μαρτυρία, που τον φέρει ως τον πρώτο που ερεύνησε αυτά τα θέματα κι είπε ότι αρχή των πραγμάτων του κόσμου είναι το νερό κι ότι ο Θεός είναι ο νους που έπλασε τα πάντα από το νερό, το οποίο διαπερνά κάποια θεϊκή δύναμη που το κινεί. Γι' αυτόν τον λόγο ο κόσμος είναι έμψυχος και γεμάτος Θεούς. Όλον αυτό τον κόσμο τον έπλασε ο Θεός με τον λόγο του νου, χρησιμοποιώντας ως πρωταρχική και μοναδική ύλη το νερό. Στο νερό έδωσε από τα δικά του γνωρίσματα του νου και της ψυχής, ώστε να έχει αυτονομία κι αυτοκινησία, προκειμένου να μπορεί να μετασχηματίζεται στα πολλά πράγματα του φυσικού κόσμου.


     Αλλά διατυπώνεται το ερώτημα, με ποιά μορφή συνυπάρχουν και συνεργάζονται ο θεϊκός νους κι η ψυχή με το νερό, ώστε να μπορεί να κινείται δημιουργικά και τελεολογικά όλος ο κόσμος; Ορισμένοι, ερμηνεύοντας τη φράση του, πως ο κόσμος είναι γεμάτος από Θεούς, υποστηρίζουν, ότι η ψυχή (επομένως κι ο νους) είναι αναμεμιγμένη μες στον κόσμο. Επιπλέον υποστηρίζουν, ότι εξέλαβε τη ψυχή ως αίτιο κίνησης εφόσον γράφει, ότι ο μαγνήτης έχει ψυχή, επειδή κινεί τον σίδηρο. Επομένως ο τρόπος συνύπαρξης και συνεργασίας των άυλων καταστάσεων του νου και της ψυχής με την υλική υπόσταση του νερού, είναι η ανάμιξή τους. Επιπλέον νους και ψυχή εμπεριέχονται στο νερό, όπως η κίνηση εμπεριέχεται στον μαγνήτη, με συνέπεια με τον νου να 'χουμε την αυτονομία και με τη ψυχή την αυτοκινησία της ύλης. Αλλά, όπως δέχεται κι η σύγχρονη επιστήμη, νους και ψυχή εκφράζουν τον νοητικό φυσικό κόσμο, που δεν αποτελείται από υλικά αντικείμενα, αλλά από σκέψεις. Διακρίνεται δε ο νοητικός κόσμος για τη κινητικότητα και τη μεταβλητότητά του αν κι αυτά επηρεάζονται από το φυσικό περιβάλλον. Το ερώτημα όμως εξακολουθεί να παραμένει, με ποιο μηχανισμό επενεργεί ο νους κι η ψυχή επί της ύλης κι αντιστρόφως η ύλη επί του νου και της ψυχής.
     Αναπτύχθηκαν πολλές απόψεις, με κυρίαρχη τη θεωρία του λειτουργισμού των νευρώνων του εγκεφάλου. Σύμφωνα με την ίδια αρχή επίσης, ο νους κι η ψυχή εκφράζονται μέσα από τα φυσικά μεγέθη των ηλεκτρικών κυμάτων των νευρώνων κι η συνεργασία τους με την ύλη επιτυγχάνεται όταν συμπέσει η συχνότητα συντονισμού f(σ) αυτών των κυμάτων με την ιδιοσυχνότητα συντονισμού f(i) της ύλης των νευρομεταδοτών. Η ιδιοσυχνότητα αυτή χαρακτηρίζει αποκλειστικά το είδος της υπόστασης της ύλης, όταν δηλαδή συντονισθούν οι συχνότητες f(o)=f(i), συγχρόνως αποδεικνύει τη δυνατότητα συνεργασίας του νου και της ψυχής με την ύλη. Ο Θεός, λοιπόν, ο αγέννητος κι άφθαρτος, ο χωρίς αρχή και τέλος, άρχει τον σύμπαντα κόσμο εμψυχώνοντας και θεοποιώντας αυτόν. Θεϊκά γνωρίσματα που ο Θαλής φέρει τον Θεό να δίδει στη πρωταρχική και μοναδική ύλη του κόσμου, το νερό, καθιστώντας αυτό κατ' αρχάς αγέννητο κι άφθαρτο, χωρίς αρχή και τέλος κι αναμειγνύοντας επίσης αυτό με τον θεϊκό νου και τη ψυχή, προκειμένου να φτιάξει ένα κόσμο μετασχηματιζόμενο με αυτονομία κι αυτοκινησία.



     Ο Θαλής, αφού προίκισε το νερό με τις θεϊκές ιδιότητες του απείρου και της αιωνιότητας κι αφού το εμψύχωσε, καθιστώντας το αυτονομούμενο κι αυτοκινούμενο, αρχίζει να το μελετά αποκομμένος από τις θεολογικές του απόψεις, ως μοναδική κοσμική πλέον ουσία. Η ουσία αυτή εκλαμβάνεται ως αρχή των πάντων του σύμπαντος κόσμου, που θεωρεί έμψυχο και γεμάτο Θεούς. Γεγονός που σημαίνει ότι ταυτίζει τον κόσμο με το θεϊκών ιδιοτήτων νερό, ταύτιση που μας οδηγεί στις σκέψεις, ότι περιέχον και περιεχόμενο του σύμπαντος κόσμου είναι αυτό το ίδιο το νερό, που με τις θεϊκές ιδιότητες δύναται να θεωρηθεί άπειρο, αιώνιο, αυτονομούμενο κι αυτοκινούμενο. Επομένως και το σήμερα αποκαλούμενο Σύμπαν, κατά τον Θαλή είναι άπειρο, αιώνιο, αυτονομούμενο κι αυτοκινούμενο. Αλλά το ερώτημα είναι πώς κατέληξε στο συμπέρασμα να θεωρήσει ως μοναδική κοσμική ουσία του Σύμπαντος το νερό. Ο Αριστοτέλης, που τον χαρακτηρίζει ως αρχηγό της φιλοσοφίας της μοναδικότητας της ουσίας του Σύμπαντος με βάση το νερό, υποστηρίζει πως o φιλόσοφος παρατήρησε ότι η τροφή όλων των όντων είναι υγρή κι έτσι η θερμότητα κι η ζωή προέρχονται από το νερό, σύμφωνα με τον κανόνα πως από εκεί απ' όπου προέρχονται όλα τα όντα, είναι κι η αρχή τους.
     Ο Σιμπλίκιος*, επιβεβαιώνοντας τον Αριστοτέλη, συμπληρώνει πως απονεκρώνονται τα όντα αυτά που ξηραίνονται, επειδή προφανώς αποστερούνται του θερμού νερού. Αυτή υπήρξε η βασική αιτιολογία του Θαλή για να καταλήξει σ' αυτή την αντίληψη, αλλά κι επειδή το σπέρμα των όντων, η αρχή της ζωής, έχει υγρή φύση, επομένως το νερό δύναται να θεωρείται η αρχή όλης της φύσης. Εξ αιτίας αυτών των γνωρισμάτων συμπεραίνεται ότι το νερό συνέχει τα πάντα στη φύση κι επομένως θεωρείται αρχή του κόσμου, αλλά κι άπειρο. Αλλά τέτοιες αντιλήψεις για τη φύση και τη προέλευση του σύμπαντος από το νερό είχε παλιότερα κι ο Όμηρος, όταν θεωρούσε προπάτορες της δημιουργίας του κόσμου τον Ωκεανό και τη Τηθύ**. Σκέψεις του Αριστοτέλη για τις αντιλήψεις του Θαλή περί νερού, που δεν απέχουν κι από τις σύγχρονες απόψεις των επιστημόνων, καθώς από τις μελέτες επί των απολιθωμάτων, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως οι πρώτοι φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί ήταν υδρόβιοι, προερχόμενοι εξελικτικά από τις θάλασσες. Οι θάλασσες προήλθαν, μαζί με την ατμόσφαιρα, από ρευστά υλικά που ξεπήδησαν από το εσωτερικό της Γης στον σχηματισμό της.
^{_______________________
 * Ο Σιμπλίκιος ήταν νεοπλατωνικός φιλόσοφος του 6ου αι. μ.X., μέλος της Πλατωνικής Ακαδημίας στην Αθήνα και σημαντικότατος σχολιαστής έργων του Αριστοτέλη. Προερχόμενος από τη Κιλικία, σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και στη Αθήνα κοντά στον Αμμώνιο του Ερμείου και τον Δαμάσκιο. Όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός το 529, απαγόρεψε σε όσους δασκάλους της επικράτειας του δεν είχαν ασπαστεί τον χριστιανισμό την ανοσίαν Ελλήνων μανίαν διδάσκεσθαι, αυτός πιστός στις αρχές και τις ιδέες του, έμεινε ως το 532 σε αξιοπρεπή απομόνωση ασχολούμενος κυρίως με τη σύνταξη ενός ερμηνευτικού υπομνήματος στο Εγχειρίδιον του Επικτήτου. Το 532 ακολούθησε 6 από τους συνεργάτες του ακαδημαϊκούς στο ταξίδι του τους στη Περσία, ελπίζοντας, όπως και κείνοι πως εκεί θα βρισκόταν φιλόξενη στέγη για την ελληνική φιλοσοφία, αλλά ήδη τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στην Αθήνα μαζί τους με γενική την απογοήτευση, που μετρίαζε κάποια εγγύηση προσωπικής ασφάλειας, με τη μεσολάβηση του Πέρση μονάρχη Χοσρόη Α' στον Ιουστινιανό. Εκτός από το Εγχειρίδιον συνέγραψε υπομνήματα στα Στοιχεία του Ευκλείδη, καθώς και στα έργα του Αριστοτέλη: Φυσικά, Κατηγορίες, ΠερίΨυχής & Περί Ουρανού, που επιχειρείται η εναρμόνιση των διδασκαλιών του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη στα κύρια σημεία τους. Μέσα από τα έργα του διασώθηκε ένα μεγάλο πλήθος αποσπασμάτων των Φυσικών ή Προσωκρατικών Φιλοσόφων.}
 _{** Η Τηθύς (Τηθύος) αναφέρεται ως πρόσωπο στην ελληνική μυθολογία. Ήταν μία από τις Τιτανίδες, κόρη του Ουρανού και της Γαίας που έλαβε σύζυγο τον αδελφό της, Ωκεανό από τον οποίο και γέννησε τρεις χιλιάδες ποτάμιους θεούς, μεταξύ των οποίων ήταν ο Αχελώος, ο Ασωπός κ.ο.κ. κι ισάριθμες θεότητες, τις Ωκεανίδες. Κατ' άλλη παραδοχή του μύθου η Τηθύς ήταν μητέρα του Φόρκυνος, του Κρόνου και της Ρέας, η οποία και της εμπιστεύθηκε την ανατροφή του Δία. Από τους μεταγενέστερους Έλληνες, η Τηθύς ταυτίσθηκε με την θεά Ίσιδα της Αιγυπτιακής Μυθολογίας. Τηθύς στη γεωλογία είναι κι ονομασία της αρχαίας μεγάλης εσωτερικής θάλασσας της Γης τον Κρητιδικό Αιώνα, σημερινό και σχετικά μικρό απομεινάρι της έίναι η Μεσόγειος Θάλασσα. Ο 5ος σε διαστάσεις δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου, που ανακαλύφθηκε το 1684, ονομάσθηκε Τηθύς από το μυθικό αυτό πρόσωπο.}
________________________



     Φιλοσοφικές απόψεις για τη προέλευση του κόσμου από το νερό που επιβεβαιώνονται με τη θεωρία σχηματισμού του πρωτοκυττάρου από το προβιοτικό διάλυμα, που σχηματίστηκε από τα επιφανειακά νερά των λιμνών, στις συνθήκες των ηλιακών επιδράσεων, των ηλεκτρικών εκκενώσεων και των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν την εποχή του σχηματισμού της Γης. Θεωρία που έχει επιβεβαιωθεί πειραματικά μέχρις ενός σημείου, ενώ εξακολουθεί να παραμένει άγνωστος ακόμα ο τρόπος της δημιουργίας της ζωής καθαυτής. Η ζωή τοποθετείται στο ηλεκτρικό δυναμικό των κυττάρων που αναπτύσσεται μεταξύ της εσωτερικής κι εξωτερικής επιφάνειάς τους από διαφοροποιημένα ιόντα, που επηρεάζονται από την ηλιακή ακτινοβολία, με συνέπεια να αυτοδημιουργείται κίνηση, κατ' εξοχήν γνώρισμα της ζωής.
     Ερευνητέα επίσης είναι κι η φύση του νερού του Θαλή, που ο Αριστοτέλης χαρακτηρίζει υλικό είδος που ο Θαλής φρόντισε να δώσει νου και ψυχή, κατ' εξοχήν γνωρίσματα της αυτονομίας και της αυτοκινησίας. Κατ' αυτό τον τρόπο καταπολεμά την αδράνεια που χαρακτηρίζει τη μάζα της ύλης και προσδίδει στο υλικό είδος του νερού αυτενέργεια κι ικανότητα αυτοδημιουργίας και μετασχηματισμών. Φιλοσοφικές θέσεις περί συνύπαρξης και συνεργασίας της ύλης του νερού και της ενέργειας της ψυχής, μας οδηγούν στις θέσεις συγχρόνων Φυσικών, όπως αυτή της έννοιας της συμπληρωματικότητας του Niels Bohr, που μ' αυτή γίνεται αποδεκτό πως η φύση των σωματιδίων είναι κυματοσωματίδιο.
     Παρατηρείται δηλαδή συνύπαρξη και συνεργασία σ' επίπεδο σωματιδίων της ύλης αλλά και του κύματος, έννοια της συμπληρωματικότητας, πέραν της μικροφυσικής, αποδείχθηκε ότι ισχύει και στη Φυσική του μεγακόσμου με τον περίφημο τύπο της σχετικότητας του Einstein E=mc2 και που εκφράζει ισοδύναμη αμοιβαιότητα ύλης (m) κι ενέργειας (Ε), πλην όμως εξακολουθεί και διχάζει τους Φυσικούς Επιστήμονες, ώστε άλλοι να θεωρούν την ύλη κι άλλοι την ενέργεια ως πρωταρχική κοσμική ουσία. Διαμάχη που υπήρχε από την εποχή των Μιλησίων, με τον Θαλή να εκφράζει τους υλιστές, εφόσον το νερό του ερμηνεύεται μόνο ως προς την υλική μορφή του χωρίς τη ψυχή-ενέργεια.



     Συμπεραίνεται λοιπόν ότι με την εμψύχωση του νερού, επιτυγχάνει από τότε τη σύγχρονη έννοια της συμπληρωματικότητας της Φυσικής Επιστήμης. Αλλά εκτός από την εμψύχωση του νερού, προβαίνει και στη νουθέτηση αυτού, ώστε να 'χει αυτονομία κι αυτοσυνειδησία, γεγονός που διακρίνεται να υπάρχει στη φύση έμμεσα, από τη θεωρία του Ilya Prigogine περί δημιουργίας των δομών της ύλης από δυναμικά ασταθή συστήματα μακράν της ισορροπίας. Δηλαδή από τα τυχαία, κατά παρέγκλιση, σωματίδια που δεν πειθαρχούν στη θεωρία των συντονισμών της θεωρίας του Henri Poincare, σύμφωνα με την οποία τα σωματίδια δημιουργούν προγραμματισμένα, αλλά κι ενδεχομένως να δρουν εκτός των φυσικών ορίων της παρατήρησης. Επιπλέον, η αυτονομία κι η αντενέργεια που ο Θαλής προσέδωσε στο νερό, επιβεβαιώνεται σήμερα χάρη στα λεγόμενα αυτοποιητικά κι αυτορρυθμιζόμενα συστήματα. Άρα με τις σύγχρονες θεωρίες είναι δυνατόν να δεχθούμε πως η φύση δημιουργεί με νου. Θέση που απορρέει κι από το επιστημονικό ερώτημα, γιατί ο εγκέφαλος, κέντρο της ανθρώπινης συνείδησης, να διαφέρει από την όλη φύση, εφόσον φύση είναι κι ο εγκέφαλος.
     Άρα δικαίως προσέδωσε στο νερό νου και ψυχή. Εφόσον όλος ο κόσμος δημιουργείται από το νερό, που δεν έχει αρχή και τέλος, σημαίνει ότι όλος αυτός ο πολύμορφος κόσμος είναι ένας και μετασχηματίζεται σε πλήθος μορφών που προκύπτουν από αλλοιώσεις κι αναμίξεις των στοιχείων, όπως λέει ο Θαλής και οι μαθητές του. Αυτά τα στοιχεία προφανώς είναι τα 4 πολυθρύλητα θεμελιώδη, δηλαδή το νερό, η γη, ο αέρας κι η φωτιά, προερχόμενα από το νερό, αφού αυτό είναι το 1ο και μοναδικό στοιχείο και τα οποία στοιχεία αναμειγνύονται μεταξύ τους προκειμένου να δημιουργήσουνε τον πολύμορφο κόσμο.
     Το απόσπασμα αυτό δείχνει με 1η ματιά να βρίσκεται σε αντίφαση με την άποψη, πως η μοναδική ουσία απ' όπου προήλθε ο κόσμος είναι το νερό, εφόσον γίνεται λόγος, ότι ο κόσμος αυτός έγινε από τα 4 θεμελιώδη στοιχεία του νερού, της γης του αέρα και της φωτιάς. Μία βαθύτερη όμως ματιά μας οδηγεί στην ερμηνεία πως είχε παρατηρήσει τη μεταμόρφωση του νερού, ανάλογα με τη θερμοκρασία από την υγρή στη στερεή κι αέρια κατάσταση, με αμφίδρομη πορεία. Γεγονός που προφανώς τον οδηγεί στο συμπέρασμα να δεχθεί μεν το νερό ως μοναδική του κόσμου ουσία, πλην όμως από τη θεμελιακή υγρή κατάσταση αυτού δημιουργεί διαδοχικά τις άλλες καταστάσεις, που εκφράζουν αντίστοιχα τη γη, τον αέρα και τη φωτιά.
     Οπότε διαχωρίζει τις έννοιες κατάσταση κι ουσία, που σημαίνει πως ο κόσμος είναι ένας και μοναδικός στην ουσία, αλλά πολύμορφος σε καταστάσεις. Θέση που ταιριάζει και με τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις των Φυσικών ερευνητών, που δεν έχουν πάψει ν' αναζητούν αυτή τη μοναδική ουσία ή δύναμη του σύμπαντος κόσμου, από τον Νεύτωνα με τη διατύπωση του νόμου της παγκόσμιας έλξης, μέχρι τον Maxwell που ένωσε τον ηλεκτρισμό με τον μαγνητισμό (πρόδρομος ίσως να θεωρηθεί ο Θαλής που αναφέρεται με τις ίδιες ιδιότητες στο ήλεκτρο και στον μαγνήτη). Ακόμη μάλιστα και ο Einstein είχε παρόμοιες ιδέες, καθώς ένωσε τον χωροχρόνο με τη βαρύτητα, προκειμένου να φτάσουμε στη σύγχρονη προσπάθεια ενοποίησης των 4 θεμελιωδών δυνάμεων, του ηλεκτρομαγνητισμού, της βαρύτητας και των ισχυρών κι ασθενών πυρηνικών δυνάμεων.



     Στο ίδιο συμπέρασμα που κατέληξε ο Θαλής κι άλλοι αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, πως η φύση στις πρωταρχικές της δομές είναι μία θεμελιώδης οντότητα, οδηγούμαστε και σήμερα με την επιτυχία των Φυσικών Επιστημόνων να μετατρέπουν πρωτόνια σε νετρόνια κι αντιστρόφως τα νετρόνια σε πρωτόνια, αμφισημία που οδηγεί στο ένα και μοναδικό πρόσωπο του Σύμπαντος. Τέλος αυτή η μοναδικότητα της κοσμικής ουσίας του Θαλή εκφράζεται σήμερα επίσης με προσπάθεια ενοποίησης της Κβαντικής Μηχανικής και της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που καταβάλλεται από τους Φυσικούς Επιστήμονες, με αποτέλεσμα να διατυπωθεί η Θεωρία της Υπερβαρύτητας. Σύμφωνα με αυτήν όλα τα σωματίδια θα μπορούσαν να θεωρηθούν διαφορετικές καταστάσεις του ιδίου υπερσωματιδίου.
     Αυτή η προσπάθεια των επιστημόνων σήμερα να ενοποιήσουν τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας με τη Κβαντική Φυσική, δηλαδή να εκφράσουνε σε μία θεωρία και να εξισώσουν αυτά που ισχύουν στα μέγιστα μ' αυτά που ισχύουν στα ελάχιστα, δείχνει ότι κι ο Θαλής είχε εξισώσει ποιοτικά και στο νερό τη μέγιστη με την ελάχιστη μορφή του. Το πνεύμα που ο Θαλής κι άλλοι φιλόσοφοι υποστηρίζουνε τη μοναδικότητα, ως αρχή και τέλος της πολλαπλότητας του κόσμου, ερμηνεύει σαφέστερα ο Αριστοτέλης λέγοντας: "Αυτό από το οποίο αποτελούνται όλα, το 1ο απ' όπου δημιουργούνται και το τελευταίο που διαλύονται και που η ουσία μένει πάντα σταθερή και μόνο οι ιδιότητες μεταβάλλονται, αυτό θεωρώ ότι είναι το βασικό στοιχείο κι η αρχή του σύμπαντος κόσμου". Για το λόγο αυτό πιστεύουν ότι τίποτα δεν γεννιέται και τίποτα δε χάνεται, αφού αυτή η φυσική ουσία υπάρχει πάντα. Καταλήγει δε ο Αριστοτέλης στο συμπέρασμα, ότι πρέπει να υπάρχει κάποια ουσία από την οποία δημιουργούνται όλα τ' άλλα, ενώ αυτή παραμένει η ίδια αλλά κινούμενη όπως το νερό, όπως συμπληρώνεται από τον Σιμπλίκιο. Σύμφωνα λοιπόν με τα λεγόμενα του Αριστοτέλη το νερό στην ουσία του παραμένει πάντα σταθερό, ενώ δύναται να μετασχηματίζεται σ' άλλες πολλές καταστάσεις, που καταλήγουνε στην αρχική ουσία του. Οι καταστάσεις αυτές τότε ολοκληρώνουνε κυκλική πορεία μετασχηματισμών, με συνέπεια αυτή η κοσμική ουσία να μην έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος κι έτσι να παραμένει αιώνια.
     Όσον αφορά το πώς επιτυγχάνονται αυτοί οι μετασχηματισμοί, υπάρχει η μαρτυρία του Σιμπλίκιου που αναφέρει πως η αρχική κοσμική ουσία είναι και κινούμενη, αλλά δηλώνεται καθαρά πως ο Θαλής επιτυγχάνει τους μετασχηματισμούς προσδίδοντας, στο νερό κι αυτονομία κι αυτοκινησία. Λένε ο Αριστοτέλης κι ο Ιππίας, ότι θεώρησε ως υπάρχουσα σ' όλα τ' άψυχα, εφόσον σ' αυτά έδωσε ψυχή, δηλαδή κίνηση, εμπνεόμενος από τις κινητικές ικανότητες των φυσικών μαγνητών και του ήλεκτρου. Έφθασε μέχρι του σημείου, 1ος να υποστηρίξει πως η ψυχή είναι αεικίνητη κι αυτοκινούμενη, όπως και το νερό, η 1η κοσμική ουσία. Αιτιολογούνται έτσι οι αντιλήψεις του Αριστοτέλη για τους μετασχηματισμούς της μίας και μοναδικής κοσμικής ουσίας που παραμένει πάντα σταθερή, έστω κι αν αλλάζει μορφές και σχήματα. Πρόκειται δηλαδή για ένα αυτοδύναμο κι αυτορρυθμιζόμενο φυσικό σύστημα, που επισημαίνει η σύγχρονη Φυσική κι η Βιολογία και που αποτελεί κοσμικό ανακυκλούμενο σύστημα του μετασχηματισμού της αρχικής κοσμικής ουσίας του νερού και της επιστροφής σ' αυτό, μετά από τη κοσμική, συμπαντική του πορεία.



     Αυτό το νερό για το οποίο μιλά, εκφράζει την εσωτερική ενέργεια ενός φυσικού συστήματος, που οφείλεται στη κινητικότητά του και στη θέση των δομικών του στοιχείων. Η μεταβολή της ενέργειας αυτής δηλώνεται από την αποτελεσματικότητα ολοκλήρου του συστήματος. Τέλος, ολόκληρο το κοσμογονικό κύκλωμά του εκφράζει τα αυτοποιητικά φυσικά συστήματα που έχουνε την ικανότητα ν' ανανεώνονται, συνεπεία μεγάλου αριθμού βρόγχων ανάδρασης θετικής κι αρνητικής κατεύθυνσης. Οι βρόγχοι αυτοί συνεργαζόμενοι εσωτερικά μεταξύ τους πετυχαίνουνε τη προσαρμογή τους στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τα αυτοποιητικά φυσικά συστήματα ερμηνεύτηκαν η ανάπτυξη κι η εξέλιξη των όντων στη Γη, ο σχηματισμός κι η λειτουργία των κυττάρων, η σταθερότητα αλλά κι οι μεταλλάξεις των γονιδίων και του εγκεφάλου.
     Οι μελέτες αυτών έδειξαν ότι έχουμε μία προγραμματική λειτουργία, αλλά και συγχρόνως και δυνατότητα επαναπρογραμματισμού νέας λειτουργίας, κατά τον τρόπο του νου και της ψυχής του Θαλή. Επομένως ολάκερο το Σύμπαν δύναται να θεωρηθεί ένα αυτοδύναμο αυτοποιητικό σύστημα, αποτέλεσμα αυτομάτων αλληλοεπιδράσεων, που η αρχή θα μπορούσε να 'ναι ένας κλειστός βρόγχος. Κλειστό βρόγχο όμως αποτελεί ο μαγνήτης και το ήλεκτρο του Θαλή διότι, όπως είναι γνωστό, έχουνε 2 διαφορετικών κατευθύνσεων πόλους, που δύνανται να δημιουργήσουνε κι αυτοκινησία κι ετεροκινησία λόγω των ελκτικών κι απωστικών δυνάμεων που δημιουργούνται αυτόματα κι από τους δυο πόλους του ηλεκτρομαγνητισμού. Επομένως αυτός ο εν δυνάμει κι ενεργεία αυτόματος ηλεκτρομαγνητισμός των σωμάτων είναι ο νους κι η ψυχή που έδωσε σ' όλα τα άψυχα.
     Αυτή την ίδια τη ψυχή έδωσε στο Σύμπαν ολάκερο, αλλά και στο στοιχειώδες υγρό. Επειδή ο νους κι η ψυχή του είναι εμπνευσμένες από την αυτοποιημένη κινητική ικανότητα των 2 πόλων του ηλεκτρομαγνήτη, σημαίνει ότι 2πολη είναι η στοιχειώδης κοσμική ουσία, όσο κι όλο το Σύμπαν ως ολότητα. Με τις παραπάνω ερμηνείες περί διπολισμού τόσο της στοιχειώδους κοσμικής ουσίας, όσο και του όλου Σύμπαντος, ας επιδιωχθεί με τόλμη να γίνει ένας παραλληλισμός του νου και της ψυχής με τα σύγχρονα δεδομένα της Φυσικής Επιστήμης. Ειδικότερα, η Φυσική δέχεται στα αρχικά στοιχεία της δημιουργίας αυτό το θετικό κι αρνητικό δυϊσμό, που λόγω του, τα στοιχεία έλκονται κι απωθούνται συνεπεία των στροφορμών τους σε διαρκή τυχαία αλλαγή, λόγω των εσωτερικών δυνάμεων του συστήματος. Τα αρχικά σωματίδια της δημιουργίας του Σύμπαντος -επί πλέον της έννοιας της συμπληρωματικότητας του Niels Bohr περί κυματοσωματιδίων- αποδείχθηκε ότι χωρίζονται σε 2 βασικές κατηγορίες, στα φερμιόνια και στα μποζόνια, που εκπροσωπούν διαφορετικές προβολές ενιαίας οντότητας. Επομένως δεν έχουν ουδεμία ουσιαστική διαφορά μεταξύ τους, αποδεικνύοντας, παρά την ετεροπολικότητα των στροφορμών τους, την ενότητά τους στη μοναδικότητα του γεωμετρικού σχήματος στη Φύση τους.



     Διαφορετικές γεωμετρικές προβολές, ενός και μοναδικού σχήματος, δύνανται να θεωρηθούν κι οι μεταστοιχειώσεις του νερού σε γη, αέρα και φωτιά, εφόσον ιδιαίτερα έχει ερευνήσει τη Γεωμετρία. Άποψη που ενισχύεται κι από τη χρήση των γεωμετρικών σχημάτων για τη παραστατική απόδοση των στοιχείων εκ μέρους του Πυθαγόρα, -που υπήρξε μαθητής του- ο οποίος επηρέασε κατ’ επέκταση τον Πλάτωνα σ' αυτό. Μία ετεροπολική μοναδικότητα, που δεν συμβαίνει μόνο στα αρχικά στοιχεία της δημιουργίας, αλλά και σ' όλο το Σύμπαν, καθόσον υποστηρίζεται, πως υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταξύ σωματιδίων και Σύμπαντος, εντός του οποίου μπορεί να έχουμε μετασχηματισμούς χωρίς βέλος του χρόνου. Πολλοί επιστήμονες μάλιστα αποδέχονται ως φυσική πραγματικότητα την ολότητα του Σύμπαντος κι υποστηρίζουν ότι ο διαχωρισμός κι η διαφορετικότητα στη φύση αποτελεί τοπικό φαινόμενο. Με τη σημείωση ότι η κίνηση, που χαρακτηρίζει τους μετασχηματισμούς εντός του Σύμπαντος δεν είναι ετερογενής, αλλά ενδογενής της φυσικής πραγματικότητας, όπως πρεσβεύουν οι φιλοσοφικές απόψεις του. Η κίνηση κι η ολιστική αντίληψη του φυσικού κόσμου αποτελούν τις θεμελιώδεις αιτίες δημιουργίας και λειτουργίας του, η δε κίνηση του Σύμπαντος είναι η αιτία δημιουργίας της μεταβαλλόμενης φυσικής πραγματικότητας.
     Η ψυχή του Θαλή υπάρχει στο στοιχειώδες υγρό και στο Σύμπαν, όπως παραδέχεται κι η σύγχρονη Φυσική Επιστήμη. Μεταστοιχειώσεις βέβαια έχουμε και στον μικρόκοσμο αλλά και στον μεγάκοσμο, ήτοι σε όλη τη κλίμακα της φύσης του Σύμπαντος, έτσι ώστε να αποδεικνύεται η ενότητα του μικρού και του μεγάλου κόσμου. Αυτή, επί πλέον, δηλώνεται με τη προσπάθεια ενότητας της Μικροφυσικής των σωματιδίων με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, όπου συνεχώς διαπιστώνεται η εξάρτηση της Μεγαφυσικής από τη Μικροφυσική. Ενότητα που χαρακτηρίζεται από την αέναη κίνηση που υπάρχει από τον Μικρόκοσμο μέχρι τον Μεγάκοσμο κι είναι αυτή έτσι ώστε να εξισορροπεί τη βαρυτική έλξη, καθόσον σ' αυτές τις κινήσεις αναπτύσσονται και πιέσεις διαφυγής, με συνέπεια η εξισορρόπηση να οφείλεται σ' ετεροπολικές αναδεικνυόμενες δυνάμεις.



     Αυτή η διπολικότητα του ηλεκτρομαγνήτη ενέπνευσε τον Θαλή να εμψυχώσει τόσο το στοιχειώδες υγρό όσο κι όλο το Σύμπαν, ώστε με αυτή τη ψυχή να δημιουργήσει και να λειτουργήσει όλες τις κλίμακες του σύμπαντος κόσμου. Μία δυναμική του μαγνητισμού, που σήμερα επιβεβαιώνεται από τις μετρήσεις του φωτός των ουρανίων σωμάτων κι επηρεάζεται κι από το μαγνητικό πεδίο. Ο δε ηλιακός μαγνητογράφος χαρτογράφησε το μαγνητικό πεδίο του Ηλίου, με μαγνητικές γραμμές όμοιες του συνήθους μαγνήτη, με δεξιόστροφη κι αριστερόστροφη κυκλική πόλωση, ανάλογα με τη πολικότητα και τη κατεύθυνση του μαγνητικού πεδίου. Δεξιόστροφη κι αριστερόστροφη κυκλική πόλωση στον Μεγάκοσμο, που μας οδηγεί στα δεξιόστροφα κι αριστερόστροφα σωματίδια του Paul Dirac του Μικρόκοσμου, που περιστρέφονται όπως η σβούρα.
     Αν πράγματι ο παραλληλισμός είναι ορθός, τότε και τα σωματίδια είναι ηλεκτρομαγνητικά δίπολα, που η πολικότητα κι η κατεύθυνση των μαγνητικών πεδίων επιτρέπει ανάλογα τη δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη κίνησή τους. Αποδεικνύουν έτσι τα ηλεκτρομαγνητικά δίπολα την ενότητα του Μικρόκοσμου και του Μεγάκοσμου κι ότι το Σύμπαν ολόκληρο αποτελεί ένα ολόγραμμα, όπου το ελάχιστο είναι όμοιο με το μέγιστο, ενώ και στο μέγιστο εμπεριέχεται το ελάχιστο. Αυτήν την αέναη κίνηση και ταυτοχρόνως σταθερότητα στη φύση παρατήρησε κι ο Θαλής γι' αυτό και νουθέτησε κι εμψύχωσε τόσο το στοιχειώδες υγρό, όσο και το Σύμπαν ολόκληρο σε μία αυτόνομη ενότητα, μη διαχωρίζοντας τ' άψυχα από τα έμψυχα. Φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να διατυπώσει την αρχή, ότι από την ουσία που προέρχεται το κάθε τι, είναι φυσικό και να τρέφεται, θέλοντας να τονίσει με αυτό τον τρόπο την κοινή καταγωγή όλων. Απαντώντας με τη διατύπωση αυτής της αρχής και στο σύγχρονο ερώτημα, αν οι ζώντες οργανισμοί αποτελούν κάτι διάφορο ή είναι μία ενότητα με την άλλη φύση.



     Γι' αυτό το θέμα ο Werner Heisenberg υποστηρίζει πως είμαστε ολοφάνερα πολύ μακρυά ακόμα από τη περιγραφή, λόγω της περιπλοκής τους, των βιολογικών φαινομένων, έστω και με μία μαθηματική παράσταση. Αν κι έχει επιτευχθεί αρκετή πρόοδος στην επιστήμη της Βιολογίας με τη μελέτη της εφαρμογής των νόμων της Φυσικής και της Χημείας επί των ζώντων οργανισμών, τάση που και σήμερα συνεχίζεται, παρά την είσοδο της Κβαντικής Μηχανικής, που καθιστά το πρόβλημα ακόμα δυσχερέστερο. Αλλά η μελέτη για την ενότητα της φύσης έχει προχωρήσει σημαντικά, έτσι ώστε σήμερα να μιλάμε για μία ουσία και για μία δύναμη, ενώ ο κόσμος δείχνει να είναι μία συνύφανση πολύπλοκων σχέσεων ενός ενιαίου όλου.
     Είναι φιλοσοφική θέση του Θαλή ότι είναι φυσικό να τρεφόμαστε μ' αυτό από το οποίο προερχόμαστε. Η θέση αυτή παρουσιάζεται εμφανέστερα στον μεταβολισμό του κυττάρου, του θεμελιώδους ζωντανού οργανισμού, όπου η κατασκευή των σχισμών της μεμβράνης του είναι τέτοια ώστε να λειτουργεί επιλεκτικά τόσο για την είσοδο των τροφών από το φυσικό του περιβάλλον, όσο και για την αποβολή των αχρήστων. Επιλεκτικότητα λειτουργίας του κυττάρου, που δηλώνει ταυτοχρόνως ότι το κύτταρο λειτουργεί με τη δική του συνείδηση. Αλλά αν και στο κύτταρο -που θεωρείται η απαρχή του ζώντος αυτόνομου οργανισμού- επιβεβαιώνεται πόσο εξίσου σωστός είναι ο ισχυρισμός του ότι και τ' άψυχα έχουν ψυχή με τη πάροδο του χρόνου, καθόσον, αυτό που χαρακτηρίζεται σήμερα τυχαίο στη Κβαντική Μηχανική, αύριο δύναται ν' αποδειχθεί πως αποτελεί τη συνείδηση των σωματιδίων.
     Καθόσον κι η θεωρία του Ilya Prigogine περί νέων δομών της ύλης, που χαρακτηρίζεται από τη τυχαιότητα δράσης των σωματιδίων, είναι εμπνευσμένη από τη θεωρία του Henri Poincare περί συντονισμού των σωματιδίων. Ο συντονισμός αυτός δύναται να είναι η γλώσσα επικοινωνίας ή ακόμα κι η συνείδηση της Φύσης στο επίπεδο των σωματιδίων, αλλά και σ' όλη τη κλίμακα του Φυσικού Κόσμου. Αυτή η αυτοσυνειδησία της Φύσης δύναται να εκφραστεί κι από τις ελκτικές κι απωστικές δυνάμεις που αναπτύσσονται σ' ένα φυσικό σύστημα εκφραζόμενο ως ενιαίο όλο, που εντός του συμβαίνουν οι μετασχηματισμοί των ποικίλων σχέσεων των φυσικών όντων. Οι μετασχηματισμοί αυτοί έχουν 2 κατευθύνσεις: Η μια δηλώνει την ευθύγραμμη πορεία του χρόνου, που είναι συνυφασμένη με την εξέλιξη των όντων. Με αυτή την έννοια ο Θαλής αναγνωρίζει τον χρόνο ως τον πλέον σοφό. Η άλλη κατεύθυνση πορείας του χρόνου είναι κυκλική, εφόσον υποστηρίζεται ότι τα όντα διαλύονται τελικά σ' αυτό το ενιαίο κι αιώνιο όλον απ' όπου και προέρχονται. Αν λοιπόν έχουν έτσι οι πορείες των μετασχηματισμών γι' αυτόν, σήμερα οι αντιλήψεις για τη πορεία των μεταβολών στη Φύση βασικά θεμελιώνονται από 2 θεωρίες. Αυτή του Poincare, που διατύπωσε το συμπέρασμα περί επιστροφής ενός θερμοδυναμικού συστήματος σε προγενέστερη κατάσταση σύμφωνα με τις αρχές διατήρησης της ενέργειας.



     Η επιστροφή δε αυτή, που εκφράζει τη φιλοσοφία του Θαλή σε συμπαντικό επίπεδο, είναι γνωστή ως επανεμφάνιση ή αναπαραγωγή Henri Poincare κι ο κυκλικός χρόνος που χρειάζεται είναι πολύ μεγάλος κι ονομάζεται χρόνος Henri Poincare. Ενώ δέχεται ότι στο φυσικό μακροσκοπικό περιβάλλον, λόγω των ποικίλων εξωτερικών επιδράσεων, η πορεία των μετασχηματισμών είναι μη αντιστρεπτή. Απεναντίας ο Ilya Prigogine αναιρεί τη θεωρία του Henri Poincare κι υποστηρίζει πως οι ευθύγραμμοι με-τασχηματισμοί στα σωματίδια ενός θερμοδυναμικού συστήματος επεκτείνονται και στις μακροσκοπικές φυσικές μη αντιστρεπτές πραγματικότητες. Ενώ δεν αποκλείει τις αντιστρεπτές διαδικασίες του Henri Poincare σε σωματίδια εξαιρετικών περιπτώσεων, που αποσυνδέονται από την αλληλεπίδραση με το λοιπό Σύμπαν. Από την παραπάνω συνοπτική έκθεση των δύο βασικών θεωριών για την κατεύθυνση του χρόνου των μετασχηματισμών, παρατηρείται ότι η μία θεωρία δεν αποκλείει την άλλη. Επιπλέον η θεωρία του Ilya Prigogine χρησιμοποιεί ως προϋπόθεση, για την απόδειξη της, τους συντονισμούς του Henri Poincare, γεγονός που μας οδηγεί στη σκέψη ότι εντός του Σύμπαντος αμφότερες οι θεωρίες ισχύουν, κατά την έννοια της συμπληρωματικότητας του Niels Bohr. Έτσι μπορούμε να δεχθούμε ότι στα δυναμικά εξελικτικά συστήματα της Φυσικής και της Βιολογίας δύναται να ισχύει η θεωρία του Ilya Prigogine, ενώ στα δυναμικά τελεολογικά συστήματα τα οποία λειτουργούν επαναληπτικά στα πλαίσια του Σύ-μπαντος ισχύει η θεωρία του Henri Poincare, αμφότερες αλληλοσυμπληρούμενες.
     Αυτή η συμπληρωματικότητα της πορείας των μετασχηματισμών της κοσμικής αρχής του νερού εκφράζει η Κοσμογονία του Θαλή, η οποία επί πλέον δύναται να σχετίζεται με τη σύγχρονη θεωρία της επανάληψης της αυτοομοιότητας όπως προκύπτει από τον μαθηματικό νόμο της τοπολογίας. Σύμφωνα με τον νόμο αυτόν από ένα και μοναδικό σχήμα δύνανται να προκύψουν πολλοί μετασχηματισμοί, έτσι ώστε να ισχύει και η αρχή του ολογράμματος του David Bohm, όπου το όλο επαναλαμβάνεται σε αυτοομοιότητα σε όλες τις κλίμακες της Φύσης, με κατεύθυνση πορείας λειτουργίας του Σύμπαντος από την τάξη στο χάος και αντιστρόφως από το χάος στην τάξη. Ένας κόσμος με αμφότερες τις συμπληρωματικές πλευρές, όπως ο εμψυχωμένος ετεροπολικά ηλεκτρομαγνήτης του. Λογική συνέπεια ήταν, αφού περιέγραψε το Σύμπαν ολόκληρο, να στρέψει τη προσοχή του στη μελέτη των άστρων, γι' αυτό, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ο Τίμων στους Σίλλους του επαινεί αυτόν ως εξαίρετο αστρονόμο, ο δε Λάβων από το Άργος αναφέρει πως στο άγαλμα του υπήρχε η επιγραφή: "Τούτον τον Θαλή ανέθρεψε η Ιωνική Μίλητος κι από τους αστρονόμους όλους πρώτον σε σοφία ανέδειξε".
      Η μελέτη επί των άστρων πρέπει να ήταν συνεχής κι επισταμένη, με αποτέλεσμα να διασωθεί το ανέκδοτο, που φέρει αυτόν να πέφτει σε ένα λάκκο καθώς έβγαινε μαζί με μία γριά (ή με τη χαριτωμένη υπηρέτρια του κατά άλλη εκδοχή), από το σπίτι του για να μελετήσει τα άστρα. Δέχθηκε έπειτα την ακόλουθη παρατήρηση της: "Εσύ Θαλή, δεν μπορείς να δεις αυτά που είναι μπροστά στα πόδια σου και φαντάζεσαι ότι μπορείς να μάθεις αυτά που είναι πάνω στον ουρανό". Φράση που και σήμερα μπορεί να λεχθεί με το ίδιο πνεύμα για έναν επιστήμονα μεγάλο από την αμαθή γριά γειτόνισσα του ή την αμαθή οικιακή βοηθό του, που δεν μπορεί να αντιληφθεί το έργο του μεγάλου επιστήμονα κι ας είναι τόσο κοντά του. Ενώ κατά άλλη ερμηνεία, εσκεμμένα είχε κατέλθει σε πηγάδι για να παρατηρήσει τ' άστρα στη διάρκεια της μέρας, στις συνθήκες σκότους του πηγαδιού.



     Ας δούμε λοιπόν, από τις διασωθείσες μαρτυρίες, τι είχε παρατηρήσει στο θόλο του ουρανού. Ορισμένοι πιστεύουν, όπως λέει ο Εύδημος, ότι είναι 1ος που μελέτησε τ' άστρα και προέβλεψε εκλείψεις του Ηλίου και τα ηλιοστάσια, που μέσω τους ορίζονται οι εποχές. Επίσης πρότεινε τον χωρισμό του έτους σε 365 μέρες. Αυτός είναι κι ο λόγος που θαυμάζεται από τον Ξενοφάνη και τον Ηρόδοτο, ενώ αναφέρονται σε αυτόν ο Ηράκλειτος κι ο Δημόκριτος. Ο Καλλίμαχος επίσης πιστεύει πως αυτός ανακάλυψε τη Μικρή Άρκτο, που προφανώς χρησιμοποιεί για τήρηση της κατεύθυνσης με τη βοήθεια του Πολικού Αστέρα, που δείχνει σταθερά το Βορρά. Πρώτος διατύπωσε την άποψη για τη φύση και τα μεγέθη του Ηλίου και της Σελήνης, ότι είναι το 1/720 της τροχιάς τους. Αυτό σημαίνει πως είχε μετρήσει το μήκος των τροχιών Ηλίου και Σελήνης, όπως επίσης και τις διαμέτρους τους με τη βοήθεια των ομοίων τριγώνων. Στη συνέχεια με απλή διαίρεση των 2 αυτών μετρήσεων κατόρθωσε να ορίσει τη μεταξύ τους σχέση ως το 1/720. Σκέψεις που δεν αποκλείουν άλλες ερμηνείες, πως για τον προσδιορισμό αυτής της σχέσης ίσως χρησιμοποίησε την κλεψύδρα για τη μέτρηση του χρόνου, ως επίσης και το χωρισμό του κύκλου από τους Βαβυλώνιους σε 3.600 μονάδες και με τη βοήθειά του προσδιόρισε το μετρικό μέγεθος του τόξου από την ανατολή μέχρι τη δύση του Ηλίου.
     Ο ίδιος 1ος προσδιόρισε τη χρονική διάρκεια του μήνα σε 30 μέρες από την αύξηση της Σελήνης στη γέννηση της και τη μείωση στη γήρανσή της. Παρατήρησε ακόμα τις ισημερίες του Ηλίου, μετρώντας τη διάρκεια μέρας και νύχτας στη διάρκεια του χρόνου κι αιτιολόγησε τις εκλείψεις, βασιζόμενος στο ότι η Σελήνη βρίσκεται στην ίδια ευθεία γραμμή μεταξύ Γης και ήλιου. Μάλιστα είχε προβλέψει τη συγκεκριμένη μέρα του χρόνου ολικής έκλειψης του Ηλίου, που συνέβη την εποχή που δίναν μάχη μεταξύ τους οι Μήδοι με τους Λυδούς, με βασιλιά των Μήδων τον Κυαξάρη, τον πατέρα του Κροίσου, όταν ξαφνικά πάνω στη μάχη η μέρα έγινε νύχτα. Η ανωτέρω ολική έκλειψη του ήλιου, σύμφωνα με τις περιγραφές, χρονολογείται ότι συνέβη στις 28 Μάη 585 π.Χ. και μάλιστα λέγεται ότι κατέστη δυνατή η πρόβλεψή της χάρη στη πρόσβαση του Θαλή σε βαβυλωνιακούς πίνακες, όπου είχαν καταγραφεί οι μερικές κι ολικές εκλείψεις του Ηλίου. Επομένως η πρόβλεψη δεν βασίσθηκε σε μία επιστημονική θεωρία του ιδίου.



     Η παραπάνω άποψη εκτιμάται πως είναι ασθενής ισχυρισμός, καθόσον όπως αποδεικνύεται από το πλήθος των άλλων αστρολογικών παρατηρήσεων και συμπερασμάτων, αλλά από τις γεωμετρικές πρωτότυπες παρατηρήσεις του, δείχνει να είχε τις δικές του επινοήσεις, μέσα από τις αδιάλειπτες παρατηρήσεις και μελέτες των άστρων. Εκτιμάται ότι δεν υπήρχε ανάγκη να καταφύγει σε άλλους πίνακες, από αυτούς που πιθανόν να είχε ο ίδιος καταστρώσει, εφόσον είχε μελετήσει τις τροχιές του Ηλίου και της Σελήνης, ως επίσης και τις φαινομενικές ταχύτητες αυτών. Συνεπεία αυτών των υπολογισμών δεν ήταν δύσκολο να προβλέψει και τις συμπτώσεις των τροχιών τους, όποτε συμβαίνουν οι εκλείψεις, αιτιολογώντας αυτές με τρόπο που και σήμερα ερμηνεύονται. Οι δε υπολογισμοί δεν απέχουν και πολύ των σημερινών δεδομένων, διότι στις φαινομενικές ταχύτητες του Ηλίου στη διάρκεια του χρόνου, μετρούσε ουσιαστικά τη ταχύτητα περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο. Γι' αυτό η πρόβλεψη του για την ολική έκλειψη υπήρξε κι ακριβής, ενώ στη πραγματικότητα οι φαινομενικές παρατηρήσεις και μετρήσεις δεν μπορεί να είναι τόσο ακριβείς. Σκέψεις που επίσης δεν αποκλείουν ότι πιθανόν να γνώριζε τους κύκλους "Σάρος" κι "Εξελιγμός", που χρησιμοποιούσαν οι Βαβυλώνιοι για τον προσδιορισμό των εκλείψεων της Σελήνης. Προφανώς με τη βοήθεια αυτών είχε παρατηρήσει, ότι τις εκλείψεις της Σελήνης ακολουθεί ένα χρονικό διάστημα 23,5 μηνών για την έκλειψη του Ηλίου, που όμως έχει πιθανότητα 57% να συμβεί.
     Πλην όμως για την ακριβή πρόβλεψη της έκλειψης του ήλιου δείχνει πω είχε δική του θεωρία που είναι χαρτογράφηση των φαινομενικών τροχιών Ηλίου και Σελήνης, πιθανόν στο χρόνο πλησίον των 23,5 μηνών μετά από τις εκλείψεις της σελήνης. Ακόμα με τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις του διαπίστωσε, πως η περίοδος των ηλιοστασίων, όπως αυτή απεικονίζεται στον φαινόμενο ορίζοντα, δεν είναι πάντα ίση. Διαπίστωση που ασφαλώς οδηγεί και στη μελέτη των εποχών του χρόνου, εφόσον από τα ηλιοστάσια έχει προσδιορίσει αυτές αλλά και τη διάρκεια του χρόνου σε 365 μέρες. Επίσης μίλησε για τη πρωϊνή δύση των Πλειάδων, ότι συμβαίνει 25 μέρες μετά τη φθινοπωρινή ισημερία, διαφοροποιούμενος του Ησιόδου για το ίδιο θέμα, γεγονός που σημαίνει πως είχε τις δικές του παρατηρήσεις και τα δικά του συμπεράσματα για τα άστρα, επομένως και για τις εκλείψεις του ήλιου.



     Αλλά ο Θαλής, όπως ο Πυθαγόρας κι οι μαθητές του, δεν περιορίσθηκε μόνο σ' αυτές τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα των άστρων, διαιρεί τη σφαίρα ολόκληρου του ουρανού με οριζόντιους κύκλους σε 5 ζώνες που με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο, τη 1η ονομάζει αρκτική κι είναι πάντα φανερή, η άλλη είναι η θερινή τροπική, ακολουθεί η περί τον ισημερινό ζώνη, η άλλη είναι η χειμερινή τροπική κι η τελευταία προς Νότο η ανταρκτική που είναι αόρατη. Όρισε ακόμα τη ζωδιακή ζώνη, που είναι λοξή κι εφάπτεται ο κύκλος της στους άλλους 3 μεσαίους. Τέλος, όλους τους κύκλους, που ορίζουν τις ζώνες, τέμνει κάθετα ο μεσημβρινός, από την Αρκτική ως την Ανταρκτική, από τον Βόρειο μέχρι τον Νότιο Πόλο.
     Είναι άξια παρατήρησης αυτή η διαίρεση της ουράνιας σφαίρας από τον Θαλή, διότι τη θεωρεί προφανώς ως τον σύμπαντα κόσμο που δίνει σφαιρικό σχήμα. Στο συμπέρασμα για σφαιρικό Σύμπαν καταλήγει από τις κυκλικές τροχιές που διαγράφουν τα άστρα στον ουρανό, που θεωρεί, ότι περιφέρονται της Γης. Είναι χαρακτηριστική κι η απάντησή του στο ερώτημα "Τί έγινε πρώτα, νύχτα ή μέρα;". Κι απάντησε: "Η νύχτα μία μέρα πριν". Απάντηση που δείχνει μία επαναλαμβανόμενη συνέχεια, γεγονός που συμβαίνει μόνο στο σχήμα του κύκλου. Επειδή η μέρα κι η νύχτα προσδιορίζεται φαινομενολογικά από την τροχιά του ήλιου. Αυτό σημαίνει, ότι η τροχιά του Ηλίου είναι κυκλική και γύρω από τη Γη, συμπέρασμα που δηλώνεται κι από τον ίδιο, που καθιστά την ανταρκτική ζώνη μη ορατή, λόγω του ότι βρίσκεται κάτωθεν της Γης.
     Άρα το Σύμπαν του Θαλή είναι σφαιρικό, περιφερόμενο ολόκληρο γύρω από τη Γη, είναι δηλαδή γεωκεντρικό. Η καταγραφή δε των οριζοντίων ζωνών στην ουράνια σφαίρα, προφανώς απεικονίζει τις τροχιές του Ηλίου σε σχέση με τις αποστάσεις του από τη Γη κατά τις εποχές του έτους, που κατά κάποιο τρόπο επεκτείνει και στην ουράνια σφαίρα ως ζώνες αυτής. Ακόμα σημειώνει και τη κυρία ζώνη στην ουράνια σφαίρα, που εντός της λαμβάνουνε χώρα οι κύριες παρατηρήσεις κι οι δραστηριότητες των άστρων και χαρακτηρίζεται από τον ζωδιακό κύκλο. Τέλος υποστηρίζεται ότι κι ο ορισμός του μεσημβρινού που τέμνει κάθετα τους οριζόντιους κύκλους από Βορρά ως Νότο, δείχνει και τον άξονα περιστροφής του Σύμπαντος κατά τον Θαλή.
     Για όλα λοιπόν είχε μιλήσει ο Θαλής και δεν άφησε ασχολίαστη κι αυτή τη φύση των άστρων, που χαρακτηρίζει ως γεώδη αλλά πυρακτωμένη. Τέτοια είναι η φύση του Ηλίου, ενώ της Σελήνης η φύση είναι απλώς γεώδης, εφόσον αυτή φωτίζεται από τον Ήλιο κι αντανακλά το φως του, όπως συμβαίνει με το κάτοπτρο. Συμπέρασμα επιβεβαιωμένο και σήμερα, που ο Θαλής καταλήγει από τις συνεχείς παρατηρήσεις του επί του Ηλίου και της Σελήνης. Κατέληξε σ' αυτό το συμπέρασμα από την παρατήρηση εκλείψεων του Ηλίου, αλλά κι από τις μεταβαλλόμενες και περιοδικές αυξομειώσεις του φωτισμού του σεληνιακού δίσκου.



     Τέλος, άξια προσοχής είναι κι η άποψή του για τη φύση των άστρων ως πυρακτωμένη γη. Δηλαδή ως μίγμα φωτιάς και γης, που προήλθε από την αρχική κοσμική ουσία. Επομένως, ο χαρακτηρισμός της φύσης του Ηλίου ως πυρακτωμένη γη και της Σελήνης απλώς ως γεώδους, δεν απέχει και πολύ από τις σύγχρονες θεωρίες περί σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος από νεφέλωμα, που με τη δημιουργία στροβίλων σχημάτισε τον ήλιο και τους γεώδεις πλανήτες του. Μετά από όλα όσα εκτέθηκαν για την αστρονομία του Θαλή, πράγματι δικαιώνονται οι χαρακτηρισμοί γι' αυτόν στις διασωθείσες μαρτυρίες περί πρώτου κι εξαίρετου αστρονόμου, διότι για πολλά είχε μιλήσει που επικρατούν στα άστρα της ουράνιας σφαίρας, που ωρισμένα συμπεράσματα έχουνε και σήμερα ισχύ στη σύγχρονη αστρονομία. Δεν αρκέσθηκε μόνο στις μελέτες και στα συμπεράσματά του για τα άστρα στον ουρανό, αλλά κάνει το ίδιο και για τα γήινα φαινόμενα, αποδεικνύοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την ικανότητα του να μεταβαίνει με άνεση από τον δημιουργικό κόσμο της νόησης, στον κόσμο της αισθητής πραγματικότητας.
     Θεωρεί τη Γη ως ακίνητη κι επιπλέουσα πάνω στο νερό σα ξύλο κι ευρισκόμενη στο μέσον του κόσμου, πραγματοποιεί μελέτες και καταλήγει σε συμπεράσματα για τα γεωμετρικά σχήματα που υπάρχουν πάνω σ' αυτή. Πλην όμως η άποψή του που παρουσιάζει τη Γη ως επιπλέουσα του νερού, εγείρει κάποιες συζητήσεις, με τον Αριστοτέλη να υποστηρίζει, πως αυτή η άποψη είναι αρχαιότατη και παραδόθηκε στους νεότερους από τον Θαλή τον Μιλήσιο, διότι είναι δυνατόν η Γη να μένει ακίνητη στο νερό, ενώ δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο στον αέρα. Αντίθετα ο Σιμπλίκιος παρουσιάζει τον Αριστοτέλη να μη συμφωνεί με την άποψη αυτή του Θαλή, που ίσως ο φιλόσοφος την έφερε από την Αίγυπτο, όπου τη διατύπωναν κατά τον ίδιο τρόπο αλλά με τη μορφή μύθου.
     Ανεξάρτητα όμως από το αν ο Αριστοτέλης συμφωνεί ή όχι με την επιπλέουσα στο νερό Γη κι αν ο Θαλής έφερε την άποψη αυτή καθαυτή από την Αίγυπτο, διατυπώνεται η γνώμη ότι πρόκειται για προσωπικά του συμπεράσματα. Μία πρώτη αιτιολογία για την επιπλέουσα Γη θα πρέπει να ήταν η παρατήρησή του ότι ο πάγος, που αποτελεί τη στερεή μορφή, επιπλέει της υγρής κατάστασης του νερού. Επομένως κι η Γη που είναι στερεή μορφή του νερού επιπλέει επίσης σε αυτό. Η αιτιολογία αυτή ενισχύεται κι από άλλες αναλύσεις, που επί πλέον επέτρεψαν στον Θαλή να καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η Γη επιπλέει του νερού. Όπως η εντύπωση που άφησαν σε αυτόν τα νησιά μες στο πέλαγος, αλλά και τα καράβια, ως στερεά αντικείμενα που επιπλέουν στη θάλασσα. Με τη σκέψη της επιπλέουσας στο νερό Γης, εξηγεί τους σεισμούς ως επίσης και τις πλημμύρες των ποταμών, εφόσον όλος ο κόσμος βρίσκεται επάνω στο νερό. Γι' αυτό εξ άλλου υποστήριζε τη ταφή των νεκρών, προκειμένου να διευκολύνει τη διάλυση και την επιστροφή των σωμάτων τους στο νερό, στην αρχική κοσμική ουσία.



     Αυτά λέει περί Γης, χωρίς να διευκρινίζεται σαφώς η θέση της σχετικά με τα άλλα ουράνια σώματα. Όπως όμως δίνει την εντύπωση ότι κατέχει κεντρική θέση στο Σύμπαν με τα άλλα ουράνια σώματα περιφερόμενα αυτής. Ακόμα δεν γίνεται κάποιος λόγος για το σχήμα της αν είναι σφαιρικό ή επίπεδο, φέρεται μόνο ακίνητη κι επιπλέουσα στο μέσον του νερού, όπως τα αγκυροβολημένα καράβια στη θάλασσα. Στη συνέχεια ασχολείται με την εξήγηση διαφόρων φαινομένων που συμβαίνουν πάνω στη Γη. Εξήγησε τις πλημμύρες του Νείλου αποδίδοντας αυτές στους θερινούς βοριάδες που πνέουν αντίθετα στην Αίγυπτο και κάνουν τον Νείλο να πλημμυρίζει, επειδή ανακόπτουν τη ροή του προς τη θάλασσα. Σύμφωνα δε με μία άλλη ερμηνεία αποδίδει τις πλημμύρες των ποταμών στο γεγονός ότι όλος ο κόσμος βρίσκεται επάνω στο νερό. Δική του επίσης επινόηση υπήρξε κι η εκτροπή μέρους του νερού του ποταμού Άλυ, με συνέπεια η ροή του νερού του ποταμού να χωρισθεί σε 2 μέρη και κατ' αυτόν τον τρόπο να γίνει διαβατός από τον στρατό του Κροίσου. Τέλος χρωστάμε πάρα πολλά στον Θαλή για τη πρόοδο στη Γεωμετρία και θα αναφερθουν ορισμένα:

    * Λέγεται, ότι πρώτος ο Θαλής απέδειξε ότι ο κύκλος διχοτομείται από τη διάμετρό του, γεγονός που είναι γεωμετρικό αξίωμα και αποδεικνύεται στερεομετρικά με αναδί-πλωση των ημίσεων του κύκλου και την πλήρη ταύτιση αυτών, μέθοδο την οποία πιθα-νόν και ο Θαλής να χρησιμοποίησε.      *Επίσης λέγεται ότι αυτός πρώτος παρατήρησε και διατύπωσε, ότι σε κάθε ισοσκελές τρίγωνο οι παρά τη βάση του γωνίες είναι ίσες.
    * Πιθανός τρόπος απόδειξης ήταν η μέτρηση των γωνιών, αλλά και η στερεομετρική αναδίπλωση των ημίσεων του ισοσκελούς τριγώνου περί τη μεσοκάθετό του, με αποτέ-λεσμα την πλήρη ταύτιση των ημίσεων. Εξ' αυτής της μεθόδου πρέπει να συμπέρανε την έννοια της μεσοκαθέτου του ισοσκελούς τριγώνου, που συγχρόνως διχοτομεί και τη τρίτη γωνία του.
    * Με ανάλογο τρόπο πιθανόν να αποδεικνύει ότι κι οι κατά κορυφή γωνίες είναι ίσες, που για πρώτη φορά ανακαλύφθηκε από τον Θαλή, όπως αναφέρει ο Εύδημος. Πρόκειται μάλιστα για ανακαλύψεις που ισχύουν μέχρι σήμερα στη Γεωμετρία.
    * Η σημαντικότερη όμως ανακάλυψη είναι οι ανάλογες γεωμετρικές σχέσεις που ισχύουν για τα όμοια τρίγωνα. Όμοια τρίγωνα στη Γεωμετρία είναι αυτά τα οποία έχουν ίσες γωνίες, αλλά ανάλογα μεγέθη πλευρών, χωρίς τα τρίγωνα να είναι ίσα.
    * Αυτή την ιδιότητα των ομοίων τριγώνων, η οποία ισχύει και σήμερα με ευρεία ε-φαρμογή, ο Θαλής είχε ανακαλύψει και τη χρησιμοποίησε για τον προσδιορισμό της α-πόστασης των πλοίων στη θάλασσα.
    * Αναφορικά με τον προσδιορισμό του ύψους των πυραμίδων της Αιγύπτου, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ανθρώπινης σκιάς ή μιας ράβδου και αυτής των πυραμίδων κατά την ίδια ώρα, καθόσον τ’ αντικείμενα με τις σκιές τους σχηματίζουν όμοια τρίγωνα. Επομένως ο λόγος του αγνώστου ύψους της πυραμίδας με το μήκος της ράβδου ισούται με τον αντίστοιχο λόγο των σκιών τους. Σύμφωνα με τις αρχές των ομοίων τριγώνων ισχύει η εξίσωση, που δίδει αμέσως μέτρησιμα μεγέθη:

όπου Υπ = ύψος πυραμίδας, Μρ= μήκος ράβδου, Σπ= σκιά πυραμίδας, Σρ= σκιά ράβδου.

     Τελικά, όπως διαπιστώνεται από όλες τις μαρτυρίες, ο Θαλής επισκέφθηκε την Αίγυπτο όπου έλαβε μεν κάποια επιμόρφωση στη Γεωμετρία, πλην όμως εμπλούτισε αυτές τις γνώσεις με εφευρέσεις από τις δικές του παρατηρήσεις και μελέτες. Συμπέρασμα που διατυπώνει κι ο Πρόκλος, που αναφέρει, πως πήγε πρώτος στην Αίγυπτο κι έφερε τη γνώση της Γεωμετρίας στην Ελλάδα, επινοώντας πολλά και και θέτοντας τις αρχές σε πολλά από αυτά που ανακάλυψαν οι μεταγενέστεροί του, προσθέτοντας σ' άλλα γενικές και σ' άλλα εμπειρικές γνώσεις. Αλλά σύμφωνα και μ' άλλες πηγές δικαιολογείται η μετάβαση του Θαλή και των άλλων φιλοσόφων στην Αίγυπτο και στη Βαβυλωνία, διότι στη μυθική "χρυσή εποχή" του Ουρανού και του Κρόνου (όπως αποκαλείται κατά τον Πλάτωνα), οι περιοχές αυτές είχαν εποικισθεί από Έλληνες που μετέδιδαν τον πολιτισμό τους στους ιθαγενείς αυτών των περιοχών. Μάλιστα η Αίγυπτος εποικίσθη στην εποχή του Κρόνου κι ο εκπολιτισμός τους ανατέθηκε στον πολυμαθέστατο Ερμή τον επονομασθέντα Τρισμέγιστο, στην εποχή που αναπτύχθηκαν η Ιατρική, η Γεωμετρία κι η Αστρονομία. Άρα οι φερόμενες ως Αιγυπτιακές γνώσεις είναι Ελληνικές.
     Αυτές τις Ελληνικές γνώσεις περί το 3.500 π.Χ., ο φερόμενος βασιλιάς της Αιγύπτου Μίνωας έδωσε εντολή στον αρχιερέα Βούττη να συγκεντρώσει μετά τον κατακλυσμό (προφανώς του Δευκαλίωνα), όλα τα διασωθέντα αρχαία κείμενα της Ιατρικής, Γεωμετρίας, Αστρονομίας και Φιλοσοφίας και να μεταφραστούν από την ιερογλυφική στην ιερατική γραφή, που ήταν γνωστή κείνη την εποχή. Έρευνα περί του ρόλου των ιερέων της Αιγύπτου, που είχαν αναλάβει τη φύλαξη των παλαιών Ελληνικών γραφών και στις οποίες είχαν άνετη πρόσβαση οι Έλληνες Φιλόσοφοι. Ο ρόλος αυτός μαρτυρείται και από τον Δημόκριτο κατά την επίσκεψη του στην Αίγυπτο. Αυτή η αλήθεια εξ' άλλου δηλώνεται από τον αιγύπτιο ιερέα στον Σόλωνα, κατά την εκεί επίσκεψή του: ότι ο πολιτισμός των Ελλήνων προηγείται αυτού των Αιγυπτίων κατά 1000 χρόνια κι ότι των Αθηναίων ο πολιτισμός έχει ιστορία 9000 χρόνων. Από τα παραπάνω βγαίνει συμπέρασμα πως οι Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, επομένως κι ο Θαλής, μετέβαιναν στην Αίγυπτο και στη Βαβυλωνία προκειμένου να μελετήσουν αυτές τις γραφές των προγόνων στην Επιστήμη και στη Φιλοσοφία τους, τις οποίες και προήγαγαν. Παράδειγμα κι ο Πυθαγόρας, που είχε παρακολουθήσει μαθήματα κι είχε δεχθεί σύσταση του Θαλή για μετάβαση του στην Αίγυπτο.



     Επειδή δεν μας άφησε γραπτά αλλά και λόγω έλλειψης ικανών μαρτυριών για το επιστημονικό και φιλοσοφικό έργο κι επίσης επειδή θεωρείται η αρχή της γένεσης της φιλοσοφίας, ήταν επόμενο οι σύγχρονοι μελετητές ν' ασχοληθούν με την εγκυρότητα των διασωθέντων μαρτυριών, όπως και πόθεν επηρεάσθηκε για τις κοσμολογικές του θεωρίες. Έτσι διατυπώθηκαν διάφοροι σχολιασμοί. Ο Θαλής έγινε γνωστός κυρίως για την ικανότητα του ως πρακτικός αστρονόμος, γεωμέτρης και γενικά ως σοφός. Επιπλέον υπήρξε πρώτος φιλόσοφος, διότι εγκαταλείψας τα μυθολογικά σχήματα για το νερό, έστω και με απλοϊκό τρόπο, χρησιμοποίησε φιλοσοφικές ιδέες στη κοσμολογία του με το νερό. Η κοσμογονική ιδέα περί νερού, ως επίσης κι ότι η Γη επιπλέει αυτού, ενδεχομένως να προήλθε από μύθους της Εγγύς Ανατολής, που όμως είχανε προηγουμένως διατυπωθεί στην Ελλάδα από τον ίδιο κατά φιλοσοφικό τρόπο. Σ' αυτό ίσως συνετέλεσαν οι παρατηρήσεις του, ότι δηλαδή το νερό είναι ουσιώδες για τη συντήρηση ζώων και φυτών, ιδέα που φάνηκε επαρκής και στον Αριστοτέλη με την έννοια της αιωνιότητας της φύσης του. Ακόμα παρατηρούν, ότι τη ζωική δύναμη που παρατήρησε στον μαγνήτη και στο ήλεκτρο, επεκτείνει σ' όλο τον κόσμο στο σύνολο του, χωρίς να έχουνε παρατηρήσει αν τη συνέδεσε με το νερό, το βασικό συστατικό του κόσμου. Τέλος συμπεραίνεται, πως την έκλειψη Ηλίου κατάφερε να τη προβλέψει χρησιμοποιώντας πιθανόν τους βαβυλωνιακούς πίνακες που ίσως ανακάλυψε σε ταξίδι του στις Σάρδεις.
     Σε ανάλογο πνεύμα διατυπώνεται η γνώμη πως υπήρξε κατ' εξοχήν πρακτικός αστρονόμος και γεωμέτρης, σοφός μεν, αλλά όχι φιλόσοφος με παραγωγικές ιδέες. Τη δε γένεση του φιλοσοφικού στοχασμού αποδίδουν στον Αναξίμανδρο, μαθητή του. Απεναντίας, κατά τον Β. Russell, οι αντιλήψεις του για τη προέλευση του κόσμου από το νερό κι ότι η Γη επιπλέει, έχουν επιστημονικό χαρακτήρα. Τη δε μεταβολή του κόσμου την αιτιολογεί με τη ψυχή, υπό την έννοια της αρχής της αυτοκίνησης, που έχουν και τα άψυχα κι αμφισβητήθηκε από τον J. Burnet ότι ανήκε στον Θαλή. Σχετικά για τη μετάβασή του στην Αίγυπτο διατυπώνεται η παρατήρηση ότι το μέτρημα των πυραμίδων, όπως κι η θεωρία του για τις πλημμύρες του Νείλου αποκαλύπτουν ότι δεν πήγε στην Αίγυπτο για να διδαχθεί, αλλά κι ως δάσκαλος. Επίσης δεν αποκλείεται η πρόβλεψη της έκλειψης του Ηλίου να αποδοθεί σε δικούς του υπολογισμούς εφόσον μελετούσε επισταμένως τις τροχιές του Ηλίου και της Σελήνης. Ακόμα και για την αμφισβήτηση της ελληνικής καταγωγής του δηλώνεται από τον ίδιο, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Διογένη Λαέρτιου (I, 32), ότι είναι ευτυχής διότι γεννήθηκε Έλληνας και όχι βάρβαρος.



     Συμπερασματικά διατυπώνεται η γνώμη ότι δεν ήταν μόνο πρακτικός, αλλά ήταν συγχρόνως και θεωρητικός νους, εφόσον ερευνά κι αιτιολογεί καταστάσεις και πράγματα. Χαρακτηρίζεται για τη πολυμέρεια αλλά και για τη παραγωγή γνώσεων λόγω της συνθετικής ικανότητας της διάνοιάς του. Δίκαια λοιπόν η αρχαιότητα τιμά τον αρχηγέτη της Φιλοσοφίας και της Επιστήμης. Μέχρι εδώ εκτέθηκαν σχολιασμοί κλασσικών συγγραφέων, στη συνέχεια όμως κρίνεται σκόπιμο να εκτεθούν συνοπτικά κι από σύγχρονους επιστήμονες της Θεωρητικής Φυσικής, που γράψαν ιδιαίτερη ιστορία στη διατύπωση και στην εξέλιξη της Κβαντικής Φυσικής. Έτσι από τον Werner Heisenberg διατυπώνεται η γνώμη, πως η αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία, αρχομένη από τον Θαλή τον Μιλήσιο, αναζητώντας μία ενοποιητική αρχή στους κόλπους της καθολικής μεταβολής όλων των όντων, διατύπωσε την έννοια της κοσμικής ύλης, σαν καθολικής ουσίας που υφίσταται μεταμορφώσεις και μες απ' αυτήν απορρέουν όλα τα φυσικά όντα, για να επιστρέψουν πάλι σ' αυτήν αργότερα. Φιλοσοφική θέση που προέκυψε από τη παρατήρηση του κύκλου του νερού στη φύση. Αυτή η ιδέα του Θαλή διασωθείσα από τον Αριστοτέλη, όσο παράξενη κι αν δείχνει, εκφράζει, όπως ο Νίτσε παρατήρησε, 3 βασικές ιδέες της Φιλοσοφίας:

 * Τίθεται το ζήτημα της υλικής αιτίας όλων των φυσικών όντων.
 * Εισάγεται ο λόγος για να λυθεί το θέμα, απομακρυνόμενο από τους μύθους και τον μυστικισμό.
 * Διατυπώνει τη πρόταση, πως όλα τα φυσικά όντα πρέπει να αναχθούν σε μία ενιαία αρχή.

     Παρόμοια εκφράζεται κι ο άλλος σύγχρονος ξεχωριστός φυσικός επιστήμονας ο Erwin Schrodinger, λέγοντας ότι δικαίως θεωρείται πρώτος της Φύσης ερευνητής διότι από την εποχή του αρχίζει η γένεση της επιστήμης, όσον η φιλοσοφία του στηρίζεται στην αντικειμενική παρατήρηση, απαλλαγμένη από μύθους και δεισιδαιμονίες. Θεωρεί δε πως ο κόσμος λειτουργεί κι εξελίσσεται σύμφωνα με νόμους, θέσεις που εκφράζουν και τη σύγχρονη επιστήμη. Είναι επιστημονική γνώση η παρατήρηση του Θαλή πως ολόκληρη η ύλη που αποτελείται ο κόσμος, παρά τις άπειρες μορφές της, διακρίνεται από κοινά στοχεία, έτσι ώστε να θεωρείται η πρωταρχική ουσία μία κι η αυτή, το νερό. Θεωρεί την υγρή κατάσταση του νερού ως θεμελιώδη και τις άλλες (στερεή κι αέρια) ως δευτερεύουσες καταστάσεις. Ακόμα κι αυτή η άποψή του πως η Γη επιπλέει του νερού, δηλαδή της ρευστής κατάστασης του, δικαιώνεται κι από τη σύγχρονη Γεωλογία που θέτει τις ηπείρους να βρίσκονται πάνω σε βαρύτερο ρευστό, που υπάρχει κάτω από τον φλοιό της Γης. Τέλος, ο Θαλής και γενικά η Μιλήσια Σχολή, δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ οργανικής κι ανόργανης φύσης, θεωρώντας τις καταστάσεις αυτές ως μία ενιαία ενότητα. Οπότε τυγχάνει αυτονόητο να θεωρεί πως η ζωή προήλθε από την ενιαία φύση κι από το νερό ως πρωταρχική κοσμική ουσία.
     Απ' αυτή τη παραπάνω έκθεση των σχολιασμών φάνηκε καθαρά μεταξύ των άλλων, η μη αμφισβήτηση της επιστημονικότητας του. Από τον Michel Bitbol, σχολιαστή του Erwin Schrodinger στο έργο του Η Φύση & Οι Έλληνες, διατυπώνεται με το ερώτημα: "Είναι δυνατόν οι Μιλήσιοι Φιλόσοφοι να θεωρηθούν ως οι πρώτοι επιστήμονες της ανθρωπότητας, όταν ο Θαλής λέει ότι τα άψυχα έχουν ψυχή κι ότι το Σύμπαν είναι έμψυχο γεμάτο θεούς"; Η απάντηση που δόθηκε από τον ίδιο τον Michel Bitbol είναι πως αυτοί οι όροι περί ψυχής και θεών έχουν μεταφορική σημασία προκειμένου να δείξουν την αυτοκινησία και την αυτονομία της Φύσης. Προς επιβεβαίωση δε επικαλείται και τους σύγχρονους επιστήμονες Kepler και Leibnitz, που στις θεωρίες τους χρησιμοποιούσαν παρόμοιες έννοιες, υπονοώντας τη μεταφορική τους δύναμη.



     Ύστερα από την ανάλυση της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του, καταγράφονται ορισμένες γενικές παρατηρήσεις. Πράγματι εγκαταστάθηκε στη Μίλητο, όπου και μεγαλούργησε, προερχόμενος από τη Φοινίκη με ελληνική καταγωγή. Οι πολιτικές του συμβουλές χωρίς ανάμιξη στη καθαυτή πολιτική, η μη αποδοχή του τρίποδα σα βραβείο για τη σοφία του κι η κατάθεση αυτού στον Θεό των Δελφών, αποκαλύπτουν μία προσωπικότητα που διακρίνεται για το ήθος της σεμνότητας, της απλότητας και της θεοσέβειας, που τα κίνητρα είναι μόνο κοινωνικά κι επιστημονικά. Η απόρριψη του πλουτισμού κι η μη αποδοχή αμοιβής για το επιστημονικό του έργο αποκαλύπτουν πραγματικά τον φιλόσοφο Θαλή, που χαρακτηρίστηκε ως πρώτος ανάμεσα στους Επτά Σοφούς, όχι με χρονική σημασία, αλλά λόγω της ποιότητας της σοφίας του, που διακρινότανε για τη πολυμέρεια, την εφευρετικότητα και τις προφητικές της ικανότητες.
     Μπορεί να έλαβε γνώσεις από την Αίγυπτο και τη Βαβυλωνία, όπως λέγεται, αλλά αυτές αποτέλεσαν τo πρόπλασμα για περαιτέρω εμπνεύσεις, προκειμένου να επινοήσει τις δικές του γνώσεις, που τις κληροδότησε στην ανθρωπότητα. Δικαίως τιμήθηκε στην εποχή του για το ήθος και τη σοφία του. Πράγματι συνδέει την οντολογία του με την έννοια του Θεού, που μεταδίδει τα γνωρίσματα της αιωνιότητας (χωρίς αρχή και τέλος) κι αυτού του νου και της ψυχής στην αρχική κοσμική ουσία του αισθητού κι υλικού νερού. Διασύνδεση που η φιλοσοφία του επικρίθηκε για μυθολογία και μυστικισμό. Δικαιώνεται όμως από τους σύγχρονους μεγάλους Φυσικούς Επιστήμονες, όπως ο Stephen Hawking, που κατανοεί τη προσφυγή στην έννοια του Θεού κι από τη σύγχρονη επιστήμη, προκειμένου να αιτιολογηθεί ένα αιώνιο και προϋπάρχον, χωρίς αρχή και τέλος, Σύμπαν.
Δικαιώνεται επίσης κι από τους σύγχρονους θεμελιωτές της Κβαντικής Φυσικής, Werner Heisenberg και Erwin Schrodinger για τη μεταφορική σημασία της εμψύχωσης του νερού και του Σύμπαντος, προκειμένου να καταδείξει την ικανότητα της αυτονομίας και της αυτοκινησίας της Φύσης για τις μεταμορφώσεις της και την επιστροφή των φυσικών πραγμάτων στην αρχική τους κατάσταση, το νερό.



     Αυτή υπήρξε η Κοσμολογία του Θαλή, όπως διαπιστώνεται από τις λίγες μαρτυρίες και ερμηνεύεται από τα ισχύοντα στη σύγχρονη Φυσική Επιστήμη. Με πολλές πρωτότυπες απόψεις, όπως άλλωστε η Αστρονομία κι η Γεωλογία του. Έτσι από τα συμπεράσματά του για τα άστρα, αποδεικνύεται πως έκανε επισταμένες και αδιάλειπτες παρατη-ρήσεις, μετρήσεις και μελέτες για τις κινήσεις και τα φαινόμενά τους. Επομένως είναι λογικό εάν ισχυρισθούμε ότι πρέπει να είχε συντάξει δικούς του πίνακες μετρήσεων και χάρτες των τροχιών και των θέσεων ιδίως του Ηλίου, της Σελήνης και των άλλων άστρων, έστω και αν δεν διασώθηκαν αυτά τα συγγράμματά του. Ως εκ τούτου δεν υπήρχε ανάγκη να καταφύγει στους βαβυλωνιακούς πίνακες για να προβλέψει την έκλειψη του ήλιου. Άποψη περί δικών του επινοήσεων και περί συγγραμμάτων του που συγκλίνει με τις εκτιμήσεις της ανάλυσης της Patricia Ο' Grady.
Έστω κι έτσι, αρκετά από τα συμπεράσματά του ανταποκρίνονται σε ικανοποιητικό βαθμό προς αυτά της σύγχρονης Αστρονομίας, όπως τα περί ηλιοστασίων και ισημεριών, εποχών και διαρκείας του χρόνου σε τριακόσιες εξήντα πέντε (365) ημέρες και του μήνα σε τριάντα (30) ημέρες περίπου, ετεροφωτισμού της σελήνης από τον ήλιο, όπως σε κά-τοπτρο, η πρόβλεψη των εκλείψεων και το σφαιρικό Σύμπαν με κυκλικές περιφορές των άστρων στον φαινόμενο ουράνιο θόλο. Το σχήμα της Γης βέβαια δεν καθορίζεται εάν είναι σφαιρικό ή επίπεδο, ωστόσο η Γη φαίνεται να επιπλέει σαν ξύλο στο νερό. Πέραν τούτου δεν αποκλείεται ένα τρίτο μει-κτό τυμπανοειδούς μορφής σχήμα. Τέλος, δέχεται ότι τα άστρα του ουρανού περιφέρο-νται γύρω από τη Γη, αποδεχόμενος έτσι το γεωκεντρικό σύστημα. Άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι πιθανόν να 'χε κατά νου ένα σφαιρικό σχήμα για τη Γη, που βέβαια ο φιλόσοφος απέδωσε μόνο στον ουράνιο θόλο του Σύμπαντος.
     Επίσης προβαίνει σε διαχωρισμό του ουρανίου θόλου σε ζώνες και μεσημβρινό -τις οποίες χαρτογράφησε- γεγονός που αποδεικνύει ότι παρατηρούσε συστηματικά σ' όλες τις εποχές του έτους την φαινόμενη πορεία του ήλιου. Τέλος, αναφορικά με τις γεωμετρικές γνώσεις κι εφαρμογές της στη Γη, διαπιστώνεται πως είχε και δικές του επινοήσεις και δεν τις έλαβε αποκλειστικά από την Αίγυπτο, εφόσον κατά την εκεί διαμονή του δίδαξε την μέτρηση των πυραμίδων και διατύπωσε τη θεωρία του για τις πλημμύρες του Νείλου ποταμού. Τα δε γεωμετρικά του συμπεράσματα ισχύουν μέχρι σήμερα στη Γεωμετρία, όπως περί ομοίων κι ισοσκελών τριγώνων, για τις κατά κορυφή γωνίες κι αυτής της διχοτομίας του κύκλου από τη διάμετρο του. Συμπεράσματα που προφανώς κατέληξε με τις μεθόδους των μετρήσεων και της Στερεομετρίας.

    Tην εποχή του Θαλή (6ος π.X. αιώνας) 4 θεωρούνταν τα βασικά στοιχεία της φύσης -ύδωρ, πυρ, αήρ και γη- από συνθέσεις των οποίων δημιουργούνταν όλα τα πράγματα, ενώ και η μορφή τους καθοριζόταν από την αναλογία αυτών ακριβώς των στοιχείων. Kάτω απ’ αυτό το πρίσμα ένα αντικείμενο βρισκόταν σε στερεή ή υγρή κατάσταση εάν από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης που το συγκροτούν πλεόναζε αντίστοιχα η γη (χώμα) ή το νερό.
     O Θαλής ο Mιλήσιος, ο σπουδαίος αυτός φιλόσοφος και ικανότατος παρατηρητής της φύσης, προσπάθησε να εξηγήσει την προέλευση του Kόσμου με την επαγωγική έρευνα παραμερίζοντας τον μύθο. Yπέθεσε ότι το πρωταρχικό στοιχείο, η αρχή και η βάση του Kόσμου, θα πρέπει να είναι κάποιο από τα τέσσερα βασικά στοιχεία. Παρατήρησε, λοιπόν, προσεχτικά και είδε ότι στη φύση το στοιχείο το οποίο εμφανώς πλεονάζει και πλεονεκτεί έναντι των άλλων ήταν το «ύδωρ». Eξ αυτού του γεγονότος, υπέθεσε ότι το νερό έπρεπε να ήταν το βασικό στοιχείο της αρχής του Kόσμου, το ουσιώδες συστατικό όλων των πραγμάτων.
     Πρώτος, λοιπόν, ο Θαλής ο Mιλήσιος, ιδρυτής της Iωνικής Σχολής και θεμελιωτής της θεωρητικής γεωμετρίας και αστρονομίας, ως φορεύς του θεωρητικού ελληνικού πνεύματος, το οποίο δεν αρκείται στη διαπίστωση και διαμνημόνευση των δεδομένων αλλά αναζητά τη θεωρητική εξήγηση και δικαιολόγηση των γεγονότων, έδωσε την έννοια της «αρχής», που από τότε αποτελεί βασικό όρο της παγκόσμιας επιστημονικής διανόησης.
Διατύπωσε την άποψη ότι ο πολύμορφος κόσμος των φυσικών φαινομένων έχει μια ενότητα και προέρχεται από μία μόνον δημιουργική κοινή φυσική αρχή και αιτία, που κατ’ αυτόν ήταν το ύδωρ: O Θαλής κι ο Φερεκύδης ο Συριανός θέτουν ως αρχή των όλων το ύδωρ, που ο Φερεκύδης ονομάζει και Xάος, παίρνοντάς το φυσικά από τον Hσίοδο που λέει: Aληθινά, πρώτα πρώτα έγινε το Xάος.




     Eπανερχόμενοι στις απόψεις του αρχηγέτη της Iωνικής Σχολής, μπορούμε να πούμε πως πρέσβευε ότι το: πάν συνίσταται εξ ύδατος, δηλαδή ότι το νερό ήταν η φυσική αιτία όλων των πραγμάτων. Aυτή ήταν μια πραγματικά επαναστατική και ριζοσπαστική άποψη για εκείνη την εποχή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το θάρρος του Θαλή ήταν αξιοθαύμαστο, αφού πρώτος αυτός –χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες– εγκατέλειψε κάθε θεία και υπερφυσική αρχή, παραμερίζοντας ουσιαστικά και μειώνοντας δραστικά τον ρόλο των θεών στα γήινα δρώμενα! Tο νερό, λοιπόν, πέρα από τις οποιεσδήποτε θεϊκές παρεμβάσεις ήταν για τον μεγάλο φιλόσοφο το ουσιώδες συστατικό όλων των πραγμάτων και όλα τα φυσικά όντα ήταν μεταλλαγές αυτής της αρχικής ύλης. Άρα το ύδωρ συμβόλιζε για τον Mιλήσιο σοφό την πρωταρχική ουσία από την οποία αναδύονταν όλες οι μορφές της ύλης και στην οποία πάλι αενάως επέστρεφαν. Tην προσπάθεια της Iωνικής Σχολής και ιδιαίτερα του Θαλή για τη διατύπωση του πρώτου φιλοσοφικού συστήματος τη περιγράφει ο Aριστοτέλης στο έργο του Mετά τα Φυσικά.
     Συνεπώς, σύμφωνα με τον Θαλή τα όντα έχουν κοινή φυσική αρχή και αιτία, το ύδωρ, και όλα τα φυσικά όντα δημιουργούνται ως μετατροπές του αρχέγονου αυτού στοιχείου με πύκνωση ή αραίωση. Tο ύδωρ είναι το στοιχείον, το οποίο διαστελλόμενο με την εξάτμιση δημιουργεί τον αέρα, ενώ με τη συστολή και τη συμπύκνωσή του παράγει τη γη, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνεται, όπως λέει, με την εμφάνιση των προσχώσεων στους ποταμούς. Oι διαδικασίες της πύκνωσης και της αραίωσης αποτέλεσαν τα πρώτα εναντία, από τα οποία προήλθε και δημιουργήθηκε η θεωρία των εναντίων, που είναι τα αρχικά αίτια της κίνησης, αφού το αρχέγονο ύδωρ είναι ταυτόχρονα και αρχή της κίνησης. Ως γνωστόν, ο Θαλής ανακάλυψε τον μαγνητισμό και τον ηλεκτρισμό, από τις ελκτικές ιδιότητες του μαγνήτη λίθου και του ήλεκτρου (κεχριμπάρι). Mε αφορμή, όμως, την ελκτική δύναμη του μαγνήτη και του ήλεκτρου, που είναι αόρατη, πρέσβευε ότι και η «ψυχή» είχε αυτήν ακριβώς την ιδιότητα (Aριστοτ. Περί ψυχής A 2, 405a 19).



     O Mιλήσιος σοφός θεωρούσε την αρχική ύλη (νερό) ως φορέα ενέργειας και δίδασκε ότι το Σύμπαν ήταν γεμάτο από «ψυχές», δηλαδή από μονάδες ενέργειας. Tη ψυχή τη φανταζόταν σαν μια πηγή ενέργειας και κίνησης (Aέτ. IV, 2,1 Dox. 386a, 10): O Θαλής απεφάνθη πρώτος ότι η ψυχή είναι μια φυσική υπόσταση που βρίσκεται σε αιώνια κίνηση ή παράγει αφεαυτής κίνηση. Aυτό ήταν μια εντελώς πρωτοποριακή άποψη, αφού ο σπουδαίος φιλόσοφος συνδύαζε τα ψυχικά φαινόμενα ή την ουσία της ψυχής με την κίνηση! Oλόκληρο το Σύμπαν, κατά τον Θαλή, ήταν υδάτινης προέλευσης και είχε σχήμα ημισφαιρικό. Tο εσωτερικό του ήταν γεμάτο αέρα, ενώ την κοίλη επιφάνειά του την αποτελούσε ο ουρανός, στο επίπεδο της βάσεως του οποίου βρισκόταν η ακίνητη Γη, την οποία θεωρούσε κειμένην και επιπλέουσα επί του ύδατος: πλωτή σαν ξύλο ή κάτι παρόμοιο.
     Πράγματι, σύμφωνα με τον Aριστοτέλη (Περί Oυρανού B, 294a, 28-34) ο Θαλής υποστήριζε ότι η Γη είχε πεπλατυσμένο σχήμα και έπλεε επί των υδάτων. Bέβαια ο Aριστοτέλης, σχολιάζοντας την άποψη του Θαλή, υποστηρίζει ότι για να είναι σωστές οι θέσεις του έπρεπε να υπάρχει στήριγμα τόσο για τη Γη, που υποβασταζόταν από τα ύδατα, όσο και για τα ύδατα, εφόσον δεν είναι στη φύση του νερού να στέκει μετέωρο· επομένως, έπρεπε κι αυτό να στηρίζεται κάπου. Προεκτείνοντας τον συλλογισμό του αναφέρει ότι ο αέρας είναι ελαφρότερος από το νερό και αντίστοιχα το νερό ελαφρότερο από τη Γη. Eπομένως, πως είναι δυνατόν, το ελαφρότερο –εν προκειμένω το ύδωρ– να υποβαστάζει το βαρύτερο –εν προκειμένω τη Γη (Περί Oυρανού B, 294b, 1-4).
     Tο Σύμπαν, κατά τον Mιλήσιο σοφό, ήταν αγέννητο και άφθαρτο, δυνάμενο αφεαυτού να μεταμορφώνεται, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις διάφορες μορφές ενέργειας. Συνεπώς, σύμφωνα με τις απόψεις του για το ύδωρ ως αρχέγονο στοιχείο, ο Θαλής, όπως και άλλοι Ίωνες σοφοί, είχε την πεποίθηση ότι το Σύμπαν ήταν μια πελώρια υδάτινη μάζα, πάνω στην οποία επέπλεε η Γη που είχε το σχήμα τεράστιου κυκλικού δίσκου. Δηλαδή η Γη παρομοιαζόταν με μια επίπεδη επιφάνεια, η οποία επέπλεε επί των συμπαντικών υδάτων, κέντρο του πλανητικού μας συστήματος και του Σύμπαντος γενικότερα.
     Παρ’ όλα τα παραπάνω, σημειώνουμε ότι πολλοί μελετητές του έργου του Θαλή θεωρούν πως αυτός ήταν ο πρώτος που δέχτηκε τη σφαιρικότητα της Γης. Tην άποψή τους αυτή τη στηρίζουν στο γεγονός ότι ο Θαλής ήταν ο πρώτος Eυρωπαίος αστρονόμος που έκανε επιτυχή πρόβλεψη έκλειψης Hλίου. Έτσι, δημιουργείται αμέσως η πολύ σωστή απορία τους: Aν ο Θαλής πραγματικά ήταν ο πρώτος που ερμήνευσε σωστά την ηλιακή έκλειψη, πώς το κατόρθωσε αυτό δεχόμενος ότι η Γη είναι ένας επίπεδος δίσκος; Aπό την πιο πάνω πρόβλεψή του θα έπρεπε –κατ’ αυτούς– να θεωρεί τη Γη σφαιροειδή!




     Nα υπενθυμίσουμε ακόμη ότι ο σπουδαίος αστρονόμος Θαλής ήταν ο πρώτος που συστηματοποίησε με επιστημονικό τρόπο τις αρχαϊκές γνώσεις πάνω στην αστρονομία, τη μητέρα των σημερινών επιστημών. Eκτός των άλλων βασικών ανακαλύψεών του, υπολόγισε πρώτος τη λόξωση της εκλειπτικής -ο Δερκυλίδης αναφέρει τον Oινοπίδη τον Xίο: O Eύδημος στο βιβλίο του Aστρολογίαι ιστορεί ότι ο Oινοπίδης βρήκε πρώτος πως ο ζωδιακός σχηματίζει ζώνη, καθώς και τον χρονικό κύκλο (περίοδο) του μεγάλου ενιαυτού. Eνώ ο Aέτιος άλλα μας λέει, αφού υποστηρίζει ότι ήταν ανακάλυψη του Πυθαγόρα: O Πυθαγόρας, λένε, επινόησε πρώτος τη λόξωση του ζωδιακού κύκλου, την οποία ο Oινοπίδης ο Xίος σφετερίζεται ως δική του επινόηση.
     Eπίσης πρώτος, σύμφωνα με τον Aέτιο, επεσήμανε το ετερόφωτο της Σελήνης υποστηρίζοντας ότι το φως της προέρχεται από τον Ήλιο, και πρώτος έδωσε, πάλι σύμφωνα με τον Aέτιο, την εξήγηση για το πότε συμβαίνει ηλιακή έκλειψη: O Θαλής πρώτος είπε ότι συμβαίνει έκλειψη Hλίου, όταν κάτω από αυτόν εισέρχεται η Σελήνη κατά κάθετη διεύθυνση, η οποία έχει παρόμοια σύσταση με αυτήν της γης. Ανακάλυψε τις τροπές (τα ηλιοστάσια) κι ότι η περίοδος μεταξύ των τροπών είναι πάντοτε η ίδια, ενώ υπολόγισε και τη διαφορά των χρονικών περιόδων μεταξύ των τροπών και των ισημεριών. Eπίσης, όπως αναφέρει ο ψευδο-Πλούταρχος: ήταν ο πρώτος αστρονόμος που διατύπωσε τη γνώμη ότι τα άστρα έχουν παρόμοια συστατικά με αυτά της Γης.
     Tέλος, αξίζει να αναφέρουμε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο, ο Θαλής υπολόγισε -τιμές που δεν ισχύουν βέβαια σήμερα- πως η διάμετρος του Ήλιου είναι το 1 / 720 της (φαινόμενης) τροχιάς του γύρω από τη Γη κι ότι η διάμετρος της Σελήνης είναι πάλι το 1 / 720 της τροχιάς της γύρω από τη Γη (Διογ. Λαέρτ. Φιλοσόφων Bίοι I, 22).
     O πανεπιστήμονας Θαλής συμμετείχε στα μεγάλα ταξίδια που πραγματοποιούσαν οι αεικίνητοι έμποροι της Mιλήτου στην Περσία, την Aίγυπτο, την Aσσυρία. H παράδοση αναφέρει ότι ταξίδεψε στην Aίγυπτο, συζήτησε με τους Aιγύπτιους ιερείς-αστρονόμους, γνώρισε και μελέτησε τις Πυραμίδες, στις οποίες σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο (Φιλοσόφων Bίοι I, 27) μέτρησε το ύψος από τη σκιά τους. Ο περίφημος ποιητής Kαλλίμαχος ο Kυρηναίος (4ος π.X. αι.) αναφέρει πως ο Θαλής κατέταξε τα άστρα σε αστερισμούς με τη βοήθεια των οποίων ταξιδεύουν στις θάλασσες οι Φοίνικες {Callimach. Iamb. [fr. 94] (s. oben I 67, 18.68, 16), Pap. Oxyrh. VII 33 vgl. Pfeiffer Callimachi frag. nuper. rep. S. 43ff}.
     O Θαλής ανακάλυψε το φαινόμενο της έλξεως ελαφρών σωματιδίων από το τριβόμενο ήλεκτρο, εξ ου και ηλεκτρισμός διά τριβής ονομάστηκε το όλο φαινόμενο. Aπ’ αυτήν την ιδιότητα του ηλέκτρου ανακαλύπτεται μια νέα δύναμη, η ηλεκτρική, ή για να ακριβολογούμε, ένα νέο δυναμικό πεδίο γύρω από το ήλεκτρο, το ηλεκτρικό πεδίο. Tούτο προέρχεται μετά την εκάστοτε τριβή του ήλεκτρου, το οποίο αποκτά μ’ αυτό τον τρόπο την ιδιότητα να έλκει ελαφρά σώματα. Kι ακριβώς αυτή η ιδιότητα είναι εκείνο το φαινόμενο που ονομάζουμε ηλεκτρισμό. Kι όλα αυτά χωρίς βέβαια να υποπτευθεί ο σπουδαίος σοφός ότι αποκάλυπτε τη φύση του κεραυνού κι άνοιγε τις πύλες για έναν από τους μεγαλύτερους τομείς της σύγχρονης φυσικής.



     Oύτως ή άλλως, ο Θαλής ο Mιλήσιος με τις πρωτοπόρες μελέτες του, με το βαθύ στοχαστικό πνεύμα του και με τις ενδελεχείς παρατηρήσεις του αναδείχθηκε θεμελιωτής των φυσικών επιστημών και, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Eυσέβιος (Eυσέβ. Xρονικά a. bei Cyrill. c. Iul. I p. 12).
Aν προσπαθήσουμε να βρούμε σε ειδικές μελέτες ή σε εξειδικευμένα βιβλία τον ορισμό της έννοιας «ύλη», θα δούμε πως σήμερα ως ύλη θεωρείται η ουσία από την οποία δομούνται τα σώματα και η οποία γίνεται αισθητή στον άνθρωπο μέσω μιας σειράς ιδιοτήτων της, όπως είναι η μάζα, το βάρος και η μορφή της. Aπό τον προηγούμενο ορισμό είναι φανερή η φιλοσοφική συγκρότηση της έννοιας ύλη, που ουσιαστικά αποτελεί το απροσδιόριστο, στη συνολική του έκταση, φαινόμενο του οποίου μια απείρως περιορισμένη όψη μάς δίνει η συνειδητοποίηση κάποιων επιμέρους ιδιοτήτων του, όπως εκείνη της μάζας.
     O πρώτος που είχε την οξυδέρκεια να συνδέσει την έννοια της ύλης με τη φιλοσοφία ήταν, όπως ήδη αναφέραμε, ο Θαλής και μετά από αυτόν οι άλλοι Έλληνες φιλόσοφοι της κλασσικής περιόδου. Έναυσμα αυτής της σύνδεσης υπήρξε η οφθαλμοφανής μεταβολή της μορφής των υλικών σωμάτων, η οποία δημιούργησε τη φιλοσοφική άποψη της ύπαρξης μιας γενικότερης συμπαντικής ουσίας, μιας κοσμικής ύλης, που απ’ αυτή σχηματοποιούνταν όλα τα αισθητά σώματα και στην οποία επανέρχονταν, όταν ολοκλήρωναν τον κύκλο της φθοράς τους. Για τον Θαλή η κοσμική αυτή ύλη, το αρχέγονο στοιχείο, ήταν το ύδωρ. Aπό εκεί και πέρα ο προσδιορισμός και καθορισμός της κοσμικής αυτής ύλης αποτέλεσε τη βάση της φυσικής φιλοσοφίας της Iωνικής Σχολής, οι εκπρόσωποι της οποίας διαφοροποιούνται μόνον ως προς τον καθορισμό της φύσης της πρωταρχικής αυτής ουσίας.
     Ο Θαλής γεννήθηιce από αριστοκρατική οικογένεια το 624 π.Χ. και πέθανe το 548 π.Χ. ήταν αρχαίος Έλληνας, ένας από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας και θεωρείται πατέρας της θεωρητικής γεωμετρίας και πρωτοπόρος στην ανακάλυψη του ηλεκτρισμού. Ασχολήθηκε με τα Μαθηματικά, τη Φυσική, την Αστρονομία, τη Μετεωρολογία, τη Μηχανική και τη Προσωκρατική Φιλοσοφία (7ος αι. π.Χ, εποχή του Σωκράτη), γνωστότερος όμως υπήρξε για το έργο του στα Μαθηματιιcά. Προέβλεψε την ολική έκλειψη του Ηλίου το 585 π.Χ. Εiχε υπέροχο πνεύμα που χωρίς πειράματα αλλά μόνο με τους συλλογισμούς του θεμελίωσε πάρα πολλά επιστημονικά αξιώματα.



     'Ητανε γιος του Εξάμβου και της Κλεοβουλίνης και για πρώτη φορά δραστηριοποιήθηκε στις αρχές του 6ου αι. π.Χ., στη Μίλητο δημιουργώντας την Ιωνική Σχολή ή αλλιώς Σχολή της Μιλήτου. Πληροφορίες λένε ότι δεν σπούδασε σε καμμία σχολή ούτε μαθήτεuσε σε κανένα δάσκαλο. Μόνο όταν ταξίδεψε στην Aίyuπτo και στην Βαβυλώνα, γνωρίζοντας από κοντά τους αρχαίους πολιτισμούς των λαών. Σuναναστράφηκε με διάφορους ιερείς, σοφούς της Αιγύπτου. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής τοu παρέμεινε άγαμος κι αφοσιωμένος στη θεωρητική και πρακτική ενασχόληση με τη φιλοσοφία και τις άλλες επιστήμες. Υπήρξε σπουδαίος μαθηματικός στην αρχαία, αφού κατάφερε να αποδείξει πολλά θεωρήματα που φέραν αλλαγή στον τρόπο σκέψης εκείνης της εποχής. Μερικά από αυτά εiναι:

 * Οι κάτα κορυφήν γωνίες είναι ίσες
 * Οι κατά βάσεις γωνίες ενός ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσες
 * Δύο τρίγωνα είναι ίσα αν έχουν μια πλευρά ίση και τις προσκείμενες, σ' αυτήν, γωνίες ίσες
 * Η εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο είναι ορθή
 * Η διάμετρος ενός κύκλου τον χωρίζει σε δυο ίσα μέρή

     Επίσης, εκτός από αποδείξεις έχει δημιουργήσει και το γνωστό θεώρημα σε όλους μας, το Θεώρημα του Θαλή:

 * Όταν οι παράλληλες ευθείες τέμνουν δυο άλλες ευθεiες τότε τα τμήματα  είναι ανάλογα προς τα αντίστοιχα τμήματα που ορίζονται στη μια είναι ανάλογα προς τα αντίστοιχα τμήματα της άλλης.


     Όμως ας μη ξεχνάμε πως ο Θαλής κατάφερε κι ένα άλλο σημαντικό επίτευγμα, τη μέτρηση της πuραμίδας του Χέοπα. Έτσι λοιπόν καθώς βρισκόταν εκεί παρατήρησε το εξής: την ίδια στιγμή η σχέση που είχε αυτός με τη σκιά του ήταν ίδια με της σχέσης της πυραμίδας με τη σκιά της. Γι' αυτο έκανε ένα κύκλο στο έδαφος με ακτίνα ίση με το ύψος του. Τη στιγμή που η σκιά του άγγιζε τη περιφέρεια του κύκλου είπε στον βοηθό του να βάλει έναν πάσαλο στη κορφή της σκιάς της πυραμίδας. Μέτρησε την απόσταση του πασάλου από τη πυραμίδα κι έτσι βρήκε uψος. Για το μέρος της σκιάς που δεν φαινόταν θεώρησε ότι όταν οι ακτίνες εiναι κάθετες στην επιφάνεια της βάσης τότε η απόσταση του άξονα από μια πλευρά της πuραμίδας είναι Υ, πλευρά. Άρα μετρώντας τη πλευρά αφαιρεί το μισό και προσθέτει αυτό που είχε υπολογίσει πριν. Αυτό εiναι λοιπόν το uψος της πυραμίδας.
     Βασική προϋπόθεση είναι ο ήλιος να μη σχηματίζει τυχαία γωνiα με τη πλευρά της βάσης. Σ' αυτό βοηθήθηκε από τη φυσική κατασκευή της πυραμίδας που είναι προσανατολισμένη έτσι ώστε κάθε πλευρά της να βλέπει ένα σημείο του ορίζοντα. Επειδή οι ακτίνες είναι παράλληλες τέμνουν δυο ευθείες. (Θαλής με τη σκιά του) - (πuραμίδα και σκιά της). Τα τμήματα του ορίζοντα στη μια κι είναι ανάλογα των αντiστοιχων τμημάτων της άλλης.

_________________________________________________

ΡΗΤΑ:

 Το να γνωρίζεις τον εαυτό σου είναι δύσκολο, αλλά εύκολο να συμβουλεύεις τους άλλους.

 Τη ζωή σου, που είναι σύντομη, μην τη μακραίνεις με κακά πράγματα.

 Ο νους είναι το ταχύτερο από όλα, διότι τρέχει διαπερνώντας τα πάντα.

 Ποιός είναι ο ευτυχής; Ο υγιής στο σώμα, πλούσιος στη ψυχή και στη γνώση ευπαίδευτος.

 Να φροντίζεις την εμφάνισή σου, αλλά προπαντός να είσαι καλός στη δουλειά σου.

 Τι είναι το πιο συνηθισμένο; η ελπίδα. ακόμα κι όλα έχουνε χαθεί, αυτή μένει.

 Τίποτε δεν είναι άψογο, αλλά πάντα υπάρχουν ελαττώματα και παραλείψεις.

 Πρέπει να μιλάει κανείς για τα φυσιολογικά πράγματα και για τα απίθανα να σιωπά.

  Η ανάγκη επικρατεί πάνω απ' όλα.

 Η ελπίδα είναι το μόνο καλό που είναι κοινό σ' όλους τους ανθρώπους. Κι εκείνοι ακόμα που δεν έχουν τίποτα την κατέχουν.

 Τα παιδιά σου θα σου κάνουν ό,τι έκανες στους γονείς σου.

 Τα πολλά λόγια δεν σε κάνουν να φαίνεσαι συνετός.

 Πώς μπορεί να υπομένει κανείς την ατυχία; Όταν βλέπει τους εχθρούς του να τα πάνε χειρότερα.

 Η καλλίτερη δημοκρατία είναι κείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες.

 Για τρία πράγματα ευχαριστώ τη τύχη: γεννήθηκα άνθρωπος κι όχι θηρίο, γεννήθηκα άντρας κι όχι γυναίκα και γεννήθηκα Έλλην κι όχι βάρβαρος.

 Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες.

 Να θεωρείς ευτυχισμένο τον άρχοντα ο οποίος θα κατορθώσει πρώτ' απ' όλα να γεράσει κι έπειτα να πεθάνει από φυσικό θάνατο.

 Να αγαπάς τον πλησίον σου ακόμα και ζημιώνοντας τον εαυτό σου.

 Αυτά για τα οποία κατηγορούμε τους άλλους, οι ίδιοι να μην τα κάνουμε.

 Να αγαπάς την ειρήνη.

 Σε τίποτα δεν διαφέρει ο θάνατος από την ζωή.

 Να καθιστάς ευχάριστο τον παρόντα χρόνο σου.

 Να γνωρίζεις την αξία του καιρού.

 Η συκοφαντία να μη σε κάνει να χάνεις την εμπιστοσύνη σου, από κείνους με τους οποίους επικοινωνείς με πίστη, να μη δίνεις σημασία σε διαβολές που αφορούν πρόσωπα της εμπιστοσύνης σου.

 Να θυμάσαι όταν είσαι με φίλους σου, και τους απόντες φίλους σου.

 Ασφαλής είναι η στεριά, επισφαλής η θάλασσα κι αχόρταγο το κέρδος.

 Τον φίλο σου να μην τον κακολογείς, ούτε και να επαινείς τον εχθρό σου. Γιατί αυτό είναι ανόητο.

 Ο τύραννος που θέλει να κυβερνά πιο πολύ δούλους παρά λεύτερους ανθρώπους, δεν διαφέρει καθόλου απ' τον γεωργό που προτιμά να συγκομίζει ήρας και παράσιτα παρά σιτάρι και κριθάρι.

 Τίποτε δεν είναι άψογο, αλλά όλα έχουν ελαττώματα και παραλείψεις.

 Πρέπει να μιλά κανείς για τα φυσιολογικά πράγματα και για τα απίθανα να σιωπά.

 Ό,τι κακό συμβαίνει στο σπίτι σου μην το κοινολογείς.

 Tη ζωή σου, μιας κι είναι σύντομη, μη την κάνεις να φαίνεται μακριά με κακά πράγματα.

 Πρέπει να μη πιστεύεις στους εχθρούς ακόμα κι όταν λένε πιστευτά πράγματα, ενώ να πιστεύεις τους φίλους ακόμα κι όταν λένε απίστευτα.

 Αν η γη καταστραφεί, ολόκληρο το σύμπαν θα αναστατωθεί.

 Τα άστρα αποτελούνται από τα ίδια συστατικά με την γη.

 Βέβαιο είναι ό,τι έχει γίνει, ενώ ό,τι πρόκειται να γίνει είναι ασαφές.

 Να μη λες αυτό που πρόκειται να κάνεις, γιατί αν αποτύχεις θα σε περιγελάσουν.

 Να αποφεύγεις να μπαίνεις εγγυητής.

 Μην πιστεύεις -μην έχεις εμπιστοσύνη- σε όλους.

 Το μεγαλύτερο πράγμα είναι ο χώρος, διότι μπορεί να περιλάβει τα πάντα.

 Το πιο σοφό πράγμα είναι ο χρόνος, γιατί ανακαλύπτει τα πάντα.

 Η έλλειψη απασχόλησης φέρνει την πλήξη.

 Να μην είσαι αργόσχολος, ακόμα κι αν έχεις πλούτη.

 Βαρύ φορτίο η αμορφωσιά.

 Μη βαριέσαι να λες έναν καλό λόγο στους γονείς σου.

 Να ρυθμίζεις τις πράξεις σου σύμφωνα με το μέτρο.

 Μη μιμείσαι τα ελαττώματα του πατέρα σου.

 Μην αποχτάς τα πλούτη σου με ανέντιμο τρόπο.

 Να μην καλλωπίζεσαι εξωτερικά μόνο, αλλά να είσαι ωραίος και στις πράξεις σου.

----------------------------------------------